אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "רוי:פילאזאפיע"

פיליסאפישע חקירה, אין דעם היינטיגן זין, האט זיך אנגעהויבן מיט די אור-אלטע [[גריכן]] אין די יארן ג"א ר' - ש'. [[טאלעס]], [[אנאקסימאדער]], [[פיטאגאראס]], און אנדערע האבן אנגעהויבן שפעקולירן איבער דעם תכלית אין לעבן, די יסודות פון [[פיזיק]] און [[מאטעמאטיק]], און די פענאמענאנען פון לעבן און טויט. זיי זענען מערסטנס געווען פארנומען מיט פארשטיין די נאטור און וויאזוי זי פירט זיך.

גאר גרויסע חכמים פון דעם אידישן פאלק האבן זיך פארנומען מיט פילאזאפיע. איינע פון דער מענטשהייט'ס גאר אויסגערופענע פילאזאפן איז געווען דער [[רמב"ם]], וועלכער האט אפגעשריבן זיין פילאזאפיע אין ספר [[מורה נבוכים]]. זיינע פילאזאפישע פארשונגען זענען געווען מערסטנס געבויעט אויך די וויסנשאפט פון אריסטו, וועלכע איז געווען פארהאלטן דורך די אראבישע חכמים. ער האט שטארק משפיע געווען אויף שפעטערדיגע פילאזאפן, ווי צ.ב.ש. דער קריסטליכער פילאזאף טאמעס אקווינעס און דער מוסלמענער אבן רושד.

דעם [[חיד"א]]'ס מיינוג וואס מען זעט פון זיינע ספרים: עס האט אים נישט געצויגן צו פילאזאפיע, כאטש ער שרייבט אלע חלקים פון דער תורה, אבער צו פילאזאפיע באציט ער זיך גאנץ ווייניג אין זיין ספר [[שם הגדולים]] ערך דרשות הר"ן שרייבט ער אז אין ביבלאטעק אין פאריז האט ער געזען הונדערטער ספרים פון פילאזאפיע, אבער אין פאקט ער האט פון דארט נאר גענומען די רמזים פון רבי [[אליעזר מגרמיזא]], דער רוקח. אן אויסנאם איז דער ספר [[מאור עינים (עזריהו מן האדומים)|מאור עינים]] פון רבי עזריהו מן האדומים, וואס ער ברענגט דערפון אסאך מאל אין זיינע ספרים,<ref>[[כסא רחמים]] מסכת סופרים פ"א אות י"ח</ref> אבער דאך ברענגט ער אז ער האט געטראפן א [[חרם]] פון רבי [[יוסף קארו]] און רבי [[משה אלשיך]] ווי זיי האבן געשטעלט אין חרם ווער עס וועט לערנען דעם ספר מאור עינים.<ref>[[מחזיק ברכה]] אורח חיים קונטרס אחרון לסי' ש"ז</ref>

== וועבלינקען ==

* [http://masoret.hevre.co.il/hydepark/topic.asp?topic_id=1852418 צי מעג מען עוסק זיין אין פילאזאפיע לויט די תורה?]