רוי:אגדתא

פון המכלול
קפיצה לניווט קפיצה לחיפוש

דער ארטיקל באשעפטיגט זיך מיטן טערמין "אגדה" פונעם תורהדיקן בליק, צו ליינען איבערן טערמין "לעגענדע" פונעם וועלטליכן בליק דריקט אהער.

אידן און אידישקייט
עיקרי האמונה
אמונה · שלושה עשר עיקרים
עשרת הדיברות · תורה · מצוות · משיח
הייליגע ספרים
תנ"ך · תורה
משנה · גמרא
זוהר · מדרש
שולחן ערוך
אידישע שטרעמונגען
אידן · חרדים · חסידים · ארטאדאקסן
הויפט פערזענליכקייטן
אבות ואמהות · משה · דוד
נביאים · עזרא הסופר · הלל · תנאים · ריב"ז
ר' עקיבא · אמוראים · סבוראים · גאונים
ראשונים · רמב"ם · רבי יוסף קארו · אחרונים
עבודת ה' און ימים טובים
שחרית · מוסף · מנחה · ערבית
שמע ישראל · שמונה עשרה · קריאת התורה
קידוש · תפילות און ברכות
ראש השנה · יום כיפור · סוכות
פסח · שבועות · תשעה באב
אידיש קהילה לעבן
אויפגאבעס:
רב · דיין · חזן
גבאי · מוהל
שוחט · חברה קדישא
מוסדות:
שול · מקווה
חדר · ישיבה
כולל · בית מדרש
מקומות הקדושים
דער משכן · בית המקדש · הר הבית
כותל המערבי · מערת המכפלה
קבר רחל · קבר יוסף · קברי צדיקים
ירושלים · חברון · טבריה · צפת
מצוות און מנהגים
הלכה · תרי"ג מצוות · בית דין · תפילה
לימוד תורה · צדקה · גמילות חסדים
שמע ישראל · ברית מילה
פדיון הבן · בר מצווה · נישואין
טהרת המשפחה · לוויה · קבורה
שבעה · קדיש · חברה קדישא
אויסגעשלאסענע שטרעמונגען
שומרונים · קראים · מינים
קאנסערוואטיווער · רעפארמער
זעט אויך
גיור · אנטיסעמיטיזם

אגדתא איז א שטיקל אין די גמרא וואס רעדט נישט פון הלכה אדער מצוות, נאר פון וועלטליכע געשיכטע אדער פון מוסר, אדער הלכות דרך ארץ ווי אזוי דער מענטש זאל זיך פירן. די אגדתא'ס אין ש"ס זענען צוזאמענגעקליבן אין עין יעקב.

סארטן אגדתא

דער רמח"ל אין זיין 'מאמר על האגדות' ברענגט אז עס זענען דא אפאר סארטן אגדתא'עס, ער לייגט צו אז די אגדתא וואס רעדט פון נאטור מיינט מען נישט דווקא די נאטור פון וואס מען רעדט, נאר עס איז דארטן באהאלטן פארבארגענע סודות התורה, און די חכמים האבן דאס באהאלטן אין די נארטוליכע זאך פון וואס מען רעדט, וועגן דעם ווייל דאס איז געווען באוויסט אז דער נאטורליכער זאך ארבייט אזוי ביי אלעמען. למשל אז די גמרא זאגט אז די זון דרייט זיך ארום די וועלט, מוז דאס נישט מיינען אז אזוי איז דאס, נאר וויבאלד אלע האבן אזוי געהאלטן אין יענע צייטן, און די גמרא זוכט נאר צו פארבארגן עפעס דא, נוצט ער די באוויסטע זאך פון יענע צייטן וועגן די זון און דער וועלט.[מקור פארלאנגט]

נאטור

  • די סארט אגדתא רעדט פון זאכן וואס האט צוטאן מיט נאטור ווי למשל צי די זון דרייט זיך ארום דער וועלט, אדער די וועלט ארום דער זון.

מוסר (עטיק)

  • די סארט אגדתא רעדט פון זאכן וואס איז געשריבן וועגן דעם אז מענטשן זאלן זיך אפלערנען פון די מעשה ווי אזוי מען זאל זיך אויפירען.

קבלה/סודות התורה

  • די סארט אגדתא רעדט אין פארבארגענע זאכן וואס סתם פשוט פשט קען מען דאס נישט פארשטיין אבער עס האט אין זיך גרויסע פארבארגענע זאכן.

פשט אין תנ"ך

  • די סארט אגדתא לערנט פשט אין פסוקים פון תנ"ך.

ספרים אויף אגדתא

זעט אויך

דאס איז נישט קיין המכלול ארטיקל, בלויז עפעס וואס ליגט דא ביז עס וועט ערזעצט ווערן מיט בעסערס. שרייבט עס איבער!