אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "רבי מאיר ב"ר יצחק ש"ץ"

1,790 בייטן צוגעלייגט ,  פֿאַר 5 חדשים
קיין רעדאגירונג באמערקונג
(מאדנע טעאריעס)
אין תקציר עריכה
שורה 26: שורה 26:


===באציאונגען צו אים===
===באציאונגען צו אים===
גרויסע חכמים פון זיין צייט און שפעטערדיגע דורות, ווי רש"י, בעלי ה[[תוספות]], רבי שמחה פון ויטרי, [[רבי אברהם בן עזריאל]] (אין זיין "ערוגת הבושם"){{הערה|זעט ערוגת הבושם, אפרים אורבאך, [https://hebrewbooks.org/20833 חלק א], זז' 197, 210; [https://www.hebrewbooks.org/20771 חלק ג], 96, 322, 385, 389, 423, 446; [https://www.hebrewbooks.org/20805 חלק ד], 46, 59, 85.}}, און [[מהרי"ל|רבי יעקב מולין]], ציטירן אים אפט מיט רעספעקט, בעיקר אין באצוג צו ענינים פון דאווענען און מנהגים צווישן די קהילות פון אשכנז און צרפת. דער ערוגת הבשם באטיטלט אים אויף א פלאץ אלס "ר' מאיר שליח ציבור מאבילי ציון"{{הערה|שם=ציון|{{היברובוקס|רבי אברהם בן עזריאל|ערוגת הבשם|20771|page=111|באנד=ג|שנת הוצאה=תשכ"ג|עמ=96}}.}}, ווארשיינליך צוליב וואס ער באשרייבט אין זיינע פיוטים די עבודת המקדש און ירושלימ'ס צוקונפטיגע גאולה מער ווי סיי וועלכע אנדערע אשכנזישע פייטנים{{הערה|שם=אור}}.
גרויסע חכמים פון זיין צייט און שפעטערדיגע דורות ציטירן אים אפט מיט רעספעקט, בעיקר אין באצוג צו ענינים פון דאווענען און מנהגים צווישן די קהילות פון אשכנז און צרפת. רש"י דערמאנט אים אין זיינע פירושים און רופט אים "צדיק"{{הערה|סדור רש"י (בערלין תרע"ב), [https://www.sefaria.org/Siddur_Rashi.174.3 סי' קעד]. געברענגט אין מחזור ויטרי,  [https://www.sefaria.org/Machzor_Vitry%2C_Laws_of_Rosh_HaShanah.321.1 הלכות ראש השנה סי' שכא].}}. [[מחזור ויטרי|רבי שמחה פון ויטרי]] רופט אים "שליח ציבור ההגון"{{הערה|מחזוור ויטרי (בערלין), [https://www.sefaria.org/Machzor_Vitry%2C_Laws_of_Shabbat.103 הלכות שבת סי' קג], [https://www.sefaria.org/Machzor_Vitry%2C_Order_of_Shabbat.155 סי' קנה], [https://www.sefaria.org.il/Machzor_Vitry%2C_Order_of_Shavuot.303.3 סדר שבועות סי' שג], }},  [[רבי אברהם בן עזריאל]] (אין זיין "ערוגת הבושם") ציטירט אים אפט און באטיטלט אים אויף א פלאץ אלס "ר' מאיר שליח ציבור מאבילי ציון"{{הערה|שם=ציון|{{היברובוקס|רבי אברהם בן עזריאל|ערוגת הבשם|20771|page=111|באנד=ג|שנת הוצאה=תשכ"ג|עמ=96}}. זעט ערוגת הבושם, אפרים אורבאך, [https://hebrewbooks.org/20833 חלק א], זז' 197, 210; [https://www.hebrewbooks.org/20771 חלק ג], 96, 322, 385, 389, 423, 446; [https://www.hebrewbooks.org/20805 חלק ד], 46, 59, 85.}}, ווארשיינליך צוליב וואס ער באשרייבט אין זיינע פיוטים די עבודת המקדש און ירושלימ'ס צוקונפטיגע גאולה מער ווי סיי וועלכע אנדערע אשכנזישע פייטנים{{הערה|שם=אור}}.<!-- , און [[מהרי"ל|רבי יעקב מולין]], -->שבלי הלקט רופט אים "ציר נאמן"{{הערה|https://www.sefaria.org.il/Shibbolei_HaLeket.76.3}}. רבי מאיר איז כנראה דער איינציגער אין די צייטן פון די ראשונים וואס האט צוגעגעבן צו זיין נאמען דעם טיטל ש"ץ, צוליב זיין פונקציע אלס שליח ציבור{{הערה|{{היברובוקס|נחום זאב רוזנשטיין, משה אייזיק בלוי|בית אהרן וישראל|55012|page=91|קעפל=מנהג אמירת אקדמות והמעשה המופלא שנקשר בו|באנד=קעג (סיון-תמוז תשע"ד)|עמ=קה}}}}. ער איז אויך באקאנט געווען מיטן צונעמען "ר' נהוראי", "ציר נאמן" און "פה קדוש מווירמייזא".


לויט א. אורבך האט [[רבי מנחם בן חלבו]] געשריבן פּירושים אויף ר' מאיר'ס פּיוטים{{הערה|א.א. אורבך, [https://www.hebrewbooks.org/pdfpager.aspx?req=20805&st=&pgnum=16 ערוגת הבשם, ד], עמ' 4–5 ועמ' 108 הערה 28}}. אבער לויט ש. עמנואל האט דאס [[רבי מנחם בן יעקב]] געשריבן{{הערה|{{אקדמיה|שמחה עמנואל|חיבוריו ההלכתיים של ר' אלעזר מוורמייזא|2378574|תעודה|טז–יז (תשס"א), עמ' 228, הערה 100.}}}}.
לויט א. אורבך האט [[רבי מנחם בן חלבו]] געשריבן פּירושים אויף ר' מאיר'ס פּיוטים{{הערה|א.א. אורבך, [https://www.hebrewbooks.org/pdfpager.aspx?req=20805&st=&pgnum=16 ערוגת הבשם, ד], עמ' 4–5 ועמ' 108 הערה 28}}. אבער לויט ש. עמנואל האט דאס [[רבי מנחם בן יעקב]] געשריבן{{הערה|{{אקדמיה|שמחה עמנואל|חיבוריו ההלכתיים של ר' אלעזר מוורמייזא|2378574|תעודה|טז–יז (תשס"א), עמ' 228, הערה 100.}}}}.


ר' מאיר איז אויך געווען א תנ"ך מפרש און ווערט אייניגע מאל דערמאנט אין פארשידענע ערטער אין פירוש [[רש"י]] אויף תנ"ך. רש"י שטיצט זיך אויף זיינע אויסטייטשונגען און טיטולירט ר' מאיר'ן מיט "צדיק" און "חסיד"{{הערה|Zunz, [https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=hvd.32044079210316&seq=77 Zur Geschichte und Literatur] (Berlin 1845), 61.{{ש}}
ר' מאיר איז אויך געווען א תנ"ך מפרש און ווערט אייניגע מאל דערמאנט אין פארשידענע ערטער אין פירוש [[רש"י]] אויף תנ"ך, וועלכער שטיצט זיך אויף זיינע אויסטייטשונגען און טיטולירט ר' מאיר'ן מיט "צדיק" און "חסיד"{{הערה|Zunz, [https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=hvd.32044079210316&seq=77 Zur Geschichte und Literatur] (Berlin 1845), 61.{{ש}}
זע אויך "פיוט אקדמות", ווילנע תרס"ב אין מבוא פון חיים נחמיה שובין, זייט 10–11.}}. רש"י ברענגט אים עטליכע מאל מיט'ן טיטל זצ"ל{{הערה|רש"י, {{תנ"ך|הושע|ו|ט}}; {{תנ"ך|עמוס|ג|יב}}; {{תנ"ך|תהלים|עג|יב}}.}}, אבער ער האט אים נאך געקענט ביים לעבן{{הערה|זעט {{היברובוקס|2=סדור רש"י|3=21221|page=145|מקום הוצאה=בערלין|שנת הוצאה=תרע"ב|מו"ל=באבער|עמ=80}}: "שמעתי מפי צדיק רבי מאיר ברבי יצחק".}}.
זע אויך "פיוט אקדמות", ווילנע תרס"ב אין מבוא פון חיים נחמיה שובין, זייט 10–11.}}. רש"י ברענגט אים עטליכע מאל מיט'ן טיטל זצ"ל{{הערה|רש"י, {{תנ"ך|הושע|ו|ט}}; {{תנ"ך|עמוס|ג|יב}}; {{תנ"ך|תהלים|עג|יב}}.}}, אבער ער האט אים נאך געקענט ביים לעבן{{הערה|זעט {{היברובוקס|2=סדור רש"י|3=21221|page=145|מקום הוצאה=בערלין|שנת הוצאה=תרע"ב|מו"ל=באבער|עמ=80}}: "שמעתי מפי צדיק רבי מאיר ברבי יצחק".}}.


שורה 42: שורה 42:
[[טעקע:Jish-Gush-Halav-796.jpg|קליין|מציבה אין גוש חלב, געשטעלט תשנ"ב: "מיוחס גם כקברו של רבי מאיר ברבי יצחק ש"ץ מחבר האקדמות"…]]
[[טעקע:Jish-Gush-Halav-796.jpg|קליין|מציבה אין גוש חלב, געשטעלט תשנ"ב: "מיוחס גם כקברו של רבי מאיר ברבי יצחק ש"ץ מחבר האקדמות"…]]
דער מקום קבורה פון ר' מאיר ש"ץ איז נישט באקאנט אויף זיכער און עס זענען פארהאן פארשידענע מסורות איבער דעם.
דער מקום קבורה פון ר' מאיר ש"ץ איז נישט באקאנט אויף זיכער און עס זענען פארהאן פארשידענע מסורות איבער דעם.
איין מסורה געבט אן אז ער ליגט אין [[לובלין]]{{הערה|{{היברובוקס|רבי יוסף לעווינשטיין|לקורות היהודים בלובלין|44195|page=141|מקום הוצאה=לובלין|שנת הוצאה=תר"ס|עמ=139}}.}}. <!-- פון דער אנדערער זייט, דאס ווערן אנגערופן דורך איינער פון די ראשונים אין די דורות נאך אים, אלס "רבינו מאיר שליח ציבור מאבילי ציון"{{הערה|שם=ציון}}, קען מעגליך זיין אן אנדייטונג אז ער שטאמט פון ארץ ישראל אדער פון די עשרת השבטים{{הערה|{{היברובוקס|רבי נפתלי יעקב הכהן|אוצר הגדולים|20132|page=144|באנד=ו|עמ=קמג}}.}}. -->
איין מסורה געבט אן אז ער ליגט אין [[לובלין]]{{הערה|{{היברובוקס|רבי יוסף לעווינשטיין|לקורות היהודים בלובלין|44195|page=141|מקום הוצאה=לובלין|שנת הוצאה=תר"ס|עמ=139}}.}}. <!-- פון דער אנדערער זייט, דאס ווערן אנגערופן דורך איינער פון די ראשונים אין די דורות נאך אים, אלס "רבינו מאיר שליח ציבור מאבילי ציון"{{הערה|שם=ציון}}, קען מעגליך זיין אן אנדייטונג אז ער שטאמט פון ארץ ישראל אדער פון די עשרת השבטים{{הערה|{{היברובוקס|רבי נפתלי יעקב הכהן|אוצר הגדולים|20132|page=144|באנד=ו|עמ=קמג}}.}}. -->


שורה 53: שורה 52:
==פּיוטים און ווערק==
==פּיוטים און ווערק==
[[טעקע:אילו פומי נימי.jpg|קליין|פיוט "אילו פומי נימי" א רשות למתורגמן פאר די קריאה פון ויושע, אין מחזור וויזמייזא פון יאר ה'ל"ב]]
[[טעקע:אילו פומי נימי.jpg|קליין|פיוט "אילו פומי נימי" א רשות למתורגמן פאר די קריאה פון ויושע, אין מחזור וויזמייזא פון יאר ה'ל"ב]]
רבי מאיר איז בעיקר באקאנט אלס פּייטן. ער האט געשריבן [[פיוט|פּיוטים]] און [[סליחות]] אין לשון קודש און אראמיש, און מער ווי 50 פון זיי זענען פארבליבן ביז היינט{{הערה|ישראל דאווידזאן, [https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=ufl.31262044458833&seq=456 אוצר השירה והפיוט], חלק ד, ז' 432.}}. א טייל פון זיינע פּיוטים פאר די ימים טובים זענען אנגענומען געווארן אין די קהילות פון אשכנז און פּוילן און זענען געדרוקט געווארן אומצאליגע מאל אין מחזורים און סליחות{{הערה|{{יודאיקה|Abraham David|Meir ben Isaac Sheli'aḥ Ẓibbur|לינק=https://www.encyclopedia.com/religion/encyclopedias-almanacs-transcripts-and-maps/meir-ben-isaac-sheliah-zibbur}}}}. אין זײנע פּיוטים האט רבי מאיר פארבונדן הלכה און אגדה, ניצנדיג מקורות ווי משנה, תלמוד בבלי און מדרשים.
רבי מאיר איז בעיקר באקאנט אלס פּייטן. ער האט געשריבן [[פיוט|פּיוטים]] און [[סליחות]] אין לשון קודש און אראמיש, און מער ווי 50 פון זיי זענען פארבליבן ביז היינט{{הערה|ישראל דאווידזאן, [https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=ufl.31262044458833&seq=456 אוצר השירה והפיוט], חלק ד, ז' 432.}}. א טייל פון זיינע פּיוטים פאר די ימים טובים זענען אנגענומען געווארן אין די קהילות פון אשכנז און פּוילן און זענען געדרוקט געווארן אומצאליגע מאל אין מחזורים און סליחות{{הערה|{{יודאיקה|Abraham David|Meir ben Isaac Sheli'aḥ Ẓibbur|לינק=https://www.encyclopedia.com/religion/encyclopedias-almanacs-transcripts-and-maps/meir-ben-isaac-sheliah-zibbur}}}}. אין זײנע פּיוטים האט רבי מאיר קלוג אריינגעפלאכטן הלכה און אגדה, ניצנדיג מקורות ווי משנה, תלמוד בבלי און מדרשים.


זיינע פיוטים זענען געבויט אויפ'ן אשכנזי'שן סטיל, אבער געוויסע פיוטים האט ער פארפאסט לויט'ן מעטער פון תנועות ווי דער ספרד'ישער שטייגער, א זאך וואס אנדערע אשכנז'ישע פייטנים האבן אנגעהויבן נאכמאכן זינט דאן{{הערה|אזוי ווי דער סליחה "תפילה תיקח תחינה תבחר" אויף ערב ראש השנה, וואס לויפט מיט א מעטער פון 8 זילבעס פער סטאנץ.}}. אין זיינע פיוטים האט ער פארצייכנט די אקראסטיך לויט א"ב, תשר"ק און אלב"ם, און ער האט פארצייכנט זיין נאמען "מאיר ברבי יצחק" אין אסאך פעלער האט ער אויך צוגעלייגט "חזק ואמץ" און לענגערע ברכות ווי "יגדל בתורה ובמעשים טובים" אדער "יזכה לחיי עד אמן אמן סלה", ביי איין פיוט האט ער אויך צוגעלייגט זיין זיידנ'ס נאמען, "ברבי שמואל זכור לטוב".
זיינע פיוטים זענען געבויט אויפ'ן אשכנזי'שן סטיל, אבער געוויסע פיוטים האט ער פארפאסט לויט'ן מעטער פון תנועות ווי דער ספרד'ישער שטייגער, א זאך וואס אנדערע אשכנז'ישע פייטנים האבן אנגעהויבן נאכמאכן זינט דאן{{הערה|אזוי ווי דער סליחה "תפילה תיקח תחינה תבחר" אויף ערב ראש השנה, וואס לויפט מיט א מעטער פון 8 זילבעס פער סטאנץ.}}. אין זיינע פיוטים האט ער פארצייכנט די אקראסטיך לויט א"ב, תשר"ק און אלב"ם, און ער האט פארצייכנט זיין נאמען "מאיר ברבי יצחק" אין אסאך פעלער האט ער אויך צוגעלייגט "חזק ואמץ" און לענגערע ברכות ווי "יגדל בתורה ובמעשים טובים" אדער "יזכה לחיי עד אמן אמן סלה", ביי איין פיוט האט ער אויך צוגעלייגט זיין זיידנ'ס נאמען, "ברבי שמואל זכור לטוב".
שורה 462: שורה 461:
*י.ל. הכהן פישמן, [https://www.herzog.ac.il/vtc/0021092.html ה"אקדמות" ומחברו], בתוך: אוגדן למורה - שלשת הרגלים, שבועות, עמ' רסב-רסו.
*י.ל. הכהן פישמן, [https://www.herzog.ac.il/vtc/0021092.html ה"אקדמות" ומחברו], בתוך: אוגדן למורה - שלשת הרגלים, שבועות, עמ' רסב-רסו.
*{{היברובוקס|רבי נפתלי יעקב הכהן|אוצר הגדולים אלופי יעקב|20132|page=142|באנד=חלק ו|מקום הוצאה=חיפה|שנת הוצאה=תשכ"ט|עמ=קמא–קמה}}
*{{היברובוקס|רבי נפתלי יעקב הכהן|אוצר הגדולים אלופי יעקב|20132|page=142|באנד=חלק ו|מקום הוצאה=חיפה|שנת הוצאה=תשכ"ט|עמ=קמא–קמה}}
==דרויסנדיגע לינקס==
*{{אייוועלט|4673|רבינו מאיר "בעל האקדמות" ד' אלפים תשס"א}}
*{{דף שער בספרייה הלאומית|987007303093805171|מאיר בן יצחק ש"ץ}}
==רעפערענצן==
==רעפערענצן==
{{רעפערענצן}}
{{רעפערענצן}}