בדוקי עריכות אוטומטית, אינטערפעיס רעדאקטארן, אינטערפעיס אדמיניסטראַטאָרן, סיסאפן, מייבאים, מעדכנים, מייבא, אספקלריה רעדאקטארן
46,404
רעדאגירונגען
קיין רעדאגירונג באמערקונג
אין תקציר עריכה |
אין תקציר עריכה |
||
| שורה 1: | שורה 1: | ||
{{דעסקריפציע|צען קאטאסטראפן געברענגט דורך | {{דעסקריפציע|צען קאטאסטראפן געברענגט דורך ג-ט אויף מצרים אין דער געשיכטע פון יציאת מצרים}} | ||
{{דרעפט}} | {{דרעפט}} | ||
[[טעקע:Golden Haggadah - Plagues of Egypt.jpg|קליין|די מכות פון צפרדע, כינים, ערוב און דבר אין די גאלדענע הגדה.]] | [[טעקע:Golden Haggadah - Plagues of Egypt.jpg|קליין|די מכות פון צפרדע, כינים, ערוב און דבר אין די גאלדענע הגדה.]] | ||
| שורה 137: | שורה 137: | ||
==באדייטונג און טעאלאגיע== | ==באדייטונג און טעאלאגיע== | ||
די צען מכות זענען געווען א דירעקטע דעמאָנסטראַציע פון | די צען מכות זענען געווען א דירעקטע דעמאָנסטראַציע פון ג-ט'ס מאכט און הערשאפט איבער דער נאטור און א שטראף פאר די מצריים פאר זייער באהאנדלונג פון די אידישע שקלאפן. | ||
יעדער מכה איז געווען א דירעקטע קאנפראנטאציע מיט אן עגיפטישן געץ. למשל, דער נילוס איז געווען א געץ, און די מכה פון בלוט האט דעמאנסטרירט אז ער איז נישט קיין געטליכע באשעפעניש{{מקור}}. | יעדער מכה איז געווען א דירעקטע קאנפראנטאציע מיט אן עגיפטישן געץ. למשל, דער נילוס איז געווען א געץ, און די מכה פון בלוט האט דעמאנסטרירט אז ער איז נישט קיין געטליכע באשעפעניש{{מקור}}. | ||
| שורה 164: | שורה 164: | ||
|פינצטערניש פון גלות||לעמענדע טינקלקייט | |פינצטערניש פון גלות||לעמענדע טינקלקייט | ||
|- | |- | ||
|גע'רודפ'ט די אידן, | |גע'רודפ'ט די אידן, ג-ט'ס בכור פאלק||בכורים שטארבן | ||
|} | |} | ||
עס ווערט ערקלערט אז יעדע מכה אין מצרים איז געווען "מיט אַ פינגער פון | עס ווערט ערקלערט אז יעדע מכה אין מצרים איז געווען "מיט אַ פינגער פון ג-ט", און די וואונדער ביים ים־סוף זענען געווען "מיט דער האַנט פון ג-ט", וואָס ווייזט אויף א גרעסערע מאכט און א גרעסערן וואונדער ביים ים־סוף. די צאל פון די מכות, צען, ווערט געזען ווי א באדייטנדע צאָל, כאָטש אין רבנישער ליטעראַטור ווערט אויך דערמאנט אַ גרעסערע צאָל פּלעגן. <!-- עס ווערט אויך דערמאָנט אַז די צאָל פון די מכות איז געווען אַ פיר־ אדער פינף-פאַכיגע,קאָרעספּאָנדירנדיג צו ... די פינף אותיות פון ג-ט'ס נאָמען, וואָס רעפּרעזענטירט גערעכטיקייט{{הערה|{{לינק|שרייבער=Shraga Simmons|קעפל=Dayenu! Many Plagues|זייטל=Aish|דאטום=סעפטעמבער 10, 2012|אדרעס=https://aish.com/dayenu-many-plagues/}}}}. | ||
--> | --> | ||
==מדרשי חז"ל== | |||
חז"ל, אריינגערעכנט דער גמרא און [[מדרש]]ים, גיבן ווייטערע איינזיכטן און דעטאלן וועגן די צען מכות. למשל, אין דער צייט פון דער מכת דם, האבן די מצריים געקענט טרינקען וואַסער נאר דורך דעם וואס זיי האבן עס געקויפט פון די אידן, אפט ביי גאר הויכע פּרייזן{{הערה|{{רבה|שמות|ט|י}}}}. די פרעש'ס גרייטקייט צו שפּרינגען אין אויוונס האט אינספּירירט צוקונפטיגע אידישע העלדן ווי [[חנניה מישאל ועזריה|חנניה, מישאל און עזריה]]{{הערה|{{רבה|שמות|י|ב}}}}. במשך דער מכת חושך, האבן די אידן באזוכט די הייזער פון די מצריים און אנטדעקט זייערע אוצרות, אינפארמאציע וואס זיי האבן שפּעטער גענוצט ווען ג-ט האט זיי באפוילן צו בעטן די דאזיגע זאכן פארן פארלאזן מצרים{{הערה|{{תנ"ך|שמות|י|כב|מפרש=רש"י}}}}. | |||
==סטרוקטור און מוסטערן== | ==סטרוקטור און מוסטערן== | ||
עס ווערט באמערקט אז די מכות האבן זיך געשטארקט שטאפּלענווייז, פון קלענערע אומבאקוועמליכקייטן ביז צו גרויסע פארניכטונג און טויט{{ | עס ווערט באמערקט אז די מכות האבן זיך געשטארקט שטאפּלענווייז, פון קלענערע אומבאקוועמליכקייטן ביז צו גרויסע פארניכטונג און טויט{{מקור}}. אין דער פסח הגדה ווערט דערמאנט רבי יהודה'ס סימנים'דצ"ך עד"ש באח"ב' ווי א גרינגערע וועג צו געדענקען די רייען פון די צען מכות. די דאזיגע סימנים האבן אינספּירירט פיל מפרשים צו זוכן מוסטערן און פארשטיין די אָרדענונג פון די מכות{{הערה|[https://alhatorah.org/Patterns_in_the_Plagues/1/he חלוקת המכות], על התורה וועבזייטל}}. | ||
==משה און אהרן'ס ראלע== | ==משה און אהרן'ס ראלע== | ||
בשעת די מכות זענען געקומען פון | בשעת די מכות זענען געקומען פון ג-ט, האבן משה און אהרן זיי אויסגעפירט. אפטמאל האט משה אדער אהרן אויפגעהויבן א שטעקן צו אנהייבן די מגפה. פאר שחין האבן זיי ארויפגעווארפן אש אין דער לופטן, און פארשפרייט די מגפה וואו עס האט געלאנדעט{{הערה|{{תנ"ך|שמות|ט|ח|י}}}}. משה האט נישט אנגעהויבן די ערשטע דריי מכות, אלס א דאנקבארקייט צום נילוס (וואס האט אים געראטעוועט אלס קינד) און די ערד (וואס האט באהאלטן דעם מצרי וואס משה האט אומגעברענגט צו באשיצן אַן אנדער איד){{הערה|{{תנ"ך|שמות|ז|יט|מפרש=רש"י}} און {{תנ"ך|שמות|ח|יב}}}}. | ||
==געדויער פון די מכות== | ==געדויער פון די מכות== | ||
לויט איין טראדיציע האט משה רבינו געווארנט פרעה פאר יעדע מכה פאר 24 טעג, און דערנאך האט די מכה געשלאגן פאר א וואך. אנדערע זאגן אז די ווארענונג האט געדויערט א וואך און די מכה פאר 24 טעג{{הערה|{{רבה|שמות|ט|יב}}}}. אויסנאמען זענען געווען חושך, וואס האט געדויערט זעקס טעג{{הערה|שם=יכב}}, און מכת בכורות, וואס איז געשען אין איין רגע. דריי מכות — כינים, שחין און חושך — זענען פארגעקומען אָן קיין ווארענונג. | לויט איין טראדיציע האט משה רבינו געווארנט פרעה פאר יעדע מכה פאר 24 טעג, און דערנאך האט די מכה געשלאגן פאר א וואך. אנדערע זאגן אז די ווארענונג האט געדויערט א וואך און די מכה פאר 24 טעג{{הערה|{{רבה|שמות|ט|יב}}}}. אויסנאמען זענען געווען חושך, וואס האט געדויערט זעקס טעג{{הערה|שם=יכב}}, און מכת בכורות, וואס איז געשען אין איין רגע. דריי מכות — כינים, שחין און חושך — זענען פארגעקומען אָן קיין ווארענונג. | ||
==ליינט מער== | ==ליינט מער== | ||
*זכריה האפמאן, '''[[איך וועל דיר ראטעווען]]''', תשס"ו | *זכריה האפמאן, '''[[איך וועל דיר ראטעווען]]''', תשס"ו | ||