אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "לשנה הבאה בירושלים"

קיין רעדאגירונג באמערקונג
אין תקציר עריכה
שורה 1: שורה 1:
{{דעסקריפציע|תפילה פראזע}}
{{דעסקריפציע|תפילה פראזע}}
[[טעקע:Hagada024-2.jpg|קליין|"לשנה הבאה בירושלם", בילדער אין הגדה של פסח פון יוסף בודקו, 1917]]
[[טעקע:Hagada024-2.jpg|קליין|"לשנה הבאה בירושלם", בילדער אין הגדה של פסח פון יוסף בודקו, 1917]]
'''לְשָׁנָה הַבָּאָה בִּירוּשָׁלַיִם''', וואס מיינט אויף אידיש "קומענדיגע יאר אין ירושלים", איז א באקאנטע פראזע וואס ווערט געזאגט ביי דער ענדע פון די סדר פסח ביינאכט, און ביי מזרח-אייראפעאישע קהילות אויך ביים ענדע פון [[נעילה]] אויף [[יום כיפור]]. די פראזע דרוקט אויס האפענונג און וואונטש פאר דער גאולה און א צוריקקער צו א ווידער־אויפגעבויטן ירושלים.
'''לְשָׁנָה הַבָּאָה בִּירוּשָׁלַיִם''', וואס מיינט אויף אידיש "קומענדיגע יאר אין ירושלים", איז א באקאנטע פראזע וואס ווערט געזאגט ביי דער ענדע פון די סדר פסח ביינאכט, און ביי מזרח-אייראפעאישע קהילות אויך ביים ענדע פון [[נעילה]] אויף [[יום כיפור]]. די פראזע דרוקט אויס האפענונג און וואונטש פאר דער גאולה און א צוריקקער צו א ווידער-אויפגעבויטן ירושלים.


==מקור==
==מקור==
שורה 12: שורה 12:


== באדייט און סימבאָליזם ==
== באדייט און סימבאָליזם ==
פון נאכ'ן חורבן בית שני איז די האפענונג אז דער בית המקדש זאל ווידער אויפגעבויט ווערן א דריטן מאָל גאר צענטראל אין אידישקייט, און איז טיף פארבינדן מיט די האפענונג צם ביאת המשיח און צום קיבוץ גלויות. בקשות פאר'ן אויפבוי פונעם בית המקדש און ירושלים ווערן אפט דערמאנט אין די תפילות. דער וואונטש "לשנה הבאה בירושלים" ווערט געזאגט ביי געלעגנהייטן וואס קומען איינמאל א יאר. עס ווערט געזען אלס אן אופן צו דערמאנען ירושלים ביי גרויסע געלעגנהייטן, ווי אויך איז עס אן אויסדרוק פון אונזער אמונה איבער אחרית הימים. היינטיגע צייטן ווערט עס געזען אלס אויסדרוק צו די האפענונג וואס האלטן אונטער די אידישע גייסט אין אלע זמנים{{הערה|[[#גוטהולד|גוטהולד]], עיון}}.
פון נאכ'ן חורבן בית שני איז די האפענונג אז דער בית המקדש זאל ווידער אויפגעבויט ווערן א דריטן מאל גאר צענטראל אין אידישקייט, און איז טיף פארבינדן מיט די האפענונג צם ביאת המשיח און צום קיבוץ גלויות. בקשות פאר'ן אויפבוי פונעם בית המקדש און ירושלים ווערן אפט דערמאנט אין די תפילות. דער וואונטש "לשנה הבאה בירושלים" ווערט געזאגט ביי געלעגנהייטן וואס קומען איינמאל א יאר. עס ווערט געזען אלס אן אופן צו דערמאנען ירושלים ביי גרויסע געלעגנהייטן, ווי אויך איז עס אן אויסדרוק פון אונזער אמונה איבער אחרית הימים. היינטיגע צייטן ווערט עס געזען אלס אויסדרוק צו די האפענונג וואס האלטן אונטער די אידישע גייסט אין אלע זמנים{{הערה|[[#גוטהולד|גוטהולד]], עיון}}.


דער פשוט'ער באדייט פונעם בקשה איז איז אז קומענדיגע יאר, ווען מיר וועלן ווידער אמאל טון דאס וואס מ'טוט יערליך, זאל מיר שוין זיין אין ירושלים. וויבאלד אויבנאויף טוט די בקשה אפשטופן די גאולה ביז איבער א יאר, זענען געזאגט געווארן פארשידענע פשטים דערין{{הערה|זע {{אוצר החכמה|רבי יאול טייטלבוים|הגדה של פסח מהר"י ט"ב|149571|page=192|ברוקלין תשכ"ט, זייט קצג}}; {{אוצר החכמה|הנ"ל|דברי יואל על התורה|170739|באנד=ו|ברוקלין תשס"ה, זייט קעא}}; {{אוצר החכמה|רבי יקותיאל יהודה הלברשטאם|שפע חיים תורה ומועדים|601054|באנד=יב|ברוקלין תשס"ו, זייט יא}}; {{אוצר החכמה|רבי מנחם מנדל שניאורסאהן|תורת מנחם|141670|באנד=ה|עמ=119|ברוקלין תשנ"ו}}}}. רבנים פון דעם מזרחי האבן אין געוויסע פעלער אויך געטוישט דעם נוסח צו "לשנה '''הזאת''' בירושלים הבנויה" אויסצודריקן זייער בליק אויף געוויסע געשעענישן{{הערה|שם=ציון|{{אוצר החכמה|מרדכי צבי ציון|בשובי לירושלים|635460|עמ=128|ירושלים תשע"ט, זייט קכז}}}}.
דער פשוט'ער באדייט פונעם בקשה איז איז אז קומענדיגע יאר, ווען מיר וועלן ווידער אמאל טון דאס וואס מ'טוט יערליך, זאל מיר שוין זיין אין ירושלים. וויבאלד אויבנאויף טוט די בקשה אפשטופן די גאולה ביז איבער א יאר, זענען געזאגט געווארן פארשידענע פשטים דערין{{הערה|זע {{אוצר החכמה|רבי יאול טייטלבוים|הגדה של פסח מהר"י ט"ב|149571|page=192|ברוקלין תשכ"ט, זייט קצג}}; {{אוצר החכמה|הנ"ל|דברי יואל על התורה|170739|באנד=ו|ברוקלין תשס"ה, זייט קעא}}; {{אוצר החכמה|רבי יקותיאל יהודה הלברשטאם|שפע חיים תורה ומועדים|601054|באנד=יב|ברוקלין תשס"ו, זייט יא}}; {{אוצר החכמה|רבי מנחם מנדל שניאורסאהן|תורת מנחם|141670|באנד=ה|עמ=119|ברוקלין תשנ"ו}}}}. רבנים פון דעם מזרחי האבן אין געוויסע פעלער אויך געטוישט דעם נוסח צו "לשנה '''הזאת''' בירושלים הבנויה" אויסצודריקן זייער בליק אויף געוויסע געשעענישן{{הערה|שם=ציון|{{אוצר החכמה|מרדכי צבי ציון|בשובי לירושלים|635460|עמ=128|ירושלים תשע"ט, זייט קכז}}}}.
שורה 26: שורה 26:
זינט דער [[זעקס טאגיגער מלחמה]] האבן מזרחיסטישע קרייזן אנגעהויבן צו זאגן און זינגען די תפילה ענדע דאווענען פון [[יום העצמאות]] און [[יום ירושלים]].
זינט דער [[זעקס טאגיגער מלחמה]] האבן מזרחיסטישע קרייזן אנגעהויבן צו זאגן און זינגען די תפילה ענדע דאווענען פון [[יום העצמאות]] און [[יום ירושלים]].


אין אמעריקע איז די ענגלישע פראַזע "Next Year in Jerusalem" נישט ערשינען אין קיין אמעריקאנער הגדה פאר 1942. דאס איז געווען צוליב מורא פאר אז עס זאל נישט אויסזען ווי אידן האָבן טאפעלטע לויאַליטעטן. דער ערשטער וואָס האָט דאָס עפנטליך איבערגעזעצט אויף ענגליש איז געווען Cecil Roth אין ענגלאַנד אין 1934. אין אמעריקע האט מאָריץ סאַמועל און די "de Sola Pool Haggadah" (וואס איז פארשפרייט געווארן צו אמעריקאנער סאלדאטן במשך דעם צווייטן וועלט־קריג) געבראכן דעם טאַבו, ווי די קאמף קעגן נאציזם און דער שטיצע פאר א אידישער מדינה האבן געוואקסן{{הערה|1=Sarna, Jonathan D., '[https://doi.org/10.1093/oso/9780197783214.003.0001 The Transformation of “Next Year in Jerusalem” in the Postwar American Haggadah]', in Richard I. Cohen (ed.), ''Jerusalem Transformed: Politics, Culture, and Hidden Corners'' (2024).}}.
אין אמעריקע איז די ענגלישע פראַזע "Next Year in Jerusalem" נישט ערשינען אין קיין אמעריקאנער הגדה פאר 1942. דאס איז געווען צוליב מורא פאר אז עס זאל נישט אויסזען ווי אידן האָבן טאפעלטע לויאַליטעטן. דער ערשטער וואָס האָט דאָס עפנטליך איבערגעזעצט אויף ענגליש איז געווען Cecil Roth אין ענגלאַנד אין 1934. אין אמעריקע האט מאָריץ סאַמועל און די "de Sola Pool Haggadah" (וואס איז פארשפרייט געווארן צו אמעריקאנער סאלדאטן במשך דעם צווייטן וועלט קריג) געבראכן דעם טאַבו, ווי די קאמף קעגן נאציזם און דער שטיצע פאר א אידישער מדינה האבן געוואקסן{{הערה|1=Sarna, Jonathan D., '[https://doi.org/10.1093/oso/9780197783214.003.0001 The Transformation of “Next Year in Jerusalem” in the Postwar American Haggadah]', in Richard I. Cohen (ed.), ''Jerusalem Transformed: Politics, Culture, and Hidden Corners'' (2024).}}.


==ניגונים==
==ניגונים==