אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "רבי אלעזר בן ערך"

אויסשטעל לפי דעת רבינו צמא
(אויסשטעל לפי דעת רבינו צמא)
שורה 3: שורה 3:
| געבורט ארט = [[ארץ ישראל]]
| געבורט ארט = [[ארץ ישראל]]
| פטירה ארט = ארץ ישראל
| פטירה ארט = ארץ ישראל
| מקום קבורה = [[עלמא]], [[אויבער גליל]]
| התחלת פעילות = צווייטער דור פון תקופת ה[[תנאים]]
| התחלת פעילות = צווייטער דור פון תקופת ה[[תנאים]]
| סיום פעילות = צווייטער דור פון תקופת ה[[תנאים]]
| סיום פעילות = צווייטער דור פון תקופת ה[[תנאים]]
שורה 41: שורה 42:


דער גמרא ברענגט אויף דעם די משנה אין אבות{{הערה|{{משנה|אבות|ד|יד}}}}: [[רבי נהוראי]] אומר, "הוי גולה למקום תורה, ואל תאמר שהיא תבוא אחריך, שחבירך יקיימוה בידך. ואל בינתך אל תישען". דער גמרא ברענגט א דעה אז "רבי נהוראי" איז רבי אלעזר בן ערך, און פארוואס ווערט ער אנגערופן רבי נהוראי? ווייל ער לייכט אויף די אויגן פון חכמים אין הלכה{{הערה|זעט אויך {{בבלי|עירובין|יג|ב}}}} . לויט דעם, האט רבי נהוראי געזאגט די ווערטער קעגן זיך אויף די מעשה וואס האט פאסירט צו אים, אז ער האט געווארט אז זיינע חברים זאלן קומען צו אים און נישט געגאנגען צו זיי{{הערה|זעט הקדמת הרד"ל צו פרקי דרבי אליעזר, קונטרס "שם האחד אליעזר"}}.
דער גמרא ברענגט אויף דעם די משנה אין אבות{{הערה|{{משנה|אבות|ד|יד}}}}: [[רבי נהוראי]] אומר, "הוי גולה למקום תורה, ואל תאמר שהיא תבוא אחריך, שחבירך יקיימוה בידך. ואל בינתך אל תישען". דער גמרא ברענגט א דעה אז "רבי נהוראי" איז רבי אלעזר בן ערך, און פארוואס ווערט ער אנגערופן רבי נהוראי? ווייל ער לייכט אויף די אויגן פון חכמים אין הלכה{{הערה|זעט אויך {{בבלי|עירובין|יג|ב}}}} . לויט דעם, האט רבי נהוראי געזאגט די ווערטער קעגן זיך אויף די מעשה וואס האט פאסירט צו אים, אז ער האט געווארט אז זיינע חברים זאלן קומען צו אים און נישט געגאנגען צו זיי{{הערה|זעט הקדמת הרד"ל צו פרקי דרבי אליעזר, קונטרס "שם האחד אליעזר"}}.
== תפילת רבי אלעזר בן ערך ==
[[רבי חיים וויטאל]] שרייבט אז זיין רבי דער [[אר"י]] פלעגט נישט זאגן קיין [[פיוט]]ים און פזמונים, נאר די וואס זענען פארפאסט געווארן דורך די פריערדיגע, צווישן זיי תפלת רבי אלעזר בן ערך, "לפי שכל אלו הראשונים תקנו דבריהם על פי חכמת האמת והיו יודעים מה שתקנו"{{הערה|שער הכוונות, נוסח התפלה}}. ווארשיינליך איז די כוונה צו די לאנגע "תפילה מיוחסת לרבי אלעזר בן ערך" געברענגט אין "אשמורת הבוקר" פון [[רבי אהרן ברכיה פון מודינא]], מנטובה שפ"ד, צו זאגן ביי [[פתיחת הארון]] אין [[הושענא רבא]]{{הערה|{{היברובוקס|רבי אהרן ברכיה פון מודינא|אשמורת הבקר|24766|מנטובה שפ"ד, קעב ע"ב|עמוד=408}}}}, און וואס ער האט איינגעפירט צו זאגן יעדן ערב [[ראש חודש]] אלס טייל פון סדר [[יום כיפור קטן]]{{הערה|{{היברובוקס|רבי אברהם יוסף שלמה גארציאנו|מקבציאל|65028|עמוד=47|באנד=כו|כותרת=סדר 'יום כיפור קטן' מבעל מעבר-יבק}}}}. מען טרעפט דעם תפילה אויך אין א מאנוסקריפט פון בערך יענע תקופה, און דארט ווערט צוגעצייכנט אז דער תפילה האבן די קדמונים געטראפן אין קברי ישיני [[חברון]]{{הערה|[http://collections.jewishmuseum.cz/index.php/Detail/Object/Show/object_id/221698 "קבלה"], בילד 22–25, אין די אידישע מוזעאום פון פראג, און פארדרייט אין {{כתיב|2=קבץ חבורים מליקוטים שונים, שנעתקו יחדיו|3=990001980200205171}}}}.
די תפילה באשטייט פון צוואנציג בתים, וואס אלע פון זיי הייבן זיך אן מיט די ווערטער: "ה' אלקי ישראל", און צום סוף: "אנא חי העולמים יושב על כסא רחמים... האירה פניך על עבדך הושיעני בחסדך ולמדני את חוקיך". אביסל אן אנדערע נוסח מיט הוספות ווערט געברענגט אין "נחלת יעקב מליצות", אמסטערדאם תי"ב{{הערה|{{אוצר החכמה|רבי יעקב פון גניזן|נחלת יעקב מליצות|146849|אמסטערדאם תי"ב|עמוד=13}}}}.


== פטירה ==
== פטירה ==
שורה 52: שורה 49:


אין שטאט דמשק איז געווען א בית כנסת, וואס איז חרוב געווארן פאר עטליכע הונדערט יאר צוריק, וואס איז, לויט די מסורה, געבויט געווארן דורך רבי אלעזר בן ערך{{הערה|זעט [[רשב"ץ]], {{משנה|אבות|ב|ח|מפרש=מגן אבות}}; שו"ת המבי"ט {{אוצר הספרים היהודי|שו"ת מבי"ט/ג/צט|חלק ג, צט}}}}. פארהאן וואס זאגן אז דאס איז נאך פון די צייטן פון [[אלישע]], און רבי אלעזר בן ערך האט עס מחדש געווען{{הערה|{{היברובוקס|[[רבי משה באסולה]]|מסעות ארץ ישראל|36832|יערי, ע' 153|עמוד=152}}}}.
אין שטאט דמשק איז געווען א בית כנסת, וואס איז חרוב געווארן פאר עטליכע הונדערט יאר צוריק, וואס איז, לויט די מסורה, געבויט געווארן דורך רבי אלעזר בן ערך{{הערה|זעט [[רשב"ץ]], {{משנה|אבות|ב|ח|מפרש=מגן אבות}}; שו"ת המבי"ט {{אוצר הספרים היהודי|שו"ת מבי"ט/ג/צט|חלק ג, צט}}}}. פארהאן וואס זאגן אז דאס איז נאך פון די צייטן פון [[אלישע]], און רבי אלעזר בן ערך האט עס מחדש געווען{{הערה|{{היברובוקס|[[רבי משה באסולה]]|מסעות ארץ ישראל|36832|יערי, ע' 153|עמוד=152}}}}.
== תפילת רבי אלעזר בן ערך ==
[[רבי חיים וויטאל]] שרייבט אז זיין רבי דער [[אר"י]] פלעגט נישט זאגן קיין [[פיוט]]ים און פזמונים, נאר די וואס זענען פארפאסט געווארן דורך די פריערדיגע, צווישן זיי תפלת רבי אלעזר בן ערך, "לפי שכל אלו הראשונים תקנו דבריהם על פי חכמת האמת והיו יודעים מה שתקנו"{{הערה|שער הכוונות, נוסח התפלה}}. ווארשיינליך איז די כוונה צו די לאנגע "תפילה מיוחסת לרבי אלעזר בן ערך" געברענגט אין "אשמורת הבוקר" פון [[רבי אהרן ברכיה פון מודינא]], מנטובה שפ"ד, צו זאגן ביי [[פתיחת הארון]] אין [[הושענא רבא]]{{הערה|{{היברובוקס|רבי אהרן ברכיה פון מודינא|אשמורת הבקר|24766|מנטובה שפ"ד, קעב ע"ב|עמוד=408}}}}, און וואס ער האט איינגעפירט צו זאגן יעדן ערב [[ראש חודש]] אלס טייל פון סדר [[יום כיפור קטן]]{{הערה|{{היברובוקס|רבי אברהם יוסף שלמה גארציאנו|מקבציאל|65028|עמוד=47|באנד=כו|כותרת=סדר 'יום כיפור קטן' מבעל מעבר-יבק}}}}. מען טרעפט דעם תפילה אויך אין א מאנוסקריפט פון בערך יענע תקופה, און דארט ווערט צוגעצייכנט אז דער תפילה האבן די קדמונים געטראפן אין קברי ישיני [[חברון]]{{הערה|[http://collections.jewishmuseum.cz/index.php/Detail/Object/Show/object_id/221698 "קבלה"], בילד 22–25, אין די אידישע מוזעאום פון פראג, און פארדרייט אין {{כתיב|2=קבץ חבורים מליקוטים שונים, שנעתקו יחדיו|3=990001980200205171}}}}.
די תפילה באשטייט פון צוואנציג בתים, וואס אלע פון זיי הייבן זיך אן מיט די ווערטער: "ה' אלקי ישראל", און צום סוף: "אנא חי העולמים יושב על כסא רחמים... האירה פניך על עבדך הושיעני בחסדך ולמדני את חוקיך". אביסל אן אנדערע נוסח מיט הוספות ווערט געברענגט אין "נחלת יעקב מליצות", אמסטערדאם תי"ב{{הערה|{{אוצר החכמה|רבי יעקב פון גניזן|נחלת יעקב מליצות|146849|אמסטערדאם תי"ב|עמוד=13}}}}.


פארהאן וואס זאגן אז דער באקאנטער פייטן [[רבי אלעזר הקליר]] איז רבי אלעזר בן ערך{{הערה|זעט תשובות הרשב"א א, תסט}}, אבער לויט פיל ראשונים איז ער געווען [[רבי אלעזר ברבי שמעון|רבי אלעזר דער זון פון רבי שמעון בר יוחאי]]{{הערה|זעט {{בבלי|חגיגה|יג|א|מפרש=תוספות}}; רא"ש ברכות ה, כא. אזוי שרייבט אויך [[רבי חיים וויטאל]] בשם [[אר"י]].}}, און לויט אנדערע מקורות איז ער נישט געווען קיין תנא נאר פיל שפעטער.
פארהאן וואס זאגן אז דער באקאנטער פייטן [[רבי אלעזר הקליר]] איז רבי אלעזר בן ערך{{הערה|זעט תשובות הרשב"א א, תסט}}, אבער לויט פיל ראשונים איז ער געווען [[רבי אלעזר ברבי שמעון|רבי אלעזר דער זון פון רבי שמעון בר יוחאי]]{{הערה|זעט {{בבלי|חגיגה|יג|א|מפרש=תוספות}}; רא"ש ברכות ה, כא. אזוי שרייבט אויך [[רבי חיים וויטאל]] בשם [[אר"י]].}}, און לויט אנדערע מקורות איז ער נישט געווען קיין תנא נאר פיל שפעטער.