4,450
רעדאגירונגען
ק
←פרשה אינהאלט: הגהה
ק ((diffedit)) |
ק (←פרשה אינהאלט: הגהה) |
||
| שורה 27: | שורה 27: | ||
== פרשה אינהאלט == | == פרשה אינהאלט == | ||
=== גזירות פון פרעה === | === גזירות פון פרעה === | ||
דער אנהייב פרשה פארבינדט צום ענדע פון [[ספר בראשית]] און איז מסכם די נעמען פון די בני ישראל וואס זענען אראפ קיין מצרים{{הערה|{{תנ"ך|שמות|א|א|ז|אן=ספר}}.}}. עם ישראל, וואס ווערט צום ערשט אזוי גערופן דורך פרעה, איז געווארן אידענטיפיצירט אין די אויגן פון די מצריים ווי א פאטענציאלע געפאר, און דעריבער באשלאסן אים צו פייניגן מיט פארשידענע וועגן - פיזישע פארשקלאפונג און דאס בויען "ערי {{טערמין|מסכנות|אוצרות, מאגאזינען}}" - [[פיתום און רעמסס]], און שפעטער א באפעל צו הרג'ענען אלע ניי-געבוירענע זכרים. די [[הייבאם|הייבאמס]] - [[שפרה און פועה]], וואס זענען געווארן געשטעלט צו אויספירן די ארבעט האבן נישט אויסגעפאלגט | דער אנהייב פרשה פארבינדט צום ענדע פון [[ספר בראשית]] און איז מסכם די נעמען פון די בני ישראל וואס זענען אראפ קיין מצרים{{הערה|{{תנ"ך|שמות|א|א|ז|אן=ספר}}.}}. עם ישראל, וואס ווערט צום ערשט אזוי גערופן דורך פרעה, איז געווארן אידענטיפיצירט אין די אויגן פון די מצריים ווי א פאטענציאלע געפאר, און דעריבער באשלאסן אים צו פייניגן מיט פארשידענע וועגן - פיזישע פארשקלאפונג און דאס בויען "ערי {{טערמין|מסכנות|אוצרות, מאגאזינען}}" - [[פיתום און רעמסס]], און שפעטער א באפעל צו הרג'ענען אלע ניי-געבוירענע זכרים. די [[הייבאם|הייבאמס]] - [[שפרה און פועה]], וואס זענען געווארן געשטעלט צו אויספירן די ארבעט האבן נישט אויסגעפאלגט דעם באפעל און געראטעוועט די קינדער, אויף וואס דער אויבערשטער האט זיי באצאלט, "ויעש להם בתים"{{הערה|{{תנ"ך|שמות|א|ח|כא|אן=ספר}}.}}. | ||
פרעה האט פארברייטערט דאס באפעל און געפאדערט פון אלע מצריים: "'''כל''' הבן היילוד היאורה תשליכוהו"{{הערה|{{תנ"ך|שמות|א|כב|אן=ספר}}.}}. אויפן הינטערגרונט פון דעם באפעל, דערציילט דער פרשה אויף א פּאָר פון [[שבט לוי]] - [[עמרם]] און [[יוכבד]] - וואס האבן חתונה און ברענגען אויף דער וועלט א בן זכר. די מאמע פון קינד האט מורא געהאט אים צו לאזן אינדערהיים, און געבויט פאר אים א קעסטל פון "גומא" ([[ | פרעה האט פארברייטערט דאס באפעל און געפאדערט פון אלע מצריים: "'''כל''' הבן היילוד היאורה תשליכוהו"{{הערה|{{תנ"ך|שמות|א|כב|אן=ספר}}, {{בבלי|סוטה|יב|א}}.}}. אויפן הינטערגרונט פון דעם באפעל, דערציילט דער פרשה אויף א פּאָר פון [[שבט לוי]] - [[עמרם]] און [[יוכבד]] - וואס האבן חתונה און ברענגען אויף דער וועלט א בן זכר. די מאמע פון קינד האט מורא געהאט אים צו לאזן אינדערהיים, און געבויט פאר אים א קעסטל פון "גומא" ([[פאפירוס]]) און אריינגעלייגט צווישן די געוואוקסן נעבן טייך{{הערה|{{תנ"ך|שמות|ב|א|ד|אן=ספר}}.}}. | ||
===געבורט | ===משה'ס געבורט און אנטלויף צו מדין=== | ||
[[בתיה בת פרעה]] האט געטראפן דאס קעסטל מיטן קינד אין טייך, זי האט גערופן דאס "משה", גענומען צו איר הויז און אויפגעצויגן אין פרעה'ס פאלאץ. ווען משה איז עלטער געווארן איז ער ארויס זיך טרעפן מיט זיינע פאלקסלייט וואס זענען אונטערטעניגט אונטער פרעה. ער האט געזען א מצרי שלאגן אן איש עברי, און גע'הרג'עט דעם מצרי נאכ'ן זיכער מאכן אז קיינער זעט אים. א טאג דערויף איז משה ווידער ארויס זען אין די ליידן פון זיינע ברידער, ער זעט צוויי אנשים עברים - [[דתן און אבירם]] - און האט פרעגט דעם 'רשע' וואס האט אויפגעהויבן זיין האנט צו שלאגן זיין חבר, פארוואס ער טוט דאס. אין רעאקציע האט יענער געענטפערט טראציג 'צי פלאנסטו מיר אויך צו הרג'ענען, ווי דו האסט נעכטן גע'הרג'עט דעם מצרי?'. משה האט פארשטאנען אז דאס הרג'ענען דעם מצרי איז אנטדעקט געווארן, און נאך וואס פרעה האט געהערט דערויף און פרובירט צו הרג'ענען משה, איז משה געווען געצווינגען צו אנטלויפן | [[בתיה בת פרעה]] האט געטראפן דאס קעסטל מיטן קינד אין טייך, זי האט גערופן דאס קינד "משה", גענומען צו איר הויז און אויפגעצויגן אין פרעה'ס פאלאץ. ווען משה איז עלטער געווארן איז ער ארויס זיך טרעפן מיט זיינע פאלקסלייט וואס זענען אונטערטעניגט אונטער פרעה. ער האט געזען א מצרי שלאגן אן איש עברי, און גע'הרג'עט דעם מצרי נאכ'ן זיכער מאכן אז קיינער זעט אים. א טאג דערויף איז משה ווידער ארויס זען אין די ליידן פון זיינע ברידער, ער זעט צוויי אנשים עברים - [[דתן און אבירם]] - און האט פרעגט דעם 'רשע' וואס האט אויפגעהויבן זיין האנט צו שלאגן זיין חבר, פארוואס ער טוט דאס. אין רעאקציע האט יענער געענטפערט טראציג 'צי פלאנסטו מיר אויך צו הרג'ענען, ווי דו האסט נעכטן גע'הרג'עט דעם מצרי?'. משה האט פארשטאנען אז דאס הרג'ענען דעם מצרי איז אנטדעקט געווארן, און נאך וואס פרעה האט געהערט דערויף און פרובירט צו הרג'ענען משה, איז משה געווען געצווינגען צו אנטלויפן קיין [[מדין]]. | ||
אויפ'ן ברונעם אין מדין האט משה געהאלפן די טעכטער פון [[יתרו]] צו שעפן וואסער, נאך וואס די פאסטוכער דארט האבן זיי פארטריבן. צוליב דעם האט זיך זייער פאטער יתרו אינטערעסירט וויאזוי זיי זענען אזוי שנעל געקומען, און נאך וואס יתרו האט געהערט די מעשה מיט משה'ן, שיקט ער אים רופן צו קומען וואוינען אין זיין הויז. משה האט איינגעשטומט, און האט חתונה געהאט מיט [[צפורה]], איינע פון יתרו'ס טעכטער. זיי האבן געבוירן צוויי קינדער, [[גרשום (בן משה)|גרשום]] און [[אליעזר (בן משה)|אליעזר]]{{הערה|{{תנ"ך|שמות|ב|ה|כב|אן=ספר}}.}}. | אויפ'ן ברונעם אין מדין האט משה געהאלפן די טעכטער פון [[יתרו]] צו שעפן וואסער, נאך וואס די פאסטוכער דארט האבן זיי פארטריבן. צוליב דעם האט זיך זייער פאטער יתרו אינטערעסירט וויאזוי זיי זענען אזוי שנעל געקומען, און נאך וואס יתרו האט געהערט די מעשה מיט משה'ן, שיקט ער אים רופן צו קומען וואוינען אין זיין הויז. משה האט איינגעשטומט, און האט חתונה געהאט מיט [[צפורה]], איינע פון יתרו'ס טעכטער. זיי האבן געבוירן צוויי קינדער, [[גרשום (בן משה)|גרשום]] און [[אליעזר (בן משה)|אליעזר]]{{הערה|{{תנ"ך|שמות|ב|ה|כב|אן=ספר}}.}}. | ||
פרעה איז אין יענע טעג געשטארבן, און די אידן האבן געקרעכצט פון די שווערע ארבעט | פרעה איז אין יענע טעג געשטארבן, און די אידן האבן געקרעכצט פון די שווערע ארבעט. גאט האט דערהערט זייער געשריי און זיך דערמאנט אין די בונד וואס ער האט געשלאסן מיט אברהם, יצחק און יעקב{{הערה|{{תנ"ך|שמות|ב|כג|כה|אן=ספר}}.}}. | ||
=== | ===ברענענדיגע סנה און צוריקקער קיין מצרים=== | ||
ווען משה האט אמאל געפאשעט יתרו'ס שאף איז ער אנגעקומען צום [[בארג סיני]] און געזען א {{טערמין|[[סנה]]|דארן}} ברענט אין פייער. גאט האט גערעדט צו משה פון אין די סנה, און איינגעמאלדן אז ער וויל אויסלייזן די אידישע פאלק און זיי ברענגען קיין [[ארץ ישראל]] | ווען משה האט אמאל געפאשעט יתרו'ס שאף, איז ער אנגעקומען צום [[בארג סיני]] און געזען א {{טערמין|[[סנה]]|דארן}} ברענט אין פייער. גאט האט גערעדט צו משה פון אין די סנה, און איינגעמאלדן אז ער וויל אויסלייזן די אידישע פאלק און זיי ברענגען קיין [[ארץ ישראל]], און ארויפלייגט אויף משה'ן דאס פירן דעם פאלק. משה האט געפירט א לענגערע דיסקוסיע מיט'ן אויבערשטן און אויפגעברענגט אסאך פראבלעמען וואס וואלטן אים געשטערט אין דעם שליחות. | ||
משה האט געהאט ספיקות צי די אידן וועלן גלייבן אין אים און זיין שליחות, און גאט האט אים איבערגעגעבן דעם [[שמות הקודש|שם]] אהי"ה אשר אהי"ה, מיט צייכענעס און מופתים וואס זאלן אים העלפן צו איבערצייגן דאס פאלק און פרעה אין זיינע ווערטער{{הערה|{{תנ"ך|שמות|ג|א|אן=ספר}} - {{תנ"ך|שמות|ד|יז|אן=ספר}}.}}.}}. | משה האט געהאט ספיקות צי די אידן וועלן גלייבן אין אים און זיין שליחות, און גאט האט אים איבערגעגעבן דעם [[שמות הקודש|שם]] אהי"ה אשר אהי"ה, מיט צייכענעס און מופתים וואס זאלן אים העלפן צו איבערצייגן דאס פאלק און פרעה אין זיינע ווערטער{{הערה|{{תנ"ך|שמות|ג|א|אן=ספר}} - {{תנ"ך|שמות|ד|יז|אן=ספר}}.}}.}}. | ||
| שורה 46: | שורה 46: | ||
===משה און אהרן ביי פרעה=== | ===משה און אהרן ביי פרעה=== | ||
משה האט באגעגנט אהרן - וועלכע איז | משה האט באגעגנט אהרן - וועלכע איז קעגנגעקומען משה אויפ'ן באפעל פונעם אויבערשטן - אויפ'ן וועג קיין מצרים, וואו זיי האבן באוויזן די מופתים פאר די אידן, וועלכע האבן געגלייבט דערין און זיך געבוקט אויף דעם וואס גאט געדענקט זיי און זייער פּיין{{הערה|{{תנ"ך|שמות|ד|כז|לא|אן=ספר}}.}}. דאן זענען זיי געקומען פאר פרעה פאדערן אין אויבערשטנ'ס נאמען: "שלח את עמי" – שיק ארויס מיין פאלק. פרעה האט אפגעזאגט און נאך פארשווערט די ארבעטס מאסנאמען פאר אידישע קינדער. די אידן האבן זיך באקלאגט פאר משה אז זיין קומען האט נאר פארערגערט דעם צושטאנד, און משה האט זיך דערויף אפגערעדט פארן אויבערשטן{{הערה|{{תנ"ך|שמות|ה|אן=ספר}}.}}. אינעם פסוק וואס פארענדיגט די סדרה{{הערה|{{תנ"ך|שמות|ו|א|אן=ספר}}.}}, ענטפערט דער אויבערשטער פאר משה: {{ציטוטון|וַיֹּאמֶר ה' אֶל מֹשֶׁה עַתָּה תִרְאֶה אֲשֶׁר אֶעֱשֶׂה לְפַרְעֹה כִּי בְיָד חֲזָקָה יְשַׁלְּחֵם וּבְיָד חֲזָקָה יְגָרְשֵׁם מֵאַרְצוֹ}} – און גאט האט געזאגט צו משה'ן, יעצט וועסטו זען װאס איך װעל טון צו פרעה, װאָרום דורך א שטארקע האַנט װעט ער זיי ארויסשיקן, און דורך א שטארקע האנט װעט ער זיי פארטרייבן פון זיין לאנד. | ||
== דאטומען == | == דאטומען == | ||