אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "רוי:סלאנים (חסידות)"
ק (1 רעוויזיע אימפארטירט: אימפארטירט פון די יידישע וויקיפעדיע, זע ביישטייערער ליסטע) |
(פארברייטערט מיט מקור) |
||
| (11 מיטלסטע ווערסיעס פון 6 באַניצער נישט געוויזן.) | |||
| שורה 4: | שורה 4: | ||
==היסטאריע== | ==היסטאריע== | ||
אין [[ה'תרי"ח]] ([[1858]]), נאך דער פטירה פון | אין [[ה'תרי"ח]] ([[1858]]), נאך דער פטירה פון [[רבי משה פון קאברין]] ([[כ"ט אייר]] ה'תרי"ח), האט א גרויסער טייל פון זיינע חסידים מקבל געווען אויף זיך די הנהגה פון זיין תלמיד [[רבי אברהם וויינבערג (דער ערשטער)]] ([[1804]]-[[1883]]) וואס האט געוואוינט אין סלאנים, אזוי האט אנגעהויבן דער סלאנימער הויף. דער ערשטער סלאנימער רבי איז באוואוסט נאכן נאמען פון זיין ספר ''יסוד העבודה'' וואס באהאנדלט די יסודות פון חסידות. ער איז נפטר געווארן [[י"א חשון]] [[ה'תרמ"ד]] ([[1883]]). | ||
נאך זיין פטירה האט זיין אייניקל (א זון פון זיין בן יחיד, רבי יחיאל מיכל אהרן) | נאך זיין פטירה האט זיין אייניקל (א זון פון זיין בן יחיד, רבי יחיאל מיכל אהרן) [[רבי שמואל וויינבערג]], דער ''דברי שמואל'', באקאנט אלס "דער פאטער", איבערגענומען די רביסטעווע. ער האט אוועקגעשטעלט די יסודות אויף וואס מ'האט שפעטער אויפגעשטעלט [[אגודת ישראל]]. ער האט געדינט אלס רבי צוויי און דרייסיג יאר ביז זיין פטירה [[י"ט שבט]] [[ה'תרע"ו]] ([[1916]]) אין [[ווארשע]]. | ||
[[טעקע:רבי ישכר לייב וינברג מסלונים.jpg|שמאל|ממוזער|120px|רבי ישכר לייב וויינברג פון סלאנים]] | [[טעקע:רבי ישכר לייב וינברג מסלונים.jpg|שמאל|ממוזער|120px|רבי ישכר לייב וויינברג פון סלאנים]] | ||
נאך רבי שמואל'ס פטירה זענען זיינע צווי זין געווארן רביס. זיין בכור | נאך רבי שמואל'ס פטירה זענען זיינע צווי זין געווארן רביס. זיין בכור [[רבי ישכר לייב וויינבערג]] האט איבערגענומען די רביסטעווע אין סלאנים; ער איז נפטר געווארן [[כ"ח ניסן]] אין יאר [[ה'תרפ"ח]] ([[1928]]), (זיין נאכפאלגער איז געווען זיין זון [[רבי אברהם יהושע העשיל וויינבערג]] וואס איז ארויף אין [[ארץ ישראל]] אין יאר ה'תרצ"ה ([[1935]]) וואו ער האט זיך באזעצט אין [[תל אביב]]). דער יונגערער זון, [[רבי אברהם וויינבערג (דער צווייטער)]], מחבר פון ''בית אברהם'', האט געצויגן קיין [[ביאליסטאק]] וואו ער געפירט אלס סלאנימער רבי; שפעטער האט ער געפירט אין [[באראנאוויטש]]. ער האט אויפגעשטעלט דארטן א גרויסן צענטער פון חסידות און די ''תורת חסד'' [[ישיבה]]. רבי אברהם וויינבערג איז נפטר געווארן אין סלאנים [[א' אייר]] [[ה'תרצ"ג]] ([[1933]]). | ||
ווען דער צוויטער רבי אברהם וויינבערג איז נפטר געווארן, האט ער איבערגעלאזט נאך זיך איין זון, | ווען דער צוויטער רבי אברהם וויינבערג איז נפטר געווארן, האט ער איבערגעלאזט נאך זיך איין זון, [[רבי שלמה דוד יהושע וויינבערג|רבי שלמה דוד יהושע]], וואס איז נאך געווען א [[בחור]]. מיט דעם האבן די חסידים אים אנגענומען אלס זייער רבי, און ער האט געפירט די הויף ביז ווען ער איז געהרגעט געווארן ביי די [[לאגער|פארניכטונגס לאגער]] דורך די [[נאציזם|נאציס]] אום [[ו' חשון|ו' מרחשון]] [[ה'תש"ד]]. | ||
נאך דער [[צווייטער וועלט מלחמה]], ווען די מערהייט פון סלאנימער חסידים וואס האבן געוואוינט אין אויסלאנד זענען געהרגעט געווארן, האבן די חסידים פון ארץ ישראל אנגענומען פאר א רבי'ן [[מרדכי חיים סלאנים|מרדכי חיים קאסטילניץ]], וואס איז באוואוסט אלס "ר' מאטל" אדער "ר' מאטל דיין"). רבי מרדכי חיים האט נישט געוואלט זיין א רבי, אבער פאקטיש האט ער אויפגעשטעלט דעם הויף פונדאסניי אין ארץ ישראל און האט איהם געפירט. | נאך דער [[צווייטער וועלט מלחמה]], ווען די מערהייט פון סלאנימער חסידים וואס האבן געוואוינט אין אויסלאנד זענען געהרגעט געווארן, האבן די חסידים פון ארץ ישראל אנגענומען פאר א רבי'ן [[מרדכי חיים סלאנים|מרדכי חיים קאסטילניץ]], וואס איז באוואוסט אלס "ר' מאטל" אדער "ר' מאטל דיין"). רבי מרדכי חיים האט נישט געוואלט זיין א רבי, אבער פאקטיש האט ער אויפגעשטעלט דעם הויף פונדאסניי אין ארץ ישראל און האט איהם געפירט. | ||
רבי מאטל איז נפטר געווארן [[י"ד טבת]] [[ה'תשי"ד]], און | רבי מאטל איז נפטר געווארן [[י"ד טבת]] [[ה'תשי"ד]], און [[רבי אברהם וויינברג (דער דריטער)]], מחבר פון "ברכת אברהם", האט אנגעהויבן צו פירן דעם הויף. זיבן און צוואנציג יאר האט ער געפירט, און אין די יארן ווען ער פלעגט דינען אלס רבי האט ער צוריק אויפגעשטעלט דעם הויף. ער איז געווען א מיטגליד פון דער [[מועצת גדולי התורה]] פון [[אגודת ישראל]], און פלעגט אנהאלטן גוטע באציאונגען מיט אלע גדולי הדור פון יענער צייט. | ||
אין דער צייט וואס דער ברכת אברהם האט געפירט, איז אויסגעבראכן א מחלוקת צוווישן די חסידים, ביז טייל פון די חסידים האבן באקרוינט רבי זיין איידעם | אין דער צייט וואס דער ברכת אברהם האט געפירט, איז אויסגעבראכן א מחלוקת צוווישן די חסידים, ביז טייל פון די חסידים האבן באקרוינט רבי זיין איידעם [[רבי שלום נח בערעזאווסקי]], דער "נתיבות שלום". א חודש שפעטער איז דער שווער נפטר געווארן, אין [[י"ב סיון]] [[ה'תשמ"א|תשמ"א]], און דער הויף האט זיך צוטיילט לויט די גוטסהייסונג פונעם ברכת אברהם. א טייל זענען געבליבן געטריי פאר דעם "נתיבות שלום" און נאך זיין פטירה האבן זיי מקבל געווען אויף זיך דעם פירערשאפט פון זיין זון [[רבי שמואל בערעזאווסקי]]. זיי זענען באוואוסט אלס די [[ווייס סלאנים|ווייסע סלאנימער]], און א טייל האבן אנגענומען פאר א רבי'ן [[רבי אברהם וויינברג (דער פערטער)]], און זיי זענען באוואוסט אלס די [[שווארץ סלאנים|שווארצע סלאנימער]]. | ||
==הווה== | |||
===סלונים=== | |||
'''ווייס סלאנים''' ווערן אנגערופען די [[חסידות]] וואס איז אויפגעשטעלט געווארען דורך [[רבי שלום נח בערעזאווסקי]] בעל [[הנתיבות שלום]] ז"ל וואס ער האט אוועק גענומען א גרויס חלק פון חסידים פון זיין שווער האדמו"ר מסלאנים זצ"ל ווען זיי האבן מכתיר געווען ר' שלום נח ז"ל בחיים חיותו פון זיין שווער. | |||
זיי האבן אנגערופן די וואס זענען איבערגבליבן מיט זיין שווער מיט'ן נאמען "שווארצע חסידים" נישט וועלנדיג אים נעמען פאר רבי אין דער צייט וואס זייער רבי האט נאך גילעבט האבן די וועלכע מ'האט גערופן "שווארצע" זיי אנגעהויבן צו רופען "ווייסע" און אזוי איז עס געבליבן. | |||
===סלאנים=== | |||
'''שווארצער סלאנים''' ווערט אנגערופן דער צווייג פון [[סלאנים (חסידות)|סלאנים]] וואס שטייט אונטער דער הנהגה פון [[רבי אברהם וויינבערג (בני ברק)|רבי אברהם וויינבערג]] (געבוירן [[כ"ט חשון]] [[תש"ה]]){{הערה|{{צ-זשורנאל|שלמה ניימאן|אשרי ילדותינו: די קינדער יארן פון אונזערע רבי'ס|קינדער שריפט|235|61|שנת הוצאה=סוכות תשפ"ד}}}} פון [[בני ברק]]. ער איז אויפגענומען געווארן אלס סלאנימער רבי נאך דעם וואס זיין ווייבס זיידע דער [[אברהם וויינבערג (דער דריטער)|ברכת אברהם]] פון סלאנים איז נפטר געווארן. דער הויפט בית מדרש, "באר אברהם", געפינט זיך אינעם [[עזרת תורה]] געגנט אין [[ירושלים]]. | |||
דער אדמו"ר רבי אברהם וויינבערג איז אן איידעם ביי הרב שמואל וויינבערג, זון פון [[רבי אברהם וויינבערג (דער צווייטער)|אברהם וויינבערג]], דער "ברכת אברהם", און אן אייניקל פון יוסף וויינבערג, פלומעניק פון רבי אברהם וויינבערג דער דריטער. ער פירט די מוסדות "באר אברהם" און וואוינט אין בני ברק. זיי האבן אויפגעשטעלט קהילות און מוסדות אין ירושלים, בני ברק, בית שמש, רחובות, אלעד און אשדוד, ווי אויך אין די פאראייניגטע שטאטן (בארא פארק, וויליאמסבורג און מאנסי), ענגלאד, בעלגיע און דער שווייץ. דאס חסידות האט 800 משפחות אין דער וועלט. | |||
דער סלאנימער רבי פירט זיין עדה חסידים מיט א שטארקייט און פעסטקייט, און מיט זיינע געוואלדיגע ידיעות בתורה ובחסידות לאזט ער זיך הערן בכל עת מצוא. דער רבי איז באקאנט מיט זיין קלוגשאפט און כאריזמאטישקייט, ווי אויך פראקטישקייט, דערצו איז ער אויך א גרויסער מחדש און ווארפט כסדר נייע בליצן און ווערטלעך. אויך איז ער א גרויסער ידען אין סיפורי צדיקים, זיינע מלוה מלכה'עס יעדע מוצאי שבת זענען דורכגעפלאכטן מיט פארצייטישע סיפורים פון פארשידענע הויפן. | |||
די סיבה פארוואס מרופט זיי שווארצע איז ווייל די קבוצה וואס האט זיך אפגעטיילט נאך בחייו פון דעם פריערדיגן רבי און האט מכתיר געווען זיין איידעם בעל [[שלום נח בערעזאווסקי|נתיבות שלום]] בערך א חודש איידער ער איז נפטר געווארן האט זיי אנגערופן שווארצע חסידים און אזוי איז געבליבן זייער נאמען אין דער גאס. | |||
דער סלאנימער רבי האט פיר קינדער: | |||
*ר' יצחק אייזיק, זיווג ראשון איידעם פון ר' וועלוועל טווערסקי, בזיווג שני (נאך די ערשטע ווייב איז נפטר געווארן), איידעם פון טייטלבוים | |||
*איידעם ר' דב בעריש שניאורסון, זון פון ר' יוסף משה שניאורסון | |||
*איידעם ר' ישעיה אשר פנט, זון פון דעעשע רבי זצ"ל פון רמות | |||
*ר' יוסף, זיווג ראשון איידעם פון בוהוש'ער רבי, בזיווג שני איידעם פון ר' משה גולינסקי ע"ה. | |||
==רעפערענצן== | |||
{{רעפערענצן}} | |||
{{חסידישע הויפן|סלאנים{{!}}*}} | {{חסידישע הויפן|סלאנים{{!}}*}} | ||
{{ | {{שטומף|חסידות}} | ||
[[קאַטעגאָריע:אויף יידיש]] | |||
{{קרד/ויקי/יידיש}} | |||
[[he:חסידות סלונים]] | |||
יעצטיגע רעוויזיע זינט 20:03, 30 יולי 2024
דער סלאנימער הויף איז א חסידות וואס שטאמט פון דער שטאט סלאנים, אין מערב בעלארוס. די שושלת פון סלאנימער רבי'ס ציט זיך שוין לענגער ווי 150 יאר. סלאנים לייגט א דגש אויף אמונה און ענווה.
היסטאריע
אין ה'תרי"ח (1858), נאך דער פטירה פון רבי משה פון קאברין (כ"ט אייר ה'תרי"ח), האט א גרויסער טייל פון זיינע חסידים מקבל געווען אויף זיך די הנהגה פון זיין תלמיד רבי אברהם וויינבערג (דער ערשטער) (1804-1883) וואס האט געוואוינט אין סלאנים, אזוי האט אנגעהויבן דער סלאנימער הויף. דער ערשטער סלאנימער רבי איז באוואוסט נאכן נאמען פון זיין ספר יסוד העבודה וואס באהאנדלט די יסודות פון חסידות. ער איז נפטר געווארן י"א חשון ה'תרמ"ד (1883).
נאך זיין פטירה האט זיין אייניקל (א זון פון זיין בן יחיד, רבי יחיאל מיכל אהרן) רבי שמואל וויינבערג, דער דברי שמואל, באקאנט אלס "דער פאטער", איבערגענומען די רביסטעווע. ער האט אוועקגעשטעלט די יסודות אויף וואס מ'האט שפעטער אויפגעשטעלט אגודת ישראל. ער האט געדינט אלס רבי צוויי און דרייסיג יאר ביז זיין פטירה י"ט שבט ה'תרע"ו (1916) אין ווארשע.
נאך רבי שמואל'ס פטירה זענען זיינע צווי זין געווארן רביס. זיין בכור רבי ישכר לייב וויינבערג האט איבערגענומען די רביסטעווע אין סלאנים; ער איז נפטר געווארן כ"ח ניסן אין יאר ה'תרפ"ח (1928), (זיין נאכפאלגער איז געווען זיין זון רבי אברהם יהושע העשיל וויינבערג וואס איז ארויף אין ארץ ישראל אין יאר ה'תרצ"ה (1935) וואו ער האט זיך באזעצט אין תל אביב). דער יונגערער זון, רבי אברהם וויינבערג (דער צווייטער), מחבר פון בית אברהם, האט געצויגן קיין ביאליסטאק וואו ער געפירט אלס סלאנימער רבי; שפעטער האט ער געפירט אין באראנאוויטש. ער האט אויפגעשטעלט דארטן א גרויסן צענטער פון חסידות און די תורת חסד ישיבה. רבי אברהם וויינבערג איז נפטר געווארן אין סלאנים א' אייר ה'תרצ"ג (1933).
ווען דער צוויטער רבי אברהם וויינבערג איז נפטר געווארן, האט ער איבערגעלאזט נאך זיך איין זון, רבי שלמה דוד יהושע, וואס איז נאך געווען א בחור. מיט דעם האבן די חסידים אים אנגענומען אלס זייער רבי, און ער האט געפירט די הויף ביז ווען ער איז געהרגעט געווארן ביי די פארניכטונגס לאגער דורך די נאציס אום ו' מרחשון ה'תש"ד.
נאך דער צווייטער וועלט מלחמה, ווען די מערהייט פון סלאנימער חסידים וואס האבן געוואוינט אין אויסלאנד זענען געהרגעט געווארן, האבן די חסידים פון ארץ ישראל אנגענומען פאר א רבי'ן מרדכי חיים קאסטילניץ, וואס איז באוואוסט אלס "ר' מאטל" אדער "ר' מאטל דיין"). רבי מרדכי חיים האט נישט געוואלט זיין א רבי, אבער פאקטיש האט ער אויפגעשטעלט דעם הויף פונדאסניי אין ארץ ישראל און האט איהם געפירט.
רבי מאטל איז נפטר געווארן י"ד טבת ה'תשי"ד, און רבי אברהם וויינברג (דער דריטער), מחבר פון "ברכת אברהם", האט אנגעהויבן צו פירן דעם הויף. זיבן און צוואנציג יאר האט ער געפירט, און אין די יארן ווען ער פלעגט דינען אלס רבי האט ער צוריק אויפגעשטעלט דעם הויף. ער איז געווען א מיטגליד פון דער מועצת גדולי התורה פון אגודת ישראל, און פלעגט אנהאלטן גוטע באציאונגען מיט אלע גדולי הדור פון יענער צייט.
אין דער צייט וואס דער ברכת אברהם האט געפירט, איז אויסגעבראכן א מחלוקת צוווישן די חסידים, ביז טייל פון די חסידים האבן באקרוינט רבי זיין איידעם רבי שלום נח בערעזאווסקי, דער "נתיבות שלום". א חודש שפעטער איז דער שווער נפטר געווארן, אין י"ב סיון תשמ"א, און דער הויף האט זיך צוטיילט לויט די גוטסהייסונג פונעם ברכת אברהם. א טייל זענען געבליבן געטריי פאר דעם "נתיבות שלום" און נאך זיין פטירה האבן זיי מקבל געווען אויף זיך דעם פירערשאפט פון זיין זון רבי שמואל בערעזאווסקי. זיי זענען באוואוסט אלס די ווייסע סלאנימער, און א טייל האבן אנגענומען פאר א רבי'ן רבי אברהם וויינברג (דער פערטער), און זיי זענען באוואוסט אלס די שווארצע סלאנימער.
הווה
סלונים
ווייס סלאנים ווערן אנגערופען די חסידות וואס איז אויפגעשטעלט געווארען דורך רבי שלום נח בערעזאווסקי בעל הנתיבות שלום ז"ל וואס ער האט אוועק גענומען א גרויס חלק פון חסידים פון זיין שווער האדמו"ר מסלאנים זצ"ל ווען זיי האבן מכתיר געווען ר' שלום נח ז"ל בחיים חיותו פון זיין שווער.
זיי האבן אנגערופן די וואס זענען איבערגבליבן מיט זיין שווער מיט'ן נאמען "שווארצע חסידים" נישט וועלנדיג אים נעמען פאר רבי אין דער צייט וואס זייער רבי האט נאך גילעבט האבן די וועלכע מ'האט גערופן "שווארצע" זיי אנגעהויבן צו רופען "ווייסע" און אזוי איז עס געבליבן.
סלאנים
שווארצער סלאנים ווערט אנגערופן דער צווייג פון סלאנים וואס שטייט אונטער דער הנהגה פון רבי אברהם וויינבערג (געבוירן כ"ט חשון תש"ה)[1] פון בני ברק. ער איז אויפגענומען געווארן אלס סלאנימער רבי נאך דעם וואס זיין ווייבס זיידע דער ברכת אברהם פון סלאנים איז נפטר געווארן. דער הויפט בית מדרש, "באר אברהם", געפינט זיך אינעם עזרת תורה געגנט אין ירושלים.
דער אדמו"ר רבי אברהם וויינבערג איז אן איידעם ביי הרב שמואל וויינבערג, זון פון אברהם וויינבערג, דער "ברכת אברהם", און אן אייניקל פון יוסף וויינבערג, פלומעניק פון רבי אברהם וויינבערג דער דריטער. ער פירט די מוסדות "באר אברהם" און וואוינט אין בני ברק. זיי האבן אויפגעשטעלט קהילות און מוסדות אין ירושלים, בני ברק, בית שמש, רחובות, אלעד און אשדוד, ווי אויך אין די פאראייניגטע שטאטן (בארא פארק, וויליאמסבורג און מאנסי), ענגלאד, בעלגיע און דער שווייץ. דאס חסידות האט 800 משפחות אין דער וועלט.
דער סלאנימער רבי פירט זיין עדה חסידים מיט א שטארקייט און פעסטקייט, און מיט זיינע געוואלדיגע ידיעות בתורה ובחסידות לאזט ער זיך הערן בכל עת מצוא. דער רבי איז באקאנט מיט זיין קלוגשאפט און כאריזמאטישקייט, ווי אויך פראקטישקייט, דערצו איז ער אויך א גרויסער מחדש און ווארפט כסדר נייע בליצן און ווערטלעך. אויך איז ער א גרויסער ידען אין סיפורי צדיקים, זיינע מלוה מלכה'עס יעדע מוצאי שבת זענען דורכגעפלאכטן מיט פארצייטישע סיפורים פון פארשידענע הויפן.
די סיבה פארוואס מרופט זיי שווארצע איז ווייל די קבוצה וואס האט זיך אפגעטיילט נאך בחייו פון דעם פריערדיגן רבי און האט מכתיר געווען זיין איידעם בעל נתיבות שלום בערך א חודש איידער ער איז נפטר געווארן האט זיי אנגערופן שווארצע חסידים און אזוי איז געבליבן זייער נאמען אין דער גאס.
דער סלאנימער רבי האט פיר קינדער:
- ר' יצחק אייזיק, זיווג ראשון איידעם פון ר' וועלוועל טווערסקי, בזיווג שני (נאך די ערשטע ווייב איז נפטר געווארן), איידעם פון טייטלבוים
- איידעם ר' דב בעריש שניאורסון, זון פון ר' יוסף משה שניאורסון
- איידעם ר' ישעיה אשר פנט, זון פון דעעשע רבי זצ"ל פון רמות
- ר' יוסף, זיווג ראשון איידעם פון בוהוש'ער רבי, בזיווג שני איידעם פון ר' משה גולינסקי ע"ה.
רעפערענצן
- ↑ שלמה ניימאן, "אשרי ילדותינו: די קינדער יארן פון אונזערע רבי'ס", קינדער שריפט 235, סוכות תשפ"ד, עמ' 61
דאס איז נישט קיין המכלול ארטיקל, בלויז עפעס וואס ליגט דא ביז עס וועט ערזעצט ווערן מיט בעסערס. שרייבט עס איבער!