אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "רבי יהושע בן חנניה"

3,369 בייטן אראפגענומען ,  פֿאַר 1 יאָר
ק
←‏רבי'ס: הגהה
ק (←‏יוגנט: טעות סופר)
ק (←‏רבי'ס: הגהה)
שורה 29: שורה 29:


==רבי'ס==
==רבי'ס==
רבן יוחנן בן זכאי, דער הויפט פון די חכמי התורה אין תקופה פון חורבן הבית, איז געווען דער לעצטער אינעם [[שלשלת הקבלה|קייט פון מקבלי התורה]] פון תקופת בית שני. ער האט מקבל געווען פון [[הלל הזקן|הלל]] און [[שמאי]] און האט איבערגעגעבן פאר זיינע תלמידים, וואס האבן פארשפרייט די תורה ביי אידן נאכ'ן חורבן. זייענדיג צווישן זיינע ספעציעלע תלמידים האט רבן יוחנן איבערגעגעבן פאר רבי יהושע פיל פון זיין אומגעהויערע חכמה, אויך דער חלק פון סודות התורה{{הערה|שם=היימאן624|[[#היימאן|היימאן: עמ' 624]]}}. אין גמרא ווערט געברענגט א מעשה וואס צייגט אויף די גרויסקייט פון רבי יהושע אינעם חלק הנסתר פון די תורה, אפילו ווען ער איז נאך געווען א תלמיד:
רבי יהושע איז געווען א תלמיד פון רבי יוחנן בן זכאי, וועלכער איז געווען פון די פירנדע חכמים אין דער תקופה פונעם חורבן בית שני, דער לעצטער אינעם [[שלשלת הקבלה|מקבל]] אין תקופת בית שני, און א תלמיד פון [[הלל הזקן|הלל]] און [[שמאי]. רבי יהושע האט מקבל געווען פון רבי יוחנן רוב פון זיין חכמה, אריינגערעכנט סודות התורה{{הערה|שם=היימאן624|[[#היימאן|היימאן]] זייט 624}}, אין וועלכע ער האט זיך אויסגעצייכנט נאך אלס תלמיד{{הערה|[[#ארטסקרול|ארטסקרול]] זייט 256}}. רבי יהושע האט איבערגעגעבן די סודות התורה פאר רבי עקיבא{{הערה|שם=חגיגה|{{בבלי|חגיגה|יד|ב}}}}.
<blockquote>רבי יהושע און זיין חבר רבי יוסי הכהן זענען געגאנגען אין וועג, און האבן געזאגט "לאמיר דרש'ען אין [[מעשה מרכבה]]". האט רבי יהושע אנגעהויבן און גע'דרש'נט. יענער טאג איז געווען תקופת תמוז [וואס געווענליך איז דער הימל קלאר דאן], האבן זיך די הימלען פארוואלקנט און עס איז געזען געווארן ווי א בויגן אין הימל. און די מלאכי השרת האבן זיך פארזאמלט און געקומען הערן, ווי מענטשן וואס זאמלען זיך איין און קומען זען די מזמוטי חתן וכלה. איז רבי יוסי געגאנגען און דערציילט פאר רבן יוחנן בן זכאי, האט ער געזאגט "אשריכם ואשרי יולדתכם, אשרי עיני שכך ראו". (שפעטער האט רבי יהושע אויסגעלערנט די סודות פאר [[רבי עקיבא]], און רבי עקיבא האט גע'דרש'נט אויף אן ענליכן אופן פאר רבי יהושע){{הערה|שם=חגיגה|{{בבלי|חגיגה|יד|ב}}}}.</blockquote>


רבן יוחנן האט אויסגערעכנט די שבח פון זיינע גרויסע תלמידים, און אויף רבי יהושע האט ער געזאגט: "אשרי יולדתו"{{הערה|{{משנה|אבות|ב|ח}}}}, אז ער איז געלויבט מיט מידות טובות, ביז אלע זאגן אויף אים וואויל איז דער וואס האט אים געבוירן{{הערה|רמב"ם, רע"ב}}. אויך האט רבן יוחנן געליינט אויף אים דעם פסוק{{הערה|{{תנ"ך|קהלת|ד|יב}}}}: "{{מנוקד|הַחוּט הַמְשֻׁלָּשׁ לֹא בִמְהֵרָה יִנָּתֵק}}"{{הערה|שם=אדרנ|{{מסכת קטנה|אבות דרבי נתן|יד|ג}}}}, צייגנדיג אויף זיין גרויס באהאוונטקייט אין מקרא און משנה און דרך ארץ, אדער אז זיין פאטער און זיידע זענען אויך געווען תלמידי חכמים{{הערה|דארט=אדרנ|פירוש מגן אברהם פון רבי יום-טוב צהלון און בן אברהם אויף אבות דרבי נתן, דארט.}}.
ווען רבן יוחנן האט אויסגערעכנט די שבחים פון זיינע גרעסטע תלמידים האט ער אויף רבי יהושע געזאגט "אשרי יולדתו"{{הערה|{{משנה|אבות|ב|ח}}}}, אז ער האט אזאנע מידות טובות, אז אלע זאגן "וואויל איז דער וואס האט אים געבוירן"{{הערה|רמב"ם, רע"ב}}. אויך האט ער גע'דרש'נט אויף אים דעם פסוק{{הערה|{{תנ"ך|קהלת|ד|יב}}}}: "{{מנוקד|הַחוּט הַמְשֻׁלָּשׁ לֹא בִמְהֵרָה יִנָּתֵק}}", אז ער באהאוונטקייט אין מקרא, משנה, און דרך ארץ, אדער אז ער איז דער דריטער דור פון תלמידי חכמים{{הערה|שם=אדרנ|{{מסכת קטנה|אבות דרבי נתן|יד|ג}}}}{{הערה|דארט=אדרנ|פירוש מגן אברהם פון רבי יום-טוב צהלון און בן אברהם אויף אבות דרבי נתן, דארט.}}.


נאך איידער'ן חורבן איז רבי יהושע אנגעקומען צו הוראה, און איז נסמך געווארן דורך רבן יוחנן בן זכאי{{הערה|{{ירושלמי|סנהדרין|א|ב}}}}. פון די מעשה פון גמרא לערנען מיר אז ער איז געווען פון די ראשי המדברים צווישן די חכמים נאך בזמן הבית:
רבי יהושע נסמך געווארן דורך רבן יוחנן בן זכאי צו הוראה נאך איידער'ן חורבן{{הערה|{{ירושלמי|סנהדרין|א|ב}}}}, און ער איז שוין דאן געווען פון די ראשי המדברים צווישן די חכמים{{הערה|[[#ארטסקרול|ארטסקרול]] זייט 256 באזירט אויף {{בבלי|זבחים|קיג|א}}.}}.
<blockquote>איינמאל האט מען געטראפן מענטשליכע ביינער אינעם לשכת דיר העצים אין בית המקדש, און די חכמים האבן צוליב דעם געוואלט גוזר זיין טומאה אויף גאנץ ירושלים [אלס חשש טאמער ס'זענען באגראבן מתים אויף נאך פלעצער]. איז רבי יהושע אויפגעשטאנען אויף זיינע פיס און געזאגט: "איז נישט קיין בושה וכלימה פאר אונז אז מיר זאלן גוזר זיין טומאה אויף די שטאט פון אונזערע עלטערן? וואו זענען די מתי מבול? וואו זענען די הרוגי נבוכדנצר (וואס זענען גע'הרג'עט געווארן ביים ערשטן חורבן הבית)"?{{הערה|שם=זבחיםקיג|{{בבלי|1=זבחים|2=קיג|3=א}} זעט אויך {{משנה|עדיות|ח|ה}}}}. [וויבאלד מיר זעען אז עס זענען נישט מצוי קיין ביינער פון טויטע אין ירושלים – נישט ביינער פון מתי מבול וואס טרעפן זיך אין אנדערע פלעצער, און נישט ביינער פון די הרוגים וואס נבוכדנצר האט גע'הרג'עט ביים ערשטן חורבן – על כרחך אז מ'האט בודק געווען דעם שטאט (בשעת'ן בויען דעם צווייטן בית המקדש) און מ'האט אלעס מפנה געווען, און דאס אנטדעקן עטליכע ביינער אין לשכת העצים איז דעריבער נישט בכח צו מערער זיין אויף דער חזקת טהרה פונעם שטאט{{הערה|דארט=זבחיםקיג|רש"י, דארט}}].</blockquote>


רבי יהושע האט ווארשיינליך געהאט א גרויסע ישיבה (צוזאמען מיט רבי אליעזר) נאך בחייו פון רבן יוחנן בן זכאי, פאר'ן חורבן, וואו רבי עקיבא האט געלערנט ביי אים{{הערה|{{דורות הראשונים|ד|460}}}}. צוזאמען מיט אלע גרויסע פון ירושלים איז ער גערופן געווארן צום סעודת ברית פון [[אלישע בן אבויה]], וואו ער האט עוסק געווען אין תורה מיט זיין נאנטער חבר רבי אליעזר בן הורקנוס און א פייער האט זיי ארומגענומען{{הערה|{{ירושלמי|חגיגה|ב|א}}}}.
רבי יהושע און רבי אליעזר האבן שוין ווארשיינליך געהאט א גרויסע ישיבה פאר'ן חורבן, בחייו פון רבן יוחנן בן זכאי, וואו רבי עקיבא האט געלערנט ביי אים{{הערה|{{דורות הראשונים|ד|460}}}}. איז ער גערופן געווארן צום סעודת ברית פון [[אלישע בן אבויה]], וואו ער האט עוסק געווען אין תורה מיט זיין נאנטער חבר רבי אליעזר בן הורקנוס, און א פייער האט זיי ארומגענומען{{הערה|{{ירושלמי|חגיגה|ב|א}}}}.


== ביים חורבן הבית==
== ביים חורבן הבית==