בדוקי עריכות אוטומטית, אינטערפעיס רעדאקטארן, אינטערפעיס אדמיניסטראַטאָרן, סיסאפן, מייבאים, מעדכנים, מייבא, אספקלריה רעדאקטארן
46,382
רעדאגירונגען
קיין רעדאגירונג באמערקונג
ק (צוגעלייגט קאַטעגאָריע:המכלול ארטיקלען דורך HotCat) |
אין תקציר עריכה |
||
| שורה 1: | שורה 1: | ||
{{דעסקריפציע|טאכטער פון לוי, מאמע פון משה, אהרן און מרים}} | {{דעסקריפציע|טאכטער פון לוי, מאמע פון משה, אהרן און מרים}} | ||
{{תנ"ך פערזענליכקייט | {{תנ"ך פערזענליכקייט | ||
| שורה 23: | שורה 22: | ||
אין [[מדרש הגדול]] שטייט: "פארוואס האט זי געהייסן יוכבד, ווייל איר געזיכט איז געווען ענליך צום זיו הכבוד"{{הערה|שם=מדהג|{{היברובוקס|2=מדרש הגדול|3=33185|page=18|לינק טעקסט=שמות ב, א}}}}. א לעצטיגע טעאריע איבער'ן נאמען איז אז עס איז מעגליך צעטיילט אין צוויי: די ערשטע טייל, 'יו' געפינט מען אין אסאך שפעטערדיגע נעמען אין תנ"ך אלס פארקירצונג פונעם [[שמות הקודש|שם ה']]. 'כבד' איז א געווען א פארשפרייטע [[סעמיטישע]] נאמען יענע צייט, מיינענדיג 'מכובד'{{הערה|אנציקלופדיה מקראית, כרך ג', ערך יוכבד}}. | אין [[מדרש הגדול]] שטייט: "פארוואס האט זי געהייסן יוכבד, ווייל איר געזיכט איז געווען ענליך צום זיו הכבוד"{{הערה|שם=מדהג|{{היברובוקס|2=מדרש הגדול|3=33185|page=18|לינק טעקסט=שמות ב, א}}}}. א לעצטיגע טעאריע איבער'ן נאמען איז אז עס איז מעגליך צעטיילט אין צוויי: די ערשטע טייל, 'יו' געפינט מען אין אסאך שפעטערדיגע נעמען אין תנ"ך אלס פארקירצונג פונעם [[שמות הקודש|שם ה']]. 'כבד' איז א געווען א פארשפרייטע [[סעמיטישע]] נאמען יענע צייט, מיינענדיג 'מכובד'{{הערה|אנציקלופדיה מקראית, כרך ג', ערך יוכבד}}. | ||
זי האט חתונה געהאט מיט איר פלימעניק{{ביאור|חתונה האבן מיט א מומע איז קעגן די הלכה פון ויקרא יח, יב. דאס איז אין איינקלאנג מיט פּרע-מתן-תורה'דיגע טראדיציעס אין וועלכע די געבורט אדער אפשטאמונג פון וויכטיגע פיגורן קומען פון שפּעטער-פארבעטענע אישות: יעקב און די צוויי שוועסטער רחל און לאה{{הערה|{{תנ"ך|ויקרא|יח|יח}}}}; יהודה און תמר, זיין שניר{{הערה|{{תנ"ך|ויקרא|טו|טו}}}}.}}, דער "גדול הדור" [[עמרם]] דער זון פון איר ברודער [[קהת]], און געבוירן מיט אים [[מרים]], און [[אהרן]]. ווען [[פרעה]] האט ארויסגעגעבן די גזירה אריינצואווארפן די ניי-געבוירענע אינגלעך אין טייך, האט עמרם גע'גט זיין פרוי, זייענדיג אין די דריטע חודש פון די שוואנגערשאפט פון משה, זאגנדיג אז "אונזער מי איז פאר גארנישט". ווען אלע האבן אים נאכגעטון און גע'גט זייערע ווייבער, האט זיין טאכטער מרים אים איבערצייגט צוריקצונעמען זיין פרוי. פאר זייער ווידער-הייראט האט ער איר געמאכט אַן אפריון, פונקט ווי אן ערשטע חתונה, און אהרן און מרים האבן געטאנצט פאר זיי{{הערה|שם=סוטה}}. | זי האט חתונה געהאט מיט איר פלימעניק{{ביאור|חתונה האבן מיט א מומע איז קעגן די הלכה פון ויקרא יח, יב. דאס איז אין איינקלאנג מיט פּרע-מתן-תורה'דיגע טראדיציעס אין וועלכע די געבורט אדער אפשטאמונג פון וויכטיגע פיגורן קומען פון שפּעטער-פארבעטענע אישות: יעקב און די צוויי שוועסטער רחל און לאה{{הערה|{{תנ"ך|ויקרא|יח|יח}}}}; יהודה און תמר, זיין שניר{{הערה|{{תנ"ך|ויקרא|טו|טו}}}}.}}, דער "גדול הדור" [[עמרם]] דער זון פון איר ברודער [[קהת]], און געבוירן מיט אים [[מרים]], און [[אהרן]]. ווען [[פרעה]] האט ארויסגעגעבן די גזירה אריינצואווארפן די ניי-געבוירענע אינגלעך אין טייך, האט עמרם גע'גט זיין פרוי, זייענדיג אין די דריטע חודש פון די שוואנגערשאפט פון משה, זאגנדיג אז "אונזער מי איז פאר גארנישט". ווען אלע האבן אים נאכגעטון און גע'גט זייערע ווייבער, האט זיין טאכטער מרים אים איבערצייגט צוריקצונעמען זיין פרוי. פאר זייער ווידער-הייראט האט ער איר געמאכט אַן אפריון, פונקט ווי אן ערשטע חתונה, און אהרן און מרים האבן געטאנצט פאר זיי, או די מלאכי השרת האבן געזאגט {{מנוקד|״אֵם הַבָּנִים שְׂמֵחָה״}}{{הערה|שם=סוטה}}{{הערה|{{בבלי|בבא בתרא|קכ|א}}}}. | ||
===משה'ס געבורט=== | ===משה'ס געבורט=== | ||
משה איז געבוירן זעקס חדשים נאך עמרם און יוכבד'ס ווידער-הייראט. לויט איין שיטה איז זי טראגעדיג געווארן נאך איידער זייער צעטיילונג, און אנגעהאלטן דאס טראגעדיגקייט גאנצע ניין חדשים{{הערה|שם=סוטה}}; די תרגום יונתן זאגט אז די געבורט איז געווען סוף פון די זעקסטע חודש{{הערה|{{תנ"ך|שמות|ב|ב|מפרש=תרגום יונתן}}}}; און אין מדרש הגדול שטייט אז עס איז געווען 6 חדשים און צוויי טעג{{הערה|דארט, פסוק ב'|דארט=מדהג}}. | משה איז געבוירן זעקס חדשים נאך עמרם און יוכבד'ס ווידער-הייראט. לויט איין שיטה איז זי טראגעדיג געווארן נאך איידער זייער צעטיילונג, און אנגעהאלטן דאס טראגעדיגקייט גאנצע ניין חדשים{{הערה|שם=סוטה}}; די תרגום יונתן זאגט אז די געבורט איז געווען סוף פון די זעקסטע חודש{{הערה|{{תנ"ך|שמות|ב|ב|מפרש=תרגום יונתן}}}}; און אין מדרש הגדול שטייט אז עס איז געווען 6 חדשים און צוויי טעג{{הערה|דארט, פסוק ב'|דארט=מדהג}}. | ||
וויבאלד יוכבד איז געבוירן "בין החומות", איז זי דעריבער געווען 130 יאר ביי זיין געבורט{{הערה|שם=סוטה}}, דריי יאר נאכ'ן געבורט פון אהרן{{הערה|{{תנ"ך|שמות|ז|ז}}}}. טראץ דעם ווערט זי אנגערופן די "טאכטער" פון לוי{{הערה|{{תנ"ך|שמות|ב|א}}}} ווייל איר יוגנט האט זיך צוריקגעקערט צו איר, איר הויט איז געווארן גלאט און די קנייטשן פון עלטער זענען איר פארשווינדן{{הערה|{{רבה|בראשית|צד|ט}}}}. | וויבאלד יוכבד איז געבוירן "בין החומות", איז זי דעריבער געווען 130 יאר ביי זיין געבורט{{הערה|שם=סוטה}}, דריי יאר נאכ'ן געבורט פון אהרן{{הערה|{{תנ"ך|שמות|ז|ז}}}}. טראץ דעם ווערט זי אנגערופן די "טאכטער" פון לוי{{הערה|{{תנ"ך|שמות|ב|א}}}} ווייל איר יוגנט האט זיך צוריקגעקערט צו איר, איר הויט איז געווארן גלאט און די קנייטשן פון עלטער זענען איר פארשווינדן{{הערה|{{רבה|בראשית|צד|ט}}; {{בבלי|בבא בתרא|קכ|א}}}}{{הערה|שם=סוטה}}. | ||
דער [[אבן עזרא]] איז אבער נישט צופרידן צו לערנען אז זי איז געווען אזוי אלט ביים געבן געבורט, מיט'ן טענה אז די תורה וואלט דאס געדארפט ארויסהייבן אלס נס, ווי ביי [[שרה]]'ס געבורט פון יצחק{{הערה|{{תנ"ך|בראשית|מו|כז|מפרש=אבן עזרא}}}}. דער [[רמב"ן]] קריטיקירט די ווערטער פון אבן עזרא קעגן חז"ל, אנצייגנדיג אז זייענדיג א טאכטער פון לוי, וואס האט געלעבט 137 יאר{{הערה|{{תנ"ך|שמות|ו|טז}}}}, און געווען 43 יאר ביים אריינקומען קיין מצרים, וועט אין יעדנפאל זיין למעלה מדרך הטבע: אדער לוי וועט דארפן זיין גאר אלט ביים געבוירן יוכבד, אדער יוכבד ביים געבוירן משה. נאר, דער תורה הייבט נאר ארויס א נס ווען עס איז געקומען אלס פארווירקליכונג פון א הבטחה, דא איז עס נאר געווען כדי צו אויסשטעלן דער געטליכער פלאן פאר די גאולה און הנהגה פון אידן{{הערה|{{תנ"ך|בראשית|מו|טו|מפרש=רמב"ן}}}}. | דער [[אבן עזרא]] איז אבער נישט צופרידן צו לערנען אז זי איז געווען אזוי אלט ביים געבן געבורט, מיט'ן טענה אז די תורה וואלט דאס געדארפט ארויסהייבן אלס נס, ווי ביי [[שרה]]'ס געבורט פון יצחק{{הערה|{{תנ"ך|בראשית|מו|כז|מפרש=אבן עזרא}}}}. דער [[רמב"ן]] קריטיקירט די ווערטער פון אבן עזרא קעגן חז"ל, אנצייגנדיג אז זייענדיג א טאכטער פון לוי, וואס האט געלעבט 137 יאר{{הערה|{{תנ"ך|שמות|ו|טז}}}}, און געווען 43 יאר ביים אריינקומען קיין מצרים, וועט אין יעדנפאל זיין למעלה מדרך הטבע: אדער לוי וועט דארפן זיין גאר אלט ביים געבוירן יוכבד, אדער יוכבד ביים געבוירן משה. נאר, דער תורה הייבט נאר ארויס א נס ווען עס איז געקומען אלס פארווירקליכונג פון א הבטחה, דא איז עס נאר געווען כדי צו אויסשטעלן דער געטליכער פלאן פאר די גאולה און הנהגה פון אידן{{הערה|{{תנ"ך|בראשית|מו|טו|מפרש=רמב"ן}}}}. | ||
צוליב איר צדקות זענען די שוואנגערשאפט און געבורט פון משה געווען לייכט אָן ווייטאג, וואס האט אנגעוויזן אז זי איז אויסגעשלאסן געווארן פון דער גזירה קעגן די קינדער פון [[חוה]]{{הערה|שם=סוטה}}{{הערה|{{מדרש רבה|שמות|א|כ}}; פארגלייך {{תנ"ך|בראשית|ג|טז}}}}. דער [[ספר הישר]] שרייבט אז יוכבד האט גערופן איר דאזיגע זון "יקותיאל" (די נאמען משה האט בתיה אים געשאנקען{{הערה|{{תנ"ך|שמות|ב|י}}}}){{הערה|{{ספר הישר|שמות| | צוליב איר צדקות זענען די שוואנגערשאפט און געבורט פון משה געווען לייכט אָן ווייטאג, וואס האט אנגעוויזן אז זי איז אויסגעשלאסן געווארן פון דער גזירה קעגן די קינדער פון [[חוה]]{{הערה|שם=סוטה}}{{הערה|{{מדרש רבה|שמות|א|כ}}; פארגלייך {{תנ"ך|בראשית|ג|טז}}}}. דער [[ספר הישר]] שרייבט אז יוכבד האט גערופן איר דאזיגע זון "יקותיאל" (די נאמען משה האט בתיה אים געשאנקען{{הערה|{{תנ"ך|שמות|ב|י}}}}){{הערה|{{ספר הישר|שמות|כד}}}}. | ||
די מצריים וועלכע האבן נאכגעפאלגט די אידישע פרויען, האבן זיך פאררעכנט, און געציילט די ניין חדשים פון ווען עמרם און יוכבד האבן זיך צוריק פאראייניגט | די מצריים וועלכע האבן נאכגעפאלגט די אידישע פרויען, האבן זיך פאררעכנט, און געציילט די ניין חדשים פון ווען עמרם און יוכבד האבן זיך צוריק פאראייניגט. אבער נאך דריי חדשים אים באהאלטן, האבן די מצריים אים געזאלט אנדעקן, און דערפאר האט יוכבד אריינגעלייגט [[משה אינעם קאסטן|משה אין א קאסטן]] באשיצט פון וואסער, און דאס אריינגעשטעלט אינעם טייך. [[בתיה|בִתיה]], די טאכטער פון פרעה, האט ביים זיך גיין באדן אין טייך אפגעפינען דאס קינד וויינענדיג און פארשטאנען אז דאס איז א אידיש קינד, און זי האט רחמנות באקומען אויף אים. מרים וועלכע איז געשטאנען פונדערווייטנס און נאכגעפאלגט די פאסירונגען, האט איר פארגעשלאגן צו ברענגען א אידישע זייגערין צו זייגן דאס קינד, און געברענגט זיין מאמע יוכבד צו זיין די געדינגענע זייגערין, ביז ער איז עווענטועל איבערגעגעבן געווארן צו בתיה וועלכע האט אים אדאפטירט אין פרעה'ס הויז{{הערה|{{תנ"ך|בראשית|ב|א|י}}}}. | ||
===אלס הייבאם=== | ===אלס הייבאם=== | ||
אין {{תנ"ך|שמות|א|לאנג=יא}} ווערט געשילדערט די גזירות פון פרעה איבער ניי-געבוירענע אידישע אינגלעך, און ווי ער האט באפוילן די אידישע הייבאמס, [[שפרה און פועה]], צו הרג'ענען די אידישע קינדער איידער זייער געבורט. | אין {{תנ"ך|שמות|א|לאנג=יא}} ווערט געשילדערט די גזירות פון פרעה איבער ניי-געבוירענע אידישע אינגלעך, און ווי ער האט באפוילן די אידישע הייבאמס, [[שפרה און פועה]], צו הרג'ענען די אידישע קינדער איידער זייער געבורט. זיי האבן צוריקגעוויזן דעם באפעל, און דער אויבערשטער האט זיי געבענטשט פאר זייער [[יראת שמים]], "{{מנוקד|וַיַּעַשׂ לָהֶם בָּתִּים}}". חז"ל אידענטיפיצירן זיי אלס יוכבד און איר פינף- יעריגע טאכטער מרים (אדער איר שנור [[אלישבע בת עמינדב]]), וועלכע האט איר געהאלפן{{הערה|{{מדרש רבה|שמות|א|יג}}}}{{הערה|שם=סוטה}}{{ביאור|דער [[בני יששכר]]{{הערה|[[שית:Bnei_Yissaschar,_Nisan/4|חודש ניסן, מאמר ד']]}} ערקלערט אז פרעה איז געווען דער וואס האט געטוישט זייערע נעמען צו מצרי'שע נעמען, האלטנדיג אז דאס וועט זיי אריבערשלעפן צו זיין זייט.}}. יוכבד איז גערופן געווארן שפרה, וויבאלד אלס הייבאם האט זי שיין געמאכט – שֶׁמְּשַׁפֶּרֶת – דאס בלוטיג קינד נאכן געבורט, און וויבאלד די אידן זענען געווען פרוכטבאר – שֶׁפָּרוּ – אין אירע טעג, אדער וויבאלד זי האט שיין געמאכט אירע מעשים פאר גאט{{הערה|{{בבלי|סוטה|יא|ב}} זעט דארט נאך}}. זי איז אויך אידענטיפיצירט מיט היהודיה{{הערה|{{תנ"ך|דברי הימים א|ד|יח}}}}, וויבאלד זי האט געברענגט אידן אויף דער וועלט{{הערה|{{רבה|ויקרא|א|ג}}}}. די "הייזער" וואס זענען געגעבן געווארן צו די צוויי עברי'שע הייבאמס{{הערה|{{תנ"ך|שמות|א|כא}}}} מיינט, אז זי איז געווען באשערט צו ווערן די שטאמ-מוטער פון דער כהנים־משפחה{{הערה|{{רבה|שמות|א|יז}}}}. | ||
===ענדע לעבן=== | ===ענדע לעבן=== | ||
אין [[ילקוט שמעוני]] שטייט אז די אידן זענען אויסגעלייזט געווארן אין זכות פון עמרם און יוכבד{{הערה|{{ילקוט שמעוני|במדבר|תרצ|ג}}}}. לויט'ן סדר עולם האט זי איבערגעלעבט אלע אירע קינדער און איז ארויפגעגאנגען מיט די אידן קיין ארץ ישראל אין עלטער פון 250 יאר{{הערה|שם=סדע|{{סדר עולם|רבא|ט}}}}{{הערה|דער [[רבי ישעיה הלוי הורוויץ|של"ה]] שרייבט ענליך אין '''אגרת רבי ישעיה הלוי הורוביץ''' דף רפב, און דער {{תנ"ך|בראשית|מו|כז|מפרש=אבן עזרא}} ברענגט אויך אזוי פון א פיוט פאר שמחת תורה: "יוכבד אמי אחרי התנחמי והיא בת ר"נ שנה".}}. לויט א שפעטערע מסורה איז זי באערדיגט געווארן אין [[קבר האמהות]] אין [[טבריה]], אינאיינעם מיט מרים, [[צפורה]] און נאך פרויען{{הערה|ווערט ערשט דערמאנט אין די {{היברובוקס|2=ספר המסע|3=36832|page=57}} פון [[רבי יעקב בן נתנאל הכהן]], א תלמיד פונעם רמב"ן.}}. | אין [[ילקוט שמעוני]] שטייט אז די אידן זענען אויסגעלייזט געווארן אין זכות פון עמרם און יוכבד{{הערה|{{ילקוט שמעוני|במדבר|תרצ|ג}}}}. לויט'ן סדר עולם האט זי איבערגעלעבט אלע אירע קינדער און איז ארויפגעגאנגען מיט די אידן קיין ארץ ישראל אין עלטער פון 250 יאר{{הערה|שם=סדע|{{סדר עולם|רבא|ט}}}}{{הערה|דער [[רבי ישעיה הלוי הורוויץ|של"ה]] שרייבט ענליך אין '''אגרת רבי ישעיה הלוי הורוביץ''' דף רפב, און דער {{תנ"ך|בראשית|מו|כז|מפרש=אבן עזרא}} ברענגט אויך אזוי פון א פיוט פאר שמחת תורה: "יוכבד אמי אחרי התנחמי והיא בת ר"נ שנה".}}. לויט א שפעטערע מסורה איז זי באערדיגט געווארן אין [[קבר האמהות]] אין [[טבריה]], אינאיינעם מיט מרים, [[צפורה]] און נאך פרויען{{הערה|ווערט ערשט דערמאנט אין די {{היברובוקס|2=ספר המסע|3=36832|page=57}} פון [[רבי יעקב בן נתנאל הכהן]], א תלמיד פונעם רמב"ן.}}. | ||
דער זוהר שרייבט אז יוכבד זיצט אין א הכל, צוזאמען מיט צענדליגע טויזנטע. אין דעם היכל רופט מען גארנישט אויס, נאר דריי מאל יעדן טאג לויבט זיך און איז משבח דעם רבון העולם, זי און אלע פרויען מיט איר. זי זינגט יעדן טאג די שירת הים, און זי הייבט אליין אן פון ותקח מרים הנביאה. און אלע צדיקים און גן עדן הערן צו איר זיסע שטימע. און פילע הייליכע מלאכים זענען מודה ומשבח מיט איר צום הייליגן נאמען{{הערה|{{זוהר|שלח|קסז|ב|פרשה=שלח}}}}. | |||
==זעט אויך== | ==זעט אויך== | ||
| שורה 54: | שורה 55: | ||
{{ספר שמות}} | {{ספר שמות}} | ||
[[ | [[קאטעגאריע:פערזאנען אין ספר שמות]] | ||
[[ | [[קאַטעגאָריע:פרויען אין דער תורה]] | ||
[[ | [[קאטעגאריע:לוויים אין תנ"ך]] | ||
[[ | [[קאטעגאריע:פרשת שמות]] | ||
[[ | [[קאטעגאריע:יורדי מצרים]] | ||
[[ | [[קאטעגאריע:פערזאנען אין תנ"ך עלטער פון 110]] | ||
[[ | [[קאטעגאריע:משה]] | ||
[[קאַטעגאָריע:המכלול ארטיקלען]] | |||
[[HE:יוכבד]] | [[HE:יוכבד]] | ||