בדוקי עריכות אוטומטית, אינטערפעיס רעדאקטארן, אינטערפעיס אדמיניסטראַטאָרן, סיסאפן, מייבאים, מעדכנים, מייבא, אספקלריה רעדאקטארן
46,390
רעדאגירונגען
קיין רעדאגירונג באמערקונג
אין תקציר עריכה |
|||
| שורה 73: | שורה 73: | ||
די צען מכות זענען געווען א דירעקטע דעמאָנסטראַציע פון ג-ט'ס מאכט און הערשאפט איבער דער נאטור און א שטראף פאר די מצריים פאר זייער באהאנדלונג פון די אידישע שקלאפן. | די צען מכות זענען געווען א דירעקטע דעמאָנסטראַציע פון ג-ט'ס מאכט און הערשאפט איבער דער נאטור און א שטראף פאר די מצריים פאר זייער באהאנדלונג פון די אידישע שקלאפן. | ||
יעדער מכה איז געווען א דירעקטע קאנפראנטאציע מיט אן עגיפטישן | יעדער מכה איז געווען א דירעקטע קאנפראנטאציע מיט אן עגיפטישן געטשקע. למשל, דער נילוס איז געווען א געץ, און די מכה פון בלוט האט דעמאנסטרירט אז ער איז נישט קיין געטליכע באשעפעניש{{מקור}}. | ||
אויף די ווערטער פון יתרו, "{{מנוקד|כִּי בַדָּבָר אֲשֶׁר זָדוּ עֲלֵיהֶם}}" ({{תנ"ך|שמות|יח|יא}}), זאגט דער גמרא: "בקדירה שבישלו בה נתבשלו" (די מצריים זענען געקאכט געווארן אינעם טאפּ אין וואס זיי האבן געקאכט אנדערע; {{בבלי|סוטה|יא|א}}), דהיינו, די מכות זענען געווען "[[מידה כנגד מידה]]", | אויף די ווערטער פון יתרו, "{{מנוקד|כִּי בַדָּבָר אֲשֶׁר זָדוּ עֲלֵיהֶם}}" ({{תנ"ך|שמות|יח|יא}}), זאגט דער גמרא: "בקדירה שבישלו בה נתבשלו" (די מצריים זענען געקאכט געווארן אינעם טאפּ אין וואס זיי האבן געקאכט אנדערע; {{בבלי|סוטה|יא|א}}), דהיינו, די מכות זענען געווען "[[מידה כנגד מידה]]", די שטראף איז געווען אין די זעלבע טערמינען ווי די רשעות וואס די מצריים זענען באגאנגען קעגן די אידן{{הערה|{{תנ"ך|שמות|ז|יד|כה|מפרש=אברבנאל}}, זעט דארט באריכות. זעט {{תנחומא|וארא}} (אויף שמות י, כ"א) פאר אַן ענליכן הסבר.}}: | ||
{| class="wikitable" | {| class="wikitable" | ||
| שורה 100: | שורה 100: | ||
|גע'רודפ'ט די אידן, ג-ט'ס בכור פאלק||בכורים שטארבן | |גע'רודפ'ט די אידן, ג-ט'ס בכור פאלק||בכורים שטארבן | ||
|} | |} | ||
לויט אן אנדערע מדרש איז כינים געקומען ווייל די מצריים האבן געצוואונגען די אידן צו באַזייטיגן שטויב און רייניגן הייזער און מארקן, און ערוב ווייל די מצריים האבן געצוואונגען די אידן צו כאפּן ווילדע חיות{{הערה|{{היברובוקס|דוד העדני|מדרש הגדול|33185|page=84|לינק טעקסט=אויף שמות י, ב}}}}. | |||
עס ווערט ערקלערט אז יעדע מכה אין מצרים איז געווען "מיט אַ פינגער פון ג-ט", און די וואונדער ביים ים־סוף זענען געווען "מיט דער האַנט פון ג-ט", וואָס ווייזט אויף א גרעסערע מאכט און א גרעסערן וואונדער ביים ים־סוף. די צאל פון די מכות, צען, ווערט געזען ווי א באדייטנדע צאָל, כאָטש אין רבנישער ליטעראַטור ווערט אויך דערמאנט אַ גרעסערע צאָל פּלעגן. <!-- עס ווערט אויך דערמאָנט אַז די צאָל פון די מכות איז געווען אַ פיר־ אדער פינף-פאַכיגע,קאָרעספּאָנדירנדיג צו ... די פינף אותיות פון ג-ט'ס נאָמען, וואָס רעפּרעזענטירט גערעכטיקייט{{הערה|{{לינק|שרייבער=Shraga Simmons|קעפל=Dayenu! Many Plagues|זייטל=Aish|דאטום=סעפטעמבער 10, 2012|אדרעס=https://aish.com/dayenu-many-plagues/}}}}. | עס ווערט ערקלערט אז יעדע מכה אין מצרים איז געווען "מיט אַ פינגער פון ג-ט", און די וואונדער ביים ים־סוף זענען געווען "מיט דער האַנט פון ג-ט", וואָס ווייזט אויף א גרעסערע מאכט און א גרעסערן וואונדער ביים ים־סוף. די צאל פון די מכות, צען, ווערט געזען ווי א באדייטנדע צאָל, כאָטש אין רבנישער ליטעראַטור ווערט אויך דערמאנט אַ גרעסערע צאָל פּלעגן. <!-- עס ווערט אויך דערמאָנט אַז די צאָל פון די מכות איז געווען אַ פיר־ אדער פינף-פאַכיגע,קאָרעספּאָנדירנדיג צו ... די פינף אותיות פון ג-ט'ס נאָמען, וואָס רעפּרעזענטירט גערעכטיקייט{{הערה|{{לינק|שרייבער=Shraga Simmons|קעפל=Dayenu! Many Plagues|זייטל=Aish|דאטום=סעפטעמבער 10, 2012|אדרעס=https://aish.com/dayenu-many-plagues/}}}}. | ||
| שורה 108: | שורה 109: | ||
==סטרוקטור און מוסטערן== | ==סטרוקטור און מוסטערן== | ||
עס ווערט באמערקט אז די מכות האבן זיך געשטארקט שטאפּלענווייז, פון קלענערע אומבאקוועמליכקייטן ביז צו גרויסע פארניכטונג און טויט{{מקור}}. אין דער פסח הגדה ווערט דערמאנט רבי יהודה'ס סימנים | עס ווערט באמערקט אז די מכות האבן זיך געשטארקט שטאפּלענווייז, פון קלענערע אומבאקוועמליכקייטן ביז צו גרויסע פארניכטונג און טויט{{מקור}}. אין דער פסח הגדה ווערט דערמאנט רבי יהודה'ס סימנים, דצ"ך עד"ש באח"ב, ווי א גרינגערע וועג צו געדענקען די רייען פון די צען מכות. די דאזיגע סימנים האבן אינספּירירט פיל מפרשים צו זוכן מוסטערן און פארשטיין די אָרדענונג פון די מכות{{הערה|[https://alhatorah.org/Patterns_in_the_Plagues/1/he חלוקת המכות], על התורה וועבזייטל}}. | ||
==משה און אהרן'ס ראלע== | ==משה און אהרן'ס ראלע== | ||
בשעת די מכות זענען געקומען פון ג-ט, האבן משה און אהרן זיי אויסגעפירט. אפטמאל האט משה אדער אהרן אויפגעהויבן א שטעקן צו אנהייבן די מגפה. פאר שחין האבן זיי ארויפגעווארפן אש אין דער לופטן, און פארשפרייט די מגפה וואו עס האט געלאנדעט{{הערה|{{תנ"ך|שמות|ט|ח|י}}}}. משה האט נישט אנגעהויבן די ערשטע דריי מכות, אלס א דאנקבארקייט צום נילוס (וואס האט אים געראטעוועט אלס קינד) און די ערד (וואס האט באהאלטן דעם מצרי וואס משה האט אומגעברענגט צו באשיצן אַן אנדער איד){{הערה|{{תנ"ך|שמות|ז|יט|מפרש=רש"י}} און {{תנ"ך|שמות|ח|יב}}}}. | בשעת די מכות זענען געקומען פון ג-ט, האבן משה און אהרן זיי אויסגעפירט. אפטמאל האט משה אדער אהרן אויפגעהויבן [[משה רבינו'ס שטעקן|א שטעקן]] צו אנהייבן די מגפה. פאר שחין האבן זיי ארויפגעווארפן אש אין דער לופטן, און פארשפרייט די מגפה וואו עס האט געלאנדעט{{הערה|{{תנ"ך|שמות|ט|ח|י}}}}. משה האט נישט אנגעהויבן די ערשטע דריי מכות, אלס א דאנקבארקייט צום נילוס (וואס האט אים געראטעוועט אלס קינד) און די ערד (וואס האט באהאלטן דעם מצרי וואס משה האט אומגעברענגט צו באשיצן אַן אנדער איד){{הערה|{{תנ"ך|שמות|ז|יט|מפרש=רש"י}} און {{תנ"ך|שמות|ח|יב}}}}. | ||
==געדויער פון די מכות== | ==געדויער פון די מכות== | ||
לויט איין | לויט איין מסורה האט משה רבינו געווארנט פרעה פאר יעדע מכה פאר 24 טעג, און דערנאך האט די מכה געשלאגן פאר א וואך. אנדערע זאגן אז די ווארענונג האט געדויערט א וואך און די מכה פאר 24 טעג{{הערה|{{רבה|שמות|ט|יב}}}}. אויסנאמען זענען געווען חושך, וואס האט געדויערט זעקס טעג{{הערה|שם=יכב}}, און מכת בכורות, וואס איז געשען אין איין רגע. דריי מכות — כינים, שחין און חושך — זענען פארגעקומען אָן קיין ווארענונג. | ||
==ליינט מער== | ==ליינט מער== | ||