אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "נחשון בן עמינדב"
אין תקציר עריכה |
ק (החלפת טקסט – "דרויסנדע" ב־"דרויסנדיגע") |
||
(9 מיטלסטע ווערסיעס פון 3 באַניצער נישט געוויזן.) | |||
שורה 1: | שורה 1: | ||
{{אישיות תנ"כית | {{דעסקריפציע|נשיא פון שבט יהודה}}{{אישיות תנ"כית | ||
| געבורט ארט = [[מצרים]] | | געבורט ארט = [[מצרים]] | ||
| פטירה ארט = [[מדבר]] | | פטירה ארט = [[מדבר]] | ||
| | | טאטע = [[עמינדב]] | ||
| קינדער = [[שלמון]], [[אלימלך]] | | קינדער = [[שלמון]], [[אלימלך]] | ||
| תקופה = יציאת מצרים, דור המדבר | | תקופה = יציאת מצרים, דור המדבר | ||
שורה 21: | שורה 21: | ||
== אין חז"ל == | == אין חז"ל == | ||
לויט [[רבי יהודה]] איז נחשון אריינגעשפרינגען אין ים דער ערשטער ביי קריעת ים סוף, ווי עס ווערט געברענגט אין [[מכילתא]]: | לויט [[רבי יהודה]] איז נחשון אריינגעשפרינגען אין ים דער ערשטער ביי קריעת ים סוף, ווי עס ווערט געברענגט אין [[מכילתא]]: | ||
{{ציטוט|תוכן=כיון שעמדו שבטים על הים, זה אומר "אין אני יורד תחלה לים", וזה אומר "אין אני יורד תחלה לים" … מתוך שהיו עומדין ונוטלין עצה, קפץ נחשון בן עמינדב ונפל לים, עליו הכתוב אומר, "הוֹשִׁיעֵנִי אֱלֹקִים כִּי בָאוּ מַיִם עַד נָפֶשׁ", ואומר: "טָבַעְתִּי בִּיוֵן מְצוּלָה וְאֵין מָעֳמָד, בָּאתִי בְמַעֲמַקֵּי מַיִם וְשִׁבֹּלֶת שְׁטָפָתְנִי." ואומר: "אַל תִּשְׁטְפֵנִי שִׁבֹּלֶת מַיִם, וְאַל תִּבְלָעֵנִי מְצוּלָה, וְאַל תֶּאְטַר עָלַי בְּאֵר פִּיהָ.", מיד אמר המקום למשה: "ידידי טובע בים, והים סוגר ושונא רודף, ואתה עומד ומרבה בתפלה!" אמר לפניו: "רבונו של עולם, ומה בידי לעשות?", אמר לו: "וְאַתָּה הָרֵם אֶת מַטְּךָ!". ומה אמרו משה וישראל על הים? "ה' יִמְלֹךְ לְעֹלָם וָעֶד!", אמר המקום: "מי שהמליכני תחלה על הים, אעשהו מלך על ישראל" … אמר להם [[רבי טרפון]] … לפיכך זכה [יהודה] למלכות, שנאמר בְּצֵאת יִשְׂרָאֵל מִמִּצְרָיִם, בֵּית יַעֲקֹב מֵעַם לֹעֵז, הָיְתָה יְהוּדָה לְקָדְשׁוֹ", לכך "יִשְׂרָאֵל מַמְשְׁלוֹתָיו", אמר להם הקדוש ברוך הוא: מי שקדש שמי על הים, יבא וימשול על ישראל.|מרכאות=כן|מקור=[[מכילתא דרבי ישמעאל]] [[S:מכילתא מנוקדת ומעוצבת מסכתא דויהי בשלח#מַסֶּכְתָּא דְוַיְהִי בְּשַׁלַּח פָּרָשָׁה ה|בשלח – מסכתא דויהי פרשה ה]]{{הערה|ווערט אויך געברענגט מיט שינויים אין {{בבלי|סוטה|לו|ב}}–{{בבלי|סוטה|לז|א|אן=מסכת}}; | {{ציטוט|תוכן=כיון שעמדו שבטים על הים, זה אומר "אין אני יורד תחלה לים", וזה אומר "אין אני יורד תחלה לים" … מתוך שהיו עומדין ונוטלין עצה, קפץ נחשון בן עמינדב ונפל לים, עליו הכתוב אומר, "הוֹשִׁיעֵנִי אֱלֹקִים כִּי בָאוּ מַיִם עַד נָפֶשׁ", ואומר: "טָבַעְתִּי בִּיוֵן מְצוּלָה וְאֵין מָעֳמָד, בָּאתִי בְמַעֲמַקֵּי מַיִם וְשִׁבֹּלֶת שְׁטָפָתְנִי." ואומר: "אַל תִּשְׁטְפֵנִי שִׁבֹּלֶת מַיִם, וְאַל תִּבְלָעֵנִי מְצוּלָה, וְאַל תֶּאְטַר עָלַי בְּאֵר פִּיהָ.", מיד אמר המקום למשה: "ידידי טובע בים, והים סוגר ושונא רודף, ואתה עומד ומרבה בתפלה!" אמר לפניו: "רבונו של עולם, ומה בידי לעשות?", אמר לו: "וְאַתָּה הָרֵם אֶת מַטְּךָ!". ומה אמרו משה וישראל על הים? "ה' יִמְלֹךְ לְעֹלָם וָעֶד!", אמר המקום: "מי שהמליכני תחלה על הים, אעשהו מלך על ישראל" … אמר להם [[רבי טרפון]] … לפיכך זכה [יהודה] למלכות, שנאמר בְּצֵאת יִשְׂרָאֵל מִמִּצְרָיִם, בֵּית יַעֲקֹב מֵעַם לֹעֵז, הָיְתָה יְהוּדָה לְקָדְשׁוֹ", לכך "יִשְׂרָאֵל מַמְשְׁלוֹתָיו", אמר להם הקדוש ברוך הוא: מי שקדש שמי על הים, יבא וימשול על ישראל.|מרכאות=כן|מקור=[[מכילתא דרבי ישמעאל]] [[S:מכילתא מנוקדת ומעוצבת מסכתא דויהי בשלח#מַסֶּכְתָּא דְוַיְהִי בְּשַׁלַּח פָּרָשָׁה ה|בשלח – מסכתא דויהי פרשה ה]]{{הערה|ווערט אויך געברענגט מיט שינויים אין {{בבלי|סוטה|לו|ב}}–{{בבלי|סוטה|לז|א|אן=מסכת}}; {{פרקי דרבי אליעזר|מב}}}}}} | ||
[[רבי יעקב לארבערבוים|רבי יעקב פון ליסא]] שרייבט אז נחשון בן עמינדב האט זוכה געווען אריינצושפרינגען ערשט אין וואסער און אז דער ים זאל זיך שפאלטן, א דאנק די גבורת הנפש פון זיין באבע [[תמר]]{{הערה|מעשה נסים אויף הגדה של פסח, {{אוצר הספרים היהודי|הגדה של פסח (מעשה נסים)/מגיד/תחילת ההלל וכוס שניה|תחילת ההלל וכוס שניה}}}}. | |||
חז"ל דערמאנען אז ער איז געווען ווי א מלך צווישן די אנדערע נשיאים{{הערה|ספרי, פרשת נשא פיסקא מ"ז. זעט אויך {{תנ"ך|במדבר|ז|יב|מפרש=העמק דבר}}, אז פונקט ווי אין די צייטן פון די [[תנאים]] איז "גדול מרבן - שמו", איז נחשון אויך געווען גרעסער ווי דער טיטל "נשיא" מיט וואס די אנדערע נשיאים ווערן באצייכנט}}. נחשון איז געווען אן "אוהב [[שלום]] ורודף שלום", ווי זיין שוואגער אהרן הכהן{{הערה|[[מדרש הגדול]], אויף שמות ו,כג}}. | חז"ל דערמאנען אז ער איז געווען ווי א מלך צווישן די אנדערע נשיאים{{הערה|ספרי, פרשת נשא פיסקא מ"ז. זעט אויך {{תנ"ך|במדבר|ז|יב|מפרש=העמק דבר}}, אז פונקט ווי אין די צייטן פון די [[תנאים]] איז "גדול מרבן - שמו", איז נחשון אויך געווען גרעסער ווי דער טיטל "נשיא" מיט וואס די אנדערע נשיאים ווערן באצייכנט}}. נחשון איז געווען אן "אוהב [[שלום]] ורודף שלום", ווי זיין שוואגער אהרן הכהן{{הערה|[[מדרש הגדול]], אויף שמות ו,כג}}. | ||
שורה 39: | שורה 39: | ||
אין סוף [[מגילת רות]]{{הערה|{{תנ"ך|רות|ד|יח|כב}}}} איז באשריבן דער סדר היחס פון נחשון ביז דוד המלך: | אין סוף [[מגילת רות]]{{הערה|{{תנ"ך|רות|ד|יח|כב}}}} איז באשריבן דער סדר היחס פון נחשון ביז דוד המלך: | ||
{{ציטוט|תוכן=וְאֵלֶּה תּוֹלְדוֹת [[פרץ | {{ציטוט|תוכן=וְאֵלֶּה תּוֹלְדוֹת [[פרץ און זרח|פָּרֶץ]], פֶּרֶץ הוֹלִיד אֶת [[חצרון בן פרץ|חֶצְרוֹן]]. וְחֶצְרוֹן הוֹלִיד אֶת רָם, וְרָם הוֹלִיד אֶת עַמִּינָדָב. וְעַמִּינָדָב הוֹלִיד אֶת '''נַחְשׁוֹן''', וְ'''נַחְשׁוֹן''' הוֹלִיד אֶת [[שלמון|שַׂלְמָה]]. וְשַׂלְמוֹן הוֹלִיד אֶת [[בועז|בֹּעַז]], וּבֹעַז הוֹלִיד אֶת [[עובד|עוֹבֵד]]. וְעֹבֵד הוֹלִיד אֶת [[ישי|יִשָׁי]], וְיִשַׁי הוֹלִיד אֶת דָּוִד.|מרכאות=כן}} | ||
אין מדרש שטייט אז דוד המלך האט געלויבט השי"ת אויף זיין יחוס צו נחשון, זאגנדיג: {{מנוקד|וְנִחֲתָה קֶשֶׁת נְחוּשָׁה זְרוֹעֹתָי}}{{הערה|{{תנ"ך|תהלים|יח|לה}}, און ענליך אין {{תנ"ך|שמואל ב|כב|לה}}}}, וואס {{מנוקד|'''נְחוּשָׁה'''}} איז מרמז אויף נחשון{{הערה|{{שוחר טוב|יח}}; {{ילקוט שמעוני|שמואל ב|קסא}}}}. | |||
== סימבאָליזם == | == סימבאָליזם == | ||
נחשון בן עמינדב איז געווארן א סימבאל פון נאטירליכע השתדלות וואס דער מענטש מוז מאכן אלס א וועג צו באקומען הילף פון גאט, אנשטאט צו זיצן מיט פארלייגטע הענט און ווארטן אויף א נס, אזויווי נחשון איז אריינגעשפרינגען אין ים סוף אפילו בעפאר עס האט זיך צעשפאלטן, און ערשט נאכדעם וואס ער האט דערגרייכט א טיפעניש אז דאס וואסער האט אים דערגרייכט ביזן האלז, האט זיך דער ים געשפאלטן | נחשון בן עמינדב איז געווארן א סימבאל פון נאטירליכע השתדלות וואס דער מענטש מוז מאכן אלס א וועג צו באקומען הילף פון גאט, אנשטאט צו זיצן מיט פארלייגטע הענט און ווארטן אויף א נס, אזויווי נחשון איז אריינגעשפרינגען אין ים סוף אפילו בעפאר עס האט זיך צעשפאלטן, און ערשט נאכדעם וואס ער האט דערגרייכט א טיפעניש אז דאס וואסער האט אים דערגרייכט ביזן האלז, האט זיך דער ים געשפאלטן. אויך סימבאליזירט ער אָריגינעלקייט און מוט. | ||
== | == דרויסנדיגע לינקס == | ||
* {{אוצר ישראל|ז|69|נַחְשׁוֹן|עמוד=62}} | * {{אוצר ישראל|ז|69|נַחְשׁוֹן|עמוד=62}} | ||
* | * {{אנצ דעת|1054}} | ||
* [https://he.chabad.org/parshah/article_cdo/aid/2111999 נחשון בן עמינדב], אויף בית חב"ד | * [https://he.chabad.org/parshah/article_cdo/aid/2111999 נחשון בן עמינדב], אויף בית חב"ד | ||
שורה 62: | שורה 64: | ||
[[HE:נחשון בן עמינדב]] | [[HE:נחשון בן עמינדב]] | ||
[[קאַטעגאָריע:המכלול ארטיקלען]] | [[קאַטעגאָריע:המכלול ארטיקלען]] | ||
[[קאַטעגאָריע:קרבנות הנשיאים]] |
יעצטיגע רעוויזיע זינט 08:21, 8 יולי 2024
געבורט | מצרים |
---|---|
פטירה | מדבר |
טאטע | עמינדב |
קינדער | שלמון, אלימלך |
תקופה | יציאת מצרים, דור המדבר |
בתנ"ך | שמות ו, כג; במדבר א, ז; ב, ג; ז, יב; י, יד |
נַחְשׁוֹן בֶּן עַמִּינָדָב איז געווען דער נשיא פון שבט יהודה, דער ברודער פון אלישבע בת עמינדב (וואס איז געווען חתונה געהאט צו אהרן הכהן), און דער זיידע פון בועז דער מאַן פון רות, וואס פון זיי איז אַרויסגעקומען דוד המלך. ביי יציאת מצרים איז ער געווען דער ערשטער אריינצושפּרינגען אין ים סוף איידער דער ים האט זיך צעשפּאָלטן, און האט דערמיט באוויזן זיין אמונה אין גאט, און איז געווארן א סימבאל פון אריגינאליטעט און פּיאנערשאפט. ער האט מקריב געווען דער ערשטער די קרבנות ביים חנוכת המשכן.
נחשון איז געווען דער פינפטער דור פון יהודה, ער איז געווען דער זון פון עמינדב, זון פון רם, זון פון חצרון, זון פון פרץ, זון פון יהודה.
אין די תורה
נחשון ווערט דערמאנט צום ערשטן מאל אין דער תורה ווען אהרן הכהן האט געהייראט אלישבע: "וַיִּקַּח אַהֲרֹן אֶת אֱלִישֶׁבַע בַּת עַמִּינָדָב אֲחוֹת נַחְשׁוֹן לוֹ לְאִשָּׁה" (שמות ו, כג)[1]. פון פסוק ווייזט אויס אז ער איז געווען עלטער ווי אהרן[2].
ביי די תקופה אין מדבר האָט נחשון געדינט אַלס נשיא פון שבט יהודה, און איז געווען דער ערשטער פון די נשיאים וואָס האָט מקריב געווען די קרבנות הנשיאים, אין טאג פון חנוכת המשכן, א' ניסן אינעם צווייטן יאָר צו יציאת מצרים (ב'תמ"ט)[3].
דורכאויס די וואנדערונגען אין מדבר איז נחשון געגאנגען דער ערשטער און געפירט זיין שבט פאראויס פון אנדערע[4]. לויט ווי דערציילט אין מדרש, איז זיין פאן געווען געפארבט ווי די הימל, און א לייב געצייכנט דערויף[5].
אין די שפעטערדיגע יארן ווערט נחשון נישט דערמאנט. לויט חז"ל איז ער נפטר געווארן אין צווייטן יאר נאך יציאת מצרים[6]. לויט עטליכע מקורות איז דאס געווען אין קברות התאווה[7]; אנדערע האבן אבער אנגענומען אז נחשון, ווי די אנדערע נשיאים, איז געווען צווישן די צוויי הונדערט און פופציג מענטשן וועלכע זענען פארברענט געווארן ווען זיי האבן געברענגט קטורת ביים מחלוקת קורח ועדתו[8].
אין חז"ל
לויט רבי יהודה איז נחשון אריינגעשפרינגען אין ים דער ערשטער ביי קריעת ים סוף, ווי עס ווערט געברענגט אין מכילתא:
כיון שעמדו שבטים על הים, זה אומר "אין אני יורד תחלה לים", וזה אומר "אין אני יורד תחלה לים" … מתוך שהיו עומדין ונוטלין עצה, קפץ נחשון בן עמינדב ונפל לים, עליו הכתוב אומר, "הוֹשִׁיעֵנִי אֱלֹקִים כִּי בָאוּ מַיִם עַד נָפֶשׁ", ואומר: "טָבַעְתִּי בִּיוֵן מְצוּלָה וְאֵין מָעֳמָד, בָּאתִי בְמַעֲמַקֵּי מַיִם וְשִׁבֹּלֶת שְׁטָפָתְנִי." ואומר: "אַל תִּשְׁטְפֵנִי שִׁבֹּלֶת מַיִם, וְאַל תִּבְלָעֵנִי מְצוּלָה, וְאַל תֶּאְטַר עָלַי בְּאֵר פִּיהָ.", מיד אמר המקום למשה: "ידידי טובע בים, והים סוגר ושונא רודף, ואתה עומד ומרבה בתפלה!" אמר לפניו: "רבונו של עולם, ומה בידי לעשות?", אמר לו: "וְאַתָּה הָרֵם אֶת מַטְּךָ!". ומה אמרו משה וישראל על הים? "ה' יִמְלֹךְ לְעֹלָם וָעֶד!", אמר המקום: "מי שהמליכני תחלה על הים, אעשהו מלך על ישראל" … אמר להם רבי טרפון … לפיכך זכה [יהודה] למלכות, שנאמר בְּצֵאת יִשְׂרָאֵל מִמִּצְרָיִם, בֵּית יַעֲקֹב מֵעַם לֹעֵז, הָיְתָה יְהוּדָה לְקָדְשׁוֹ", לכך "יִשְׂרָאֵל מַמְשְׁלוֹתָיו", אמר להם הקדוש ברוך הוא: מי שקדש שמי על הים, יבא וימשול על ישראל.
רבי יעקב פון ליסא שרייבט אז נחשון בן עמינדב האט זוכה געווען אריינצושפרינגען ערשט אין וואסער און אז דער ים זאל זיך שפאלטן, א דאנק די גבורת הנפש פון זיין באבע תמר[10].
חז"ל דערמאנען אז ער איז געווען ווי א מלך צווישן די אנדערע נשיאים[11]. נחשון איז געווען אן "אוהב שלום ורודף שלום", ווי זיין שוואגער אהרן הכהן[12].
זיין שכר
מיט זיין אריינגעשפרינגען דער ערשטער אין ים סוף האט ער זיך פארדינט פיל שכר:
- זיין נאמען נחשון איז אויף דעם וואס ער איז דער ערשטער אריינגעשפרינגען אין די 'נחשולי הים'[13][14]
- די מלוכה איז געקומען צו שבט יהודה[15].
- ס'זענען ארויס פון אים: דוד המלך, מלך המשיח, דניאל, חנניה מישאל ועזריה[16].
- טראץ וואס יהודה איז נישט געווען דער בכור פון די שבטים, האט נחשון בן עמינדב, דער נשיא פון שבט יהודה, מקריב געווען דער ערשטער ביי די קרבנות הנשיאים[14]. לויט אנדערע האבן די נשיאים אליין אויסגעוועלט אז נחשון זאל מקריב זיין דער ערשטער, צוליב זיין קידוש השם[17].
- משה רבנו האט אים ערוועלט צו זיין איינער פון די שבעים זקנים[18].
קינדער
זיינע זין זענען געווען שלמון, אלימלך, פלוני אלמוני, און דער טאטע פון נעמי[19]. פון שלמון'ס קינדער איז ארויס דוד המלך און נאך אים די גאנצע מלוכה דינאסטיע.
אין סוף מגילת רות[20] איז באשריבן דער סדר היחס פון נחשון ביז דוד המלך:
וְאֵלֶּה תּוֹלְדוֹת פָּרֶץ, פֶּרֶץ הוֹלִיד אֶת חֶצְרוֹן. וְחֶצְרוֹן הוֹלִיד אֶת רָם, וְרָם הוֹלִיד אֶת עַמִּינָדָב. וְעַמִּינָדָב הוֹלִיד אֶת נַחְשׁוֹן, וְנַחְשׁוֹן הוֹלִיד אֶת שַׂלְמָה. וְשַׂלְמוֹן הוֹלִיד אֶת בֹּעַז, וּבֹעַז הוֹלִיד אֶת עוֹבֵד. וְעֹבֵד הוֹלִיד אֶת יִשָׁי, וְיִשַׁי הוֹלִיד אֶת דָּוִד.
אין מדרש שטייט אז דוד המלך האט געלויבט השי"ת אויף זיין יחוס צו נחשון, זאגנדיג: וְנִחֲתָה קֶשֶׁת נְחוּשָׁה זְרוֹעֹתָי[21], וואס נְחוּשָׁה איז מרמז אויף נחשון[22].
סימבאָליזם
נחשון בן עמינדב איז געווארן א סימבאל פון נאטירליכע השתדלות וואס דער מענטש מוז מאכן אלס א וועג צו באקומען הילף פון גאט, אנשטאט צו זיצן מיט פארלייגטע הענט און ווארטן אויף א נס, אזויווי נחשון איז אריינגעשפרינגען אין ים סוף אפילו בעפאר עס האט זיך צעשפאלטן, און ערשט נאכדעם וואס ער האט דערגרייכט א טיפעניש אז דאס וואסער האט אים דערגרייכט ביזן האלז, האט זיך דער ים געשפאלטן. אויך סימבאליזירט ער אָריגינעלקייט און מוט.
דרויסנדיגע לינקס
- "נַחְשׁוֹן", יהודה דוד אייזנשטיין (רעדאקטאר), אוצר ישראל, ניו יארק: פרדס, תשי"ב, חלק ז, עמוד 62, אויף היברובוקס
- נחשון בן עמינדב, אין "אנציקלופדיה יהודית" אויף "דעת"
- נחשון בן עמינדב, אויף בית חב"ד
רעפערענצן
- ↑ די סיבה צוליב וואס אלישבע ווערט אויך דערמאנט אלס שוועסטער פון נחשון איז צו אונז לערנען אז איינער וואס הייראט א פרוי, זאל קודם איבערקוקן ווער זענען אירע ברודער. רש"י אויפן ארט. זעט אויך אבן עזרא אויפ'ן ארט, אז דערפאר האט אהרן באקומען די כהונה און נישט משה, ווייל זיינע קינדער זענען געווען פון די קעניגליכע משפחה פון נחשון
- ↑ סדר הדורות, שנת ב' אלפים תשפ"ז
- ↑ במדבר ז, יב
- ↑ במדבר י, יד
- ↑ במדבר רבה, פרשה ב', פסקה ז'
- ↑ סדר עולם פרק י"ב. זעט אויך אבן עזרא, רות ד, כ, אז די סברא זאגט אז ער איז נפטר געווארן אין מדבר
- ↑ ביאור הגר"א אויף סדר עולם פרק י"ב; מי השלוח פרשת בהעלותך; פרי צדיק קדושת השבת מאמר ו'
- ↑ רבינו בחיי, של"ה און מאור ושמש אויף פרשת קרח
- ↑ ווערט אויך געברענגט מיט שינויים אין סוטה לו, ב–לז, א; פרקי דרבי אליעזר, פרק מ"ב
- ↑ מעשה נסים אויף הגדה של פסח, תחילת ההלל וכוס שניה
- ↑ ספרי, פרשת נשא פיסקא מ"ז. זעט אויך העמק דבר, במדבר ז, יב, אז פונקט ווי אין די צייטן פון די תנאים איז "גדול מרבן - שמו", איז נחשון אויך געווען גרעסער ווי דער טיטל "נשיא" מיט וואס די אנדערע נשיאים ווערן באצייכנט
- ↑ מדרש הגדול, אויף שמות ו,כג
- ↑ מכילתא בשלח ה
- ↑ 14.0 14.1 במדבר רבה, פרשה י"ג, פסקה ז'
- ↑ סוטה לז, א; מכילתא בשלח פרשה ה.
- ↑ במדבר רבה, פרשה י"ג, פסקה י"א
- ↑ ילקוט שמעוני, במדבר, רמז תשי"ד
- ↑ ילקוט שמעוני, במדבר, רמז תשל"ו
- ↑ בבא בתרא צא, א
- ↑ רות ד, יח–כב
- ↑ תהלים יח, לה, און ענליך אין שמואל ב' כב, לה
- ↑ מדרש תהלים, מזמור יח; ילקוט שמעוני, שמואל ב, רמז קס"א