בדוקי עריכות אוטומטית, אינטערפעיס רעדאקטארן, אינטערפעיס אדמיניסטראַטאָרן, סיסאפן, מייבאים, מעדכנים, מייבא, אספקלריה רעדאקטארן
46,368
רעדאגירונגען
בילדער
(←מאדערנע חוקרים: מקור) |
(בילדער) |
||
| שורה 1: | שורה 1: | ||
{{דעסקריפציע|ארץ ישראל'דיגער פייטן}} | {{דעסקריפציע|ארץ ישראל'דיגער פייטן}} | ||
{{אישיות|בילד=רבי אלעזקר הליר, דאנציגערקראהן.jpg}} | |||
[[טעקע:מחזור קרובות היידנהיים.jpg|קליין|בלאט פון א מחזור ארויסגעגעבן דורך [[רבי וואלף היידנהיים]], מיט אן אימאגינירטן פּאָרטרעט פון רבי אלעזר הליר]] | |||
'''רבי אלעזר בירבי קליר'''{{הערה|אויך '''קיליר'''. {{אוצר החכמה|רבי וואלף היידנהיים|מחזור רעדלהיים, סוכות|179443||page=239}} <small>([https://www.google.com/books/edition/ה_פיוטים_והפייטנים/bHAjkF-KPncC?hl=en&gbpv=1&pg=PP9&printsec=frontcover גוגל])</small>}} (אדער '''רבי אלעזר הקליר''') איז געווען א [[פיוט|פייטן]] פון דער "קלאסישער תקופה" פון פיוט, פון די גרעסטע פייטנים ביי כלל ישראל. ער האט געוואוינט אין [[ארץ ישראל]], און איז געווען א תלמיד פון דעם פייטן [[יניי]]{{הערה|כתב יד פון [[רבי אפרים מבונא]], {{אוצר החכמה|מנחם זולאי|פיוטי יניי|181558|page=10|מקום הוצאה=בערלין|שנת הוצאה=תחר"ץ}}}}{{הערה|דער [[רמב"ן]] רופט קליר "דער ערשטער פייטן". [https://rif.alhatorah.org/Parshan/Ramban_Milchamot_HaShem_Rif/Yoma/1a מלחמות ה', יומא דף א עמוד א].}}, און האט פארפאסט הונדערטער [[פיוט]]ים צו זאגן ביים דאווענען און אנדערע געלעגנהייטן. א גרויס טייל פון זיי זענען אריין אין דעם נוסח התפילה אין די [[מחזור]]ים פון נוסח [[אשכנזים|אשכנז]], צרפת, איטאליע און ראמאַניאָטע. אין דער [[קאירא גניזה]] האט מען געפונען נאך א גרויסן צאל פיוטים פון אים וואס זענען נישט געווען באקאנט ביז דאן. | '''רבי אלעזר בירבי קליר'''{{הערה|אויך '''קיליר'''. {{אוצר החכמה|רבי וואלף היידנהיים|מחזור רעדלהיים, סוכות|179443||page=239}} <small>([https://www.google.com/books/edition/ה_פיוטים_והפייטנים/bHAjkF-KPncC?hl=en&gbpv=1&pg=PP9&printsec=frontcover גוגל])</small>}} (אדער '''רבי אלעזר הקליר''') איז געווען א [[פיוט|פייטן]] פון דער "קלאסישער תקופה" פון פיוט, פון די גרעסטע פייטנים ביי כלל ישראל. ער האט געוואוינט אין [[ארץ ישראל]], און איז געווען א תלמיד פון דעם פייטן [[יניי]]{{הערה|כתב יד פון [[רבי אפרים מבונא]], {{אוצר החכמה|מנחם זולאי|פיוטי יניי|181558|page=10|מקום הוצאה=בערלין|שנת הוצאה=תחר"ץ}}}}{{הערה|דער [[רמב"ן]] רופט קליר "דער ערשטער פייטן". [https://rif.alhatorah.org/Parshan/Ramban_Milchamot_HaShem_Rif/Yoma/1a מלחמות ה', יומא דף א עמוד א].}}, און האט פארפאסט הונדערטער [[פיוט]]ים צו זאגן ביים דאווענען און אנדערע געלעגנהייטן. א גרויס טייל פון זיי זענען אריין אין דעם נוסח התפילה אין די [[מחזור]]ים פון נוסח [[אשכנזים|אשכנז]], צרפת, איטאליע און ראמאַניאָטע. אין דער [[קאירא גניזה]] האט מען געפונען נאך א גרויסן צאל פיוטים פון אים וואס זענען נישט געווען באקאנט ביז דאן. | ||
| שורה 36: | שורה 38: | ||
===מאדערנע חוקרים=== | ===מאדערנע חוקרים=== | ||
מיט'ן אנטדעקן די [[קאירא גניזה]], וועלכע האט אנטהאלטן פיל פון קליר'ס פיוטים, אויך אזוינע וואס זענען נישט געווען באקאנט ביז היינט האבן די חוקרים באקומען מער אינפארמאציע איבער דער קליר, און צוזאמען מיט דעם איז אפגעפרעגט געווארן די הנחה אז גראמען איז געקומען צו לשון־קודש דורך אראביש{{מקור}}. אין די פיוטים זעט מען אז ער האט זיך געפירט מיט די שפעטערדיגע מנהגים פון א"י וואס זענען געווען מער נוטה צו מנהג בבל. אין [[מערבית]] אויף [[ראש השנה]] וואס פאלט אויס אום [[שבת]] האט ער צוגעענדיגט ביי 'ברכת גאולה' אזוי ווי די בבלי'שע חתימה 'גאל ישראל', אנשטאט נוסח ארץ ישראל צו ענדיגן 'צור ישראל וגואלו'{{הערה|זעט {{צ-זשורנאל|פליישער|פיוט על סדרי התקיעה בשופר בארץ-ישראל בראש-השנה ושבת|תרביץ|א|עמ=66|סדרה=נד|שנת הוצאה=תשמ"ה|JSTOR=23596090}}, הערה 14.}}, און ווי עס זעט אויס האט ער באזירט זיינע פיוטים אויף די סדר פון [[קריאת התורה]] וואס מען ענדיגט די תורה איינמאל א יאר, אנשטאט איין מאל אין דריי יאר ווי עס איז געווען איינגעפירט אין ארץ ישראל{{הערה|זעט אויך: חיים סיימונס, "[https://chaimsimons.net/parshiot.pdf הבדלים בקריאת הפרשיות בין בני א"י ובין בני חו"ל]", '''סיני''' קו (1990), זייט לד}}. | מיט'ן אנטדעקן די [[קאירא גניזה]], וועלכע האט אנטהאלטן פיל פון קליר'ס פיוטים, אויך אזוינע וואס זענען נישט געווען באקאנט ביז היינט האבן די חוקרים באקומען מער אינפארמאציע איבער דער קליר<!-- , און צוזאמען מיט דעם איז אפגעפרעגט געווארן די הנחה אז גראמען איז געקומען צו לשון־קודש דורך אראביש{{מקור}} -->. אין די פיוטים זעט מען אז ער האט זיך געפירט מיט די שפעטערדיגע מנהגים פון א"י וואס זענען געווען מער נוטה צו מנהג בבל. אין [[מערבית]] אויף [[ראש השנה]] וואס פאלט אויס אום [[שבת]] האט ער צוגעענדיגט ביי 'ברכת גאולה' אזוי ווי די בבלי'שע חתימה 'גאל ישראל', אנשטאט נוסח ארץ ישראל צו ענדיגן 'צור ישראל וגואלו'{{הערה|זעט {{צ-זשורנאל|פליישער|פיוט על סדרי התקיעה בשופר בארץ-ישראל בראש-השנה ושבת|תרביץ|א|עמ=66|סדרה=נד|שנת הוצאה=תשמ"ה|JSTOR=23596090}}, הערה 14.}}, און ווי עס זעט אויס האט ער באזירט זיינע פיוטים אויף די סדר פון [[קריאת התורה]] וואס מען ענדיגט די תורה איינמאל א יאר, אנשטאט איין מאל אין דריי יאר ווי עס איז געווען איינגעפירט אין ארץ ישראל{{הערה|זעט אויך: חיים סיימונס, "[https://chaimsimons.net/parshiot.pdf הבדלים בקריאת הפרשיות בין בני א"י ובין בני חו"ל]", '''סיני''' קו (1990), זייט לד}}. | ||
די חוקרים לערנען אפ אסאך לשונות אין זיינע פיוטים אז זיי באציען זיך צו די [[ביזאנטישע אימפעריע|ביזאנטישע קריסטן]] וועלכע געוועלטיגן אין ארץ ישראל, און אינאיינעם מיט'ן אפשאצן די סטיל פון זיינע פיוטים איז אנגענומען אז ער האט געלעבט בערך אין די תקופה פון די [[רבנן סבוראי]] אדער די ערשטע [[גאונים]] (6טער אדער 7טער י"ה). אין פארגאנגענהייט איז געווען פארשפרייט די דעה אז ער האט געלעבט פאר די אקופאציע פון די [[אראבער]] וואס האבן איבערגענומען ארץ ישראל פון די ביזאנטן אין יאר ד'שצ"ח (638 למס'), וויבאלד עס ווערן נישט דערמאנט קיין אראבער אין זיינע פיוטים. מיט די יארן זענען יא געפונען געווארן אויך אייניגע דערמאנונגען פון אראבער אין געוויסע פיוטים{{הערה|זעט צום ביישפיל: {{צ-זשורנאל|עזרא פליישער|לוח מועדי השנה בפיוט לר' אלעזר בירבי קיליר|תרביץ|נב [ב] (טבת תשמ"ג)|עמ=254–257|JSTOR=23595971}}.}}, און לויט דעם נעמט מען אן אז די אראבישע אקופאציע איז פארגעקומען סוף ימיו{{הערה|{{צ-בוך|מחבר=שולמית אליצור|נאמען=סוד משלשי קודש|מקום הוצאה=ירושלים|מו"ל=האיגוד העולמי למדעי היהדות|שנת הוצאה=תשע"ט|עמ=697–703|ISBN=9789657418109}}}}. אלזא האט ער געלעבט אין ענדע פון דער תקופה וואס די [[ביזאנטישע אימפעריע]] האט געוועלטיגט אין ארץ ישראל און די ערשטע יארן פון די [[מוסלמענער]] הערשאפט אויף ארץ ישראל, ארום אנהייב פונעם 7טער יארהונדערט. | די חוקרים לערנען אפ אסאך לשונות אין זיינע פיוטים אז זיי באציען זיך צו די [[ביזאנטישע אימפעריע|ביזאנטישע קריסטן]] וועלכע געוועלטיגן אין ארץ ישראל, און אינאיינעם מיט'ן אפשאצן די סטיל פון זיינע פיוטים איז אנגענומען אז ער האט געלעבט בערך אין די תקופה פון די [[רבנן סבוראי]] אדער די ערשטע [[גאונים]] (6טער אדער 7טער י"ה). אין פארגאנגענהייט איז געווען פארשפרייט די דעה אז ער האט געלעבט פאר די אקופאציע פון די [[אראבער]] וואס האבן איבערגענומען ארץ ישראל פון די ביזאנטן אין יאר ד'שצ"ח (638 למס'), וויבאלד עס ווערן נישט דערמאנט קיין אראבער אין זיינע פיוטים. מיט די יארן זענען יא געפונען געווארן אויך אייניגע דערמאנונגען פון אראבער אין געוויסע פיוטים{{הערה|זעט צום ביישפיל: {{צ-זשורנאל|עזרא פליישער|לוח מועדי השנה בפיוט לר' אלעזר בירבי קיליר|תרביץ|נב [ב] (טבת תשמ"ג)|עמ=254–257|JSTOR=23595971}}.}}, און לויט דעם נעמט מען אן אז די אראבישע אקופאציע איז פארגעקומען סוף ימיו{{הערה|{{צ-בוך|מחבר=שולמית אליצור|נאמען=סוד משלשי קודש|מקום הוצאה=ירושלים|מו"ל=האיגוד העולמי למדעי היהדות|שנת הוצאה=תשע"ט|עמ=697–703|ISBN=9789657418109}}}}. אלזא האט ער געלעבט אין ענדע פון דער תקופה וואס די [[ביזאנטישע אימפעריע]] האט געוועלטיגט אין ארץ ישראל און די ערשטע יארן פון די [[מוסלמענער]] הערשאפט אויף ארץ ישראל, ארום אנהייב פונעם 7טער יארהונדערט. | ||