אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "אלף השני"

רעוויזיע פון 18:14, 23 יוני 2025

דער אלף הראשון איז די ערשטע טויזנט יאר פון די וועלט באשאף, פון "שנת תוהו" (דער ערשטער יאר וואס האט אנטהאלטן בלויז פינף טעג) ביז יאר תתקצ"ט. די זענען בערך אין פּאראלעל צו די יארן 3761 ביז 2761 פצ"ר אינעם שפּעטערן גרעגאריאנישן קאלענדער.

די ערשטע צוויי טויזנט יאר איז, לויט דער גמרא, אן עפּאכע פון "תוהו" (וויסטעניש)^[1]. מענטשן האבן דאן געלעבט גאר לאנג; די גאנצע טויזנט יאר באשטייט פון בערך 9 דורות, און דער ערשטער מענטש האט געלעבט כמעט די גאנצע טויזנט יאר.

לויט'ן רמב"ן זענען די זעקס יאר-טויזנטער וואס די וועלט שטייט, אקעגן די זעקס טעג פון די וועלט באשאף; "אזוי אין די ערשטע צוויי טעג איז די וועלט געווען אינגאנצן וואסער, און גארנישט איז געווען בשלימות אין זיי. זיי ווייזן אויף די ערשטע צוויי טויזנט יאר ווען עס איז נישט געווען איינער וואס האט געדינט דעם באשעפער. און אזוי האבן חז"ל געזאגט: שני אלפים תוהו. אבער די באשאפונג אויף דער ערשטער טאג אין געווען די ליכטיגקייט, אנטקעגן צו די טויזנט יאר פון אדם וואס איז געווען דער ליכט פון דער וועלט און אנערקענט זיין באשאפער. און אפשר האט אנוש נישט געדינט קיין געצן ביז צום טויט פון אדם הראשון"^[2].

די יארן ווערן דא גערעכנט לויט'ן ציילונג וואס איז היינט אנגענומען (אין וועלכע דער יעצטיגער יאר איז ה'תשפ"ו), וועלכע נעמט אן אז אדם הראשון איז באשאפן געווארן ראש השנה שנת ב' לבריאת העולם, און שנת א' האט אנטהאלטן בלויז די ערשטע פינף טעג פון ששת ימי בראשית. דער ספר סדר הדורות און אין אנדערע ספרים אויף אידישע כראנאלאגיע רעכענען אנדערש^[3].

געשעענישן

א, כ"ה אדר-ב' ניסן – ששת ימי בראשית און שבת בראשית לויט רבי יהושע אז בניסן נברא העולם^[4].
א, כ"ה אלול (לויט רבי אליעזר אז בתשרי נברא העולם) – בריאת העולם, ערשטער טאג פון וועלט באשאף^[5]. אויגוסט 22 3760 פצ"ר אינעם שפּעטערן גרעגאריאנישן קאלענדער
א, כ"ו אלול – צווייטער טאג פון וועלט באשאף, גא-ט האט באשאפן די רקיע
א, כ"ז אלול – דריטער טאג פון וועלט באשאף, גא-ט האט באשאפן די געוויקסן
א, כ"ח אלול – פערטער טאג פון וועלט באשאף, גא-ט האט באשאפן די זון, לבנה און שטערנס^[6]
א, כ"ט אלול – פינפטער טאג פון וועלט באשאף, גא-ט האט באשאפן די פישן און פויגלען
ב', א' תשרי – זעקסטער טאג פון וועלט באשאף, גא-ט האט באשאפן די ערד-באשעפענישן, אדם הראשון און חוה. פארגעקומען דער חטא עץ הדעת.
ב', ב' תשרי – ערשטער שבת
ב, ג' תשרי – פייער איז באשאפן געווארן^[7], אדם הראשון הייבט אן פאסטן זיבן וואכן אין תשובה^[8]
ב'^[9], י"ד ניסן^[10] – די געשיכטע פון קין און הבל (בראשית ד, ג–טו)
קל"ב – די געשיכטע פון למך בן מתושאל (בראשית ד, כג–כד) לויט רש"י^[11]
רס"ח^[12] – אנוש און זיין דור הייבן אן דינען עבודה זרה
ים אוקיינוס פארפלייצט א דירטל פון דער וועלט^[13], בערג ווערן שטיינערן, די טויטע הייבן אן שימלען, די פנימ'ער פון די מענטשן ווערן ווי מאלפעס, מזיקין באקומען שליטה אויף מענטשן^[14], אין די צייטן פון אנוש.
שס"ז – קינן ווערט דער ערשטער צו קעניגן איבער מענטשן, לויט ספר הישר^[15]

געבוירן

ב', א' תשרי – קין און הבל^[16]
חנוך בן קין, עירד, מחויאל, מתושאל, למך בן מתושאל און זיינע קינדער יבל, יובל און תובל קין זענען אלע געבוירן געווארן אין די יארן ק'–קל"ב^[17]
קל"ב – שת, דער זון פון אדם הראשון
רל"ז – אנוש, דער זון פון שת
שכ"ז – קינן דער זון פון אנוש
שצ"ז – מהללאל דער זון פון קינן
תס"ב – ירד, דער זון פון מהללאל
תרכ"ד – חנוך, דער זון פון ירד
תרפ"ט, י' חשון^[18] – מתושלח, דער זון פון חנוך
תתע"ו – למך, דער זון פון מתושלח און פאטער פון נח
תתקע"ו – נעמה, די פרוי פון נח און א טאכטער פון חנוך, לויט ספר הישר^[19]^[20]

נפטר געווארן

ב', י"ד ניסן – הבל, אומגעברענגט דורך קין
קל"ב – קין, גע'הרג'עט דורך למך בן מתושאל^[21]
תתקל"ב – אדם הראשון
תתקפ"ט – חנוך בן ירד

צו ליינען מער

אברהם עקביא, סדרי זמנים לפי המסרת, תל אביב, תש"ג, עמ' 7–13, אויף אוצר החכמה
רבי יחיאל היילפרין, סדר הדורות, ימות עולם, אלף הראשון
יצחק מאיר גולדשטיין, סדרי פרשיות, קרית ספר, תשע"ו, אויף אוצר החכמה

רעפערענצן

↑ סנהדרין צז,א, עבודה-זרה ט,א.
↑ רמב"ן בראשית ב, ג. זעט אויך רבנו בחיי און ריקאנטי דארט, מדרש רבי דויד הנגיד - שמות (ירושלים, תשכ"ח), זייט רא-רא.
↑ נעמליך, אז אדם הראשון הראשון איז באשאפן געווארן ראש שנה שנת 0, און שנת א' האט זיך אנגעהויבן ווען ער איז געווען איין יאר אלט. לויט די שיטה, דארף מען אראפרעכענען צוויי יאר פון די חשבונות. זעט: אברהם עקביא, סדרי זמנים לפי המסרת, תל אביב, תש"ג, עמ' 4. פארהאן הסברים פאר דער שיטה, זעט: רבי אברהם ישעיהו קארעליץ, חזון איש, אורח חיים, סימן ק"מ, ס"ק ג'; יצחק מאיר גולדשטיין, סדרי פרשיות, קרית ספר, תשע"ו, עמ' מד-מו (פארלאנגט אומזיסטע רעגיסטראַציע).
↑ (תוספות, ראש השנה ח, א, ד"ה לתקופות). לויט רב אדא איז עס געווען כ'-כ"ו אדר (יסוד עולם, מאמר רביעי פרק י"ד). דער רד"ל שרייבט עס איז געווען א'-ז' ניסן (פירוש הרד"ל אויף פרקי דרבי אליעזר, פרק כ"א אות י"ח).
↑ ויקרא רבה, פרשה כ"ט, פסקה א'.
↑ פרקי דרבי אליעזר, פרק ח'.
↑ פסחים נד, א.
↑ ילקוט שמעוני, בראשית, רמז לד.
↑ בראשית רבה, פרשה כ"ב, פסקה ד'; פרקי דרבי אליעזר, פרק כ"א. לויט אנדערע איז עס געווען א יאר שפעטער, שנת ב' (חזקוני, בראשית ד, ג); אדער פערציג יאר שפעטער, שנת מ"ב (מדרש תנחומא, פרשת בראשית, אות ט'). לויט רבי יהושע אז בניסן נברא העולם איז עס געווען שנת א'.
↑ תרגום יונתן, בראשית פרק ד פסוק ג, פרקי דרבי אליעזר, פרק כ"א. לויט אנדערע איז עס געווען חנוכה צייט (בראשית רבה, פרשה כ"ב, פסקה ד'); און לויט זיי, לויט רבי יהושע אז בניסן נברא העולם איז עס געווען שבועות (בראשית רבה, פרשה כ"ב, פסקה ד').
↑ מדרש תנחומא, בראשית י"א; רש"י, בראשית ד, כג.
↑ פענח רזא פרשת בראשית, געברענגט אין רבי יחיאל היילפרין, סדר הדורות, ימות עולם, רס"ו. דער רמב"ן, בראשית ב, יג זאגט אז עס קען זיין אז אנוש האט נישט געדינט עבודה זרה ווילאנג אדם הראשון האט נאך געלעבט.
↑ ירושלמי שקלים יז.
↑ בראשית רבה, פרשה כ"ג, פסקה ו'.
↑ ספר הישר, פרק ד'.
↑ בראשית רבה, פרשה כ"ב, פסקה ב'. לויט אן אנדערע דעה איז הבל געבוירן שפעטער (תוספות, סנהדרין לח, ב, ד"ה וירדו), אין ט"ו תשרי (בראשית רבה, פרשה כ"ב, פסקה ד', לויט פירוש מהרי"פ).
↑ רש"י, בראשית ד, כג.
↑ רבי שלמה בן שם טוב גבאי, עבד שלמה, אויף בראשית ז, ד.
↑ ספר הישר, פרק ד'.
↑ רבי יחיאל היילפרין, סדר הדורות, ימות עולם, תתקע"ד.
↑ מדרש תנחומא, בראשית י"א; רש"י, בראשית ד, כג. לויט אן אנדערע שיטה איז ער געשטארבן ביים מבול, יאר א'תרנ"ו (בראשית רבה, פרשה כ"ב, פסקה י"ב; רמב"ן, בראשית ד, יז).

[1] סנהדרין צז,א, עבודה-זרה ט,א.

[2] רמב"ן בראשית ב, ג. זעט אויך רבנו בחיי און ריקאנטי דארט, מדרש רבי דויד הנגיד - שמות (ירושלים, תשכ"ח), זייט רא-רא.

[3] נעמליך, אז אדם הראשון הראשון איז באשאפן געווארן ראש שנה שנת 0, און שנת א' האט זיך אנגעהויבן ווען ער איז געווען איין יאר אלט. לויט די שיטה, דארף מען אראפרעכענען צוויי יאר פון די חשבונות. זעט: אברהם עקביא, סדרי זמנים לפי המסרת, תל אביב, תש"ג, עמ' 4. פארהאן הסברים פאר דער שיטה, זעט: רבי אברהם ישעיהו קארעליץ, חזון איש, אורח חיים, סימן ק"מ, ס"ק ג'; יצחק מאיר גולדשטיין, סדרי פרשיות, קרית ספר, תשע"ו, עמ' מד-מו (פארלאנגט אומזיסטע רעגיסטראַציע).

[4] (תוספות, ראש השנה ח, א, ד"ה לתקופות). לויט רב אדא איז עס געווען כ'-כ"ו אדר (יסוד עולם, מאמר רביעי פרק י"ד). דער רד"ל שרייבט עס איז געווען א'-ז' ניסן (פירוש הרד"ל אויף פרקי דרבי אליעזר, פרק כ"א אות י"ח).

[5] ויקרא רבה, פרשה כ"ט, פסקה א'.

[6] פרקי דרבי אליעזר, פרק ח'.

[7] פסחים נד, א.

[8] ילקוט שמעוני, בראשית, רמז לד.

[9] בראשית רבה, פרשה כ"ב, פסקה ד'; פרקי דרבי אליעזר, פרק כ"א. לויט אנדערע איז עס געווען א יאר שפעטער, שנת ב' (חזקוני, בראשית ד, ג); אדער פערציג יאר שפעטער, שנת מ"ב (מדרש תנחומא, פרשת בראשית, אות ט'). לויט רבי יהושע אז בניסן נברא העולם איז עס געווען שנת א'.

[10] תרגום יונתן, בראשית פרק ד פסוק ג, פרקי דרבי אליעזר, פרק כ"א. לויט אנדערע איז עס געווען חנוכה צייט (בראשית רבה, פרשה כ"ב, פסקה ד'); און לויט זיי, לויט רבי יהושע אז בניסן נברא העולם איז עס געווען שבועות (בראשית רבה, פרשה כ"ב, פסקה ד').

[11] מדרש תנחומא, בראשית י"א; רש"י, בראשית ד, כג.

[12] פענח רזא פרשת בראשית, געברענגט אין רבי יחיאל היילפרין, סדר הדורות, ימות עולם, רס"ו. דער רמב"ן, בראשית ב, יג זאגט אז עס קען זיין אז אנוש האט נישט געדינט עבודה זרה ווילאנג אדם הראשון האט נאך געלעבט.

[13] ירושלמי שקלים יז.

[14] בראשית רבה, פרשה כ"ג, פסקה ו'.

[15] ספר הישר, פרק ד'.

[16] בראשית רבה, פרשה כ"ב, פסקה ב'. לויט אן אנדערע דעה איז הבל געבוירן שפעטער (תוספות, סנהדרין לח, ב, ד"ה וירדו), אין ט"ו תשרי (בראשית רבה, פרשה כ"ב, פסקה ד', לויט פירוש מהרי"פ).

[17] רש"י, בראשית ד, כג.

[18] רבי שלמה בן שם טוב גבאי, עבד שלמה, אויף בראשית ז, ד.

[19] ספר הישר, פרק ד'.

[20] רבי יחיאל היילפרין, סדר הדורות, ימות עולם, תתקע"ד.

[21] מדרש תנחומא, בראשית י"א; רש"י, בראשית ד, כג. לויט אן אנדערע שיטה איז ער געשטארבן ביים מבול, יאר א'תרנ"ו (בראשית רבה, פרשה כ"ב, פסקה י"ב; רמב"ן, בראשית ד, יז).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

@@ שורה 1: / שורה 1: @@
 {{דעסקריפציע|יאר-טויזנט אין אידישן לוח}}
-דער '''אלף השני''' איז די צווייטע טויזנט יאר פון די וועלט באשאף, פון יאר אֶלֶף (טויזנט) ביז יאר א'תתקצ"ט (1999). די זענען בערך אין פּאראלעל צו די יארן 2761 ביז 1761 [[ציווילע צייט-רעכענונג|בצ"ר]] אינעם שפּעטערן גרעגאריאנישן קאלענדער.
+דער '''אלף הראשון''' איז די ערשטע טויזנט יאר פון די וועלט באשאף, פון "שנת תוהו" (דער ערשטער יאר וואס האט אנטהאלטן בלויז פינף טעג) ביז יאר תתקצ"ט. די זענען בערך אין פּאראלעל צו די יארן 3761 ביז 2761 [[ציווילע צייט-רעכענונג|פצ"ר]] אינעם שפּעטערן גרעגאריאנישן קאלענדער.
-די ערשטע צוויי טויזנט יאר איז, לויט דער גמרא, אן עפּאכע פון "תוהו" (וויסטעניש){{הערה|1={{בבלי|סנהדרין|צז|א}}, {{בבלי|עבודה זרה|ט|א}}.}}. די צווייטע טויזנט נעמט אריין די געבורטן פון די 11 דורות פון נח ביז אברהם, די דור המבול און די דור הפלגה.
+די ערשטע צוויי טויזנט יאר איז, לויט דער גמרא, אן עפּאכע פון "תוהו" (וויסטעניש){{הערה|סנהדרין צז,א, עבודה-זרה ט,א.}}. מענטשן האבן דאן געלעבט גאר לאנג; די גאנצע טויזנט יאר באשטייט פון בערך 9 דורות, און דער ערשטער מענטש האט געלעבט כמעט די גאנצע טויזנט יאר.
-לויט דער רמב"ן וואס זאגט אז די זעקס יאר-טויזנטער וואס די וועלט שטייט זענען אקעגן די זעקס טעג פון די וועלט באשאף, איז די אלף השני אקעגן דעם צווייטן טאג אין וועלכע האט ג-ט האט באשאפן די הימל וואס זאל אפּשיידן די אויבערשטע וואסערן פון די אונטערשטע; און אין דעם אלף "זענען נח און זיינע זין, די צדיקים, געווען אפּגעשיידט פון די רשעים וואס זענען פאר'משפּט געווארן דורך וואסער"{{הערה|1=רמב"ן {{תנ"ך|בראשית|ב|ג}}. זעט אויך רבנו בחיי און ריקאנטי דארט, מדרש רבי דויד הנגיד, שמות, עמ' 201-202.}}.
+לויט'ן רמב"ן זענען די זעקס יאר-טויזנטער וואס די וועלט שטייט, אקעגן די זעקס טעג פון די וועלט באשאף; "אזוי אין די ערשטע צוויי טעג איז די וועלט געווען אינגאנצן וואסער, און גארנישט איז געווען בשלימות אין זיי. זיי ווייזן אויף די ערשטע צוויי טויזנט יאר ווען עס איז נישט געווען איינער וואס האט געדינט דעם באשעפער. און אזוי האבן חז"ל געזאגט: שני אלפים תוהו. אבער די באשאפונג אויף דער ערשטער טאג אין געווען די ליכטיגקייט, אנטקעגן צו די טויזנט יאר פון אדם וואס איז געווען דער ליכט פון דער וועלט און אנערקענט זיין באשאפער. און אפשר האט אנוש נישט געדינט קיין געצן ביז צום טויט פון אדם הראשון"{{הערה|1=רמב"ן {{תנ"ך|בראשית|ב|ג}}. זעט אויך רבנו בחיי און ריקאנטי דארט, מדרש רבי דויד הנגיד - שמות (ירושלים, תשכ"ח), זייט רא-רא.}}.
-{{סדר עולם יארן}}
+{{לבריאה יארן}}
 == געשעענישן ==
-* '''א'תקל"ו''', [[י' חשון]] – עס ווערט באשטימט די גזירה פון דער [[מבול]], וואס וועט פארקומען 120 יאר שפעטער{{הערה|{{תנ"ך|בראשית|ו|ג|מפרש=רש"י}}}}; נח הייבט אן בויען די [[נח'ס תיבה|תיבה]]{{הערה|{{תנ"ך|בראשית|ו|יד|מפרש=רש"י}}. לויט אן אנדערע שיטה האט נח אנגעהויבן בויען די תיבה אין די לעצטע פינף יאר איידער דער מבול (ספר הישר, געברענגט אין סדר הדורות שנת אלף תרנ"ו).}}
+*'''א''', [[כ"ה אדר]]-[[ב' ניסן]] – ששת ימי בראשית און שבת בראשית לויט [[רבי יהושע]] אז בניסן נברא העולם{{הערה|({{בבלי|ראש השנה|ח|א|מפרש=תוספות|ד"ה=לתקופות}}). לויט [[תקופת רב אדא|רב אדא]] איז עס געווען [[כ' אדר|כ']]-[[כ"ו אדר]] (יסוד עולם, מאמר רביעי פרק י"ד). דער רד"ל שרייבט עס איז געווען [[א' ניסן|א']]-[[ז' ניסן]] (פירוש הרד"ל אויף פרקי דרבי אליעזר, פרק כ"א אות י"ח).}}.
-* '''א'תתקמ"ח''' – [[נמרוד]] אנגעהויבן [[קעניג]]ן, לויט איין מקור{{הערה|ספר הישר, פרשת נח. לויט א שיטה געברענגט אין סדר הדורות, שנת אלף תשפ"ח, האט ער שוין געקעניגט 120 יאר פריער.}}
+* '''א''', [[כ"ה אלול]] (לויט [[רבי אליעזר]] אז בתשרי נברא העולם) – [[בריאת העולם]], ערשטער טאג פון וועלט באשאף{{הערה|{{מדרש רבה|ויקרא|כט|א}}}}. [[אויגוסט 22]] 3760 פצ"ר אינעם שפּעטערן גרעגאריאנישן קאלענדער
-* '''א'תתקע"ג'''{{הערה|לויט ווי עס קומט אויס פון {{ילקוט שמעוני|בראשית|עח}}. פון ספר הישר פרשת נח קומט אויס '''א'תתקצ"ח'''.}} – אברהם האט [[חתונה]] מיט שרה
+* '''א''', [[כ"ו אלול]] – צווייטער טאג פון וועלט באשאף, גא-ט האט באשאפן די רקיע
-* '''א'תתקצ"ה'''{{הערה|שם=פלג|לויט ווי אויסגערעכנט אין סדרי זמנים. אין סדר הדורות און אנדערע כראנאלאגיעס ווערט דערמאנט '''א'תתקצ"ו'''.}} – [[דור הפלגה]]; די שטעט [[חברון]] און [[סדום]] ווערן אויפגעבויט
+* '''א''', [[כ"ז אלול]] – דריטער טאג פון וועלט באשאף, גא-ט האט באשאפן די [[פלאנץ|געוויקסן]]
-*'''א'תרנ"א''' – [[נח]] הייבט אן בויען די [[נח'ס תיבה|תיבה]], לויט איין שיטה{{הערה|ספר הישר, געברענגט אין סדר הדורות שנת אלף תרנ"ו. לויט אן אנדערע שיטה האט ער עס שוין אנגעהויבן בויען 120 יאר איידער דער מבול ({{תנ"ך|בראשית|ו|יד|מפרש=רש"י}}).}}
+* '''א''', [[כ"ח אלול]] – פערטער טאג פון וועלט באשאף, גא-ט האט באשאפן די [[זון]], [[לבנה]] און [[שטערן|שטערנס]]{{הערה|{{פרקי דרבי אליעזר|ח}}}}
-* '''א'תרנ"ו'''{{הערה|שם=שנת-מבול|חזקוני און אנדערע ראשונים אויף {{תנ"ך|בראשית|ח}}, בשם הר"ר יוסף מקיירון. לויט אנדערע איז דער מבול געווען א יאר שפעטער, נאך וואס עס זענען שוין אריבערגעגאנגען גאנצע א'תרנ"ו יאר פון אנהייב חשבון ({{תנ"ך|בראשית|ח|ג|מפרש=חזקוני}}, בשם יש מפרשים; {{תנ"ך|בראשית|ח|ו|מפרש=ריב"א}}, בשם רבינו שמחה מטרוייש; {{תנ"ך|בראשית|ז|יב|מפרש=מושב זקנים}}).}}, [[י"ז חשון]] לויט [[רבי אליעזר]], [[י"ז אייר]] לויט [[רבי יהושע]] – אנגעהויבן דער מבול
+* '''א''', [[כ"ט אלול]] – פינפטער טאג פון וועלט באשאף, גא-ט האט באשאפן די [[פיש]]ן און [[פויגל]]ען
-* '''א'תרנ"ז'''{{הערה|שם=שנת-מבול}}, [[כ"ז חשון]] לויט רבי אליעזר, [[כ"ז אייר]] לויט רבי יהושע – די ערד אינגאנצן טרוקן, נאך דער מבול
+* '''ב'''', [[א' תשרי]] – זעקסטער טאג פון וועלט באשאף, גא-ט האט באשאפן די ערד-באשעפענישן, [[אדם הראשון]] און [[חוה]]. פארגעקומען דער [[חטא עץ הדעת]].
-* '''א'תשפ"ח''' – [[נמרוד]] אנגעהויבן [[קעניג]]ן, לויט איין מקור{{הערה|סדר דורות, שנת אלף תשפ"ח. לויט א צווייטע מקור איז ער הערשט געבוירן געווארן 120 יאר שפעטער (ספר הישר, פרשת תולדות), און אנגעהויבן קעניגן ביי די פערציג יאר (ספר הישר, פרשת נח).}}
+* '''ב'''', [[ב' תשרי]] – ערשטער [[שבת]]
+*'''ב''', [[ג' תשרי]] – פייער איז באשאפן געווארן{{הערה|{{בבלי|פסחים|נד|א}}.}}, אדם הראשון הייבט אן פאסטן זיבן וואכן אין תשובה{{הערה|ילקוט שמעוני, בראשית, רמז לד}}
+* '''ב''''{{הערה|{{מדרש רבה|בראשית|כב|ד}}; {{פרקי דרבי אליעזר|כא}}. לויט אנדערע איז עס געווען א יאר שפעטער, שנת ב' ({{תנ"ך|בראשית|ד|ג|מפרש=חזקוני}}); אדער פערציג יאר שפעטער, שנת מ"ב ([[מדרש תנחומא]], פרשת בראשית, אות ט'). לויט רבי יהושע אז בניסן נברא העולם איז עס געווען שנת א'.}}, [[י"ד ניסן]]{{הערה|תרגום יונתן, בראשית פרק ד פסוק ג, {{פרקי דרבי אליעזר|כא}}. לויט אנדערע איז עס געווען חנוכה צייט ({{מדרש רבה|בראשית|כב|ד}}); און לויט זיי, לויט רבי יהושע אז בניסן נברא העולם איז עס געווען שבועות ({{מדרש רבה|בראשית|כב|ד}}).}} – די געשיכטע פון קין און הבל ({{תנ"ך|בראשית|ד|ג|טו}})
+* '''קל"ב''' – די געשיכטע פון למך בן מתושאל ({{תנ"ך|בראשית|ד|כג|כד}}) לויט רש"י{{הערה|מדרש תנחומא, בראשית י"א; {{תנ"ך|בראשית|ד|כג|מפרש=רש"י}}.}}
+* '''רס"ח'''{{הערה|פענח רזא פרשת בראשית, געברענגט אין {{סדר הדורות|ימות עולם|רס"ו}}. דער {{תנ"ך|בראשית|ב|יג|מפרש=רמב"ן}} זאגט אז עס קען זיין אז אנוש האט נישט געדינט עבודה זרה ווילאנג אדם הראשון האט נאך געלעבט.}} – אנוש און זיין דור הייבן אן דינען [[עבודה זרה]]
+*ים אוקיינוס פארפלייצט א דירטל פון דער וועלט{{הערה|ירושלמי שקלים יז.}}, בערג ווערן שטיינערן, די טויטע הייבן אן שימלען, די פנימ'ער פון די מענטשן ווערן ווי מאלפעס, מזיקין באקומען שליטה אויף מענטשן{{הערה|{{מדרש רבה|בראשית|כג|ו}}.}}, אין די צייטן פון אנוש.
+* '''שס"ז''' – קינן ווערט דער ערשטער צו [[קעניג]]ן איבער מענטשן, לויט [[ספר הישר (אגדה)|ספר הישר]]{{הערה|[[ספר הישר (אגדה)|ספר הישר]], [[S:ספר הישר - מקרא ואגדה/בראשית|פרק ד']]}}
 == געבוירן ==
-* '''א'נ"ו''' – [[נח]], דער זון פון [[למך]] און דער צענטער דור פון אדם הראשון
+* '''ב'''', [[א' תשרי]] – [[קין]] און [[הבל]]{{הערה|{{מדרש רבה|בראשית|כב|ב}}. לויט אן אנדערע דעה איז הבל געבוירן שפעטער ({{בבלי|סנהדרין|לח|ב|מפרש=תוספות|ד"ה=וירדו}}), אין [[ט"ו תשרי]] ({{מדרש רבה|בראשית|כב|ד}}, לויט פירוש מהרי"פ).}}
-* '''א'תקנ"ו''' – [[יפת]] דער זון פון נח{{הערה|שם=נח|{{בבלי|עבודה זרה|ט|א|מפרש=רש"י|ד"ה=הכי גרסינן}}. לויט אנדערע דעות איז דער סדר פון זייער עלטער געווען יפת שם און חם ({{תנ"ך|בראשית|ו|י|מפרש=רמב"ן}}); אדער שם חם און יפת ({{תנ"ך|בראשית|ה|לב|מפרש=רד"ק}}).}}
+* [[חנוך בן קין]], [[עירד]], [[מחויאל]], [[מתושאל]], [[למך בן מתושאל]] און זיינע קינדער [[יבל]], [[יובל בן למך|יובל]] און [[תובל קין]] זענען אלע געבוירן געווארן אין די יארן ק'–קל"ב{{הערה|{{תנ"ך|בראשית|ד|כג|מפרש=רש"י}}}}
-* '''א'תקנ"ז''' – [[חם]] דער זון פון נח{{הערה|שם=נח}}
+* '''קל"ב''' – [[שת]], דער זון פון [[אדם הראשון]]
-* '''א'תקנ"ח''' – [[שם]] דער זון פון נח{{הערה|שם=נח}}
+* '''רל"ז''' – [[אנוש]], דער זון פון שת
-* '''א'תרנ"ח'''{{הערה|שם=שנת-מבול}} – [[ארפכשד]] דער זון פון שם
+* '''שכ"ז''' – [[קינן]] דער זון פון אנוש
-* '''א'תרצ"ג''' – [[שלח בן ארפכשד|שלח]] דער זון פון ארפכשד
+* '''שצ"ז''' – [[מהללאל]] דער זון פון קינן
-* '''א'תשכ"ג''' – [[עבר]] דער זון פון שלח
+* '''תס"ב''' – [[ירד]], דער זון פון מהללאל
-* '''א'תשנ"ז''' – [[פלג]] דער זון פון עבר
+* '''תרכ"ד''' – [[חנוך]], דער זון פון ירד
-* '''א'תשפ"ז''' – [[רעו]] דער זון פון פלג
+* '''תרפ"ט''', [[י' חשון]]{{הערה|רבי שלמה בן שם טוב גבאי, עבד שלמה, אויף בראשית ז, ד}} – [[מתושלח]], דער זון פון חנוך
-* '''א'תתי"ט''' – [[שרוג]] דער זון פון רעו
+* '''תתע"ו''' – [[למך]], דער זון פון מתושלח און פאטער פון [[נח]]
-* '''א'תתמ"ט''' – [[נחור]] דער זון פון שרוג
+* '''תתקע"ו''' – נעמה, די פרוי פון נח און א טאכטער פון חנוך, לויט [[ספר הישר (אגדה)|ספר הישר]]{{הערה|[[ספר הישר (אגדה)|ספר הישר]], [[S:ספר הישר - מקרא ואגדה/בראשית|פרק ד']]}}{{הערה|{{סדר הדורות|ימות עולם|תתקע"ד}}}}
-* '''א'תתע"ח''' – [[תרח]] דער זון פון נחור
-* '''א'תתק"ח''' – נמרוד, לויט איין שיטה{{הערה|ספר הישר, פרשת תולדות. לויט א שיטה געברענגט אין סדר הדורות, שנת אלף תשפ"ח, האט ער שוין געקעניגט 120 יאר פריער}}
-* '''א'תתקמ"ח''', [[י"ב ניסן|י"ב]]{{הערה|נחלת יעקב אויף רש"י, בראשית י"ח, א'}} אדער [[ט"ו ניסן]]{{הערה|{{תנ"ך|בראשית|יח|י|מפרש=גור אריה}}}} לויט [[רבי יהושע]], אין [[תשרי]] לויט [[רבי אליעזר]] – [[אברהם אבינו]], דער זון פון [[תרח]]
-* '''א'תתקנ"ו''' – [[לוט]] דער זון פון [[הרן]]{{הערה|ספר הישר, פרשת נח}}
-* '''א'תתקנ"ז''' – [[מלכה בת הרן|מִלכה]], די טאכטער פון הרן און די פרוי פון [[נחור אחי אברהם]]
-* '''א'תתקנ"ח''' – [[שרה|שרה אמנו]], די טאכטער פון הרן
 == נפטר געווארן ==
-* '''א'מ"ב''' – [[שת]], דער זון פון [[אדם הראשון]]
+* '''ב'''', [[י"ד ניסן]] – הבל, אומגעברענגט דורך קין
-* '''א'ק"מ''' – [[אנוש]] דער זון פון שת
+* '''קל"ב''' – [[קין]], גע'הרג'עט דורך למך בן מתושאל{{הערה|מדרש תנחומא, בראשית י"א; {{תנ"ך|בראשית|ד|כג|מפרש=רש"י}}. לויט אן אנדערע שיטה איז ער געשטארבן ביים [[מבול]], יאר {{לינק צו אידיש יאר|1656}} ({{מדרש רבה|בראשית|כב|יב}}; {{תנ"ך|בראשית|ד|יז|מפרש=רמב"ן}}).}}
-* '''א'רל"ה''' – [[קינן]] דער זון פון אנוש
+* '''תתקל"ב''' – [[אדם הראשון]]
-* '''א'ר"צ''' – [[מהללאל]] דער זון פון קינן
+* '''תתקפ"ט''' – [[חנוך]] בן [[ירד]]
-* '''א'תכ"ב''' – [[ירד]] דער זון פון מהללאל
-* '''א'תרנ"א''' – [[למך]] דער זון פון [[מתושלח]]
-* '''א'תרנ"ו'''{{הערה|שם=שנת-מבול}}, [[י' חשון]] (א וואך בעפאר דער מבול) – [[מתושלח]] דער זון פון [[חנוך]]
-* '''א'תרנ"ו'''{{הערה|שם=שנת-מבול}} – [[קין]] דער זון פון [[אדם הראשון]], לויט איין דעה{{הערה|{{מדרש רבה|בראשית|כב|יב}}; {{תנ"ך|בראשית|ד|יז|מפרש=רמב"ן}}. לויט אן אנדערע דעה איז ער גע'הרג'עט געווארן דורך [[למך בן מתושאל]] אין יאר {{לינק צו אידיש יאר|130}} (מדרש תנחומא, בראשית י"א; {{תנ"ך|בראשית|ד|כג|מפרש=רש"י}}).}}
-* '''א'תתקצ"ה'''{{הערה|שם=פלג}} – [[פלג]] דער זון פון [[עבר]]
-* '''א'תתקצ"ז''' – [[נחור]] דער זון פון [[שרוג]]
 ==צו ליינען מער==
-* {{אוצר החכמה|אברהם עקביא|סדרי זמנים לפי המסרת|12685|page=28|עמ=14–19|תל אביב, תש"ג}}
+* {{אוצר החכמה|אברהם עקביא|סדרי זמנים לפי המסרת|12685|page=21|מקום הוצאה=תל אביב|שנת הוצאה=תש"ג|עמ=7–13|סופיקס=יא}}
-* [[רבי יחיאל היילפרין]], [https://tashma.jewishoffice.co.il/books/learn/21012/סדר_הדורות/סדר_ימות_עולם/אלף_השני סדר הדורות, ימות עולם, אלף השני]
+* [[רבי יחיאל היילפרין]], [https://tashma.jewishoffice.co.il/books/learn/21012/סדר_הדורות/סדר_ימות_עולם/אלף_הראשון סדר הדורות, ימות עולם, אלף הראשון]
+* {{אוצר החכמה|יצחק מאיר גולדשטיין|סדרי פרשיות|198585|מקום הוצאה=קרית ספר|שנת הוצאה=תשע"ו|סופיקס=יא}}
 ==רעפערענצן==
 {{רעפערענצן}}