אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "שאול המלך"

26 בייטן צוגעלייגט ,  פֿאַר 1 יאָר
ק
שורה 67: שורה 67:


=== מיליטערישע ערפאלגן ===
=== מיליטערישע ערפאלגן ===
נאכ'ן ווערן קעניג האט שאול המלך אויפגעשטעלט דעם ערשטן [[מיליטער]] ביי אידן{{הערה|שם=עוהת118|[[#עוהת|עולם התנ"ך]] זייט 118.}}. ביז דאן איז געווען איינגעפירט אז אין צייט פון [[מלחמה]] האט מען מאביליזירט אלע מענער צו זיין קעמפער; שאול האט אצינד אויסגעקליבן 3000 לייט צו זיין שטענדיג אין מיליטערישן דינסט. שאול האט סטאנציאנירט 2000 פון זיי אין [[מכמש]] און [[בית אל]]; זיי זענען געווען אונטער זיין אויפזיכט, און די איבריגע 1000 זענען געווען מיט זיין זון יונתן אין [[גבעת בנימין]]{{הערה|שם=שמואיגב|{{תנ"ך|שמואל א|יג|ב}}.}}. יעדע שטארקער מאן וואס שאול האט באגעגנט האט ער גענומען צו זיך{{הערה|שם=שמואידנב|{{תנ"ך|שמואל א|יד|נב}}.}}. מיט דעם אלעם, ביי גרעסערע אקציעס פלעגט ער נאכאלץ אריינרופן נאך מיליטערלייט פון איבער דאס לאנד, זיי זאלן זיך צושטעלן צו דער באזע פונעם קביעות'דיגן מיליטער{{הערה|שם=עוהת118}}. [[אבנר בן נר]], א שוועסטער קינד פון שאול, איז געווען דער גענעראל איבער דעם מיליטער{{הערה|שם=שמואיד|{{תנ"ך|שמואל א|יד|נ}}. אין [[#עוהת|עולם התנ"ך]] זייט 95 שטעלט ער פאר אבנר אלס פעטער פאר שאול.}}.
נאכ'ן ווערן קעניג האט שאול המלך אויפגעשטעלט דעם ערשטן [[מיליטער]] ביי אידן{{הערה|שם=עוהת118|[[#עוהת|עולם התנ"ך]] זייט 118.}}. ביז דאן איז געווען איינגעפירט אז אין צייט פון [[מלחמה]] האט מען מאביליזירט אלע מענער צו זיין קעמפער; שאול האט אצינד אויסגעקליבן 3000 לייט צו זיין שטענדיג אין מיליטערישן דינסט. שאול האט סטאנציאנירט 2000 פון זיי אין [[מכמש]] און [[בית אל]]; זיי זענען געווען אונטער זיין אויפזיכט, און די איבריגע טויזנט זענען געווען מיט זיין זון יונתן אין [[גבעת בנימין]]{{הערה|שם=שמואיגב|{{תנ"ך|שמואל א|יג|ב}}.}}. יעדער שטארקער מאן וואס שאול האט באגעגנט האט ער גענומען צו זיך{{הערה|שם=שמואידנב|{{תנ"ך|שמואל א|יד|נב}}.}}. מיט דעם אלעם, ביי גרעסערע אקציעס פלעגט ער נאכאלץ אריינרופן נאך מיליטערלייט פון איבער דאס לאנד, זיי זאלן זיך צושטעלן צו דער באזע פונעם קביעות'דיגן מיליטער{{הערה|שם=עוהת118}}. [[אבנר בן נר]], א שוועסטער-קינד פון שאול, איז געווען דער גענעראל איבער דעם מיליטער{{הערה|שם=שמואיד|{{תנ"ך|שמואל א|יד|נ}}. אין [[#עוהת|עולם התנ"ך]] זייט 95 שטעלט ער פאר אבנר אלס פעטער פאר שאול.}}.


שאול האט מלחמה געהאלטן מערערע מאל קעגן [[פלשת]]. עס זענען דא וואס שפעקולירן אז שאול איז לכתחילה געקרוינט געווארן אלס וואסאל אונטער פלשת, אבער האט אויף די אנווייזונגען פון שמואל באלד ווידערגעשפעניגט אין זיי צו ווערן זעלבסטשטענדיג{{הערה|שם=עוהת118}}. ביי דער ערשטער מלחמה קעגן זיי אין מכמש זענען די פלשתים פארטריבן געווארן ביז אילון{{הערה|שם=שמוידלא|{{תנ"ך|שמואל א|יד|לא}}.}}. שפעטער ביי דער שלאכט אין [[עמק האלה]] ווען דוד האט אומגעברענגט [[גלית]]{{הערה|שם=שמואמטנא|{{תנ"ך|שמואל א|יז|מט|נא}}.}} האט שאול'ס מיליטער אריינגעדרונגען ביז [[עקרון]] און [[גת]]{{הערה|שם=שמויזנב|{{תנ"ך|שמואל א|יז|נב}}.}}. פלשת איז אבער געבליבן א געפאר אלע שאול'ס טעג{{הערה|שם=שמואידנב}}, און שאול און זיינע קינדער זענען למעשה אומגעברענגט געווארן ביי א מלחמה קעגן פלשת אין [[גלבוע]]{{הערה|שם=שמואלאוו|{{תנ"ך|שמואל א|לא|א|ו}}.}}{{הערה|שם=אבר449|[[#אנצמ|אברמסקי]] זייט 449-450.}}.
שאול האט מלחמה געהאלטן מערערע מאל קעגן [[פלשת]]. עס זענען דא וואס שפעקולירן אז שאול איז לכתחילה געקרוינט געווארן אלס וואסאל אונטער פלשת, אבער האט אויף די אנווייזונגען פון שמואל באלד ווידערגעשפעניגט אין זיי צו ווערן זעלבסטשטענדיג{{הערה|שם=עוהת118}}. ביי דער ערשטער מלחמה קעגן זיי אין מכמש זענען די פלשתים פארטריבן געווארן ביז אילון{{הערה|שם=שמוידלא|{{תנ"ך|שמואל א|יד|לא}}.}}. שפעטער ביי דער שלאכט אין [[עמק האלה]] ווען דוד האט אומגעברענגט [[גלית]]{{הערה|שם=שמואמטנא|{{תנ"ך|שמואל א|יז|מט|נא}}.}} האט שאול'ס מיליטער אריינגעדרונגען ביז [[עקרון]] און [[גת]]{{הערה|שם=שמויזנב|{{תנ"ך|שמואל א|יז|נב}}.}}. פלשת איז אבער געבליבן א געפאר אלע שאול'ס טעג{{הערה|שם=שמואידנב}}, און שאול און זיינע קינדער זענען למעשה אומגעברענגט געווארן ביי א מלחמה קעגן פלשת אין [[גלבוע]]{{הערה|שם=שמואלאוו|{{תנ"ך|שמואל א|לא|א|ו}}.}}{{הערה|שם=אבר449|[[#אנצמ|אברמסקי]] זייט 449-450.}}.


שאול האט אויך מלחמה געהאלטן מיט [[עמון]], [[מואב]], און [[אדום]] פון מזרח זייט, [[עמלק]] און אנדערע וואנדער-שבטים פון דרום, פלשתים פון [[מערב]], און די קעניגרייכן פון [[צובה]] אין צפון{{הערה|שם=מקושונ|{{תנ"ך|שמואל א|יד|מז|מח}}; {{אוצר החכמה|יהודה אליצור, יהודה קיל|אטלס דעת מקרא|156391|מוסד הרב קוק: ירושלים, תשנ"ח, זייט 202|page=215}}.}}. ער האט אזוי באפעסטיגט די גרעניצן פון [[ארץ ישראל]], און פארזיכערט די אידישע שטעט. שאול האט אויך געוועלטיגט איבער די [[אשורים]]{{הערה|שם=שמואבט|{{תנ"ך|שמואל א|ב|ט}}.}}, אן אראבישע שבט וואס האט געוואנדערט אין דער געגנט צו מזרח פון די באוואוינטע לענדער אין [[עבר הירדן]]. אזוי אויך האט [[שבט ראובן]] אין זיינע צייטן, לכאורה מיט זיין הילף, מלחמת געהאלטן מיט די [[הגריאים]] און נאך אראבישע שבטים, און פארברייטערט זייער לאנד צו מזרח פון [[גלעד]] ביז [[נהר פרת]]{{הערה|שם=דהיאיטי|{{תנ"ך|דברי הימים א|ה|ט|יט}}.}}{{הערה|שם=אליצור|{{אוצר החכמה|יהודה אליצור, יהודה קיל|אטלס דעת מקרא|156391|מוסד הרב קוק: ירושלים, תשנ"ח, זייט 202|page=215}}.}}{{הערה|שם=אבר450|[[#אנצמ|אברמסקי]] זייט 450-451.}}.
שאול האט אויך מלחמה געהאלטן מיט [[עמון]], [[מואב]], און [[אדום]] פון מזרח זייט, [[עמלק]] און אנדערע וואנדער-שבטים פון דרום, פלשתים פון מערב, און די קעניגרייכן פון [[ארם|צובה]] אין צפון{{הערה|שם=מקושונ|{{תנ"ך|שמואל א|יד|מז|מח}}; {{אוצר החכמה|יהודה אליצור, יהודה קיל|אטלס דעת מקרא|156391|מוסד הרב קוק: ירושלים, תשנ"ח, זייט 202|page=215}}.}}. ער האט אזוי באפעסטיגט די גרעניצן פון [[ארץ ישראל]], און פארזיכערט די אידישע שטעט. שאול האט אויך געוועלטיגט איבער די [[אשורים]]{{הערה|שם=שמואבט|{{תנ"ך|שמואל א|ב|ט}}.}}, אן אראבישע שבט וואס האט געוואנדערט אין דער געגנט צו מזרח פון די באוואוינטע לענדער אין [[עבר הירדן]]. אזוי אויך האט [[שבט ראובן]] אין זיינע צייטן, לכאורה מיט זיין הילף, מלחמה געהאלטן מיט די [[הגריאים]] און נאך אראבישע שבטים, און פארברייטערט זייער לאנד צו מזרח פון [[גלעד]] ביז [[נהר פרת]]{{הערה|שם=דהיאיטי|{{תנ"ך|דברי הימים א|ה|ט|יט}}.}}{{הערה|שם=אליצור|{{אוצר החכמה|יהודה אליצור, יהודה קיל|אטלס דעת מקרא|156391|מוסד הרב קוק: ירושלים, תשנ"ח, זייט 202|page=215}}.}}{{הערה|שם=אבר450|[[#אנצמ|אברמסקי]] זייט 450-451.}}.


פון די ערשטע מלחמות וואס שאול האט געפירט איז געווען די מלחמה קעגן פלשת אין [[מכמש]]. דארט האט זיך צוזאמגענומען א ריזיגע מיליטער פון פלשת, 30,000 וועגענער און 6000 רייטער און סאלדאטן "אזוי פיל ווי די זאמד וואס איז אויפ'ן ברעג ים". שאול'ס מיליטער האט שטארק מורא באקומען פאר די פלשתים, און זיי זענען אנטלאפן און זיך אויסבאהאלטן אין די היילן אין די בערג. שאול איז געבליבן מיט אן ענגע מיליטער פון 600 לייט, אבער אן ערפאלגרייכער פלוצימ'דיגע איבערפאל דורך [[יונתן]] און זיין וואפנטרעגער האט געברענגט א זיג פאר די אידן. שאול האט יענעם טאג באשוואוירן די אידן צו פאסטן, יונתן וואס האט נישט געהערט דערפון האט פארזוכט פון האניג וואס איז גערונען אינעם וואלד. שאול האט געהאלטן ביים הרג'ענען יונתן דערפאר, וויבאלד עס האט געברענגט אז די [[אורים ותומים]] זאלן נישט ענטפערן צוליב די זינד, אבער דאס פאלק האט זיך אריינגעמישט און אפגעהאלטן שאול דערפון{{הערה|שם=שמוגיד|{{תנ"ך|שמואל א|יג}}-{{תנ"ך|שמואל א|יד|ללא=ספר}}.}}.
פון די ערשטע מלחמות וואס שאול האט געפירט איז געווען די מלחמה קעגן פלשת אין [[מכמש]]. דארט האט זיך צוזאמגענומען א ריזיגע מיליטער פון פלשת, 30,000 וועגענער און 6000 רייטער און סאלדאטן "אזוי פיל ווי די זאמד וואס איז אויפ'ן ברעג ים". שאול'ס מיליטער האט שטארק מורא באקומען פאר די פלשתים, און זיי זענען אנטלאפן און זיך אויסבאהאלטן אין די היילן אין די בערג. שאול איז געבליבן מיט אן ענגע מיליטער פון 600 לייט, אבער אן ערפאלגרייכער פלוצלונגדיגע איבערפאל דורך [[יונתן]] און זיין וואפן-טרעגער האט געברענגט א זיג פאר די אידן. שאול האט יענעם טאג באשוואוירן די אידן צו פאסטן, אבער יונתן וואס האט נישט געהערט דערפון האט פארזוכט פון האניג וואס איז גערונען אינעם וואלד. שאול האט געהאלטן ביים הרג'ענען יונתן דערפאר, וויבאלד עס האט געברענגט אז די [[אורים ותומים]] זאלן נישט ענטפערן צוליב די זינד, אבער דאס פאלק האט זיך אריינגעמישט און אפגעהאלטן שאול דערפון{{הערה|שם=שמוגיד|{{תנ"ך|שמואל א|יג}}-{{תנ"ך|שמואל א|יד|ללא=ספר}}.}}.


=== שאול מיט שמואל ===
=== שאול מיט שמואל ===