מייבאים כמותיים, בדוקי עריכות אוטומטית, ביוראקראטן, אינטערפעיס רעדאקטארן, emailconfirmed, אינטערפעיס אדמיניסטראַטאָרן, מנטרים, סיסאפן, צוות טכני, מייבאים, מעדכנים, אספקלריה רעדאקטארן
102,362
רעדאגירונגען
ק
צולייגן לינק צו כזית
ק (החלפת טקסט – "רבי [[" ב־"[[רבי ") |
ק (צולייגן לינק צו כזית) |
||
| (7 מיטלסטע ווערסיעס פון 2 באַניצער נישט געוויזן.) | |||
| שורה 1: | שורה 1: | ||
{{דעסקריפציע||ענגליש = text that sets forth the order of the Passover Seder|העב=חיבור יהודי קדום שנועד להיקרא בליל הסדר|דייטש=Erzählung und Handlungsanweisung für den jüdischen Seder (Vorabend des Pessachfestes)|}} | |||
[[טעקע:Kaufmann Haggadah p 014.jpg|לינקס|ממוזער|250px|א בלאט פון דער קויפמאן הגדה]] | [[טעקע:Kaufmann Haggadah p 014.jpg|לינקס|ממוזער|250px|א בלאט פון דער קויפמאן הגדה]] | ||
די '''הגדה של פסח''' שטאמט פון אן אוראלטן מדרש וואס ווערט שוין דערמאנט אין דער משנה.{{הערה|[[מסכת פסחים]], פרק י}} | די '''הגדה של פסח''' שטאמט פון אן אוראלטן מדרש וואס ווערט שוין דערמאנט אין דער משנה.{{הערה|[[מסכת פסחים]], פרק י}} | ||
| שורה 6: | שורה 7: | ||
מען זאגט די הגדה [[פסח]] ביים סדר, באזירט אויפן פסוק "והגדת לבנך", כדי צו פארציילן די כראניקאלן פון יציאת מצרים. | מען זאגט די הגדה [[פסח]] ביים סדר, באזירט אויפן פסוק "והגדת לבנך", כדי צו פארציילן די כראניקאלן פון יציאת מצרים. | ||
די הגדה הייבט אן מיט [[קידוש]], דער ערשטעט פון די פיר כוסות. נאכדעם פרעגט א קינד (אדער אלע קינדער) די ''מה נשתנה'' און דער פאטער (אדער ווער עס פירט דעם סדר) זאגט איבער ''מגיד''. מען טרינקט דעם צווייטן כוס, מעט עסט די כזית מצה, און מרור. דערנאך עסט מען די סעודה און מען בענטשט אויפן דריטן כוס. דערנאך איז מען ממשיך די הגדה מיטן צווייטן טייל פון [[הלל (דאווענען)|הלל]] און [[נשמת]] און מען טרינקט דעם פערטן כוס. ס'איז א מנהג צו זינגען פארשיידענע פיוטים און געזאנגען ביים סוף פונעם סדר. | די הגדה הייבט אן מיט [[קידוש]], דער ערשטעט פון די פיר כוסות. נאכדעם פרעגט א קינד (אדער אלע קינדער) די ''מה נשתנה'' און דער פאטער (אדער ווער עס פירט דעם סדר) זאגט איבער ''מגיד''. מען טרינקט דעם צווייטן כוס, מעט עסט די [[כזית]] מצה, און מרור. דערנאך עסט מען די סעודה און מען בענטשט אויפן דריטן כוס. דערנאך איז מען ממשיך די הגדה מיטן צווייטן טייל פון [[הלל (דאווענען)|הלל]] און [[נשמת]] און מען טרינקט דעם פערטן כוס. ס'איז א מנהג צו זינגען פארשיידענע פיוטים און געזאנגען ביים סוף פונעם סדר. | ||
== הא לחמא עניא == | == הא לחמא עניא == | ||
| שורה 33: | שורה 34: | ||
מַעֲשֶׂה בְּרַבִּי אֱלִיעֶזֶר, וְרַבִּי יְהוֹשֻׁעַ, וְרַבִּי אֶלְעָזָר בֶּן עֲזַרְיָה, וְרַבִּי עֲקִיבָא, וְרַבִּי טַרְפוֹן, עס איז געווען א מעשה מיט רַבִּי אֱלִיעֶזֶר, און ְרַבִּי יְהוֹשֻׁעַ, און רַבִּי אֶלְעָזָר בֶּן עֲזַרְיָה, און רַבִּי עֲקִיבָא, און רַבִּי טַרְפוֹן, וואס זיי האבן דאך געהאט די אלע מעלות חֲכָמִים, נְבוֹנִים, זְקֵנִים, יוֹדְעִים אֶת הַתּוֹרָה, שֶׁהָיוּ מְסֻבִּין בִּבְנֵי בְרַק, וְהָיוּ מְסַפְּרִים בִּיצִיאַת מִצְרַיִם, כָּל אוֹתוֹ הַלַּיְלָה, וואס זיי זענען געזעצן אין בני ברק, און זיי האבן זייער פארמערט צו דערציילען סיפור יציאת מצרים, און זיי האבן זיך אזוי שטארק אריינגעטוהן אין דעם סיפור אז זיי האבן אפילו נישט באמערקט אז עס איז שוין טאג געווארן עַד שֶׁבָּאוּ תַלְמִידֵיהֶם וְאָמְרוּ לָהֶם: "רַבּוֹתֵינוּ, הִגִּיעַ זְמַן קְרִיאַת שְׁמַע, שֶׁל שַׁחֲרִית" ביז די תלמידים זענען געקומען און געזאגט אז עס איז שוין געווארען טאג, און עס איז שוין געקומען דעם זמן קריאת שמע של שחרית, און עס איז שוין נישט דא קיין מצוה פון "והגדת לבנך": | מַעֲשֶׂה בְּרַבִּי אֱלִיעֶזֶר, וְרַבִּי יְהוֹשֻׁעַ, וְרַבִּי אֶלְעָזָר בֶּן עֲזַרְיָה, וְרַבִּי עֲקִיבָא, וְרַבִּי טַרְפוֹן, עס איז געווען א מעשה מיט רַבִּי אֱלִיעֶזֶר, און ְרַבִּי יְהוֹשֻׁעַ, און רַבִּי אֶלְעָזָר בֶּן עֲזַרְיָה, און רַבִּי עֲקִיבָא, און רַבִּי טַרְפוֹן, וואס זיי האבן דאך געהאט די אלע מעלות חֲכָמִים, נְבוֹנִים, זְקֵנִים, יוֹדְעִים אֶת הַתּוֹרָה, שֶׁהָיוּ מְסֻבִּין בִּבְנֵי בְרַק, וְהָיוּ מְסַפְּרִים בִּיצִיאַת מִצְרַיִם, כָּל אוֹתוֹ הַלַּיְלָה, וואס זיי זענען געזעצן אין בני ברק, און זיי האבן זייער פארמערט צו דערציילען סיפור יציאת מצרים, און זיי האבן זיך אזוי שטארק אריינגעטוהן אין דעם סיפור אז זיי האבן אפילו נישט באמערקט אז עס איז שוין טאג געווארן עַד שֶׁבָּאוּ תַלְמִידֵיהֶם וְאָמְרוּ לָהֶם: "רַבּוֹתֵינוּ, הִגִּיעַ זְמַן קְרִיאַת שְׁמַע, שֶׁל שַׁחֲרִית" ביז די תלמידים זענען געקומען און געזאגט אז עס איז שוין געווארען טאג, און עס איז שוין געקומען דעם זמן קריאת שמע של שחרית, און עס איז שוין נישט דא קיין מצוה פון "והגדת לבנך": | ||
הקדמה: וויבאלד מען האט שוין דערמאנט דער תנא " | הקדמה: וויבאלד מען האט שוין דערמאנט דער תנא "[[רבי אלעזר בן עזריה]]" האט דער בעל ההגדה שוין אראפגעברענגט זיין שיטה וואס ער האלט וועגן דעם חיוב פון דערמאנען יציאת מצרים יעדן טאג ביי די פרשה פון [[ציצית]]. | ||
אָמַר רַבִּי אֶלְעָזָר בֶּן עֲזַרְיָה. האט רַבִּי אֶלְעָזָר בֶּן עֲזַרְיָה געזאגט הֲרֵי אֲנִי כְּבֶן שִׁבְעִים שָׁנָה, איך בין שוין אזוי ווי זעבעציג יאהר אלט, וְלֹא זָכִיתִי, איך האב נישט זוכה געווען צו קענען מנצח זיין מיינע חברים, שֶׁתֵּאָמֵר יְצִיאַת מִצְרַיִם בַּלֵּילוֹת, אז דער חוב פון דערמאנען יציאת מצרים יעדן טאג אין די פרשה פון ציצית איז אויך ביינאכט. עַד שֶּׁדְּרָשָׁהּ בֶּן זוֹמָא. ביז בֶּן זוֹמָא האט דאס גע'דרש'נט פון דעם פסוק. שֶׁנֶּאֱמַר: אזוי ווי עס שטייט אין פסוק: לְמַעַן תִּזְכֹּר, אֶת יוֹם צֵאתְךָ מֵאֶרֶץ מִצְרַיִם, כֹּל יְמֵי חַיֶּיךָ. אויב עס וואלט נאר געשטאנען: יְמֵי חַיֶּיךָ וואלט איך געזאגט אז דער חיוב פון דערמאנען יציאת מצרים איז נאר הַיָּמִים די טעג, אבער וויבאלד עס שטייט דאך: כֹּל יְמֵי חַיֶּיךָ דער איבריגע ווארט "כֹּל" דרש'ענט מען הַלֵּילוֹת. אז אויך אין די נעכט איז אויך דא א חיוב צו ליינען די פרשה פון ציצית און דערמאנען יציאת מצרים (מזכירים יציאת מצרים בלילות). וַחֲכָמִים אוֹמְרִים: אבער די חכמים קריגען זיך און זיי האלטען, אויב עס וואלט נאר געשטאנען יְמֵי חַיֶּיךָ וואלטן מיר געהאלטן אז עס מיינט הָעוֹלָם הַזֶּה, אז נאר יעצט פאר די צייטען פון משיח איז דא א חיוב פון דערמאנען יעדן טאג יציאת מצרים ביי די פרשה פון ציצית, און נישט נאכדעם וואס משיח וועט קומען, אבער וויבאלד עס שטייט דאך כֹּל יְמֵי חַיֶּיךָ א איבריגע ווארט "כֹּל" דרש'ענט מען לְהָבִיא לִימוֹת הַמָּשִׁיחַ אז אויך ווען משיח וועט קומען בב"א וועט אויך זיין א חיוב צו דערמאנען יציאת מצרים: | אָמַר רַבִּי אֶלְעָזָר בֶּן עֲזַרְיָה. האט רַבִּי אֶלְעָזָר בֶּן עֲזַרְיָה געזאגט הֲרֵי אֲנִי כְּבֶן שִׁבְעִים שָׁנָה, איך בין שוין אזוי ווי זעבעציג יאהר אלט, וְלֹא זָכִיתִי, איך האב נישט זוכה געווען צו קענען מנצח זיין מיינע חברים, שֶׁתֵּאָמֵר יְצִיאַת מִצְרַיִם בַּלֵּילוֹת, אז דער חוב פון דערמאנען יציאת מצרים יעדן טאג אין די פרשה פון ציצית איז אויך ביינאכט. עַד שֶּׁדְּרָשָׁהּ בֶּן זוֹמָא. ביז בֶּן זוֹמָא האט דאס גע'דרש'נט פון דעם פסוק. שֶׁנֶּאֱמַר: אזוי ווי עס שטייט אין פסוק: לְמַעַן תִּזְכֹּר, אֶת יוֹם צֵאתְךָ מֵאֶרֶץ מִצְרַיִם, כֹּל יְמֵי חַיֶּיךָ. אויב עס וואלט נאר געשטאנען: יְמֵי חַיֶּיךָ וואלט איך געזאגט אז דער חיוב פון דערמאנען יציאת מצרים איז נאר הַיָּמִים די טעג, אבער וויבאלד עס שטייט דאך: כֹּל יְמֵי חַיֶּיךָ דער איבריגע ווארט "כֹּל" דרש'ענט מען הַלֵּילוֹת. אז אויך אין די נעכט איז אויך דא א חיוב צו ליינען די פרשה פון ציצית און דערמאנען יציאת מצרים (מזכירים יציאת מצרים בלילות). וַחֲכָמִים אוֹמְרִים: אבער די חכמים קריגען זיך און זיי האלטען, אויב עס וואלט נאר געשטאנען יְמֵי חַיֶּיךָ וואלטן מיר געהאלטן אז עס מיינט הָעוֹלָם הַזֶּה, אז נאר יעצט פאר די צייטען פון משיח איז דא א חיוב פון דערמאנען יעדן טאג יציאת מצרים ביי די פרשה פון ציצית, און נישט נאכדעם וואס משיח וועט קומען, אבער וויבאלד עס שטייט דאך כֹּל יְמֵי חַיֶּיךָ א איבריגע ווארט "כֹּל" דרש'ענט מען לְהָבִיא לִימוֹת הַמָּשִׁיחַ אז אויך ווען משיח וועט קומען בב"א וועט אויך זיין א חיוב צו דערמאנען יציאת מצרים: | ||
| שורה 137: | שורה 138: | ||
== פירושים אויף דער הגדה == | == פירושים אויף דער הגדה == | ||
במשך די דורות האט מען געשריבן א סך פירושים אויף דער הגדה. די [[ראשונים]] האבן שוין געשריבן פירושים פון וועמען מען ווייסט: [[רש"י]], [[רשב"ם]], [[אליעזר בן נתן|ראב"ן]], [[רבי יהודה בר יקר]], [[רבי ישעיה די טראני]], [[שבלי הלקט]] (פון רבי צדקיה ב"ר אברהם הרופא), [[תניא רבתי]], [[ריטב"א]], ארחות חיים פון [[רבי אהרון הכהן מלוניל|אהרן הכהן פון לוניל]]; אויך אין [[כלבו (ספר)|כלבו]], [[דוד אבודרהם|אבודרהם]], [[רשב"ץ]], רבנו [[דוד מימוני|דוד הנגיד]], רבנו [[יצחק ב"ר ישראל]], רבנו [[אברהם חדידה]], רבנו [[נתן ב"ר יוסף מקלמרון]], רבנו [[יצחק ב"ר שלמה אלאחדב]], רבנו [[שם טוב אבן שם טוב (הראשון)]], [[רבי יצחק אברבנאל]] און נאך. | במשך די דורות האט מען געשריבן א סך פירושים אויף דער הגדה. די [[ראשונים]] האבן שוין געשריבן פירושים פון וועמען מען ווייסט: [[רש"י]], [[רשב"ם]], [[אליעזר בן נתן|ראב"ן]], [[רבי יהודה בר יקר]], [[רבי ישעיה די טראני]], [[שבלי הלקט]] (פון רבי צדקיה ב"ר אברהם הרופא), [[תניא רבתי]], [[ריטב"א]], ארחות חיים פון [[רבי אהרון הכהן מלוניל|רבי אהרן הכהן פון לוניל]]; אויך אין [[כלבו (ספר)|כלבו]], [[דוד אבודרהם|אבודרהם]], [[רשב"ץ]], רבנו [[דוד מימוני|דוד הנגיד]], רבנו [[יצחק ב"ר ישראל]], רבנו [[אברהם חדידה]], רבנו [[נתן ב"ר יוסף מקלמרון]], רבנו [[יצחק ב"ר שלמה אלאחדב]], רבנו [[שם טוב אבן שם טוב (הראשון)]], [[רבי יצחק אברבנאל]] און נאך. | ||
==ביבליאגראפיע== | ==ביבליאגראפיע== | ||
| שורה 152: | שורה 153: | ||
{{קרד/ויקי/יידיש}} | {{קרד/ויקי/יידיש}} | ||
[[he:הגדה של פסח]] | [[he:הגדה של פסח]] | ||
[[קאַטעגאָריע:הגדה של פסח]] | |||
[[קאַטעגאָריע:תפילה]] | |||