503
רעדאגירונגען
ק
הגהה
ק (אויסשטעל) |
ק (הגהה) |
||
| שורה 21: | שורה 21: | ||
== געבוי== | == געבוי== | ||
קודעם | קודעם איז דא 'שער בלאט' וואס איז געשריבן דורכ'ן מחבר. נאכדעם איז דא הסכמות פון די רבנים [[רבי משולם זוסיל פון אניפולי]] און [[רבי יהודה לייב הכהן]] וואס זיי האבן געגעבן פארן מחבר; די הסכמה פון די קינדער פונעם מחבר: [[מיטלער רבי]], הרב חיים אברהם, און הרב משה. נאכדעם איז דא 'די "הקדמת המלקט"', וואס איז א בריוו פונעם 'בעל התניא' וואס ער האט צוגעפאסט אלס הקדמה צום 'חלק א' - לקוטי אמרים, | ||
=== לקוטי אמרים === | === לקוטי אמרים === | ||
==== תוכן ==== | ==== תוכן ==== | ||
דער חלק איז בעצם דער עיקר ספר, און אסאך מאל רופט מען דעם גאנצן ספר אויף דעם נאמען. דער מחבר רופט דאס (ביים 'שער בלאט'): '''"ספר של בינונים"'''. וויבאלד ער האט זיך געהאלטן קליין, רופט ער דעם ספר א "ליקוט" - "מלוקט מפי ספרים ומפי סופרים", אפילו ער | דער חלק איז בעצם דער עיקר ספר, און אסאך מאל רופט מען דעם גאנצן ספר אויף דעם נאמען. דער מחבר רופט דאס (ביים 'שער בלאט'): '''"ספר של בינונים"'''. וויבאלד ער האט זיך געהאלטן קליין, רופט ער דעם ספר א "ליקוט" - "מלוקט מפי ספרים ומפי סופרים", אפילו ער שרייבט דארט א נייע וועג. דער חלק איז פארנומען צו באלעבן דעם [[פסוק]]: "כי קרוב אליך הדבר מאוד בפיך ובלבבך לעשותו", וואס במשך די פרקים איז ער מסביר באריכות יעדן ווארט פונעם פסוק. | ||
[[קובץ:tanya_tlv.jpg|שמאל|ממוזער|250px|ספר התניא געדרוקט אין [[תל אביב]] אין יאר [[תש"ג]]. - די ערשטע מהדורה געדרוקט אין [[ארץ ישראל]].]] | [[קובץ:tanya_tlv.jpg|שמאל|ממוזער|250px|ספר התניא געדרוקט אין [[תל אביב]] אין יאר [[תש"ג]]. - די ערשטע מהדורה געדרוקט אין [[ארץ ישראל]].]] | ||
==== דער בינוני ==== | ==== דער בינוני ==== | ||
אין די-53 פרקים פונעם ספר איז דער מחבר מסביר אז א "בינוני" איז א מדרגה וואס יעדער איד דארף וועלן זיין. וואס אנדערש פון א צדיק, וואס דינט דעם באשעפער מתוך תענוג, איז דער בינוני פארנומען א גאנצן לעבן צו זיך אמפערן. ער איז צוריסן צווישן די צווי נפשות וואס זענען אין אים - דער נפש האלוקית און דער נפש הבהמית.{{ביאור|די כלל איז אז א 'צדיק' האט שוין בכלל נישט קיין נסיונות, און א 'בינוני' האט נאך יא - | אין די-53 פרקים פונעם ספר איז דער מחבר מסביר אז א "בינוני" איז א מדרגה וואס יעדער איד דארף וועלן זיין. וואס אנדערש פון א צדיק, וואס דינט דעם באשעפער מתוך תענוג, איז דער בינוני פארנומען א גאנצן לעבן צו זיך אמפערן. ער איז צוריסן צווישן די צווי נפשות וואס זענען אין אים - דער נפש האלוקית און דער נפש הבהמית.{{ביאור|די כלל איז אז א 'צדיק' האט שוין בכלל נישט קיין נסיונות, און א 'בינוני' האט נאך יא - אבער ער שטארק זיך, און א 'רשע' געבט גיך נאך זיינע רצונות.}} | ||
==== קריגעריי פון 'נפש האלוקית' און 'נפש הבהמית' ==== | ==== קריגעריי פון 'נפש האלוקית' און 'נפש הבהמית' ==== | ||
| שורה 36: | שורה 36: | ||
==== גווינס פון 'נפש האלוקית' ==== | ==== גווינס פון 'נפש האלוקית' ==== | ||
דער מחבר געבט אפאר עצות, וויאזוי צו מגביר זיין די 'נפש האלוקית' אז ער זאל געוועלטיגן אליין אויפן גוף. דער עיקר עצה איז התבוננות. דער 'בעל התניא' איז מסביר, אז דער עיקר פלאץ פונעם 'נפש הבהמית' איז אינעם לינקן זייט פונעם הארץ, און עיקר פלאץ פונעם 'נפש האלוקית' איז אין מח, און וויבאלד בטבע איז | דער מחבר געבט אפאר עצות, וויאזוי צו מגביר זיין די 'נפש האלוקית' אז ער זאל געוועלטיגן אליין אויפן גוף. דער עיקר עצה איז התבוננות. דער 'בעל התניא' איז מסביר, אז דער עיקר פלאץ פונעם 'נפש הבהמית' איז אינעם לינקן זייט פונעם הארץ, און עיקר פלאץ פונעם 'נפש האלוקית' איז אין מח, און וויבאלד בטבע איז דער מוח שולט אויפן הארץ ווי דער לשון פונעם מחבר: "המוח שליט על הלב מתולדתו", דארף דער 'בינוני' משקיע זיין זיינע אלע כוחות צו זיך מתבונן זיין אין די גרויסקייט פון די מעשים פונעם באשעפער, וואס דער התבוננות, וועט משפיע זיין אופן הארץ, - וואס דארט איז דער 'נפש הבהמית' און ער וועט אויכט וועלן טון [[רצון השם]], אזוי אויך איז דער פאברייטערט דארט דער מחבר אין די כח פון תורה און מצוות וואס דאס דרייט איבער דעם 'נפש הבהמית' און דער גוף, אז זיי זאלן עלפן טון רצון השם. | ||
דער חלק קען מען צוטיילן אין זעקס חלקים: א. ביאורים וואס איז דאס א בינוני (א-י"ב), ב. די עבודה פון א בינוני (י"ג-כ"ה), ג. עצות אין עבודת השם (כ"ו-ל"ד), ד. די רצון אז עס זאל זיין א דירה בתחתונים (ל"ה-מ), ה. אהבת השם (מ"א-נ), ו. די מעלה פון מצוות דווקא אין דער וועלט (נ"א-נ"ג) | דער חלק קען מען צוטיילן אין זעקס חלקים: א. ביאורים וואס איז דאס א בינוני (א-י"ב), ב. די עבודה פון א בינוני (י"ג-כ"ה), ג. עצות אין עבודת השם (כ"ו-ל"ד), ד. די רצון אז עס זאל זיין א דירה בתחתונים (ל"ה-מ), ה. אהבת השם (מ"א-נ), ו. די מעלה פון מצוות דווקא אין דער וועלט (נ"א-נ"ג). דרך אגב ווערט אויך מבואר אין ספר אנדערע נושאים אין עבודת השם אויפן דרך החסידות ווי 'גאולה', 'אהבת ישראל', און נאך. | ||
=== שער היחוד והאמונה === | === שער היחוד והאמונה === | ||
==== חינוך קטן ==== | ==== חינוך קטן ==== | ||
קודם ברענגט ער א כעין הקדמה וואס ריפט זיך 'חינוך קטן', וואס רעדט אויף דעם וואס, עס איז פאראן אהבה וואס א יוד וועקט אויף זיין הארץ, און עס איז פאראן אהבה עצמית וואס איז דא אין ידער איד פונעם נשמה, און אפילו וואס דער אהבה עצמית איז | קודם ברענגט ער א כעין הקדמה וואס ריפט זיך 'חינוך קטן', וואס רעדט אויף דעם וואס, עס איז פאראן אהבה וואס א יוד וועקט אויף זיין הארץ, און עס איז פאראן אהבה עצמית וואס איז דא אין ידער איד פונעם נשמה, און אפילו וואס דער אהבה עצמית איז העכער, דארף יעדער הארווען אויף די אהבה וואס קומט דורך די אייגענע מחשבות,{{ביאור|ער ברענגט דארט אפאר טעמים פארוואס}} און דער וועג איז דורך אמונה (וואס דאס איז דער תוכן פון שער היחוד והאמונה). | ||
==== שער היחוד והאמונה ==== | ==== שער היחוד והאמונה ==== | ||
| שורה 52: | שורה 52: | ||
אין די 12 פרקים פון אגרת התשובה איז דער מחבר מבאר דעם חסידי'שן מהלך אויף תשובה, וואס דאס איז, אז תשובה איז נישט נאר אויף עבירות, נאר תשובה מיינט אז א יוד הייבט זיך אויף צום באשעפער, ווי עס שטייט אין פסוק "והרוח תשוב אל האלוקים אשר נתנה", ער לייגט צו אז מען קען נישט תשובה טון אויף א עבירה אן תשובה טון און צריקערן דעם גאנצן מענטש, דרך אגב איז ער אויך מבאר די סוגיות פון תעניות און סיגופים על-פי התורה, און נאך, | אין די 12 פרקים פון אגרת התשובה איז דער מחבר מבאר דעם חסידי'שן מהלך אויף תשובה, וואס דאס איז, אז תשובה איז נישט נאר אויף עבירות, נאר תשובה מיינט אז א יוד הייבט זיך אויף צום באשעפער, ווי עס שטייט אין פסוק "והרוח תשוב אל האלוקים אשר נתנה", ער לייגט צו אז מען קען נישט תשובה טון אויף א עבירה אן תשובה טון און צריקערן דעם גאנצן מענטש, דרך אגב איז ער אויך מבאר די סוגיות פון תעניות און סיגופים על-פי התורה, און נאך, | ||
די צוועלעף פרקים קין מען צוטיילן אין דריי חלקים, די ערשטע דריי פרקים (א-ג) איז ער מבאר 'תשובה' על פי נגלה, די קומענדיגע פינעף (ד-ח) איז ער מבאר 'תשובה' על פי חסידות, די לעצטע פיר (ט-"יב) איז ער משלב דעם חסידישן ביאור מיטן נגלה'דיגן ביאור. | די צוועלעף פרקים קין מען צוטיילן אין דריי חלקים, די ערשטע דריי פרקים (א-ג) איז ער מבאר 'תשובה' על פי נגלה, די קומענדיגע פינעף (ד-ח) איז ער מבאר 'תשובה' על פי חסידות, די לעצטע פיר (ט-"יב) איז ער משלב דעם חסידישן ביאור מיטן נגלה'דיגן ביאור. | ||
| שורה 59: | שורה 60: | ||
=== קונטרס אחרון === | === קונטרס אחרון === | ||
9 פרקים (וואס ווערן געריפן 9 סימנים), אין די ערשטע פינעף איז ער מבאר בעיון סתירות אין זוהר און קבלה, - די ערשטע דריי איז אויף א סתירה פון א [[זוהר]] וואס ווערט געברענגט אין פרקים ל"ט-מ"א. די אנדערע צווי איז א ביאור אין פרי עץ חיים. די לעצטע דריי איז בריוון פונעם מחבר. (ווען מען רעכנט די חלקים פון תניא, רעכנט מען על פי רוב נאר פיר חלקים און דער חלק רעכנט מען א חלק פון 'אגרת הקודש' וואס איז דער פערדער חלק,) | 9 פרקים (וואס ווערן געריפן 9 סימנים), אין די ערשטע פינעף איז ער מבאר בעיון סתירות אין זוהר און קבלה, - די ערשטע דריי איז אויף א סתירה פון א [[זוהר]] וואס ווערט געברענגט אין פרקים ל"ט-מ"א. די אנדערע צווי איז א ביאור אין [[פרי עץ חיים]]. די לעצטע דריי איז בריוון פונעם מחבר. (ווען מען רעכנט די חלקים פון תניא, רעכנט מען על פי רוב נאר פיר חלקים און דער חלק רעכנט מען א חלק פון 'אגרת הקודש' וואס איז דער פערדער חלק,) | ||
[[קובץ:Tania.JPG|שמאל|ממוזער|220px|א בילד פונעם ערשטן שער פונעם ספר ספרוואס איז צוגעלייגט 'אגרת התשובה' און 'קונטרס אחרון' ([[זאלקווא]] [[ה'תקס"ה]]) | [[קובץ:Tania.JPG|שמאל|ממוזער|220px|א בילד פונעם ערשטן שער פונעם ספר ספרוואס איז צוגעלייגט 'אגרת התשובה' און 'קונטרס אחרון' ([[זאלקווא]] [[ה'תקס"ה]]) | ||
| שורה 73: | שורה 72: | ||
מצד שני האט עס באקומען אסאך הערצה פון אנדערע חסיד'ישע גדולים, ווען [[רבי לוי יצחק פון ברדיצ'וב]] האט געזען דעם ספר האט ער זיך אנגערופן: "איך ווינדער זיך וויאזוי קען מען אריינלייגן אזא גרויסן באשעפער אין אזא קליין ספר"{{הערה|שמועס פון רבי'ן פון לובביץ', כ"ד בטבת תשל"ט}}, [[רבי ברוך'ל פון מעזיבוז]] האט געזאגט: אז "'תניא' איז דער 'ספר פארן שכל'" {{הערה|בית רבי פרק כ"א הערה ד'}}, דער [[אוהב ישראל]] (אפטער רב) האט געזאגט: "אויך אונזערע עלטערן [[אברהם]] [[יצחק]] און [[יעקב]] האבן זיך געפירט אין די דרך וואס עס שטייט אין 'תניא'", און אפילו ביי [[רבי עקיבא אייגער]] פלעגט ליגן דער ספר ביי אים אופן טיש{{הערה|אגרות סופרים עמ' 56 בשם זיין איידעם}}. | מצד שני האט עס באקומען אסאך הערצה פון אנדערע חסיד'ישע גדולים, ווען [[רבי לוי יצחק פון ברדיצ'וב]] האט געזען דעם ספר האט ער זיך אנגערופן: "איך ווינדער זיך וויאזוי קען מען אריינלייגן אזא גרויסן באשעפער אין אזא קליין ספר"{{הערה|שמועס פון רבי'ן פון לובביץ', כ"ד בטבת תשל"ט}}, [[רבי ברוך'ל פון מעזיבוז]] האט געזאגט: אז "'תניא' איז דער 'ספר פארן שכל'" {{הערה|בית רבי פרק כ"א הערה ד'}}, דער [[אוהב ישראל]] (אפטער רב) האט געזאגט: "אויך אונזערע עלטערן [[אברהם]] [[יצחק]] און [[יעקב]] האבן זיך געפירט אין די דרך וואס עס שטייט אין 'תניא'", און אפילו ביי [[רבי עקיבא אייגער]] פלעגט ליגן דער ספר ביי אים אופן טיש{{הערה|אגרות סופרים עמ' 56 בשם זיין איידעם}}. | ||
בפרט אין חב"ד איז עס זייער גרויס דער [[ריי"ץ]] פלעגט דאס רופן "תורה שבכתב פונעם חסידות", אין חב"ד לערנט מען שוין 'תניא' פון קליין, און עס איז מקובל אז האלטן דעם ספר מיט זיך איז א סגולה אויף: [[אמונה]] און [[מחשבות זרות]] און הרהורי כפירה{{הערה|[[אגרות קודש]] חלק ו' ע' קכג.}}, אהבת ה' און יראת ה' {{מקור}}, קטורת אויף אלע | בפרט אין חב"ד איז עס זייער גרויס דער [[ריי"ץ]] פלעגט דאס רופן "תורה שבכתב פונעם חסידות", אין חב"ד לערנט מען שוין 'תניא' פון קליין, און עס איז מקובל אז האלטן דעם ספר מיט זיך איז א סגולה אויף: [[אמונה]] און [[מחשבות זרות]] און הרהורי כפירה{{הערה|[[אגרות קודש]] חלק ו' ע' קכג.}}, אהבת ה' און יראת ה' {{מקור}}, קטורת אויף אלע רוחניות'דיגע מגפות{{הערה|[[קיצורים והערות לספר לקוטי אמרים]] ע' קכה.}}, שפע ברכה און הצלחה{{הערה|[[קיצורים והערות לספר לקוטי אמרים]] ע' קכח.}}, הצלה און ישועה{{הערה|הרב שמואל נודל וואס האט געהערט פון זיין ברודער. זע "לקוטי ספורים" פרלוב הוצאה ראשונה ע' קסא.}}. די רבי'ס פון חב"ד האבן געזאגט אז מען זאל מיטנעמען דעם ספר צו ווי מען פארט אלס סגולה צו שמירה און הצלה{{הערה|<nowiki>לדוגמא אגרות קודש חלק י"ג אגרת ד'תרמט (במכונית, ביחד עם סידור ותהילים). אגרות קודש חלק י"ט אגרת ז'רסח (עם תהילים, ושיהיה לכל אחד הנוסעים, וגם ללמוד מתוכם). מענה משבט [תשנ"ב]] </nowiki>[[ליקוט מענות]] תשנ"ב מענה שלא (חת"ת).}}. | ||
==דרוק און ביאורים== | ==דרוק און ביאורים== | ||
פארן דרוקן פלעגן די חסידים זיך אליין נאכשרייבן ביכלעך. | פארן דרוקן פלעגן די חסידים זיך אליין נאכשרייבן ביכלעך. אבער וויבאלד עס איז אריינגעפאלן אסאך טעותים,{{ביאור|אין חב"ד איז מקובל, אז עס איז געווען וואס האבן דאס עכסטער פאדרייט (די מתנגדים אויף חסידות), און אז וועגן דעם שטייט אין הסכמה פון [[רבי זושא מאניפולי]] און אין הקדמה פונעם מחבר "סופרים ''משונים''" {{הערה|הרב יוסף ויינברג, '''שיעורים בספר התניא''', [https://he.chabad.org/library/article_cdo/aid/535537 הסכמות]; דארט, [https://he.chabad.org/library/article_cdo/aid/535540 הקדמת המלקט].}}}}.האט דער 'בעל התניא' מחליט געווען צו דריקן דעם ספר{{הערה|'''לקוטי אמרים – תניא''', הסכמת רבי [[משולם זוסיל מאניפאלי]]; שם, הקדמת המלקט.}} און דער 'בעל התניא' האט דאס געדריקט אין יאר [[ה'תקנ"ז]], אבער דארט איז נאר געדריקט געווארן די ערשטע דריי חלקים 'לקוטי אמרים' 'שער היחוד והאמונה' און 'אגרת התשובה', אין יאר [[ה'תקע"ד]] - נאכן פטירה פונעם מחבר האבן די קינדער פונעם מחבר צוגעלייגט די לעצטע צווי חלקים 'אגרת הקודש' און 'קונטרס אחרון',{{הערה|שם=נזר התניא|1=נזר התניא, פרק שמיני. מפתח העניינים לספר התניא. און נאך}} אין דריק פון וילנה אין יאר [[ה'תר"ס]] האט מען צוגעלייגט נאך השלמות פון די בריוון{{הערה|שם=אגק}}.{{ש}}עס איז דא אפאר ספרים אין חב"ד וואס איז מיוסד אופן 'תניא' ווי: '[[קונטרס ההתפעלות|קונטרס ההתפעלות']] (פון [[רבי דובער פון ליובאוויטש|מיטלער רבי]]), 'נר מצווה ותורה אור - שער האמונה ושער היחוד' (פון מיטלער רבי), 'דרך חיים' און 'שער התשובה' - ספרים וואס איז מבוסס אויף "אגרת התשובה" וואס איז אין תניא (פון מיטלער רבי), 'קיצורים והערות לספר התניא' פון [[רבי מנחם מנדל שניאורסאהן|צמח צדק]], 'מאמר האמנת אלקות', אין ספר [[דרך מצוותיך]] פון צמח צדק, [[רשימות (חב"ד)#רשימות על התניא|'מראי מקומות, הערות וציונים בספר של בינונים]]' ([[רבי מנחם מנדל שניאורסאהן]]). אזוי אויך די ספרים פון [[רבי אהרון פון סטרשלה]] זיין תלמיד מובהק 'שערי עבודה' און 'שערי היחוד והאמונה', | ||
==דרויסנדע לינקס== | ==דרויסנדע לינקס== | ||
* [http://chabadlibrarybooks.com/49432 ספר התניא] , גבוי פון א ספר, | * [http://chabadlibrarybooks.com/49432 ספר התניא] , גבוי פון א ספר, אינעם זייטל פון די [[ספריית חב"ד|ספרי'ה פון חב"ד]] מיט [[היברובוקס]] | ||
* [https://www.chabadlibrary.org/books/adhaz/tanya/1/index.htm ספר התניא] אין טקסט, | * [https://www.chabadlibrary.org/books/adhaz/tanya/1/index.htm ספר התניא] אין טקסט, אינעם זייטל פון די ספרי'ה פון חב"ד | ||
* [https://he.chabad.org/article.asp?aid=677822 | * [https://he.chabad.org/article.asp?aid=677822 דער שיעור היומי] מיט די פירוש "שיעורים בספר התניא", אין אתר "[[Chabad.org]]" | ||
* {{הספרייה הדיגיטלית||לקוטי אמרים-תניא|001351302| | * {{הספרייה הדיגיטלית||לקוטי אמרים-תניא|001351302|דרוק פון דב בר בן ישראל און דב בר בן פסח, אין סלויטה אין יאר [[התקנ"ו]]}} | ||
* [http://chabadlibrarybooks.com/24555 ספר התניא אין ערשטע דרוק], | * [http://chabadlibrarybooks.com/24555 ספר התניא אין ערשטע דרוק], אינעם זייטל פון די [[ספריית חב"ד|ספרי'ה פון חב"ד]] מיט [[היברובוקס]] | ||
==נאטיצן== | ==נאטיצן== | ||