אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "דיינו"

624 בייטן צוגעלייגט ,  פֿאַר 2 יאָר
←‏דער מקור פון דעם פיוט: אויסשטעל, פארברייטערט
(←‏דער מקור פון דעם פיוט: אויסשטעל, פארברייטערט)
שורה 43: שורה 43:


== דער מקור פון דעם פיוט ==
== דער מקור פון דעם פיוט ==
עס איז נישט באקאנט ווער עס האט געשריבן די ווערטער פון פיוט. אין [[משנה]], [[תוספתא]], [[תלמוד בבלי]], [[תלמוד ירושלמי]], [[מדרשים]], און אזוי אויך אין נוסח ההגדה פונעם [[רמב"ם]] ווערט עס נישט דערמאנט, אבער פון געוויסע ראשונים זעט מען אז עס איז געשטאנען אין זייער נוסח פון [[מכילתא]]{{הערה|[[רשב"ץ]] אויף {{משנה|אבות|ג|יד}}; פירוש הרשב"ץ אויף די הגדה}}. דער פיוט ווערט געברענגט אין פריערדיגע הגדות, ווי צום ביישפיל אין [[סדר רב עמרם גאון]], אין [[סידור רב סעדיה גאון]] (וועלכער דערמאנט עס ווי א הוספה וואס "רבים מחברינו" פירן זיך צו זאגן), און אין ספר [[הכוזרי]]{{הערה|מאמר ג, יא}}{{הערה|1={{HebrewBooks||תוספות מאוחרות|34305|אין: [[י. ל. ברוך]] (געזאמלט), [[יום-טוב לוינסקי]] (צוגעענדיגט און רעדאגירט), '''ספר המועדים''', כרך ב: פסח, תל אביב: אגודת עונג שבת, דורך הוצאת ספרים דביר, תש"ח, זייט 129|עמוד=138}}}}. איינע פון ​​די השערות איז, אז עס איז פארפאסט געווארן אלס רעאקציע צו די קריסטליכע אימפראפעריע {{אנ|Improperia}}  שטראף לידער, ווי צום ביישפיל "איבער פסחא" פון מעליטא פון סארדיס, אין וועלכע די אידן ווערן באשולדיגט אין טון שלעכטס פאר גאט דורך קרייצן דעם [[אותו האיש]], טראץ די אלע גוטס וואס גאט האט זיי געגעבן ביי יציאת מצרים. עס זענען אבער פארהאן פאָרשער וואָס גלויבן אַז די אימפראפעריע איז אַן ענטפער צו דעם פיוט, און נישט פארקערט{{הערה|דניאל גאלדשמידט אין '''הגדה של פסח ותולדותיה''', זייט 50; Eric Werner, '''Melito of ,Sardes the First Poet of Deicide''', HUCA 37 ,(1966) .pp  191-210; S.G ,Hall 'Melito in the Light of the Passover''' ,Haggada' Journal of Theological ,Studies 22 ,(1971) .pp 29-46''' און נאך.}}. טייל מפרשים לערנען אז דער פיוט איז פארפאסט געווארן דורך [[רבי עקיבא]]{{הערה|זבח פסח; הגדת מעשי ה'}}.
עס איז נישט קלאר ווער עס האט געשריבן די ווערטער פון פיוט. אין [[משנה]], [[תוספתא]], [[תלמוד בבלי]], [[תלמוד ירושלמי]] און [[מדרשים]] ווערט עס נישט דערמאנט, אבער עס איז געשטאנען אין נוסח פון [[מכילתא]] פון געוויסע ראשונים{{הערה|זעט פירוש ה[[ראב"ן]] אויף די הגדה; [[רשב"ץ]] אויף {{משנה|אבות|ג|יד}}; פירוש הרשב"ץ אויף די הגדה}}. טייל מפרשים לערנען אז דער פיוט איז פארפאסט געווארן דורך [[רבי עקיבא]]{{הערה|זבח פסח; הגדת מעשי ה'}}; פון אנדערע זעט מען אז עס איז נאך פון [[תקופת בית שני]]{{הערה|פירוש הרשב"ץ אויף די הגדה}}.
 
דער פיוט ווערט געברענגט אין פריערדיגע הגדות, ווי צום ביישפיל אין [[סדר רב עמרם גאון]], אין [[סידור רב סעדיה גאון]] (וועלכער דערמאנט עס ווי א הוספה וואס "רבים מחברינו" פירן זיך צו זאגן), און אין ספר [[הכוזרי]]{{הערה|מאמר ג, יא}}{{הערה|1={{HebrewBooks||תוספות מאוחרות|34305|אין: [[י. ל. ברוך]] (געזאמלט), [[יום-טוב לוינסקי]] (צוגעענדיגט און רעדאגירט), '''ספר המועדים''', כרך ב: פסח, תל אביב: אגודת עונג שבת, דורך הוצאת ספרים דביר, תש"ח, זייט 129|עמוד=138}}}}. אויך דער [[רמב"ם]], וואס דערמאנט עס נישט אין זיין נוסח ההגדה, האט זיך אבער געפירט ווי דער פריערדיגער [[מנהג]] עס צו זאגן{{הערה|[[רבי אברהם בן הרמב"ם]], געברענגט אין מעשה רוקח אויף רמב"ם ביים סדר ההגדה}}.
 
צווישן די פארשער איז איינע פון ​​די השערות, אז עס איז פארפאסט געווארן אלס רעאקציע צו די קריסטליכע אימפראפעריע {{אנ|Improperia}}  שטראף לידער, ווי צום ביישפיל "איבער פסחא" פון מעליטא פון סארדיס, אין וועלכע די אידן ווערן באשולדיגט אין טון שלעכטס פאר גאט דורך קרייצן דעם [[אותו האיש]], טראץ די אלע גוטס וואס גאט האט זיי געגעבן ביי יציאת מצרים. עס זענען אבער פארהאן פאָרשער וואָס גלויבן אַז די אימפראפעריע איז אַן ענטפער צו דעם פיוט, און נישט פארקערט, און טייל פון זיי ווייזן אויף אז עס שטאמט נאך פון די צייטן פון בית המקדש{{הערה|זעט דניאל גאלדשמידט אין '''הגדה של פסח ותולדותיה''', זייט 50; Eric Werner, '''Melito of ,Sardes the First Poet of Deicide''', HUCA 37 ,(1966) .pp  191-210; S.G ,Hall 'Melito in the Light of the Passover''' ,Haggada' Journal of Theological ,Studies 22 ,(1971) .pp 29-46''' און נאך.}}.


== דרויסנדע לינקס ==
== דרויסנדע לינקס ==