אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "רבי מרדכי טווערסקי"

טשערנאבילער מגיד
רבי מרדכי טווערסקי
	דער אוהל אויפן ציון אין אנאטיווקא
געבורט	1770; ה'תק"ל; טשערנאביל
פטירה	כ' אייר ה'תקצ"ז (אלט: 67 בערך); קיעוו
כינוי	רבי מאטעלע טשערנאבילער
מקום קבורה	אנאטיווקא; 50°23′08″N 30°12′25″E / 50.3856005°N 30.2069828°E
מדינה	אוקראינע
וואוין אָרט	טשערנאביל
טעטיגקייט אָרט	טשערנאביל און ארום
תחומי עיסוק	אדמו"ר
תפקידים נוספים	מגיד מישרים
רבי'ס	דער מאור עינים
תלמידים	רבי ישראל דב פון ווילעדניק, רבי אברהם דוב אויערבאך, רבי ישראל יוסף גינזבורג.
ספרים	ליקוטי תורה
ווייב	זוו"ר: חיה שרה (פערלאוו); זוו"ש: פייגא (לייקעס);
דינאסטיע	טשערנאביל
טאטע	דער מאור עינים
מאמע	שרה
צאל קינדער	11
חותנים	רבי אהרן הגדול פון קארלין; רבי דוד לייקעס;
	י"א חשון ה'תקנ"ח – כ' אייר ה'תקצ"ז
	→ רבי מנחם נחום רבי אהרן (טשערנאביל) ←
	רבי משה (קאריסטשאוו) ←
	רבי משה (קאריסטשאוו) ←
	רבי יעקב ישראל (טשערקאס) ←
	רבי יעקב ישראל (טשערקאס) ←
	רבי מנחם נחום (מאקארוב) ←
	רבי מנחם נחום (מאקארוב) ←
	רבי אברהם (טריסק) ←
	רבי אברהם (טריסק) ←
	רבי דוד (טאלנא) ←
	רבי דוד (טאלנא) ←
	רבי יצחק (סקווירא) ←
	רבי יצחק (סקווירא) ←
	רבי יוחנן (רחמיסטריווקא) ←
	רבי יוחנן (רחמיסטריווקא) ←

וויזועלוויקיטעקסט

יעצטיגע רעוויזיע זינט 21:44, 13 פעברואר 2025

רבי מרדכי טווערסקי (גערופן: רבי מאטעלע טשערנאבילער אדער טשערנאבילער מגיד; טשערנאביל, ה'תק"ל – קיעוו, כ' אייר ה'תקצ"ז), איז געווען דער צווייטער טשערנאבילער רבי. זיינע אלע זון זענען אויך געווען רבי'ס, טייל נאך ווען ער האט געלעבט, שטייענדיג אין שפיץ פון די גרויסע חסיד'ישע הויפן טשערנאביל, טריסק, טאלנא, סקווירא און ראחמיסטריווקא, צווישן אנדערע.

ביאגראפיע

שער בלאט פון ליקוטי תורה, טשערנאוויץ תר"כ

רבי מאטעלע איז געבוירן אין טשערנאביל צו שרה און רבי מנחם נחום פון טשערנאביל, א תלמיד פון בעל שם טוב און רבי דוב בער פון מעזריטש און מחבר פון מאור עינים. אין זומער תקל"ב, ווען ער איז געווען ארום דריי יאר, איז רבי מאטעלע א חתן געווארן מיט רעביצין חיה שרה, א טאכטער פון רבי אהרן הגדול פון קארלין, וועלכער איז נפטר געווארן עטליכע חדשים פריער אין י"ט ניסן^[1].

די חתונה איז פארגעקומען אין יאר תקמ"ג אדער תקמ"ד^[1]. מיט איר האט ער געהאט דריי זין און איין טאכטער. נאך וואס זי איז אוועק האט ער חתונה געהאט צו פייגא, א טאכטער פון רבי דוד לייקעס, א תלמיד פון בעל שם טוב^[2], און געהאט מיט איר נאך פינף זין און צוויי טעכטער.

נאך די פטירה פון זיין פאטער אין תקנ"ח, האט רבי מאטעלע איבערגענומען זיין ארט, אלס מגיד מישרים און רבי אין טשערנאביל. ער איז געווען זייער באליבט און פארהייליגט ביי די מאסן און פילע שטעט האבן אים באשטימט פאר זייער מגיד מישרים. ער האט געהאט אסאך חסידים דורכאויס גאנץ אוקראינע און וואהלין, וועלכע פלעגן קומען צו פארן צו אים אין די טויזנטער. אויך גדולי התורה זענען געווען צווישן זיינע תלמידים און חסידים, ווי למשל זיין תלמיד מובהק רבי ישראל דב פון ווילעדניק, מחבר פון "שארית ישראל"; רבי ישראל פון ליטשניץ^[3]; רבי משה פון אורזיסטשוב; רבי יחיאל מיכל פון קאשיווקא; און רבי שלמה פון לודמיר^[4]. רבי שלום פון בעלזא האט אמאל געזאגט ביים שבת טיש, אז ווען זיי וואוינען ווען אין זעלבן לאנד וואלט ער געפארן פילע פרסאות צו זיין ביי רבי מרדכי^[5].

אנדערש ווי זיין פאטער, וועלכער האט פארשפרייט די תורת החסידות בשעת'ן וואנדערן און געלעבט אין פשטות און ארעמקייט, האט רבי מרדכי געוואוינט אין א הערליך הויז און זיך געפירט מיט א ברייטן פארנעם. רבי מאטעלע פלעגט מאנען פון זיינע חסידים גרויסע סכומים פון געלט פאר פדיון^[6]. אין זיין צייט איז אויך איינגעפירט געווארן דאס צאלן "מעמדות", א יערליכער שטייער וואס יעדער חסיד פלעגט צאלן פארן רבי'נס הויף, געזאמלט דורך שליחים געשיקט פון טשערנאביל. ביי חסידים פלעגט מען זאגן אז דאס געלט האט ער גענוצט אויסצוהאלטן די ל"ו צדיקים, אן אויפגאבע וואס ער האט איבערגענומען פון רבי לייב שרה'ס^[7]. דאס ברייטע פיראכץ, וואס האט אויך אנגעהאלטן ביי זיינע זין, האט ארויסגערופן א גרויסע קעגנערשאפט צו זיי מצד משכילים און מתנגדים.

ווען צאר ניקאלאי דער ערשטער האט אין יאר תקס"ה פארלאנגט פון די אידן אין דער רוסישע אימפעריע אז זיי זאלן זיך רופן מיט א פּערמאנענטע פאמיליע-נאמען האט רבי מאטעלע, וועלכער איז ביז דאן גערופן געווארן אין לעגאלע דאקומענטן "נחומאוויטש" נאך זיין פאטער^[8], אויסגעקליבן דעם נאמען "טברי'סקי" נאך דער שטאט טבריה, וואו עס האבן זיך באזעצט די חסידים וואס זענען ארויף קיין ארץ ישראל^[9].

ווען רבי ישראל פון רוזשין, וואס איז געווען ר' מאטעלע'ס פלומעניק (אייניקל פון זיין שוואגער רבי אברהם פון קארסטשאוו), האט אין א אינגן עלטער אנגעהויבן פראווען רבי'סטעווע אויף א גאר ברייטע פארנעם, האט דאס געשאפן א געוויסע רייבעניש צווישן זיינע חסידים און די טשערנאבילער חסידים. צווישן חסידים ווערט פארציילט אז אין יאר תקצ"ד, ווען רבי מרדכי האט נאך געלעבט, האט שוין דער רוזשינער א נאמען געגעבן פאר זיין זון רבי מרדכי שרגא פון הוסיאטין נאך זיין פעטער רבי מרדכי, זאגנדיג אז שוין אפאר יאר וואס דער פעטער איז נישט אויף דער וועלט, נאר גאר העכער דערפון.

ר' מאטעלע איז אוועק אין קיעוו, אום כ' אייר תקצ"ז, און איז בערדיגט געווארן אינעם דערנעבנדן דאָרף אנאטיווקא. חסידים זאגן אז עטליכע יאר פאר זיין פטירה האט ער באשטימט זיין מקום קבורה ביי דעם דאזיגן דארף, ווייל מען האט נישט געהערט דארט דאס קלינגען פון קלויסטער גלעקער וואס זאל שטערן זיין רו אין קבר.

פון די דברי תורה וואס ער האט געזאגט זענען פארעפנטליכט געווארן אינעם ספר "ליקוטי תורה", וואס ענטהאלט "הדרכות" אין מוסר און עבודת ה', און דערנאך צונויפגעקליבענע איינטייטשן און רמזים אויף תנ"ך און ימים טובים, טיילמאל אלס "העתק מכתב יד אדמו"ר בעצמו". עס איז ערשינען אין טשערנאוויץ, אין יאר תר"כ^[10], דורך רבי משולם זוסיא אויערבאך פון טאלמיטש, מיט די הסכמות פון רבי אברהם יעקב פון סאדיגער, רבי חיים פון צאנז, און רבי ישעיה שור פון יאַס. אין די נאכפאלגנדע יארן איז עס איבערגעדרוקט געווארן עטליכע מאל.

ר' מאטעלע האט איינגעפירט צו זאגן אין קדיש "ויקרב קץ משיחיה", ווייל "צו דעם אנהויב פון ביאת המשיח האבן מיר שוין דערגרייכט און מיר דארפן נאר מתפּלל זיין וועגן דעם קץ פון דער גאולה", דאס האט געגעבן זיינע חסידים א צונאמען "קצניקעס". צוליב דעם זעלבן טעם איז צווישן די טשערנאבילער חסידים פארהאן א מסורה אז דער טשערנאבילער מגיד האט מבטל געווען דעם מנהג פון אפּריכטן חצות, וואס דאס איז צו פארלייכטערן די חבלי משיח, ווייל די חבלי משיח, האט ער געהאלטן, האבן זיך שוין אנגעהויבן. אבער דער טשערנאבילער מגיד אליין האט געהאלטן פון אפּריכטן חצות, און אין זיין ספר "ליקוטי תורה" שרייבט ער, אז מען זאל אויפשטיין צו חצות און זאגן תפילות און לערנען^[11].

ער איז געווען פארמישט אין די דרוק אויף רעבעצין חנה רחל, באקאנט אלס די לודמירער מויד, צו חתונה האבן, טראץ איר אומווילן.^[12]

פאמיליע

זיינע אכט זין זענען געווען בארימטע רביים, צעשפּרייט אין אוקראינע. פון זיין ערשטע רעביצין חיה שרה האט ער געהאט:

רבי אהרן, ממלא מקום פון טאטן אין טשערנאביל
רבי משה, רבי אין קאריסטשאוו
רבי יעקב ישראל אין טשערקאס
מלכה, ווייב פון רבי יחיאל מיכל פון דראהאביטש, אן אייניקל פון רבי יוסף פון יאמפאלא

פון זיין צווייטע רעביצין פייגא האט ער געהאט:

רבי מנחם נחום, רבי אין מאקארוב
רבי אברהם, רבי אין טריסק
רבי דוד, רבי אין וואַסילקאָוו און שפעטער אין טאלנא, מחבר פון מגן דוד און ברכת דוד
רבי יצחק, אין סקווירא
רבי יוחנן, אין ראחמיסטריווקא
חנה חיה (ה'תק"ע–ה'תרנ"ג), ווייב פון רבי דוד האראדעצקי, אייניקל פון רבי דוד לייקעס. זי איז געווען א באקאנטע רעביצין צו וועם חסידים זענען זיך געקומען פּראווען.
שיינדיל (ה'תקפ"א–ה'תרס"א), ווייב פון רבי דוב בער פרידמאן פון ליעווא, זון פון רבי ישראל פון רוזשין

זייערע קינדער און אייניקלעך פון די "טווערסקי" פאמיליע זענען געווען רבי'ס אין רוסלאנד און פוילן, און צווישן זיי זענען אויך געווען סוחרים און געלערנטע.

ביבליאגראפיע

נפלאות הצדיקים, נפלאות הרב הקדוש מטשערנאביל, אויף אוצר החכמה
אהרן דוד טווערסקי, היחס מטשרנוביל ורוזין, פרק ג', אויף אוצר החכמה
ליבעסקינד, נפלאות הרה"ק מטשערנאביל: דער טשערנאבלער מגיד, ווארשא תרצ"ו, געסקענטע ספר אויף מד"י ביבליאטעק וועבזייטל
ישעיה וואלף ציקערניק, ספורים ומאמרים יקרים, ווארשא תרס"ג, אויף היברובוקס
יקותיאל אריה קאמעלהאר, דור דעה, עמ' רנו
ש. א. האראדעצקי, דער חסידיזם און זיינע פירער, ווילנע 1937, זייט 216 און ווייטער

דרויסנדיגע לינקס

ספר ליקוטי תורה:

ליקוטי תורה, לעמבערג תרל"ד, פונעם ליובאוויטשער קאלעקציע אינעם רוסישער שטאַט ביבליאָטעק
ליקוטי תורה, פיעטרקוב תרמ"ט, אויף היברובוקס
ליקוטי תורה, ירושלים תשס"א
הדרכות פון רבי מרדכי פון טשערנאביל, מאנוסקריפט אויף נבמ"י

תולדות און עובדות:

"רבי מרדכי מטשערנאביל זצ"ל - כ' אייר תקצ"ז", אשכול אויף אייוועלט
הרב מנשה ישראל רייזמאן, יארצייט פון רבי מרדכי פון טשערנאביל זי"ע, שיעור צו זען אויף "קול הלשון", בהר בחוקתי תש"פ
צדקת הצדיק, אויף גל עיני זייטל
תולדות הרה"ק רבי מרדכי מטשערנאביל זצ"ל, אויף הידברות זייטל
זוך אויף מרדכי בן מנחם נחום, מצ'רנובל, 1770-1837 אינעם מדינת ישראל נאציאנאלע ביבליאטעק

רעפערענצן

↑ ^1.0 ^1.1 ילקוט מאורי אור, שיכון סקווירא תשנ"ז, עמוד רנ"א
↑ קהל חסידים החדש, פשעמישל, תרס"ב, עמ' 20
↑ ר' ישראל איז געווען א מחותן מיט ר' מאטעלע: ר' ישראל'ס טאכטער גיטל איז געווען די ווייב פון ר' מנחם נחום זון פון ר' אהרן טשערנאבילער
↑ "הזכרת שמות צדיקים בסידור הרה"ק רבי מרדכי מטשערנוביל", קובץ שפתי צדיקים יב, אלול תשס"א, עמ' סה–עט (פארלאנגט אומזיסטע רעגיסטראַציע)
↑ ליקוטי תורה, אין הסכמה פון רבי יוסף שאול נאטאנזאהן
↑ זעט צום ביישפיל: אהרן דוד טברסקי, ספר היחס מטשרנוביל ורוזין, עמ' 60
↑ יוסף ליפשיץ, החכמה מאי"ן (פארלאנגט אומזיסטע רעגיסטראַציע)
↑ צענזוס פון 1795 פון אידן פון טשערנאביל, בלאט 406
↑ שמואל גרובער, ‏די משפחה נאמען טווערסקי, אורות, אייר תשפ"ג, אויף Academia.edu
↑ ספר ליקוטי תורה, טשערנאוויץ תר"כ, געסקענטע ספר אויף מד"י ביבליאטעק וועבזייטל
↑ מנשה אונגער, ר' ישראל בעל שם טוב, ניו יארק, תשכ"ג, 327 און 350; אהרן ווערטהיים, הלכות והליכות בחסידות, עמ' 66 (פארלאנגט אומזיסטע רעגיסטראַציע)
↑ עקיבא בן עזרא, דמויות, רחל בת ר' מוניש וורברמאכר, תל אביב תשל"ח, עמ' 81־82 (פארלאנגט אומזיסטע רעגיסטראַציע)

[מאורי-1] 1.0 ^1.1 ילקוט מאורי אור, שיכון סקווירא תשנ"ז, עמוד רנ"א

[2] קהל חסידים החדש, פשעמישל, תרס"ב, עמ' 20

[3] ר' ישראל איז געווען א מחותן מיט ר' מאטעלע: ר' ישראל'ס טאכטער גיטל איז געווען די ווייב פון ר' מנחם נחום זון פון ר' אהרן טשערנאבילער

[4] "הזכרת שמות צדיקים בסידור הרה"ק רבי מרדכי מטשערנוביל", קובץ שפתי צדיקים יב, אלול תשס"א, עמ' סה–עט (פארלאנגט אומזיסטע רעגיסטראַציע)

[5] ליקוטי תורה, אין הסכמה פון רבי יוסף שאול נאטאנזאהן

[6] זעט צום ביישפיל: אהרן דוד טברסקי, ספר היחס מטשרנוביל ורוזין, עמ' 60

[7] יוסף ליפשיץ, החכמה מאי"ן (פארלאנגט אומזיסטע רעגיסטראַציע)

[8] צענזוס פון 1795 פון אידן פון טשערנאביל, בלאט 406

[9] שמואל גרובער, ‏די משפחה נאמען טווערסקי, אורות, אייר תשפ"ג, אויף Academia.edu

[10] ספר ליקוטי תורה, טשערנאוויץ תר"כ, געסקענטע ספר אויף מד"י ביבליאטעק וועבזייטל

[11] מנשה אונגער, ר' ישראל בעל שם טוב, ניו יארק, תשכ"ג, 327 און 350; אהרן ווערטהיים, הלכות והליכות בחסידות, עמ' 66 (פארלאנגט אומזיסטע רעגיסטראַציע)

[12] עקיבא בן עזרא, דמויות, רחל בת ר' מוניש וורברמאכר, תל אביב תשל"ח, עמ' 81־82 (פארלאנגט אומזיסטע רעגיסטראַציע)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

@@ שורה 1: / שורה 1: @@
+{{דעסקריפציע|צווייטער טשערנאבילער רבי (ה'תק"ל–ה'תקצ"ז)}}
 {{אישיות רבנית
-| נאמען = רבי מרדכי טווערסקי
 | טיטל = טשערנאבילער מגיד
-| בילד = [[קובץ:Chernobyl Maggid tzion Anatevka.jpg|250px]]
+| בילד = [[טעקע:Chernobyl Maggid tzion Anatevka.jpg|250px]]
 | כיתוב = דער אוהל אויפן ציון אין אנאטיווקא
 | כינוי = רבי מאטעלע טשערנאבילער
-| תאריך לידה = [[1770]]
+| געבורט דאטום = [[1770]]
 | געבורט ארט = [[טשערנאביל]]
-| תאריך פטירה = [[1837]]
+| פטירה דאטום = [[1837]]
 | פטירה ארט = [[קיעוו]]
-| מקום קבורה = [[אנאטיווקא]]
+| מקום קבורה = [[אנאטיווקא]]{{ש}}{{coord|50.3856005|30.2069828|טיפ=primary}}
 | וואוין ארט = [[טשערנאביל]]
 | מדינה = [[אוקראינע]]
@@ שורה 20: / שורה 20: @@
 | תלמידיו = [[רבי ישראל דב פון ווילעדניק]], [[רבי אברהם דוב אויערבאך]], רבי ישראל יוסף גינזבורג.
 | ספרים = ליקוטי תורה
-| אב = [[רבי מנחם נחום פון טשערנאביל|דער מאור עינים]]
+| טאטע = [[רבי מנחם נחום פון טשערנאביל|דער מאור עינים]]
-| אם = שרה
+| מאמע = שרה
 | ווייב = *זוו"ר: חיה שרה (פערלאוו)
 *זוו"ש: פייגא (לייקעס)
@@ שורה 28: / שורה 28: @@
 *[[רבי דוד לייקעס]]
 | דינאסטיע = [[טשערנאבילער גזע|טשערנאביל]]
-| תפקיד1 = {{תפקיד מנהיג | שם התפקיד = [[טשערנאבילער גזע|טשערנאבילער]] רבי | למניין = צווייטער | התחלת כהונה = [[י"א חשוון]] [[ה'תקנ"ח]] | סיום כהונה = [[כ' אייר]] [[ה'תקצ"ז]] | הקודם בתפקיד = [[רבי מנחם נחום פון טשערנאביל|רבי מנחם נחום]] | הבא בתפקיד = [[רבי אהרן טווערסקי פון טשערנאביל|רבי אהרן]] ([[טשערנאביל]])}}
+| תפקיד1 = {{תפקיד מנהיג | שם התפקיד = [[טשערנאבילער גזע|טשערנאבילער]] רבי | למניין = צווייטער | התחלת כהונה = [[י"א חשון]] [[ה'תקנ"ח]] | סיום כהונה = [[כ' אייר]] [[ה'תקצ"ז]] | הקודם בתפקיד = [[רבי מנחם נחום פון טשערנאביל|רבי מנחם נחום]] | הבא בתפקיד = [[רבי אהרן טווערסקי פון טשערנאביל|רבי אהרן]] ([[טשערנאביל]])}}
-| תפקיד2 = {{תפקיד מנהיג|הבא בתפקיד={{טקסט מוקטן|[[רבי משה טווערסקי|רבי משה]] (קאריסטשאוו)}}}}
+| תפקיד2 = {{תפקיד מנהיג|הבא בתפקיד={{קליין|[[רבי משה טווערסקי|רבי משה]] (קאריסטשאוו)}}}}
-| תפקיד3 = {{תפקיד מנהיג|הבא בתפקיד={{טקסט מוקטן|[[רבי יעקב ישראל טווערסקי|רבי יעקב ישראל]] (טשערקאס)}}}}
+| תפקיד3 = {{תפקיד מנהיג|הבא בתפקיד={{קליין|[[רבי יעקב ישראל טווערסקי|רבי יעקב ישראל]] (טשערקאס)}}}}
-| תפקיד4 = {{תפקיד מנהיג|הבא בתפקיד={{טקסט מוקטן|[[רבי מנחם נחום טווערסקי (מאקאראוו)|רבי מנחם נחום]] ([[מאקארוב (חסידות)|מאקארוב]])}}}}
+| תפקיד4 = {{תפקיד מנהיג|הבא בתפקיד={{קליין|[[רבי מנחם נחום טווערסקי (מאקאראוו)|רבי מנחם נחום]] ([[מאקארוב (חסידות)|מאקארוב]])}}}}
-| תפקיד5 = {{תפקיד מנהיג|הבא בתפקיד={{טקסט מוקטן|[[רבי אברהם טווערסקי (טוריסק)|רבי אברהם]] ([[טריסק (חסידות)|טריסק]])}}}}
+| תפקיד5 = {{תפקיד מנהיג|הבא בתפקיד={{קליין|[[רבי אברהם טווערסקי (טוריסק)|רבי אברהם]] ([[טריסק (חסידות)|טריסק]])}}}}
-| תפקיד6 = {{תפקיד מנהיג|הבא בתפקיד={{טקסט מוקטן|[[רבי דוד טווערסקי (טאלנא)|רבי דוד]] ([[טאלנא]])}}}}
+| תפקיד6 = {{תפקיד מנהיג|הבא בתפקיד={{קליין|[[רבי דוד טווערסקי (טאלנא)|רבי דוד]] ([[טאלנא]])}}}}
-| תפקיד7 = {{תפקיד מנהיג|הבא בתפקיד={{טקסט מוקטן|[[רבי יצחק טווערסקי|רבי יצחק]] ([[סקווירא (חסידות)|סקווירא]])}}}}
+| תפקיד7 = {{תפקיד מנהיג|הבא בתפקיד={{קליין|[[רבי יצחק טווערסקי|רבי יצחק]] ([[סקווירא (חסידות)|סקווירא]])}}}}
-| תפקיד8 = {{תפקיד מנהיג|הבא בתפקיד={{טקסט מוקטן|[[רבי יוחנן טווערסקי|רבי יוחנן]] ([[רחמיסטריווקא (חסידות)|רחמיסטריווקא]])}}}}
+| תפקיד8 = {{תפקיד מנהיג|הבא בתפקיד={{קליין|[[רבי יוחנן טווערסקי|רבי יוחנן]] ([[רחמיסטריווקא (חסידות)|רחמיסטריווקא]])}}}}
-}}'''רבי מרדכי טווערסקי''', (גערופן: '''טשערנאבילער מגיד'''; [[טשערנאביל]], [[ה'תק"ל]] – [[קיעוו]], [[כ' אייר]] [[ה'תקצ"ז]]) איז געווען דער צווייטער [[טשערנאבילער גזע|טשערנאביל]]ער [[אדמו"ר|רבי]]. זיינע אלע זון זענען אויך געווען רבי'ס, טייל נאך ווען ער האט געלעבט, שטייענדיג אין שפיץ פון די גרויסע חסיד'ישע הויפן טשערנאביל, [[טריסק (חסידות)|טריסק]], [[טאלנא]], [[סקווירא (חסידות)|סקווירא]] און [[רחמיסטריווקא (חסידות)|רחמיסטריווקא]], צווישן אנדערע.
+}}'''רבי מרדכי טווערסקי''' (גערופן: '''רבי מאטעלע טשערנאבילער''' אדער '''טשערנאבילער מגיד'''; [[טשערנאביל]], [[ה'תק"ל]] – [[קיעוו]], [[כ' אייר]] [[ה'תקצ"ז]]), איז געווען דער צווייטער [[טשערנאבילער גזע|טשערנאביל]]ער [[אדמו"ר|רבי]]. זיינע אלע זון זענען אויך געווען רבי'ס, טייל נאך ווען ער האט געלעבט, שטייענדיג אין שפיץ פון די גרויסע חסיד'ישע הויפן טשערנאביל, [[טריסק (חסידות)|טריסק]], [[טאלנא]], [[סקווירא (חסידות)|סקווירא]] און [[ראחמיסטריווקא (חסידות)|ראחמיסטריווקא]], צווישן אנדערע.
-== ביאגראפיע ==
+==ביאגראפיע==
+[[טעקע:ליקוטי תורה טשערנאביל טשערנאוויץ תר"כ.jpg|קליין|שער בלאט פון ליקוטי תורה, טשערנאוויץ תר"כ]]
 רבי מאטעלע איז געבוירן אין [[טשערנאביל]] צו שרה און [[רבי מנחם נחום פון טשערנאביל]], א תלמיד פון [[בעל שם טוב]] און [[רבי דוב בער פון מעזריטש]] און מחבר פון [[מאור עינים]].
+אין זומער תקל"ב, ווען ער איז געווען ארום דריי יאר, איז רבי מאטעלע א חתן געווארן מיט רעביצין חיה שרה, א טאכטער פון [[רבי אהרן הגדול פון קארלין]], וועלכער איז נפטר געווארן עטליכע חדשים פריער אין י"ט ניסן{{הערה|שם=מאורי|'''ילקוט מאורי אור''', שיכון סקווירא תשנ"ז, עמוד רנ"א}}.
-אין זומער תקל"ב, ווען ער איז געווען ארום דריי יאר, איז ער א חתן געווארן מיט חיה שרה, א טאכטער פון [[רבי אהרן הגדול פון קארלין]], וועלכער איז נפטר געווארן עטליכע חדשים פריער אין י"ט ניסן{{הערה|שם=מאורי|'''ילקוט מאורי אור''', שיכון סקווירא תשנ"ז, עמוד רנ"א}}. די חתונה איז פארגעקומען אין יאר תקמ"ג-תקמ"ד{{הערה|שם=מאורי|'''ילקוט מאורי אור''', שיכון סקווירא תשנ"ז, עמוד רנ"א}}. מיט זיין ערשטע רעבעצין האט ער געהאט דריי זון און איין טאכטער. נאך וואס זי איז אוועק האט ער חתונה געהאט צו פייגא, א טאכטער פון [[רבי דוד לייקעס]] וועלכער איז געווען א תלמיד פון בעל שם טוב, און געהאט מיט איר נאך פינף זון און צוויי טעכטער.
+די חתונה איז פארגעקומען אין יאר תקמ"ג אדער תקמ"ד{{הערה|שם=מאורי}}. מיט איר האט ער געהאט דריי זין און איין טאכטער. נאך וואס זי איז אוועק האט ער חתונה געהאט צו פייגא, א טאכטער פון [[רבי דוד לייקעס]], א תלמיד פון בעל שם טוב{{הערה|{{היברובוקס|2=קהל חסידים החדש|3=43712|page=20|מקום הוצאה=פשעמישל|שנת הוצאה=תרס"ב|עמ=20}}}}, און געהאט מיט איר נאך פינף זין און צוויי טעכטער.
-ווען די [[רוסישע אימפעריע|רוסישע רעגירונג]] האָט פארלאנגט פון אירע איינוואוינער אז זיי זאָלן זיך רופן אויך מיט א [[פאמיליע-נאמען]], האָט ער אויסגעקליבן דעם נאָמען "טווערסקי" נאך דער שטאָט [[טבריה]], וואו עס האבן זיך באזעצט די [[חסיד]]ים וואס זענען ארויף קיין [[ארץ ישראל]].
+נאך די פטירה פון זיין פאטער אין תקנ"ח, האט רבי מאטעלע איבערגענומען זיין ארט, אלס [[מגיד מישרים]] און רבי אין טשערנאביל. ער איז געווען זייער באליבט און פארהייליגט ביי די מאסן און פילע שטעט האבן אים באשטימט פאר זייער מגיד מישרים. ער האט געהאט אסאך חסידים דורכאויס גאנץ [[אוקראינע]] און [[וואהלין]], וועלכע פלעגן קומען צו פארן צו אים אין די טויזנטער. אויך גדולי התורה זענען געווען צווישן זיינע תלמידים און חסידים, ווי למשל זיין תלמיד מובהק [[רבי ישראל דב פון ווילעדניק]], מחבר פון "שארית ישראל"; רבי ישראל פון ליטשניץ{{הערה|ר' ישראל איז געווען א מחותן מיט ר' מאטעלע: ר' ישראל'ס טאכטער גיטל איז געווען די ווייב פון ר' מנחם נחום זון פון ר' אהרן טשערנאבילער}}; רבי משה פון אורזיסטשוב; רבי יחיאל מיכל פון קאשיווקא; און רבי שלמה פון [[לודמיר]]{{הערה|{{אוצר החכמה|2=קובץ שפתי צדיקים|3=143169|page=66|קעפל=הזכרת שמות צדיקים בסידור הרה"ק רבי מרדכי מטשערנוביל|באנד=יב|שנת הוצאה=אלול תשס"א|עמ=סה–עט}}}}. [[רבי שלום רוקח|רבי שלום פון בעלזא]] האט אמאל געזאגט ביים שבת טיש, אז ווען זיי וואוינען ווען אין זעלבן לאנד וואלט ער געפארן פילע פרסאות צו זיין ביי רבי מרדכי{{הערה|{{אוצר החכמה|2=ליקוטי תורה|3=172600|4=אין הסכמה פון רבי יוסף שאול נאטאנזאהן|page=14}}}}.
-נאך די פטירה פון זיין פאטער אין תקנ"ח, האט רבי מאטעלע איבערגענומען זיין ארט, אלס [[מגיד מישרים]] און רבי אין טשערנאביל. רבי מרדכי האט געהאט אסאך חסידים דורכאויס גאנץ [[אוקראינע]] און [[וואהלין]], און פילע שטעט האבן אים באשטימט פאר זייער מגיד מישרים. [[רבי שלום רוקח]] פון [[בעלזא]] האט אמאל געזאגט ביים שבת טיש, אז ווען זיי וואוינען ווען אין זעלבן לאנד וואלט ער געפארן פילע פרסאות צו זיין ביי רבי מרדכי{{הערה|{{אוצר החכמה|2=ליקוטי תורה|3=172600|4=אין הסכמה פון רבי יוסף שאול נאטאנזאהן|עמוד=14}}}}.
+אנדערש ווי זיין פאטער, וועלכער האט פארשפרייט די תורת החסידות בשעת'ן וואנדערן און געלעבט אין פשטות און ארעמקייט, האט רבי מרדכי געוואוינט אין א הערליך הויז און זיך געפירט מיט א ברייטן פארנעם. רבי מאטעלע פלעגט מאנען פון זיינע חסידים גרויסע סכומים פון געלט פאר פדיון{{הערה|זעט צום ביישפיל: {{היברובוקס|אהרן דוד טברסקי|ספר היחס מטשרנוביל ורוזין|3954|page=81|עמ=60}}}}. אין זיין צייט איז אויך איינגעפירט געווארן דאס צאלן "[[מעמדות]]", א יערליכער שטייער וואס יעדער חסיד פלעגט צאלן פארן רבי'נס הויף, געזאמלט דורך שליחים געשיקט פון טשערנאביל. ביי חסידים פלעגט מען זאגן אז דאס געלט האט ער גענוצט אויסצוהאלטן די [[ל"ו צדיקים]], אן אויפגאבע וואס ער האט איבערגענומען פון [[רבי לייב שרה'ס]]{{הערה|{{אוצר החכמה|יוסף ליפשיץ|החכמה מאי"ן|198614|page=83}}}}. דאס ברייטע פיראכץ, וואס האט אויך אנגעהאלטן ביי זיינע זין, האט ארויסגערופן א גרויסע קעגנערשאפט צו זיי מצד משכילים און מתנגדים.
-אנדערש ווי זיין פאטער וואס האט געלעבט אין פשטות און ארעמקייט, האט רבי מרדכי זיך געפירט מיט א ברייטן פארנעם. דאס האט פאראורזאכט א געוויסע רייבעניש צווישן זיינע חסידים און די חסידים פון [[רבי ישראל פון רוזשין]], וואס איז געווען זיין מחותן און פלומעניק (אייניקל פון זיין שוואגער [[רבי אברהם פון קארסטשאוו]]), וואס אויך ער האט זיך געפירט מיט ברייטקייט. רבי מאטעלע פלעגט מאנען פון זיינע חסידים גרויסע סכומים פון געלט. ביי חסידים פלעגט מען זאגן אז דאס געלט האט ער גענוצט אויסצוהאלטן די [[ל"ו צדיקים]], אן אויפגאבע וואס ער האט איבערגענומען פון [[רבי לייב שרה'ס]]{{הערה|{{אוצר החכמה|יוסף ליפשיץ|החכמה מאי"ן|198614עמוד=83}}}}.
+ווען צאר ניקאלאי דער ערשטער האט אין יאר תקס"ה פארלאנגט פון די אידן אין דער [[רוסישע אימפעריע]] אז זיי זאלן זיך רופן מיט א פּערמאנענטע [[פאמיליע-נאמען]] האט רבי מאטעלע, וועלכער איז ביז דאן גערופן געווארן אין לעגאלע דאקומענטן "נחומאוויטש" נאך זיין פאטער{{הערה|[https://www.nli.org.il/en/archives/NNL_CAHJP997011384880405171/NLI#$FL200538071 צענזוס פון 1795 פון אידן פון טשערנאביל], בלאט 406}}, אויסגעקליבן דעם נאמען "טברי'סקי" נאך דער שטאט [[טבריה]], וואו עס האבן זיך באזעצט די חסידים וואס זענען ארויף קיין ארץ ישראל{{הערה|{{אקדמיה|שמואל גרובער|די משפחה נאמען טווערסקי|101989488|אורות|אייר תשפ"ג}}}}.
-די דברי תורה וואס ער האט געזאגט זענען פארעפנטליכט געווארן אינעם ספר "ליקוטי תורה", וואס די מנהיגי החסידות האבן געשריבן [[הסכמה|הסכמות]] דערויף. אין תשס"א איז עס איבערגעדרוקט געוואָרן אין אַ איבערגעארבעטע אויסגאַבע.
+ווען [[רבי ישראל פון רוזשין]], וואס איז געווען ר' מאטעלע'ס פלומעניק (אייניקל פון זיין שוואגער [[רבי אברהם פון קארסטשאוו]]), האט אין א אינגן עלטער אנגעהויבן פראווען רבי'סטעווע אויף א גאר ברייטע פארנעם, האט דאס געשאפן א געוויסע רייבעניש צווישן זיינע חסידים און די טשערנאבילער חסידים. צווישן חסידים ווערט פארציילט אז אין יאר תקצ"ד, ווען רבי מרדכי האט נאך געלעבט, האט שוין דער רוזשינער א נאמען געגעבן פאר זיין זון [[רבי מרדכי שרגא פרידמאן|רבי מרדכי שרגא פון הוסיאטין]] נאך זיין פעטער רבי מרדכי, זאגנדיג אז שוין אפאר יאר וואס דער פעטער איז נישט אויף דער וועלט, נאר גאר העכער דערפון.
-ווען רבי מרדכי האט נאך געלעבט, האט שוין רבי ישראל פון רוזשין א נאמען געגעבן פאר זיין זון [[רבי מרדכי שרגא פרידמאן]] פון [[הוסיאטין]] נאך זיין פעטער רבי מרדכי, זאגנדיג אז שוין אפאר יאר וואס דער פעטער איז נישט אויף דער וועלט, נאר גאר העכער דערפון.
+ר' מאטעלע איז אוועק אין [[קיעוו]], אום [[כ' אייר]] תקצ"ז, און איז בערדיגט געווארן אינעם דערנעבנדן דאָרף [[אנאטיווקא]]. חסידים זאגן אז עטליכע יאר פאר זיין פטירה האט ער באשטימט זיין מקום קבורה ביי דעם דאזיגן דארף, ווייל מען האט נישט געהערט דארט דאס קלינגען פון [[קלויסטער]] גלעקער וואס זאל שטערן זיין רו אין קבר.
-ער איז אוועק אין [[אנאטיווקא]], נעבן [[קיעוו]], אום [[כ' אייר]] [[ה'תקצ"ז]]. ער האט זיך שוין פון פריער באשטימט זיין מקום קבורה ביים עק פון דעם דארף, צוליב וואס דארט איז נישט פארהאן קיין איין [[קלויסטער]] וואס זאל צעשטערן זיין רו מיט גלעקער. זיין ציון געפונט זיך אינמיטן א פוסטן פעלד, נעבן [[בארג|בערג]] און א [[טייך]].
+פון די דברי תורה וואס ער האט געזאגט זענען פארעפנטליכט געווארן אינעם ספר "ליקוטי תורה", וואס ענטהאלט "הדרכות" אין מוסר און עבודת ה', און דערנאך צונויפגעקליבענע איינטייטשן און רמזים אויף תנ"ך און ימים טובים, טיילמאל אלס "העתק מכתב יד אדמו"ר בעצמו". עס איז ערשינען אין [[טשערנאוויץ]], אין יאר תר"כ{{הערה|{{הספרייה הדיגיטלית|2=ספר ליקוטי תורה|3=990020134220205171|4=טשערנאוויץ תר"כ}}}}, דורך [[רבי משולם זוסיא אויערבאך]] פון טאלמיטש, מיט די [[הסכמה|הסכמות]] פון [[רבי אברהם יעקב פרידמאן|רבי אברהם יעקב פון סאדיגער]], [[רבי חיים האלבערשטאם|רבי חיים פון צאנז]], און רבי ישעיה שור פון [[יאס|יאַס]]. אין די נאכפאלגנדע יארן איז עס איבערגעדרוקט געווארן עטליכע מאל.
-== פאמיליע ==
+ר' מאטעלע האט איינגעפירט צו זאגן אין קדיש "ויקרב '''קץ''' משיחיה", ווייל "צו דעם אנהויב פון ביאת המשיח האבן מיר שוין דערגרייכט און מיר דארפן נאר מתפּלל זיין וועגן דעם קץ פון דער גאולה", דאס האט געגעבן זיינע חסידים א צונאמען "קצניקעס". צוליב דעם זעלבן טעם איז צווישן די טשערנאבילער חסידים פארהאן א מסורה אז דער טשערנאבילער מגיד האט מבטל געווען דעם מנהג פון אפּריכטן חצות, וואס דאס איז צו פארלייכטערן די חבלי משיח, ווייל די חבלי משיח, האט ער געהאלטן, האבן זיך שוין אנגעהויבן. אבער דער טשערנאבילער מגיד אליין האט געהאלטן פון אפּריכטן חצות, און אין זיין ספר "ליקוטי תורה" שרייבט ער, אז מען זאל אויפשטיין צו חצות און זאגן תפילות און לערנען{{הערה|{{היברובוקס|מנשה אונגער|ר' ישראל בעל שם טוב|49156|page=338|מקום הוצאה=ניו יארק|שנת הוצאה=תשכ"ג|עמ=327 און 350}}; {{אוצר החכמה|אהרן ווערטהיים|הלכות והליכות בחסידות|164116|page=67|עמ=66}}}}.
-פון זיין ערשטע פרוי חיה שרה האט ער געהאט:
-* [[רבי אהרן טווערסקי פון טשערנאביל|רבי אהרן]], ממלא מקום פון טאטן אין טשערנאביל
+ער איז געווען פארמישט אין די דרוק אויף רעבעצין חנה רחל, באקאנט אלס די [[לודמירער מויד]], צו חתונה האבן, טראץ איר אומווילן.{{הערה|1={{אוצר החכמה|עקיבא בן עזרא, '''דמויות'''|רחל בת ר' מוניש וורברמאכר|170498|page=78|תל אביב תשל"ח, עמ' 81־82}}}}
-* [[רבי משה טווערסקי|רבי משה]] פון קאריסטשאוו
-* [[רבי יעקב ישראל טווערסקי|רבי יעקב ישראל]] פון טשערקאס
+==פאמיליע==
-* מלכה, ווייב פון הרב יחיאל מיכל פון [[דראהאביטש]], אן אייניקל פון [[רבי יוסף פון יאמפאלא]], זון פון [[רבי יחיאל מיכל פון זלאטשוב]]
+זיינע אכט זין זענען געווען בארימטע רביים, צעשפּרייט אין אוקראינע. פון זיין ערשטע רעביצין חיה שרה האט ער געהאט:
-פון זיין צווייטע פרוי פייגא האט ער געהאט:
+*[[רבי אהרן טווערסקי פון טשערנאביל|רבי אהרן]], ממלא מקום פון טאטן אין טשערנאביל
-* [[רבי מנחם נחום טווערסקי (מאקאראוו)|רבי מנחם נחום]] פון [[מאקארוב (חסידות)|מאקארוב]]
+*[[רבי משה טווערסקי|רבי משה]], רבי אין קאריסטשאוו
-* [[רבי אברהם טווערסקי (טוריסק)|רבי אברהם]], [[טריסק (חסידות)|טריסקער]] מגיד און מחבר פון מגן אברהם
+*[[רבי יעקב ישראל טווערסקי|רבי יעקב ישראל]] אין טשערקאס
-* [[רבי דוד טווערסקי (טאלנא)|רבי דוד]] פון [[טאלנא]], מחבר פון מגן דוד און ברכת דוד
+*מלכה, ווייב פון רבי יחיאל מיכל פון [[דראהאביטש]], אן אייניקל פון [[רבי יוסף פון יאמפאלא]]
-* [[רבי יצחק טווערסקי|רבי יצחק]] פון [[סקווירא]]
+פון זיין צווייטע רעביצין פייגא האט ער געהאט:
-* [[רבי יוחנן טווערסקי|רבי יוחנן]] פון [[רחמיסטריווקא (חסידות)|רחמיסטריווקא]]
+*[[רבי מנחם נחום טווערסקי (מאקאראוו)|רבי מנחם נחום]], רבי אין [[מאקארוב (חסידות)|מאקארוב]]
-* חנה חיה ([[ה'תק"ע]]–[[ה'תרנ"ג]]), ווייב פון רבי דוד האראדעצקי, אייניקל פון רבי דוד לייקעס
+*[[רבי אברהם טווערסקי (טוריסק)|רבי אברהם]], רבי אין [[טריסק]]
-* שיינדיל ([[ה'תקפ"א]]–[[ה'תרס"א]]), ווייב פון [[רבי דוב בער פרידמאן]] פון [[ליעווא]], זון פון [[רבי ישראל פון רוזשין]]
+*[[רבי דוד טווערסקי (טאלנא)|רבי דוד]], רבי אין וואַסילקאָוו און שפעטער אין [[טאלנא]], מחבר פון מגן דוד און ברכת דוד
+*[[רבי יצחק טווערסקי|רבי יצחק]], אין [[סקווירא]]
+*[[רבי יוחנן טווערסקי|רבי יוחנן]], אין [[ראחמיסטריווקא]]
+*חנה חיה ([[ה'תק"ע]]–[[ה'תרנ"ג]]), ווייב פון רבי דוד האראדעצקי, אייניקל פון רבי דוד לייקעס. זי איז געווען א באקאנטע רעביצין צו וועם חסידים זענען זיך געקומען פּראווען.
+*שיינדיל ([[ה'תקפ"א]]–[[ה'תרס"א]]), ווייב פון [[רבי דוב בער פרידמאן]] פון [[ליעווא]], זון פון [[רבי ישראל פון רוזשין]]
 זייערע קינדער און אייניקלעך פון די "טווערסקי" פאמיליע זענען געווען רבי'ס אין רוסלאנד און [[פוילן]], און צווישן זיי זענען אויך געווען סוחרים און געלערנטע.
-== תלמידים ==
+==ביבליאגראפיע==
-צווישן זיינע תלמידים האבן זיך געציילט [[רבי ישראל דב פון ווילעדניק]]; [[רבי אברהם דוב אויערבאך]], דער "בת עין"; און רבי ישראל יוסף גינזבורג פון דאוויד-האראדאק {{העב|חסידות קאשיווקא - דויד הורודוק}}.
+*{{אוצר החכמה|נפלאות הצדיקים|נפלאות הרב הקדוש מטשערנאביל|195915|סופיקס=יא}}
+*{{אוצר החכמה|אהרן דוד טווערסקי|היחס מטשרנוביל ורוזין|100583|פרק ג'|page=24|סופיקס=יא}}
-== ליינט מער ==
+*{{הספרייה הדיגיטלית|ליבעסקינד|נפלאות הרה"ק מטשערנאביל: דער טשערנאבלער מגיד|990003818290205171|ווארשא תרצ"ו}}
-* {{אנצ דעת|131}}
+*{{היברובוקס|ישעיה וואלף ציקערניק|ספורים ומאמרים יקרים|3804|ווארשא תרס"ג|סופיקס=יא}}
-* {{אוצר החכמה|נפלאות הצדיקים|נפלאות הרב הקדוש מטשערנאביל|195915|עמוד=1}}
+*{{היברובוקס|יקותיאל אריה קאמעלהאר|דור דעה|3308|page=254|עמ=רנו}}
-* {{אוצר החכמה|אהרן דוד טווערסקי|היחס מטשרנוביל ורוזין|100583|פרק ג'|עמוד=24}}
+*ש. א. האראדעצקי, '''דער חסידיזם און זיינע פירער''', ווילנע 1937, זייט 216 און ווייטער
-== דרויסנדע לינקס ==
+==דרויסנדיגע לינקס==
 ספר ליקוטי תורה:
-* {{היברובוקס|2=ליקוטי תורה|3=43324|4=פיעטרקוב תרמ"ט}}
+*'''[https://viewer.rsl.ru/rsl01006547360?page=5 ליקוטי תורה]''', לעמבערג תרל"ד, פונעם ליובאוויטשער קאלעקציע אינעם רוסישער שטאַט ביבליאָטעק
-* {{אוצר החכמה|2=ליקוטי תורה|3=172600|4=ירושלים תשס"א}}
+*{{היברובוקס|2=ליקוטי תורה|3=43324|4=פיעטרקוב תרמ"ט|סופיקס=יא}}
+*{{אוצר החכמה|2=ליקוטי תורה|3=172600|4=ירושלים תשס"א}}
+*{{כתיב|הדרכות פון רבי מרדכי פון טשערנאביל|990027206610205171}}
 תולדות און עובדות:
-* {{אייוועלט|רבי מרדכי מטשערנאביל זצ"ל - כ' אייר תקצ"ז|4521}}
+*{{אייוועלט|4521|רבי מרדכי מטשערנאביל זצ"ל - כ' אייר תקצ"ז}}
-* {{קול הלשון|[[מנשה ישראל רייזמאן]]|יארצייט פון רבי מרדכי פון טשערנאביל זי"ע|7354329|בהר בחוקתי תש"פ|וידאו=כן}}
+*{{קול הלשון|מנשה ישראל רייזמאן|יארצייט פון רבי מרדכי פון טשערנאביל זי"ע|7354329|בהר בחוקתי תש"פ|וידאו=יא}}
 *[https://pnimi.org.il/holidays/רבי-מרדכי-מטשרנוביל-צדקת-הצדיק/ צדקת הצדיק], אויף גל עיני זייטל
 *[https://www.hidabroot.org/article/76036 תולדות הרה"ק רבי מרדכי מטשערנאביל זצ"ל], אויף הידברות זייטל
-*[https://www.nli.org.il/he/books/NNL_ALEPH002121550/NLI ספר בית מרדכי], אויף [[הספרייה הלאומית]] זייטל.
+*{{מרחב|מרדכי בן מנחם נחום, מצ'רנובל, 1770-1837}}
-== רעפערענצן ==
+==רעפערענצן==
 {{רעפערענצן}}
 {{מיון רגיל:טווערסקי, מרדכי}}
+[[קאַטעגאָריע:טשערנאביל|מרדכי]]
-[[קאטעגאריע:טשערנאביל|מרדכי]]
+[[קאַטעגאָריע:רוסישע אדמורי"ם]]
-[[קאטעגאריע:רוסישע אדמורי"ם]]
+[[קאַטעגאָריע:מחברי ספרי חסידות]]
-[[קאטעגאריע:מחברי ספרי חסידות]]
+[[קאַטעגאָריע:טווערסקי פאמיליע|מרדכי]]
-[[קאַטעגאָריע:טווערסקי פאמיליע]]
 [[קאַטעגאָריע:אוקראינער אידן]]
 [[קאַטעגאָריע:המכלול ארטיקלען]]
 [[HE:רבי מרדכי טברסקי מצ'רנוביל]]

אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "רבי מרדכי טווערסקי"

יעצטיגע רעוויזיע זינט 21:44, 13 פעברואר 2025

אינהאַלט

ביאגראפיע

פאמיליע

ביבליאגראפיע

דרויסנדיגע לינקס

רעפערענצן

נאוויגאציע מעניו

אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "רבי מרדכי טווערסקי"

יעצטיגע רעוויזיע זינט 21:44, 13 פעברואר 2025

ביאגראפיע

פאמיליע

ביבליאגראפיע

דרויסנדיגע לינקס

רעפערענצן

נאוויגאציע מעניו

זוכן