אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "הבל"

836 בייטן צוגעלייגט ,  פֿאַר 2 יאָר
←‏ביאגראפיע: הגהה, פארברייטערט
ק (הגהה המשך)
(←‏ביאגראפיע: הגהה, פארברייטערט)
שורה 16: שורה 16:
הבל איז געווען דער צווייטער זון פון [[אדם הראשון]] און [[חוה]]. לויט טייל איז ער געווען א [[צווילינג]] ברודער פון [[קין]], וועלכער איז געבוירן געווארן אין [[פרייטאג]], די זעקסטע טאג פונעם [[בריאה]]{{הערה|{{מדרש רבה|בראשית|כב|ב}}}}; לויט אנדערע איז ער נישט געווען קיין צווילינג{{הערה|{{בבלי|סנהדרין|לח|ב|מפרש=תוספות|ד"ה=וירדו}}, לויט די גמרא דארט}}, און ער איז געבוירן געווארן צוויי וואכן שפעטער, אין [[ט"ו תשרי]] אדער [[ט"ו ניסן]]{{הערה|{{מדרש רבה|בראשית|כב|ד}}, זעט דארט [[רבי זאב וואלף איינהארן|פירוש מהרז"ו]] און ביאור מהרי"פ בשם נזר הקודש.}}. צוזאמען מיט הבל זענען געבוירן געווארן נאך צוויי שוועסטערס{{הערה|שם=א|{{מדרש אגדה|בראשית|ד|ב}}}}.
הבל איז געווען דער צווייטער זון פון [[אדם הראשון]] און [[חוה]]. לויט טייל איז ער געווען א [[צווילינג]] ברודער פון [[קין]], וועלכער איז געבוירן געווארן אין [[פרייטאג]], די זעקסטע טאג פונעם [[בריאה]]{{הערה|{{מדרש רבה|בראשית|כב|ב}}}}; לויט אנדערע איז ער נישט געווען קיין צווילינג{{הערה|{{בבלי|סנהדרין|לח|ב|מפרש=תוספות|ד"ה=וירדו}}, לויט די גמרא דארט}}, און ער איז געבוירן געווארן צוויי וואכן שפעטער, אין [[ט"ו תשרי]] אדער [[ט"ו ניסן]]{{הערה|{{מדרש רבה|בראשית|כב|ד}}, זעט דארט [[רבי זאב וואלף איינהארן|פירוש מהרז"ו]] און ביאור מהרי"פ בשם נזר הקודש.}}. צוזאמען מיט הבל זענען געבוירן געווארן נאך צוויי שוועסטערס{{הערה|שם=א|{{מדרש אגדה|בראשית|ד|ב}}}}.


אין [[ספר הישר]]{{הערה|{{היברובוקס||ספר הישר|44477|עמוד=17}}}} שטייט אז חוה האט אים גערופן "הבל" ווייל זי האט געזאגט: {{ציטוטון|בהבל באנו בארץ ובהבל נוקח ממנה}}. דער [[רמב"ן]] שרייבט אז זי האט אים אזוי גערופן צוליב דעם ווייל {{ציטוטון|אדם להבל דמה}}{{הערה|{{תנ"ך|תהילים|קמד|ד}}}}. עס זענען דא וואס זענען מבאר אז ער האט געהייסן הבל ווייל ער האט געלעבט ווייניג, און אדם אדער חוה האבן אים געגעבן דעם נאמען מיט [[רוח הקודש]]{{הערה|רלב"ג, ר י"ש ריגייו}}; אדער האט ער אים געגעבן דעם נאמען נאכן שטארבן{{הערה|שד"ל}}; און עס איז דא וואס זענען מבאר אז הבל איז א נאמען פון חשיבות וואס איז געקומען ווייל ער האט נישט געארבעט מיטן ערד{{הערה|אברבנאל}}.
אין [[ספר הישר (אגדה)|ספר הישר]] שטייט אז חוה האט אים גערופן "הבל" ווייל זי האט געזאגט: {{ציטוטון|בהבל באנו בארץ ובהבל נוקח ממנה}}{{הערה|{{היברובוקס||ספר הישר|44477|עמוד=17}}}}; ענליך שרייבט דער [[רמב"ן]]{{הערה|{{תנ"ך|בראשית|ד|ב|מפרש=רמב"ן}}}}, אז זי האט אים אזוי גערופן ווייל {{ציטוטון|אדם להבל דמה}}{{הערה|{{תנ"ך|תהילים|קמד|ד}}}}. אנדערע ערקלערן אז ער האט געהייסן הבל ווייל ער האט געלעבט ווייניג, און אדם אדער חוה האבן אים געגעבן דעם נאמען מיט [[רוח הקודש]]{{הערה|רלב"ג און ר"ן אויף בראשית ד, ב}}, אדער האט ער באקומען דעם נאמען נאכן שטארבן{{הערה|שד"ל}}; אדער האט זי אים אזוי גערופן ווייל ער איז געווען [[קארליק|קליין אין געוואוקס]] קעגן קין וועלכער איז געבוירן געווארן גרויס ווי אן ערוואקסענער{{הערה|רבינו אפרים און רלב"ג אויף בראשית ד, ב}}; אדער אלס אנדענק צו דעם וואס זיי זענען פארטריבן געווארן פון [[גן עדן]]{{הערה|בכור שור און רד"ק אויף בראשית ד, ב}}. טייל זאגן אז די תורה געבט אים דעם נאמען ווייל ער האט געיאגט נאך [[כבוד]], וואס איז הבל{{הערה|[[רבי יצחק אברבנאל]] אויף בראשית ד}}; אדער האבן אים מענטשן אזוי גערופן, ווייל זיין פאך איז ביי זיי געווען אראפגעקוקט קעגן קין'ס פעלד ארבעט{{הערה|מלבי"ם אויף בראשית ד, ב}}.


וויבאלד די [[ערד]] איז באשאלטן געווארן {{ציטוטון|בעצבון תאכלנה}}{{הערה|{{תנ"ך|בראשית|ג|יז}}}} נאך וואס אדם האט געגעסן פונעם [[עץ הדעת]], האט ער נישט געוואלט ארבעטן מיט די ערד, און האט געארבעט אלץ א [[פאסטעכער]] מיט [[שאף]] און [[רינדער]]{{הערה|שם=א}}, אן ארבעט וואס פאדערט מער חכמה פונעם ערד ארבעט{{הערה|{{תנ"ך|בראשית|ד|ב|מפרש=ספורנו}}}}.
וויבאלד די [[ערד]] איז באשאלטן געווארן {{ציטוטון|בעצבון תאכלנה}}{{הערה|{{תנ"ך|בראשית|ג|יז}}}} נאך וואס אדם האט געגעסן פונעם [[עץ הדעת]], האט ער נישט געוואלט ארבעטן מיט די ערד, און האט געארבעט אלץ א [[פאסטעכער]] מיט [[שאף]] און [[רינדער]]{{הערה|שם=א}}, אן ארבעט וואס פאדערט מער חכמה פונעם ערד ארבעט{{הערה|{{תנ"ך|בראשית|ד|ב|מפרש=ספורנו}}}}.