אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "אבן משכית"
צייכן: אַנולירונג |
(בילד) |
||
| (6 מיטלסטע ווערסיעס פון איין אנדער באַניצער נישט געוויזן.) | |||
| שורה 1: | שורה 1: | ||
{{דעסקריפציע|איסור זיך צו בוקן אויף שטיין}} | {{דעסקריפציע|איסור זיך צו בוקן אויף שטיין}} | ||
{{ | {{מצוה אינפאקעסטל | ||
| עשה/לאו = לאו | |||
| שם = אבן משכית | | שם = אבן משכית | ||
| מצווים = אלע אידן | |||
| תקופה = אלעמאל | |||
| מקום = אינדרויסן פון בית המקדש | |||
| עונש במזיד = מלקות | |||
| בין = אדם למקום | |||
| ספר המצוות = יב | |||
| ספר החינוך = שמט | |||
| מקרא = {{תנ"ך|ויקרא|כו|א}} | | מקרא = {{תנ"ך|ויקרא|כו|א}} | ||
| תלמוד בבלי = {{בבלי|מגילה|כב|ב}} | | תלמוד בבלי = {{בבלי|מגילה|כב|ב}} | ||
| משנה תורה | | משנה תורה = {{רמב"ם|עבודה זרה וחוקות הגויים|ו|ו|נאמען=ניין}} | ||
| | | בה"ג = ק"מ | ||
| יראים = ש"נ | |||
| סמ"ק = ק"פ | |||
}} | }} | ||
'''אֶבֶן מַשְׂכִּית''' איז א [[שטיין]] באשטימט זיך צו [[בוקן]] דערויף. עס איז אן איסור זיך צו בוקן אויף שטיין אינדרויסן פון [[בית המקדש]], אפילו צו השי"ת, ווי עס שטייט אין פסוק: "וְאֶבֶן מַשְׂכִּית לֹא תִתְּנוּ בְּאַרְצְכֶם לְהִשְׁתַּחֲוֹת עָלֶיהָ"{{הערה|{{תנ"ך|ויקרא|כו|א}}}}. | '''אֶבֶן מַשְׂכִּית''' איז א [[שטיין]] באשטימט זיך צו [[בוקן]] דערויף. עס איז אן איסור זיך צו בוקן אויף שטיין אינדרויסן פון [[בית המקדש]], אפילו צו השי"ת, ווי עס שטייט אין פסוק: "וְאֶבֶן מַשְׂכִּית לֹא תִתְּנוּ בְּאַרְצְכֶם לְהִשְׁתַּחֲוֹת עָלֶיהָ"{{הערה|{{תנ"ך|ויקרא|כו|א}}}}. | ||
| שורה 13: | שורה 23: | ||
== דער איסור == | == דער איסור == | ||
[[טעקע:בית אלפא, רצפת בית הכנסת.jpg|קליין|פּאָדלאָגע פונעם בית אלפא [[שול]], פון די צייט פון [[ביזאנטישע אימפעריע|ביזאנטישע]]ר הערשאפט אויף [[ארץ ישראל]]]] | |||
מען טאר זיך נישט בוקן אויף אן אבן משכית אפילו צו השי"ת{{הערה|{{תנ"ך|ויקרא|כו|א|מפרש=רש"י}}; {{רמב"ם|עבודה זרה|ו|ו}}}}. דער איסור ווערט אויסגערעכנט דורך די ראשונים צווישן די "[[לא תעשה|לאוין]]"{{הערה|{{רמב"ם|עבודה זרה|ו|ז}}, און {{ספר המצוות|לאו|יב}}; {{סמ"ג|לאוין|מג}}; {{ספר החינוך|שמט}}}}. | מען טאר זיך נישט בוקן אויף אן אבן משכית אפילו צו השי"ת{{הערה|{{תנ"ך|ויקרא|כו|א|מפרש=רש"י}}; {{רמב"ם|עבודה זרה|ו|ו}}}}. דער איסור ווערט אויסגערעכנט דורך די ראשונים צווישן די "[[לא תעשה|לאוין]]"{{הערה|{{רמב"ם|עבודה זרה|ו|ז}}, און {{ספר המצוות|לאו|יב}}; {{סמ"ג|לאוין|מג}}; {{ספר החינוך|שמט}}}}. | ||
| שורה 24: | שורה 35: | ||
* וויבאלד אין בית המקדש האט מען זיך געבוקט איבער ערד געפלאסטערט מיט שטיין און מ'טאר נישט טון עפעס אויפן זעלבן אופן ווי עס איז אין [[בית המקדש]], פונקט ווי ס'איז אסור צו בויען א שטוב אויסגעשטעלט ווי דער [[היכל]], אדער נאכמאכן די [[מנורה]]{{הערה|{{בבלי|מגילה|כב|ב|מפרש=רש"י|ד"ה=לא}}, לויט {{רמב"ם|עבודה זרה|ו|ו|מפרש=כסף משנה}}, און מנחת חינוך אויף {{ספר החינוך|שמט}}}}. | * וויבאלד אין בית המקדש האט מען זיך געבוקט איבער ערד געפלאסטערט מיט שטיין און מ'טאר נישט טון עפעס אויפן זעלבן אופן ווי עס איז אין [[בית המקדש]], פונקט ווי ס'איז אסור צו בויען א שטוב אויסגעשטעלט ווי דער [[היכל]], אדער נאכמאכן די [[מנורה]]{{הערה|{{בבלי|מגילה|כב|ב|מפרש=רש"י|ד"ה=לא}}, לויט {{רמב"ם|עבודה זרה|ו|ו|מפרש=כסף משנה}}, און מנחת חינוך אויף {{ספר החינוך|שמט}}}}. | ||
לויט די ערשטע צוויי טעמים, איז מעגליך אז דער איסור ווערט גערעכנט ווי {{מונחון|אביזרייהו ד|אן איסור וואס האט שייכות מיט}}עבודה זרה, און [[יהרג ואל יעבור| | לויט די ערשטע צוויי טעמים, איז מעגליך אז דער איסור ווערט גערעכנט ווי {{מונחון|אביזרייהו ד|אן איסור וואס האט שייכות מיט}}עבודה זרה, און מען דארף [[יהרג ואל יעבור|זיך לאזן הרג'ענען]] כדי נישט עובר צו זיין דערויף{{הערה|משנת חכמים, מצוה ל"ז. זעט אויך: שאלות ותשובות שבט הלוי חלק חמישי, קונטרס המצוות סימן נ"ט}}. | ||
דער איסור גייט אן אין יעדן ארט, אין [[ארץ ישראל]] און אין [[חוץ לארץ]]{{הערה|{{ספר החינוך|שמט}}}}, און עס איז נאר מותר אין בית המקדש{{הערה|{{בבלי|מגילה|כב|ב}}; {{רמב"ם|עבודה זרה|ו|ז}}}}. די אחרונים זענען מסופק אויב דער [[הר הבית]] איז אויך אריינגערעכנט אין דעם היתר{{הערה|מנחת חינוך אויף {{ספר החינוך|שמט}}; {{אוצר החכמה|רבי נח רבינוביץ|תולדות נח - ג|103778|עמוד צ"ב| | דער איסור גייט אן אין יעדן ארט, אין [[ארץ ישראל]] און אין [[חוץ לארץ]]{{הערה|{{ספר החינוך|שמט}}}}, און עס איז נאר מותר אין בית המקדש{{הערה|{{בבלי|מגילה|כב|ב}}; {{רמב"ם|עבודה זרה|ו|ז}}}}. די אחרונים זענען מסופק אויב דער [[הר הבית]] איז אויך אריינגערעכנט אין דעם היתר{{הערה|מנחת חינוך אויף {{ספר החינוך|שמט}}; {{אוצר החכמה|רבי נח רבינוביץ|תולדות נח - ג|103778|עמוד צ"ב|page=183}}}}. | ||
== דער שטיין == | == דער שטיין == | ||
| שורה 39: | שורה 50: | ||
==צו ליינען מער== | ==צו ליינען מער== | ||
* {{אוצר החכמה|יהודה לביא בן דוד|כרע רבץ|621147|פרק י"א| | * {{אוצר החכמה|יהודה לביא בן דוד|כרע רבץ|621147|פרק י"א|page=523}} | ||
* {{אוצר החכמה|שאול חנא קוק|עיונים ומחקרים|157034| | * {{אוצר החכמה|שאול חנא קוק|עיונים ומחקרים|157034|page=355}} | ||
== נאטיצן == | == נאטיצן == | ||
| שורה 47: | שורה 58: | ||
==רעפערענצן== | ==רעפערענצן== | ||
{{רעפערענצן}} | {{רעפערענצן}} | ||
{{תרי"ג מצוות}} | |||
{{ספר ויקרא}} | |||
{{הבהרה הלכתית}} | {{הבהרה הלכתית}} | ||
[[קאטעגאריע:פרשת בהר]] | [[קאטעגאריע:פרשת בהר]] | ||
[[קאטעגאריע:איסורי עבודה זרה]] | [[קאטעגאריע:איסורי עבודה זרה]] | ||
[[קאטעגאריע:המכלול ארטיקלען]] | [[קאטעגאריע:המכלול ארטיקלען]] | ||
[[he:אבן משכית]] | [[he:אבן משכית]] | ||
יעצטיגע רעוויזיע זינט 17:12, 22 מאי 2024
| דינים | |
|---|---|
| מצווים | אלע אידן |
| תקופה | אלעמאל (גייט אן בזמן הזה) |
| מקום | אינדרויסן פון בית המקדש |
| עונש במזיד | מלקות |
| בין | אדם למקום |
| מוני המצוות | |
| ספר המצוות להרמב"ם | ספר המצוות, לאו י"ב |
| ספר החינוך | ספר החינוך, מצוה שמ"ט |
| בה"ג | בה"ג, לאו ק"מ |
| יראים | ספר יראים, סימן ש"נ |
| סמ"ק | סמ"ק, סימן ק"פ |
| די מצוה אין ספר מצוות ה', אויף דעת זייטל | |
| מקורות | |
| מקרא | ויקרא כו, א |
| תלמוד בבלי | מגילה כב, ב |
| משנה תורה | הלכות עבודה זרה וחוקות הגויים, פרק ו', הלכה ו' |
אֶבֶן מַשְׂכִּית איז א שטיין באשטימט זיך צו בוקן דערויף. עס איז אן איסור זיך צו בוקן אויף שטיין אינדרויסן פון בית המקדש, אפילו צו השי"ת, ווי עס שטייט אין פסוק: "וְאֶבֶן מַשְׂכִּית לֹא תִתְּנוּ בְּאַרְצְכֶם לְהִשְׁתַּחֲוֹת עָלֶיהָ"[1].
נאמען
דער טערמין "אבן משכית", ווערט געטייטשט דורך אסאך ראשונים אלס א באצירטער שטיין[2]; לויט רש"י, טייטשט עס א שטיין מיט וואס מ'באדעקט די ערד[3]. לויט ביידע פירושים, איז דער באדייט א שטיין וואס מען בוקט זיך דערויף[4].
דער איסור
מען טאר זיך נישט בוקן אויף אן אבן משכית אפילו צו השי"ת[5]. דער איסור ווערט אויסגערעכנט דורך די ראשונים צווישן די "לאוין"[6].
אנדערע באנוץ, ווי שטעלן א קעסטל אויף אן אבן משכית, איז מותר[7].
לויט רוב ראשונים איז דער איסור נאר דאס בוקן זעלבסט, אבער לויט דער יראים איז מען שוין עובר פון ווען מען לייגט דעם שטיין כדי זיך צו בוקן דערויף[8]. טייל ראשונים לערנען אז אין שול איז אסור צו פלאסטערן די ערד מיט שטיין, ווייל דארט איז עס געאייגנט צום בוקן, אבער אינדערהיים איז מותר[9].
עטליכע דעות ווערן דערמאנט אין די ראשונים איבערן טעם פון דעם איסור:
- דער סדר פון די עובדי עבודה זרה איז געווען צו שטעלן א שטיין בעפאר דער עבודה זרה זיך צו בוקן דערויף, דעריבער איז עס געווארן גע'אסר'ט אויך פאר עבודת ה'[10].
- צוליב חשד, ווייל עס קוקט אויס ווי ער בוקט זיך צום שטיין[11]; און דעריבער האט די תורה נישט גע'אסר'ט זיך צו בוקן איבער שיינע קליידער, ווייל א קלייד איז נישט קיין שטאנדהאפטיגע זאך און קיינער מאכט עס נישט אלס אן אפגאט[12].
- וויבאלד אין בית המקדש האט מען זיך געבוקט איבער ערד געפלאסטערט מיט שטיין און מ'טאר נישט טון עפעס אויפן זעלבן אופן ווי עס איז אין בית המקדש, פונקט ווי ס'איז אסור צו בויען א שטוב אויסגעשטעלט ווי דער היכל, אדער נאכמאכן די מנורה[13].
לויט די ערשטע צוויי טעמים, איז מעגליך אז דער איסור ווערט גערעכנט ווי אביזרייהו דעבודה זרה, און מען דארף זיך לאזן הרג'ענען כדי נישט עובר צו זיין דערויף[14].
דער איסור גייט אן אין יעדן ארט, אין ארץ ישראל און אין חוץ לארץ[15], און עס איז נאר מותר אין בית המקדש[16]. די אחרונים זענען מסופק אויב דער הר הבית איז אויך אריינגערעכנט אין דעם היתר[17].
דער שטיין
אלע געפלאסטערטע שטיינער גייען אריין אין כלל פון "אבן משכית", אויך אויב זיי זענען נישט באצירט[12]. עס איז דעריבער אסור זיך צו ביקן איבער סיי וועלכע שטיינערנע באלאטעס[18], און אפילו איבער א פאדלאגע פון בעטאן געמישט מיט קליינע שטיינדלעך[19]. ציגל הייסן נישט ווי שטיין בנוגע צו דעם איסור, ווי אין פסוק שטייט: ”וַתְּהִי לָהֶם הַלְּבֵנָה לְאָבֶן” (בראשית יא, ג)[א][20].
טייל פירן זיך נישט צו ביקן איבער סיי וועלכע געפלאסטערטע פאדלאגע, אפילו ווען עס איז פון האלצערנע ברעטער, זיך צו דערווייטערן פון איסור[21].
דאס ביקן
מן התורה איז נאר אסור ווען מען ביקט זיך "בפישוט ידים ורגלים", און מען ליגט אינגאנצן אויפ'ן שטיין[22]. אויב האט ער זיך געביקט אן פישוט ידים ורגלים, איז א מחלוקת: לויט'ן רמב"ם[23] געבט מען אים מכת מרדות, ווייל עס איז אסור מדרבנן; און לויט דער אור זרוע[24] איז אזא השתחוויה אינגאנצן מותר, אפילו מדרבנן. דער רמב"ם איז אויך מודה אז זיך ביקן זייטיג איז אינגאנצן מותר[25].
לויט די גאונים איז אסור זיך צו ביקן העכער א שטיין, אפילו ווען עס איז פארהאן א הפסק וואס טיילט אפ צווישן דעם מענטש און דאס שטיין[26]. אנדערע ראשונים נעמען אבער אן אז מיט אן הפסק צווישן דעם פנים און שטיין מעג מען זיך יא ביקן, און דעריבער פירט מען זיך אויסצושפרייטן גראזן אדער טעפיכער אין די שוהלן ווען מען ביקט זיך איבער די פאדלאגע, ווי אום יום כיפור ווען מען פאלט כורעים[27]. טייל אחרונים לערנען אז אויך די גאונים זענען מודה אז גראזן זענען מפסיק, זיי זענען נאר מחמיר ווען מען ביקט זיך דירעקט איבער די פאדלאגע, ווייל די ערד פון שטוב איז א חלק פון שטוב און הייסט נישט קיין הפסק קעגן דעם שטיין וואס ליגט פון אונטער[28].
צו ליינען מער
- יהודה לביא בן דוד, כרע רבץ, פרק י"א (באגרעניצט צו באַצאָלטע אַבאָנענטן)
- שאול חנא קוק, עיונים ומחקרים (באגרעניצט צו באַצאָלטע אַבאָנענטן)
נאטיצן
רעפערענצן
- ↑ ויקרא כו, א
- ↑ אבן עזרא און רשב"ם, ויקרא כו, א; ספר המצוות, לאו י"ב; ספר החינוך, מצוה שמ"ט
- ↑ רש"י, ויקרא כו, א
- ↑ זעט תרגום אונקלוס, ויקרא כו, א: "אבן סגדא"
- ↑ רש"י, ויקרא כו, א; משנה תורה לרמב"ם, הלכות עבודה זרה וחוקות הגויים, פרק ו', הלכה ו'
- ↑ משנה תורה לרמב"ם, הלכות עבודה זרה וחוקות הגויים, פרק ו', הלכה ז', און ספר המצוות, לאו י"ב; סמ"ג לאוין מ"ג; ספר החינוך, מצוה שמ"ט
- ↑ תלמוד ירושלמי, מסכת עבודה זרה, פרק ד', הלכה א'
- ↑ ספר יראים השלם, סימן ש"נ
- ↑ מאירי, מגילה כב, ב, בשם "קצת אחרונים"
- ↑ משנה תורה לרמב"ם, הלכות עבודה זרה וחוקות הגויים, פרק ו', הלכה ו'; סמ"ג לאוין מ"ג; רמב"ן, דברים טז, כב
- ↑ רב האי גאון, געברענגט אין אור זרוע הלכות תפלה סימן צ"ג; רמב"ן, דברים טז, כב, בשם יש אומרים; ספר החינוך, מצוה שמ"ט
- ↑ 12.0 12.1 ספר החינוך, מצוה שמ"ט
- ↑ רש"י, מגילה כב, ב, ד"ה לא, לויט כסף משנה, אויף משנה תורה לרמב"ם, הלכות עבודה זרה וחוקות הגויים, פרק ו', הלכה ו', און מנחת חינוך אויף ספר החינוך, מצוה שמ"ט
- ↑ משנת חכמים, מצוה ל"ז. זעט אויך: שאלות ותשובות שבט הלוי חלק חמישי, קונטרס המצוות סימן נ"ט
- ↑ ספר החינוך, מצוה שמ"ט
- ↑ מגילה כב, ב; משנה תורה לרמב"ם, הלכות עבודה זרה וחוקות הגויים, פרק ו', הלכה ז'
- ↑ מנחת חינוך אויף ספר החינוך, מצוה שמ"ט; רבי נח רבינוביץ, תולדות נח - ג, עמוד צ"ב (באגרעניצט צו באַצאָלטע אַבאָנענטן)
- ↑ רמ"א, אורח חיים, סימן קל"א, סעיף ח'; משנה ברורה, סימן קל"א, סעיף קטן מ"א
- ↑ שו"ת אבני ישפה ח"ב סי' ז
- ↑ מגן אברהם, אורח חיים, סימן קל"א, סעיף קטן ב'
- ↑ מטה אפרים סימן תרכ"א, סעיף י"ד
- ↑ מגילה כב, ב; משנה תורה לרמב"ם, הלכות עבודה זרה וחוקות הגויים, פרק ו', הלכה ו'
- ↑ משנה תורה לרמב"ם, הלכות עבודה זרה וחוקות הגויים, פרק ו', הלכה ח'
- ↑ הלכות תפילה סימן צ"ג
- ↑ משנה תורה לרמב"ם, הלכות עבודה זרה וחוקות הגויים, פרק ו', הלכה ז'
- ↑ אוצר הגאונים, ברכות סימן רכט; שאלות ותשובות הריב"ש סימן תי"ב, בשם רב שרירא גאון
- ↑ משנה תורה לרמב"ם, הלכות עבודה זרה וחוקות הגויים, פרק ו', הלכה ז'; מרדכי מגילה סימן תת"ז
- ↑ מגן אברהם, אורח חיים, סימן קל"א, סעיף קטן כ"ב
| ספר ויקרא | ||
|---|---|---|
| פרשת ויקרא | קרבן עולה • קרבן מנחה • קרבן שלמים • קרבן חטאת • קרבן עולה ויורד • קרבן אשם | |
| פרשת צו | תרומת הדשן • מנחת חביתין • איסור אכילת חלב • שבעת ימי המילואים | |
| פרשת שמיני | חנוכת המשכן • נדב און אביהוא • קטורת • איסור עבודה במקדש פרוע ראש • מאכלות אסורות • טומאה וטהרה | |
| פרשת תזריע | טומאת יולדת • קרבן יולדת • נגעים • נגעי אדם • נגעי בגדים | |
| פרשת מצורע | צרעת • היטהרות מטומאה • קרבן מצורע • נגעי בתים • נדה • זב • זבה • טומאת קרי | |
| פרשת אחרי | יום הכיפורים אין בית המקדש • שחוטי חוץ • כיסוי הדם • עריות | |
| פרשת קדושים | בין אדם למקום: עבודה זרה • שבת • שבועת שקר • כלאים • שעטנז בין אדם לחברו: ואהבת לרעך כמוך • כיבוד אב ואם • גניבה • שקר • רכילות • לא תשנא את אחיך בלבבך • מצות תוכחה • לא תקום ולא תטור • והדרת פני זקן • איסור קללה איסור קללת אב ואם | |
| פרשת אמור | כהן • איסורי נישואים לכהן • טומאת כהנים • דיני כהן גדול • בעל מום • איסור עבודה לכהן טמא או לישראל • אותו ואת בנו • ימים טובים • הדלקת הנרות אין בית המקדש • לחם הפנים • פרשת המקלל • חובל | |
| פרשת בהר | שמיטה • יובל • גאולת קרקע • ריבית • עבד עברי • איסור עשיית פסל • אבן משכית | |
| פרשת בחוקותי | פרשת התוכחה • ערכין • תמורה • פדיון (הלכה) | |
קלארשטעלונג: די אינפארמאציע אויף המכלול איז בלויז פאר בארייכערונג און זאל נישט געזען ווערן ווי א פסק הלכה.