אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "בנימין"

2,928 בייטן צוגעלייגט ,  פֿאַר 2 יאָר
הגהה, פארברייטערט (אנהייב)
(←‏לעבנס געשיכטע: שטייט טאקע נישט דארט, צוגעלייגט אנדערע מקור)
(הגהה, פארברייטערט (אנהייב))
שורה 1: שורה 1:
{{דעסקריפציע|יונגסטער זון פון יעקב, מיט רחל (ב'ר"ח–ב'שכ"ו)}}
{{דעסקריפציע|יונגסטער זון פון יעקב, מיט רחל (ב'ר"ח–ב'שכ"ג)}}
{{תנ"ך פערזענליכקייט
{{תנ"ך פערזענליכקייט
| תמונה = קבר בנימין.jpg
| כיתוב = קבר בנימין ([[נאבי ימין]]) נעבן נווה ימין
| תאריך לידה עברי = {{לינק צו אידיש יאר|2208}}
| תאריך פטירה עברי = {{לינק צו אידיש יאר|2323}}
| געבורט ארט = צווישן [[בית אל]] און [[בית לחם]], [[ארץ ישראל]]
| געבורט ארט = צווישן [[בית אל]] און [[בית לחם]], [[ארץ ישראל]]
| פטירה ארט = [[אוראלט מצרים|מצרים]]
| פטירה ארט = [[אוראלט מצרים|מצרים]]
| תמונה = קבר בנימין.jpg
| טאטע = [[יעקב אבינו]]
| כיתוב = קבר בנימין ([[נאבי ימין]]) נעבן נווה ימין
| מאמע = [[רחל]]
| צאל קינדער = 10
}}
}}
[[טעקע:Kever Binyamin.jpg|שמאל|ממוזער|250px|אויסזען פון די געביידעס אויפן קבר]]
[[טעקע:Kever Binyamin.jpg|שמאל|ממוזער|250px|אויסזען פון די געביידעס אויפן קבר]]
שורה 10: שורה 15:
[[טעקע:12 staemme israels heb.svg|שמאל|ממוזער|200px|די נחלות פון די [[שבטי ישראל]]]]
[[טעקע:12 staemme israels heb.svg|שמאל|ממוזער|200px|די נחלות פון די [[שבטי ישראל]]]]


'''בִּנְיָמִין''' ({{לינק צו אידיש יאר|2208}} – [[י"א חשון]] {{לינק צו אידיש יאר|2326}}) איז א [[תנ"ך פערזענליכקייט]], דער יונגסטער זון פון [[יעקב]] און [[רחל]]. פון בנימין איז ארויסגעקומען [[שבט בנימין]].
'''בִּנְיָמִין''' ({{לינק צו אידיש יאר|2208}} – [[י"א חשון]] {{לינק צו אידיש יאר|2323}}) איז א [[תנ"ך פערזענליכקייט]], דער יונגסטער זון פון [[יעקב]] און [[רחל]]. פון בנימין איז ארויסגעקומען [[שבט בנימין]].


==לעבנס געשיכטע==
==לעבנס געשיכטע==
בנימין איז געבוירן אויפ'ן וועג צווישן [[בית אל]] און [[אפרת]]{{הערה|{{תנ"ך|בראשית|לה|טז}}}}, וואס דאס איז [[בית לחם]]{{הערה|ווי יעקב אבינו דערציילט שפעטער פאר יוסף {{ציטוטון|וָאֶקְבְּרֶהָ שָּׁם בְּדֶרֶךְ אֶפְרָת הִוא בֵּית לָחֶם}}. {{תנ"ך|בראשית|מח|ז}}.}}. לויט [[ילקוט שמעוני]] איז ער געבוירן אום [[י"א חשון]]{{הערה|{{ילקוט שמעוני|שמות|קסב}}}}, און אזוי אויך לויט [[ספר היובלים]]{{הערה|{{על התורה|2=יובלים, פרק ל"ב, פסוק ל"ג|3=Jubilees_32}}}}. לויט מדרש [[פסיקתא רבתי]] איז ער געבוירן פרילינג צווישן [[פסח]] און [[שבועות]]{{הערה|{{דעת|יעל לוין|daat/kitveyet/mabua/40/bedamaih-2.htm|בדמיך חיי - על לידת בנימין ומות רחל}}}}. מיט בנימין איז געבוירן אן עקסטערע צווילינג מיידל, אויסער די איינע וואס איז געבוירן מיט יעדן פון די שבטים{{הערה|{{מדרש רבה|בראשית|פב|ח}}}}. זיין מאמע [[רחל]] איז אוועק ביי זיין געבורט, און זי האט אים דאן גערופן בֶּן-אוֹנִי{{הערה|שם=ברלה|{{תנ"ך|בראשית|לה|יח}}.}} - דער זון פון מיין פּיין{{הערה|דארט=ברלה|[[רש"י]] דארט.}}. זיין טאטע [[יעקב]] האט דאס געטייטשט 'בן כוחי', און אים גערופן 'בִּנְיָמִין' וואס טראגט אויך דעם באדייט{{הערה|דארט=ברלה|[[רמב"ן]] דארט.}}. בנימין איז דער איינציגסטער פון יעקב'ס קינדער וואס איז געבוירן אין [[ארץ ישראל]].
לויט ווי פארציילט אין די אפאקריפישע [[צוואות השבטים|צוואת בנימין]], איז [[רחל]] געווען אן [[עקרה]] צוועלף יאר נאך וואס זי האט געבוירן [[יוסף]], און דאן איז זי טראגעדיג געווארן מיט בנימין נאך תפילות און תעניתים{{הערה|{{ויקיטקסט|צוואות השבטים/צוואת בנימין|צוואת בנימין}}, אויף [[וויקיטעקסט]]|שם=צוואה}}. אבער לויט [[סדר עולם]] און אנדערע מדרשי חז"ל, באזירט אויף די פסוקים, איז בנימין געבוירן אכט-ניין יאר נאך יוסף{{הערה|זעט: {{אוצר החכמה|אברהם עקביא|סדרי זמנים לפי המסרת|12685|page=45|מקום הוצאה=תל אביב|שנת הוצאה=תש"ג}}}}.
 
בנימין איז געבוירן אויפ'ן וועג צווישן [[בית אל]] און [[אפרת]]{{הערה|{{תנ"ך|בראשית|לה|טז}}}}, וואס דאס איז [[בית לחם]]{{הערה|ווי יעקב אבינו דערציילט שפעטער פאר יוסף {{ציטוטון|וָאֶקְבְּרֶהָ שָּׁם בְּדֶרֶךְ אֶפְרָת הִוא בֵּית לָחֶם}}. {{תנ"ך|בראשית|מח|ז}}.}}. לויט [[ילקוט שמעוני]] איז ער געבוירן אום [[י"א חשון]]{{הערה|{{ילקוט שמעוני|שמות|קסב}}}}, און אזוי אויך לויט [[ספר היובלים]]{{הערה|{{על התורה|2=יובלים, פרק ל"ב, פסוק ל"ג|3=Jubilees_32}}}}. לויט מדרש [[פסיקתא רבתי]] איז ער געבוירן פרילינג צווישן [[פסח]] און [[שבועות]]{{הערה|{{דעת|יעל לוין|daat/kitveyet/mabua/40/bedamaih-2.htm|בדמיך חיי - על לידת בנימין ומות רחל}}}}. אנדערע זאגן אז דאס איז געווען [[כ' סיון]]{{הערה|משיבת נפש, אויף בראשית ל"ה, כ"ו}}. מיט בנימין איז געבוירן אן עקסטערע צווילינג מיידל, אויסער די איינע וואס איז געבוירן מיט יעדן פון די שבטים{{הערה|{{מדרש רבה|בראשית|פב|ח}}}}. זיין מאמע [[רחל]] איז אוועק ביי זיין געבורט, און זי האט אים דאן גערופן בֶּן-אוֹנִי{{הערה|שם=ברלה|{{תנ"ך|בראשית|לה|יח}}.}} - דער זון פון מיין פּיין{{הערה|דארט=ברלה|[[רש"י]] דארט.}}. זיין טאטע [[יעקב]] האט דאס געטייטשט 'בן כוחי', און אים גערופן 'בִּנְיָמִין' וואס טראגט אויך דעם באדייט{{הערה|דארט=ברלה|[[רמב"ן]] דארט.}}. בנימין איז דער איינציגסטער פון יעקב'ס קינדער וואס איז געבוירן אין [[ארץ ישראל]].


דער נאמען בנימין איז צוזאמען געשטעלט פון די ווערטער "בן" - 'זון', און "ימין" - 'שטארקייט', 'דרום זייט' אדער 'טעג'. אין די מפרשים זענען דא עטליכע טייטשן אויפ'ן נאמען בנימין: 1) א זון וואס איז געבוירן אין דרום{{הערה|דארט=ברלה|[[רש"י]] דארט; [[רלב"ג]] דארט.}}, וויבאלד אלע שבטים זענען געבוירן צפון-צו אין ארם און נאר ער איז געבוירן אין ארץ ישראל. לויט דעם איז ימין טייטש דרום, ווי אינעם פסוק<ref>{{תנ"ך|תהלים|פט|יג}}.</ref> צָפוֹן וְ'''יָמִין''' אַתָּה בְרָאתָם. 2) א זון וואס איז געבוירן אויף דער עלטער{{הערה|דארט=ברלה|[[רש"י]] דארט; [[רשב"ם]] דארט; רבי מיוחס דארט.}}. לויט דעם איז '''ימין''' אזוי ווי '''ימים''', ווי אינעם פסוק<ref>{{תנ"ך|דניאל|יב|יג}}.</ref> לְקֵץ הַיָּמִין. 3) א זון פון מיין רעכטער האנט, ד"ה אז ער איז געווען זייער באליבט אויף אים{{הערה|דארט=ברלה|[[רד"ק]] דארט; [[רבי יוסף בכור שור|בכור שור]] דארט.}}.
דער נאמען בנימין איז צוזאמען געשטעלט פון די ווערטער "בן" - 'זון', און "ימין" - 'שטארקייט', 'דרום זייט' אדער 'טעג'. אין די מפרשים זענען דא עטליכע טייטשן אויפ'ן נאמען בנימין: 1) א זון וואס איז געבוירן אין דרום{{הערה|דארט=ברלה|[[רש"י]] דארט; [[רלב"ג]] דארט.}}, וויבאלד אלע שבטים זענען געבוירן צפון-צו אין ארם און נאר ער איז געבוירן אין ארץ ישראל. לויט דעם איז ימין טייטש דרום, ווי אינעם פסוק<ref>{{תנ"ך|תהלים|פט|יג}}.</ref> צָפוֹן וְ'''יָמִין''' אַתָּה בְרָאתָם. 2) א זון וואס איז געבוירן אויף דער עלטער{{הערה|דארט=ברלה|[[רש"י]] דארט; [[רשב"ם]] דארט; רבי מיוחס דארט.}}. לויט דעם איז '''ימין''' אזוי ווי '''ימים''', ווי אינעם פסוק<ref>{{תנ"ך|דניאל|יב|יג}}.</ref> לְקֵץ הַיָּמִין. 3) א זון פון מיין רעכטער האנט, ד"ה אז ער איז געווען זייער באליבט אויף אים{{הערה|דארט=ברלה|[[רד"ק]] דארט; [[רבי יוסף בכור שור|בכור שור]] דארט.}}.


בנימין איז א ברודער פון [[יוסף]] אויך פון זיין מאמע'ס זייט. ווען יעקב'ס קינדער זענען אראפ קיין [[מצרים]] צו שאפן עסן, האט יוסף, וועמען זיי האבן נישט דערקענט, געבעטן אז זיי זאלן ברענגען זייער ברודער אויף וואס זיי האבן געזאגט אז ער איז געבליבן מיט זייער טאטע אין [[כנען]] וויבאלד ער איז דער איינציגסטער זון וואס איז פארבליבן פון זיין באליבטע ווייב רחל. נאך וואס זיי האבן זיך צוריק געקערט מיטברענגענדיג בנימין מיט זיי, האט יוסף באפוילן זיינע מענטשן צו באהאלטן צווישן זיינע זאכן זיין זילבערנע בעכער, און דערנאך זיי נאכיאגן, אפשטעלן, און "טרעפן" די "גע'גנב'טע" בעכער ביי די זאק פון בנימין, אויסרופנדיג אז ווער עס וועט זיך ביי אים געפינען די בעכער וועט ווערן [[שקלאף|פארשקלאפט]] צו יוסף{{הערה|{{תנ"ך|בראשית|מב}}–{{תנ"ך|בראשית|מד|ללא=ספר}}.}}. זעענדיג אז מ'האט געטראפן דעם בעכער ביי בנימין האבן די ברידער צעריסן זייערע קליידער, דערפאר האט [[מרדכי]], וואס האט געשטאמט פון בנימין, צעריסן זיינע קליידער ביי די גזירה פון המן{{הערה|{{תנחומא|מקץ|י}}}}. ווען יוסף האט זיך אנטפלעקט, זענען זיי ארויפגעפאלן איינער אויף דעם אנדערן'ס האלז און געוויינט{{הערה|{{תנ"ך|בראשית|מה|יד}}}}.
בנימין איז א ברודער פון [[יוסף]] אויך פון זיין מאמע'ס זייט. ווען יעקב'ס קינדער זענען אראפ קיין [[מצרים]] צו שאפן עסן איז בנימין געבליבן מיט זייער טאטע אין [[כנען]], וויבאלד זייענדיג דער איינציגסטער זון וואס איז פארבליבן פון זיין באליבטע ווייב רחל איז יעקב געווען גאר צוגעבינדן צו אים און ער האט זיך געפארכט עס זאל אים נישט פאסירן קיין אומגליק. אבער זייענדיג אין מצרים האט יוסף, וועמען די שבטים האבן נישט דערקענט, פארלאנגט אז זיי זאלן ברענגען זייער ברודער אויף וואס זיי האבן געזאגט אז ער איז . נאך וואס זיי האבן זיך צוריק געקערט מיטברענגענדיג בנימין מיט זיי, האט יוסף באפוילן זיינע מענטשן צו באהאלטן צווישן זיינע זאכן זיין זילבערנע בעכער, און דערנאך זיי נאכיאגן, אפשטעלן, און "טרעפן" די "גע'גנב'טע" בעכער ביי די זאק פון בנימין, אויסרופנדיג אז ווער עס וועט זיך ביי אים געפינען די בעכער וועט ווערן [[שקלאף|פארשקלאפט]] צו יוסף{{הערה|{{תנ"ך|בראשית|מב}}–{{תנ"ך|בראשית|מד|ללא=ספר}}.}}. זעענדיג אז מ'האט געטראפן דעם בעכער ביי בנימין האבן די ברידער צעריסן זייערע קליידער, דערפאר האט [[מרדכי]], וואס האט געשטאמט פון בנימין, צעריסן זיינע קליידער ביי די גזירה פון המן{{הערה|{{תנחומא|מקץ|י}}}}. ווען יוסף האט זיך אנטפלעקט, זענען זיי ארויפגעפאלן איינער אויף דעם אנדערן'ס האלז און געוויינט{{הערה|{{תנ"ך|בראשית|מה|יד}}}}.


ווען יעקב האט געבענטשט זיינע זין, האט ער געבענטשט בנימין:
ווען יעקב האט געבענטשט זיינע זין, האט ער געבענטשט בנימין:
{{ציטוט|תוכן=בִּנְיָמִין זְאֵב יִטְרָף, בַּבֹּקֶר יֹאכַל עַד; וְלָעֶרֶב, יְחַלֵּק שָׁלָל.|מקור={{תנ"ך|בראשית|מט|כז}}}}
{{ציטוט|תוכן=בִּנְיָמִין זְאֵב יִטְרָף, בַּבֹּקֶר יֹאכַל עַד; וְלָעֶרֶב, יְחַלֵּק שָׁלָל.|מקור={{תנ"ך|בראשית|מט|כז}}}}
לויט פארשידענע גרסאות אין די מדרשים און מקורות, האט בנימין געלעבט 109, 111, אדער 115 יאר{{הערה|זעט: סדר הדורות, שנת ב"א ר"ח}}. לויט די אפאקריפישע צוואת בנימין איז ער אלט געווען 125 יאר אין טאג וואס ער איז נפטר געווארן{{הערה|שם=צוואה}}.


די [[גמרא]] זאגט אז בנימין איז איינער פון די פיר וואס האבן נישט געזינדיגט זייער גאנצע לעבן, און זיי זענען געשטארבן נאר צוליב [[חטא אדם הראשון]]. די אנדערע זענען [[עמרם]], [[ישי]], און [[כלאב]] דער זון פון [[דוד]]. אזוי אויך איז בנימין איינער פון די זיבן וואס אין זיי האבן נישט שולט געווען ווערים נאך זייער טויט, ווי די גמרא טייטשט אריין אין די ברכה פון משה: ״וּלְבִנְיָמִין אָמַר: יְדִיד ה׳, יִשְׁכֹּן לָבֶטַח עָלָיו״{{הערה|{{תנ"ך|דברים|לג|יב}}}}. די אנדערע זעקס זענען [[אברהם]], [[יצחק]], [[יעקב]], [[משה]], [[אהרן]] און [[מרים הנביאה]]{{הערה|{{בבלי|שבת|נה|ב}}; {{בבלי|בבא בתרא|יז|א}}.}}.
די [[גמרא]] זאגט אז בנימין איז איינער פון די פיר וואס האבן נישט געזינדיגט זייער גאנצע לעבן, און זיי זענען געשטארבן נאר צוליב [[חטא אדם הראשון]]. די אנדערע זענען [[עמרם]], [[ישי]], און [[כלאב]] דער זון פון [[דוד]]. אזוי אויך איז בנימין איינער פון די זיבן וואס אין זיי האבן נישט שולט געווען ווערים נאך זייער טויט, ווי די גמרא טייטשט אריין אין די ברכה פון משה: ״וּלְבִנְיָמִין אָמַר: יְדִיד ה׳, יִשְׁכֹּן לָבֶטַח עָלָיו״{{הערה|{{תנ"ך|דברים|לג|יב}}}}. די אנדערע זעקס זענען [[אברהם]], [[יצחק]], [[יעקב]], [[משה]], [[אהרן]] און [[מרים הנביאה]]{{הערה|{{בבלי|שבת|נה|ב}}; {{בבלי|בבא בתרא|יז|א}}.}}.
שורה 42: שורה 51:


נאך א מסורת שטעלט אוועק אז זיין קבר איז אין די געביידע [[נאבי ימין]] וואס איז אין שטעטל [[נווה ימין]] וואס ווערט אנגערופן אויף זיין נאמען, און עס איז א טייל פון א פובליק ארט פון די צייטן פון די [[מאמלוקן|מאמלוקישע רעגירונג]] וואס איז געבויט געווארן אויפן באפעל פון דער [[עמיר]] תנכז אלחוסאמי, מיליטערישער הערשער איבער [[ארץ ישראל]] אין יענע צייטן ([[14'טער יארהונדערט]]). נאך א מסורת שטעלט אוועק זיין קבר ערגעצוואו אין "רומי זעירתא", דאס איז [[חורבת רומא|ח'רבת א-רומה]], נעבן [[בקעת בית נטופה]] וואס איז אין [[גליל התחתון]]; אבער עס איז נישט באקאנט קיין קלארע לאקאציע{{הערה|{{אוצר החכמה|זאב ווילנאי|מצבות קודש בארץ ישראל|156240|ירושלים, תשכ"ג, זייט קיז|page=113}}}}.
נאך א מסורת שטעלט אוועק אז זיין קבר איז אין די געביידע [[נאבי ימין]] וואס איז אין שטעטל [[נווה ימין]] וואס ווערט אנגערופן אויף זיין נאמען, און עס איז א טייל פון א פובליק ארט פון די צייטן פון די [[מאמלוקן|מאמלוקישע רעגירונג]] וואס איז געבויט געווארן אויפן באפעל פון דער [[עמיר]] תנכז אלחוסאמי, מיליטערישער הערשער איבער [[ארץ ישראל]] אין יענע צייטן ([[14'טער יארהונדערט]]). נאך א מסורת שטעלט אוועק זיין קבר ערגעצוואו אין "רומי זעירתא", דאס איז [[חורבת רומא|ח'רבת א-רומה]], נעבן [[בקעת בית נטופה]] וואס איז אין [[גליל התחתון]]; אבער עס איז נישט באקאנט קיין קלארע לאקאציע{{הערה|{{אוצר החכמה|זאב ווילנאי|מצבות קודש בארץ ישראל|156240|ירושלים, תשכ"ג, זייט קיז|page=113}}}}.
לויט די אפאקריפישע צוואת בנימין, איז ער באהאלטענערהייט ארויפגעטראגן געווארן נאך זייענדיג אין גלות מצרים, און ער איז באערדיגט געווארן אין [[חברון]] צופיסנס פון די [[אבות און אמהות|אבות]]{{הערה|שם=צוואה}}.


== שבט בנימין ==
== שבט בנימין ==
שורה 48: שורה 59:
'''שבט בנימין''' איז איינס פון די צוועלף [[שבטי ישראל]] און איז פון די קינדער פון די פערטע [[אמהות|מאמע]] [[רחל]]. איינער וואס געהערט צו שבט בנימין ווערט אנגערופן אין לשון פון [[תנ"ך]] "יְמיני", און אפאר ווערן אנגערופן: "בני ימיני" אדער "בני בנימין".
'''שבט בנימין''' איז איינס פון די צוועלף [[שבטי ישראל]] און איז פון די קינדער פון די פערטע [[אמהות|מאמע]] [[רחל]]. איינער וואס געהערט צו שבט בנימין ווערט אנגערופן אין לשון פון [[תנ"ך]] "יְמיני", און אפאר ווערן אנגערופן: "בני ימיני" אדער "בני בנימין".


שבט בנימין איז געווען דער קלענסטער שבט ביי [[יציאת מצרים]]. דורכאויס די רייזע אין מדבר האט דער שבט געשפרייזט נעבן [[שבט מנשה]] און [[שבט אפרים]], מערב זייט פון [[אוהל מועד]]. ביים אריינגיין אין [[כנען]] האט ער פארמאגט א מיליטער פון 45,600 קעמפער.
שבט בנימין איז געווען דער קלענסטער שבט ביי [[יציאת מצרים]]. דורכאויס די רייזע אין מדבר האט דער שבט געשפרייזט דער דריטער אונטער'ן "דגל מחנה אפרים"{{הערה|{{תנ"ך|במדבר|י|כד}}|שם=במדבריכד}}, צו מערב זייט פון [[אוהל מועד]], נאך [[שבט אפרים]] און [[שבט מנשה]]. דער נשיא פון שבט איז אין אנהויב געווען [[אבידן בן גדעוני]]{{הערה|שם=במדבריכד}}, און ביים ענדע אלידד בן כסלון{{הערה|{{תנ"ך|במדבר|לד|כא}}}}. לויט ווי דערציילט אין מדרש, איז דער [[פאן]] פון שבט געווען געפארבט מיט אלע צוועלף פארבן, און א [[וואלף]] געצייכנט דערויף{{הערה|{{מדרש רבה|במדבר|ב|ז}}}}. ביים אריינגיין אין [[כנען]] האט ער פארמאגט א מיליטער פון 45,600 קעמפער.


אין די [[היסטאריע]] פון די שבט איז אריינגערעכנט אויך א [[ברודער קריג]] מיט די אנדערע שבטים, צוליב די פרשה פון [[פילגש בגבעה]], וואס דעמאלט איז דער שבט שיעור פארניכטעט געווארן{{הערה|{{תנ"ך|שופטים|יט}}; {{תנ"ך|שופטים|כא|ללא=ספר}}.}}.
אין די [[היסטאריע]] פון די שבט איז אריינגערעכנט אויך א [[ברודער קריג]] מיט די אנדערע שבטים, צוליב די פרשה פון [[פילגש בגבעה]], וואס דעמאלט איז דער שבט שיעור פארניכטעט געווארן{{הערה|{{תנ"ך|שופטים|יט}}; {{תנ"ך|שופטים|כא|ללא=ספר}}.}}.