אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "רוי:אגדתא"
ק (טשעקטי און אנדערע רייניגונג, typos fixed: דוקא ← דווקא) |
ק (דעסקריפציע: ספרים פון חז״ל נישט עוסק אין הלכה) |
||
| (10 מיטלסטע ווערסיעס פון 5 באַניצער נישט געוויזן.) | |||
| שורה 1: | שורה 1: | ||
<small>דער ארטיקל | {{דעסקריפציע|ספרים פון חז״ל נישט עוסק אין הלכה}} | ||
<small>דער ארטיקל באשעפטיגט זיך מיטן טערמין "אגדה" פונעם תורהדיקן בליק, צו ליינען איבערן טערמין "לעגענדע" פונעם וועלטליכן בליק [[לעגענדע|דריקט אהער]].</small> | |||
{{אידישקייט}} | {{אידישקייט}} | ||
| שורה 5: | שורה 6: | ||
== סארטן אגדתא == | == סארטן אגדתא == | ||
דער [[רמח"ל]] אין זיין | דער [[רמח"ל]] אין זיין 'מאמר על האגדות' ברענגט אז עס זענען דא אפאר סארטן אגדתא'עס, ער לייגט צו אז די אגדתא וואס רעדט פון [[נאטור]] מיינט מען נישט דווקא די נאטור פון וואס מען רעדט, נאר עס איז דארטן באהאלטן פארבארגענע סודות התורה, און די [[חכמים]] האבן דאס באהאלטן אין די נארטוליכע זאך פון וואס מען רעדט, וועגן דעם ווייל דאס איז געווען באוויסט אז דער נאטורליכער זאך ארבייט אזוי ביי אלעמען. למשל אז די גמרא זאגט אז די זון דרייט זיך ארום די וועלט, מוז דאס נישט מיינען אז אזוי איז דאס, נאר וויבאלד אלע האבן אזוי געהאלטן אין יענע צייטן, און די גמרא זוכט נאר צו פארבארגן עפעס דא, נוצט ער די באוויסטע זאך פון יענע צייטן וועגן די זון און דער וועלט.{{מקור}} | ||
=== | === נאטור === | ||
* די סארט אגדתא רעדט פון זאכן וואס האט צוטאן מיט [[נאטור]] ווי למשל צי די זון דרייט זיך ארום דער וועלט, אדער די וועלט ארום דער זון. | * די סארט אגדתא רעדט פון זאכן וואס האט צוטאן מיט [[נאטור]] ווי למשל צי די זון דרייט זיך ארום דער וועלט, אדער די וועלט ארום דער זון. | ||
| שורה 16: | שורה 17: | ||
* די סארט אגדתא רעדט אין פארבארגענע זאכן וואס סתם פשוט פשט קען מען דאס נישט פארשטיין אבער עס האט אין זיך גרויסע פארבארגענע זאכן. | * די סארט אגדתא רעדט אין פארבארגענע זאכן וואס סתם פשוט פשט קען מען דאס נישט פארשטיין אבער עס האט אין זיך גרויסע פארבארגענע זאכן. | ||
=== פשט אין | === פשט אין תנ"ך === | ||
* די סארט אגדתא לערנט פשט אין [[פסוק | * די סארט אגדתא לערנט פשט אין [[פסוק]]ים פון תנ"ך. | ||
== ספרים אויף אגדתא == | == ספרים אויף אגדתא == | ||
* עין יעקב | * עין יעקב | ||
* בן יהוידע (פון | * בן יהוידע (פון [[רבי יוסף חיים פון באגדאד]]) | ||
==זעט אויך== | ==זעט אויך== | ||
* [[מדרש]] | * [[מדרש]] | ||
[[קאטעגאריע:אמונה]] | [[קאטעגאריע:אמונה]] | ||
[[קאטעגאריע:תלמוד]] | [[קאטעגאריע:תלמוד]] | ||
[[קאַטעגאָריע: | [[קאַטעגאָריע:מדרשי אגדה]] | ||
[[קאטעגאריע:מוסר]] | [[קאטעגאריע:מוסר]] | ||
[[קאטעגאריע:אויף יידיש]] | |||
[[קאטעגאריע:אויף יידיש]] | |||
{{קרד/ויקי/יידיש}} | {{קרד/ויקי/יידיש}} | ||
[[he:אגדה (יהדות)]] | |||
[[קאַטעגאָריע:וויקידאטא דעסקריפציע]] | |||
יעצטיגע רעוויזיע זינט 02:25, 20 אקטאבער 2023
דער ארטיקל באשעפטיגט זיך מיטן טערמין "אגדה" פונעם תורהדיקן בליק, צו ליינען איבערן טערמין "לעגענדע" פונעם וועלטליכן בליק דריקט אהער.
אגדתא איז א שטיקל אין די גמרא וואס רעדט נישט פון הלכה אדער מצוות, נאר פון וועלטליכע געשיכטע אדער פון מוסר, אדער הלכות דרך ארץ ווי אזוי דער מענטש זאל זיך פירן. די אגדתא'ס אין ש"ס זענען צוזאמענגעקליבן אין עין יעקב.
סארטן אגדתא
דער רמח"ל אין זיין 'מאמר על האגדות' ברענגט אז עס זענען דא אפאר סארטן אגדתא'עס, ער לייגט צו אז די אגדתא וואס רעדט פון נאטור מיינט מען נישט דווקא די נאטור פון וואס מען רעדט, נאר עס איז דארטן באהאלטן פארבארגענע סודות התורה, און די חכמים האבן דאס באהאלטן אין די נארטוליכע זאך פון וואס מען רעדט, וועגן דעם ווייל דאס איז געווען באוויסט אז דער נאטורליכער זאך ארבייט אזוי ביי אלעמען. למשל אז די גמרא זאגט אז די זון דרייט זיך ארום די וועלט, מוז דאס נישט מיינען אז אזוי איז דאס, נאר וויבאלד אלע האבן אזוי געהאלטן אין יענע צייטן, און די גמרא זוכט נאר צו פארבארגן עפעס דא, נוצט ער די באוויסטע זאך פון יענע צייטן וועגן די זון און דער וועלט.[מקור פארלאנגט]
נאטור
- די סארט אגדתא רעדט פון זאכן וואס האט צוטאן מיט נאטור ווי למשל צי די זון דרייט זיך ארום דער וועלט, אדער די וועלט ארום דער זון.
מוסר (עטיק)
- די סארט אגדתא רעדט פון זאכן וואס איז געשריבן וועגן דעם אז מענטשן זאלן זיך אפלערנען פון די מעשה ווי אזוי מען זאל זיך אויפירען.
קבלה/סודות התורה
- די סארט אגדתא רעדט אין פארבארגענע זאכן וואס סתם פשוט פשט קען מען דאס נישט פארשטיין אבער עס האט אין זיך גרויסע פארבארגענע זאכן.
פשט אין תנ"ך
- די סארט אגדתא לערנט פשט אין פסוקים פון תנ"ך.
ספרים אויף אגדתא
- עין יעקב
- בן יהוידע (פון רבי יוסף חיים פון באגדאד)
זעט אויך
דאס איז נישט קיין המכלול ארטיקל, בלויז עפעס וואס ליגט דא ביז עס וועט ערזעצט ווערן מיט בעסערס. שרייבט עס איבער!