בדוקי עריכות אוטומטית, אינטערפעיס רעדאקטארן, אינטערפעיס אדמיניסטראַטאָרן, סיסאפן, מייבאים, מעדכנים, מייבא, אספקלריה רעדאקטארן
46,368
רעדאגירונגען
אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "רבי ישראל נאג'ארה"
קפיצה לניווט
קפיצה לחיפוש
קיין רעדאגירונג באמערקונג
אין תקציר עריכה |
אין תקציר עריכה |
||
| שורה 29: | שורה 29: | ||
נאך אן אטאקע אויף די אידן פון צפת דורך אן אראבישן שבט אין של"ט האבן די נאג'ארהס פארלאזט די שטאט. צוליב זיין פאטער'ס פּאזיציע אלס רב אין דמשק האט ר' ישראל זיך באזעצט אין [[זשובאר|דזשאָבאַר]], א פאָרשטאָט פון דמשק, וואו ער האט געדינט אלס חזן, רב, סופר און סעקרעטאר פון דער קהילה, פאראנטווארטליך פאר'ן שרייבן די קהילה בריוו און קאמוניקירן מיט אנדערע קהילות. ער האט אויך געהאלטן פילע דרשות אין וועלכע ער האט געוועבט טיפע תלמודישע אידעען מיט פילאזאפיע און אידישע מיסטיק. זיין פאקוס איז געווען אויף מוסר — די עטישע און מאראלישע לערנונגען פון תלמוד. רבי ישראל האט געצילט צו לערנען און אינספירירן מענטשן צו פארבעסערן זיך און זייער כאראקטער. ער האט אפט באטאנט די וויכטיגקייט פון צדקה, קעגנזייטיגע פינאנציעלע שטיצע, און גמילות חסדים, ווי ביקור חולים, ניחום אבלים, און נאך{{הערה|{{לינק|אדרעס=https://halakhaoftheday.org/2015/06/14/rabbi-israel-najara-and-the-jobar-synagogue/|שרייבער=Yosef Bitton|קעפל=Rabbi Israel Najara (1555-1625) and the Jobar Synagogue|זייטל=Halakha of the Day|דאטום=June 14, 2015}}|כיוון=שמאל}}. | נאך אן אטאקע אויף די אידן פון צפת דורך אן אראבישן שבט אין של"ט האבן די נאג'ארהס פארלאזט די שטאט. צוליב זיין פאטער'ס פּאזיציע אלס רב אין דמשק האט ר' ישראל זיך באזעצט אין [[זשובאר|דזשאָבאַר]], א פאָרשטאָט פון דמשק, וואו ער האט געדינט אלס חזן, רב, סופר און סעקרעטאר פון דער קהילה, פאראנטווארטליך פאר'ן שרייבן די קהילה בריוו און קאמוניקירן מיט אנדערע קהילות. ער האט אויך געהאלטן פילע דרשות אין וועלכע ער האט געוועבט טיפע תלמודישע אידעען מיט פילאזאפיע און אידישע מיסטיק. זיין פאקוס איז געווען אויף מוסר — די עטישע און מאראלישע לערנונגען פון תלמוד. רבי ישראל האט געצילט צו לערנען און אינספירירן מענטשן צו פארבעסערן זיך און זייער כאראקטער. ער האט אפט באטאנט די וויכטיגקייט פון צדקה, קעגנזייטיגע פינאנציעלע שטיצע, און גמילות חסדים, ווי ביקור חולים, ניחום אבלים, און נאך{{הערה|{{לינק|אדרעס=https://halakhaoftheday.org/2015/06/14/rabbi-israel-najara-and-the-jobar-synagogue/|שרייבער=Yosef Bitton|קעפל=Rabbi Israel Najara (1555-1625) and the Jobar Synagogue|זייטל=Halakha of the Day|דאטום=June 14, 2015}}|כיוון=שמאל}}. | ||
דאס לעבן פון רבי ישראל נאג'ארה איז נישט געווען לייכט. ער האט געליטן פון קינדער-פארלוסט, ארעמקייט, און רדיפות פון גדולים אין זיין תקופה, אזוי ווי [[רבי חיים וויטאל]]. זיין ערשטע ווייב איז אוועק יונג, און זיין איינציגע טאכטער פון דעם זיווג איז נפטר געווארן אין עלטער פון צען יאר. שפעטער האט ער ווידער חתונה געהאט, און געהאט עטליכע קינדער, פון וועלכע איינער, יעקב, איז געשטארבן פון [[פאקן|פּאָקן]] ביי די דריי יאר אלט, און רבי ישראל האט אים באוויינט אין א קינה. עטליכע קינדער פון דער צווייטער זיווג האבן יא אויסגעלעבט די יארן{{הערה|שם=תרביץסד|{{צ-זשורנאל|טובה בארי|בן בלתי ידוע של ר' ישראל נג'ארה: ר' לוי בן ישראל ופיוטיו|תרביץ|סד(ב)|עמ=275–300|שנת הוצאה=טבת-אדר תשנ"ה|JSTOR=23600680}}}}. | דאס לעבן פון רבי ישראל נאג'ארה איז נישט געווען לייכט. ער האט געליטן פון קינדער-פארלוסט, ארעמקייט, און רדיפות פון גדולים אין זיין תקופה, אזוי ווי [[רבי חיים וויטאל]]. זיין ערשטע ווייב איז אוועק יונג, און זיין איינציגע טאכטער פון דעם זיווג איז נפטר געווארן אין עלטער פון צען יאר. שפעטער האט ער ווידער חתונה געהאט, און געהאט עטליכע קינדער, פון וועלכע איינער, יעקב, איז געשטארבן פון [[פאקן|פּאָקן]] ביי די דריי יאר אלט, און רבי ישראל האט אים באוויינט אין א קינה. עטליכע קינדער פון דער צווייטער זיווג האבן יא אויסגעלעבט די יארן{{הערה|שם=תרביץסד|{{צ-זשורנאל|טובה בארי|בן בלתי ידוע של ר' ישראל נג'ארה: ר' לוי בן ישראל ופיוטיו|תרביץ|סד(ב)|עמ=275–300|שנת הוצאה=טבת-אדר תשנ"ה|JSTOR=23600680}}.}}. | ||
אין זיינע שפעטערע יארן האט ער זיך באזעצט אין עזה און איז געווארן ראב"ד און רב פון דער קהילה. דאס שטאט עזה איז אין יענע צייט באטראכט געווארן אלס שוואך אין רוחניות און תורה'דיגן גייסט{{הערה|זעט [[רבי יוסף טראני]], תשובות מהרי"ט, [https://www.sefaria.org/Teshuvot_Maharit%2C_I.47.5 ח"א, סי' מז סוף תשובה].}}. נאך זיין פטירה ארום שפ"ח, האט אים זיין זון רבי משה נאג'ארה, אויך א פייטן, איבערגענומען אלס רב. זיין אייניקל ר' יעקב בן משה איז געווען אַן ענטוזיאסטישער שטיצער פון [[נתן העזתי]] און שבתי צבי{{הערה|שם=תרביץסד}}{{הערה|שם=מבוא|טובה בארי, [https://www.nli.org.il/he/discover/music/jewish-music/piyut/articles/introductions/piyut/introduction-to-the-songs-of-rabbi-israel-najara מבוא לשירי ר' ישראל נג'ארה], אתר הפיוט והתפילה.}}. | אין זיינע שפעטערע יארן האט ער זיך באזעצט אין עזה און איז געווארן ראב"ד און רב פון דער קהילה. דאס שטאט עזה איז אין יענע צייט באטראכט געווארן אלס שוואך אין רוחניות און תורה'דיגן גייסט{{הערה|זעט [[רבי יוסף טראני]], תשובות מהרי"ט, [https://www.sefaria.org/Teshuvot_Maharit%2C_I.47.5 ח"א, סי' מז סוף תשובה].}}. אין עזה האט ער אנטוויקלט א פריינדשאפט מיט [[רבי אברהם אזולאי]] וועלכע אין אין יאר שע"ט אהין אנטלאפן פון חברון און ירושלים. די קשר ווערט באוויזן דורך א קורצער ליד וואס ר' ישראל האט געשריבן לכבוד ר' אברהמ'ס ספר "אור החמה"{{הערה|{{צ-זשורנאל|דב זלוטניק|'אהבת הטוב והערב והמועיל': בכתבי ר' ישראל נאגארה ור' אברהם אזולאי|תרביץ|מד‎, חוברת א/ד‎ (תשרי-אלול תשל"ה)|עמ=182–188|JSTOR=23594970}}.}}. | ||
נאך זיין פטירה ארום שפ"ח, האט אים זיין זון רבי משה נאג'ארה, אויך א פייטן, איבערגענומען אלס רב. זיין אייניקל ר' יעקב בן משה איז געווען אַן ענטוזיאסטישער שטיצער פון [[נתן העזתי]] און שבתי צבי, און האט דאקומענטירט ש"ץ'ס מנהגים, אריינגערעכנט דאס זינגען ר' ישראל'ס פיוטים{{הערה|שם=תרביץסד}}{{הערה|שם=מבוא|טובה בארי, [https://www.nli.org.il/he/discover/music/jewish-music/piyut/articles/introductions/piyut/introduction-to-the-songs-of-rabbi-israel-najara מבוא לשירי ר' ישראל נג'ארה], אתר הפיוט והתפילה.}}. | |||
פון דאס וואס זיינע פיוטים זענען געשריבן אין מעטערס פון פארשידענע [[לאדינא|לאַדינאָ]], טערקישע, און גריכישע לידער, איז קענטיג אז רבי ישראל האט געקענט עטליכע פרעמדע שפראכן. אויפוואקסנדיג אין צפת איז ער געקומען אונטער דעם ברייטן השפעה פון קבלת האריז"ל. ווי עס איז קענטיג פון זיינע ווערק איז ער געווען א למדן, און ער האט זיך געשריבן מיט פילע רבנים און פערזענליכקייטן פון זיינע צייט, אריינגערעכנט רבי בצלאל אשכנזי, רבי יום טוב צהלון, משה חמון, און מנחם חפץ{{הערה|{{אנצ יהודית|11301-najara-najar-nijar-nagar-nagara|Najara}}}}. | פון דאס וואס זיינע פיוטים זענען געשריבן אין מעטערס פון פארשידענע [[לאדינא|לאַדינאָ]], טערקישע, און גריכישע לידער, איז קענטיג אז רבי ישראל האט געקענט עטליכע פרעמדע שפראכן. אויפוואקסנדיג אין צפת איז ער געקומען אונטער דעם ברייטן השפעה פון קבלת האריז"ל. ווי עס איז קענטיג פון זיינע ווערק איז ער געווען א למדן, און ער האט זיך געשריבן מיט פילע רבנים און פערזענליכקייטן פון זיינע צייט, אריינגערעכנט רבי בצלאל אשכנזי, רבי יום טוב צהלון, משה חמון, און מנחם חפץ{{הערה|{{אנצ יהודית|11301-najara-najar-nijar-nagar-nagara|Najara}}}}. | ||
| שורה 80: | שורה 82: | ||
אנדערע באקאנטע פיוטים זיינע זענען "יערת דבש"{{הערה|{{הפיוט והתפילה|52|יערת דבש}}.}}, "יודוך רעיוני"{{הערה|[[:he:יודוך רעיוני|יודוך רעיוני]], אין העברעאישער המכלול.}}, "יעלה בואי לגני"{{הערה|{{הפיוט והתפילה|89|יעלה יעלה}}.}}, ידידי רועי מקימי{{הערה|[[:he:ידידי רועי מקימי|ידידי רועי מקימי]], אין העברעאישער המכלול.}}, "יעלם שבני"{{הערה|[[:he:יעלם שבני|יעלם שבני]], אין העברעאישער המכלול.}}, און "יונתי זיו יפעתך", דער טראדיציאנלער חתונה ליד אין די קהילות פון [[מומביי]] און אפגאניסטאן{{הערה|אבנר פרץ, "[https://www.nli.org.il/he/discover/music/jewish-music/piyut/articles/in-depth-look/piyut/avnerperetz-yonati ישראל נג'ארה – המפליא בנגינות: על הפיוט יונתי זיו יפעתך]", אתר הפיוט והתפילה; {{הפיוט והתפילה|378|יונתי זיו יפעתך}}.}}. | אנדערע באקאנטע פיוטים זיינע זענען "יערת דבש"{{הערה|{{הפיוט והתפילה|52|יערת דבש}}.}}, "יודוך רעיוני"{{הערה|[[:he:יודוך רעיוני|יודוך רעיוני]], אין העברעאישער המכלול.}}, "יעלה בואי לגני"{{הערה|{{הפיוט והתפילה|89|יעלה יעלה}}.}}, ידידי רועי מקימי{{הערה|[[:he:ידידי רועי מקימי|ידידי רועי מקימי]], אין העברעאישער המכלול.}}, "יעלם שבני"{{הערה|[[:he:יעלם שבני|יעלם שבני]], אין העברעאישער המכלול.}}, און "יונתי זיו יפעתך", דער טראדיציאנלער חתונה ליד אין די קהילות פון [[מומביי]] און אפגאניסטאן{{הערה|אבנר פרץ, "[https://www.nli.org.il/he/discover/music/jewish-music/piyut/articles/in-depth-look/piyut/avnerperetz-yonati ישראל נג'ארה – המפליא בנגינות: על הפיוט יונתי זיו יפעתך]", אתר הפיוט והתפילה; {{הפיוט והתפילה|378|יונתי זיו יפעתך}}.}}. | ||
[[רבי שלום דובער שניאורסאהן|רבי שלום דובער שניאורסאן]] (רש"ב) פון חב"ד האט קאמפּאזירט א ניגון אויף ר' ישראל'ס "ידידי רועי מקימי", א פיוט וואס דרוקט אויס די בענקשאפט פון כלל ישראל אין גלות צו גאט און ענדיגט זיך מיט א בקשה אויף די בויאונג פונעם בית המקדש און ביאת המשיח. דער ניגון איז געזונגען געווארן מיט גרויסע רגש און טרערן דורך חסידים אין ליובאוויטש, בפרט נאך דער הסתלקות פון [[רבי שמואל שניאורסאהן|מהר"ש]]{{הערה|{{לינק|אדרעס=https://chabadpedia.co.il/index.php/ניגון_ידידי_רועי_מקימי|קעפל=ניגון ידידי רועי מקימי|זייטל=חב"דפדיה}}.}}. | [[רבי שלום דובער שניאורסאהן|רבי שלום דובער שניאורסאן]] (רש"ב) פון חב"ד האט קאמפּאזירט א ניגון אויף ר' ישראל'ס "ידידי רועי מקימי", א פיוט וואס דרוקט אויס די בענקשאפט פון כלל ישראל אין גלות צו גאט און ענדיגט זיך מיט א בקשה אויף די בויאונג פונעם בית המקדש און ביאת המשיח{{הערה|[[:he:ידידי רועי מקימי|ידידי רועי מקימי]], אין העברעאישער המכלול.}}. דער ניגון איז געזונגען געווארן מיט גרויסע רגש און טרערן דורך חסידים אין ליובאוויטש, בפרט נאך דער הסתלקות פון [[רבי שמואל שניאורסאהן|מהר"ש]]{{הערה|{{לינק|אדרעס=https://chabadpedia.co.il/index.php/ניגון_ידידי_רועי_מקימי|קעפל=ניגון ידידי רועי מקימי|זייטל=חב"דפדיה}}.}}. | ||
רבי ישראל'ס אריבערציען זיך קיין עזה אין זיינע לעצטע יארן האט אויסגעשטעלט זיינע אייניקלעך צו דער שבתאישער באוועגונג. די שבתאים און פראנקיסטן האבן אים שטארק געשעצט; שבתי צבי אליין האט אזוי ליב געהאט איין פון זיינע לידער, "יגלה כבוד מלכותך", אז ער האט עס געמאכט פאר זיינס א הימנע{{הערה|{{אקדמיה|1=גרשם שלום|2=שיר של ישראל נג'ארה בפי השבתאים|3=44410441|5=אין Samuel Löwinger and Joseph Somogyi, eds., ''Ignace Goldziher Memorial Volume'', Part I (בודאפעסט: Globus, 1948), 41–44}}; {{צ-זשורנאל|אדוין סרוסי|'יגלה כבוד מלכותך': פיוט של ר' ישראל נג'ארה בפי השבתאים ולחניו|תרביץ|סב, חוברת ג (ניסן-סיוון תשנ"ג)|עמ=361–379|JSTOR=23598755}}.}}. | רבי ישראל'ס אריבערציען זיך קיין עזה אין זיינע לעצטע יארן האט אויסגעשטעלט זיינע אייניקלעך צו דער שבתאישער באוועגונג. די שבתאים און פראנקיסטן האבן אים שטארק געשעצט; שבתי צבי אליין האט אזוי ליב געהאט איין פון זיינע לידער, "יגלה כבוד מלכותך", אז ער האט עס געמאכט פאר זיינס א הימנע{{הערה|{{אקדמיה|1=גרשם שלום|2=שיר של ישראל נג'ארה בפי השבתאים|3=44410441|5=אין Samuel Löwinger and Joseph Somogyi, eds., ''Ignace Goldziher Memorial Volume'', Part I (בודאפעסט: Globus, 1948), 41–44}}; {{צ-זשורנאל|אדוין סרוסי|'יגלה כבוד מלכותך': פיוט של ר' ישראל נג'ארה בפי השבתאים ולחניו|תרביץ|סב, חוברת ג (ניסן-סיוון תשנ"ג)|עמ=361–379|JSTOR=23598755}}.}}. | ||
| שורה 88: | שורה 90: | ||
[[רבי חיים וויטאל]] האט אויך געהאט א שטארק נעגאטיווע מיינונג וועגן רבי ישראל נג'ארה. אין זיין "ספר החזיונות" ברענגט ער פון א פרוי וואס אריין אין איר א רוח (א [[דיבוק]]), וועלכע באשולדיגט ר' ישראל אין שווערע עבירות, אריינגערעכנט שכרות, ניבול פה, חילול שבת, זיך קריגן מיט זיין ווייב, אוממאראלישע מעשים, און באציאונגען מיט א גוי'טע{{הערה|{{היברובוקס|2=שבחי רבי חיים וויטאל|3=3767|page=17|מקום הוצאה=אוסטראה|שנת הוצאה=תקפ"ו|עמ=יט}}; רבי חיים וויטאל, '''ספר החזיונות''', מהדורת פיירשטיין, מכון בן-צבי, ירושלים תשס"ו, עמ' 68.}}. | [[רבי חיים וויטאל]] האט אויך געהאט א שטארק נעגאטיווע מיינונג וועגן רבי ישראל נג'ארה. אין זיין "ספר החזיונות" ברענגט ער פון א פרוי וואס אריין אין איר א רוח (א [[דיבוק]]), וועלכע באשולדיגט ר' ישראל אין שווערע עבירות, אריינגערעכנט שכרות, ניבול פה, חילול שבת, זיך קריגן מיט זיין ווייב, אוממאראלישע מעשים, און באציאונגען מיט א גוי'טע{{הערה|{{היברובוקס|2=שבחי רבי חיים וויטאל|3=3767|page=17|מקום הוצאה=אוסטראה|שנת הוצאה=תקפ"ו|עמ=יט}}; רבי חיים וויטאל, '''ספר החזיונות''', מהדורת פיירשטיין, מכון בן-צבי, ירושלים תשס"ו, עמ' 68.}}. | ||
ר' חיים וויטאל שרייבט, אז דער רוח האט אויך געזאגט אז ר' ישראל האט צוגעגרייט א מאלצייט אין | ר' חיים וויטאל שרייבט, אז דער רוח האט אויך געזאגט אז ר' ישראל האט צוגעגרייט א מאלצייט אין בין המצרים, און ער האט געזונגען הויך, געגעסן פלייש, געטרונקען וויין און זיך אנגע'שיכור'ט. ר' חיים גיבט אָן אז ר' ישראל האט צו אים מודה געווען אז די אינצידענט איז פארגעקומען. אבער, ר' חיים וויטאל זאגט נישט צי ער האט געפרעגט ר' ישראל וועגן די מער ערנסטע באשולדיגונגען{{הערה|{{לינק|אדרעס=https://seforimblog.com/2017/10/hasidism-in-america/|שרייבער=Marc B. Shapiro|קעפל=Hasidism in America|זייטל=Seforim Blog|דאטום=October 18, 2017}}}}. | ||
פון דער אנדערער זייט, האט דער [[רבי יצחק לוריא|אר"י הקדוש]] געהאט א פאזיטיווע מיינונג אויף אים, און ער האט געזאגט אז ער איז א נצוץ פון דוד המלך עליו השלום און אז זיינע פיוטים זענען געזאגט געווארן מיט רוח הקודש{{הערה|[[רבי אליהו האיתמרי]] פון איזמיר, '''שבט מוסר''', [https://www.sefaria.org/Shevet_Musar.34.8 פרק לד], קושטא תע"ב, דף קיא, ד.}}. | פון דער אנדערער זייט, האט דער [[רבי יצחק לוריא|אר"י הקדוש]] געהאט א פאזיטיווע מיינונג אויף אים, און ער האט געזאגט אז ער איז א נצוץ פון דוד המלך עליו השלום און אז זיינע פיוטים זענען געזאגט געווארן מיט רוח הקודש{{הערה|[[רבי אליהו האיתמרי]] פון איזמיר, '''שבט מוסר''', [https://www.sefaria.org/Shevet_Musar.34.8 פרק לד], קושטא תע"ב, דף קיא, ד.}}. | ||