אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "חד גדיא"

69 בייטן אראפגענומען ,  פֿאַר 2 יאָר
אויסדרוק, געטוישט מקור, כ'האף אין יד שלום איז נישט דא קיין חידושים
(פארברייטערט)
(אויסדרוק, געטוישט מקור, כ'האף אין יד שלום איז נישט דא קיין חידושים)
שורה 52: שורה 52:
רבי ידידיה טיאה ווייל שרייבט אז מען האט געטראפן דעם פיוט אין בית המדרש פון דער רוקח, און מען האט קובע געווען עס צו זאגן פסח ביינאכט{{הערה|שם=ווייל}}. פון אנדערע מפרשים איז משמע אז עס איז דירעקט נתחבר געווארן צו זאגן ביים סדר{{הערה|שם=מאמר מרדכי}}.
רבי ידידיה טיאה ווייל שרייבט אז מען האט געטראפן דעם פיוט אין בית המדרש פון דער רוקח, און מען האט קובע געווען עס צו זאגן פסח ביינאכט{{הערה|שם=ווייל}}. פון אנדערע מפרשים איז משמע אז עס איז דירעקט נתחבר געווארן צו זאגן ביים סדר{{הערה|שם=מאמר מרדכי}}.


דער שייכות צום סדר ווערט ערקלערט אויף פארשידענע וועגן. לויט טייל מפרשים, איז דער טעם אויסצודרוקן בענקשאפט נאך די צייטן פון [[בית המקדש]], ווען מען האט מקריב געווען דעם [[קרבן פסח]]{{הערה|שם=ווייל}}{{הערה|שם=חתם}}. אנדערע, וואס טייטשן דעם פיוט על דרך ה[[מוסר]], זאגן אז עס איז כדי מען זאל נישט קומען צו קלות ראש נאכן סדר וואו מען האט געגעסן און געטרינקען{{הערה|שם=הורוויץ}}. טייל זאגן אז וויבאלד מען וועט זיין נייגעריג צו דערגיין פשט פון דעם חידה, וועט מען דורך דעם ממילא עוסק זיין אין [[סיפור יציאת מצרים]]{{הערה|שם=מאמר מרדכי}}. עס זענען דא וואס זאגן אז עס איז א [[לחש]] קעגן [[עין הרע]] וואס קען קומען פון די [[מלאך|מלאכים]], וואס זיי זענען מקנא די מדריגות פון די אידן ביים סדר{{הערה|רבי נפתלי צבי מראפשיץ, געברענגט אין: {{אוצר החכמה|ישכר דב פרידמאן|יד שלום|198077|ניו יארק, תשע"ו, זייט קפט|עמוד=191}}}}.
דער שייכות צום סדר ווערט ערקלערט אויף פארשידענע וועגן. לויט טייל מפרשים, איז דער טעם אויסצודרוקן בענקשאפט נאך די צייטן פון [[בית המקדש]], ווען מען האט מקריב געווען דעם [[קרבן פסח]]{{הערה|שם=ווייל}}{{הערה|שם=חתם}}. אנדערע, וואס טייטשן דעם פיוט על דרך ה[[מוסר]], זאגן אז עס איז כדי מען זאל נישט קומען צו קלות ראש נאכן סדר וואו מען האט געגעסן און געטרינקען{{הערה|שם=הורוויץ}}. טייל זאגן אז וויבאלד מען וועט זיין נייגעריג צו דערגיין פשט פון דעם חידה, וועט מען דורך דעם ממילא עוסק זיין אין [[סיפור יציאת מצרים]]{{הערה|שם=מאמר מרדכי}}. אין נאמען פון רבי'ן פון לובלין שטייט אז עס איז א [[לחש]] קעגן [[עין הרע]] וואס קען קומען פון די [[מלאך|מלאכים]], וואס זיי "גלאצען אויף אונז" מיט גרויס קנאה ביים סדר{{הערה|{{היברובוקס|[[רבי אברהם שמחה הורביץ]]|חמרא טבא|51287|עמוד=135}}}}.


דער [[חיד"א]], וואס זייענדיג אין די [[ספרד]]'ישע מקומות האט ער נישט געזאגט דעם פיוט ביים סדר, דרוקט זיך אבער גאר שארף אויס און לאזט לייגן אין [[חרם]] איינער וואס האט אפגעשפעט פון דעם אשכנז'ישן מנהג, שרייבנדיג אז עס זענען מרומז דערין גרויסע סודות התורה{{הערה|{{אוצר החכמה|רבי חיים יוסף דוד אזולאי|חיים שאל|171286|ליוורנו, תקנ"ה, סימן כ"ח|עמוד=66}}}}.
דער [[חיד"א]], וואס זייענדיג אין די [[ספרד]]'ישע מקומות האט ער נישט געזאגט דעם פיוט ביים סדר, דרוקט זיך אבער גאר שארף אויס און לאזט לייגן אין [[חרם]] איינער וואס האט אפגעשפעט פון דעם אשכנז'ישן מנהג, שרייבנדיג אז עס זענען מרומז דערין גרויסע סודות התורה{{הערה|{{אוצר החכמה|רבי חיים יוסף דוד אזולאי|חיים שאל|171286|ליוורנו, תקנ"ה, סימן כ"ח|עמוד=66}}}}.