רבי שמעיה גרינבוים
רבי שמעיה גרינבוים איז געווען א תלמיד חכם און מרביץ תורה אין וויליאמסבורג, און דער מחבר פונעם פירוש "סייעתא דשמיא" אויף משניות.
 | |
| געבורט |
י"א סיון ה'תש"ז מיהאליפאלווא |
|---|---|
| פטירה | ל' סיון ה'תשפ"ד (אלט: 77) |
| מדינה | אמעריקע |
| קבורה ארט | קרית יואל |
| וואוינארט | וויליאמסבורג |
| באשעפטיגונג | מרביץ תורה, מחבר פון די ספרים "סיעתא דשמיא" אויף משניות און נאך |
ביאגראפיע
רבי שמעיה איז געבוירן י"א סיון יאר תש"ז אין מיהאפאלווא, רומעניע צו רבי יודא אריה גרינבוים, און חנה, א טאכטער פון רבי שמעיה גרינפעלד פון האלמין, וואס איז געווען אן איידעם ביי רבי שלמה יהודה טאבאק דומ"ץ סיגעט מחבר ספר ערך ש"י[1]. צוליב דעם קאמוניזם האבן זיי פארלאזט רומעניע אין יאר תשי"א און זיך באזעצט אין פאריז; רבי שמעיה האט געלערנט אין דער ארטיגער ליובאוויטשער ישיבה תומכי תמימים, וואס איז געווען בראשות רבי ניסן נעמינוב[1]. שפעטער אין יאר תשי"ח האבן זיי זיך געצויגן קיין אמעריקע, דארט איז ער געווען פון די ערשטע תלמידים אין דער סאטמארער תלמוד תורה אין וויליאמסבורג[2], ער האט געלערנט עטליכע יאר אין קלאס פון רבי יונה גלויבער, וועמען ער האט געהאלטן אלע יארן אלס רבו המובהק[1]. ער פלעגט שוין אלס קינד לערנען מיט געוואלדיגע התמדה, און האט נישט אנטיילגענומען אין די שפילערייען מיט די אנדערע קינדער[3].
אלס בחור האט ער צוערשט געלערנט אין סאטמארער ישיבה, וואו ער איז נאנט געווארן מיט'ן ראש ישיבה, דער שאפראנער רב רבי שמעון ישראל פאזען. אויך האט ער ערווארבן א נאנטער קשר מיט'ן סאטמארער רבי רבי יואל טייטלבוים, מיט וועמען ער פלעגט זיך מתפלפל זיין אין לערנען, בפרט ביי די סוגיא שיעורים[1]. שפעטער האט ער מיט'ן גוטסהייטסונג פון סאטמאר רבי'ן זיך אריינגעזעצט אין סאלקער ביהמ"ד אין וויליאמסבורג, וואו דער סאלקער רב רבי אליעזר פיש האט אים אוועקגעגעבן א צימער מיט ספרים וואו ער האט געלערנט מיט א חברותא[4].
אין יאר תשכ"ו האט ער חתונה געהאט מיט דער טאכטער פון רבי ישראל אלטר הכהן וויינשטאק. ער איז געווען א דיין פון התאחדות הרבנים און אין דער סאטמארער קאנטרי "לפידות". אין ו' חוקת תשל"ד[5], האט ער איבערגעלעבט א טראגישע שריפה, דאן האט ער געבעטן השי"ת ער זאל אים שענקען נאך א תקופה כדי ער זאל קענען אויפטון אויף דער וועלט[1].
הרבצת התורה
אין יאר תש"ל האט ער ארויסגעגעבן סייעתא דשמיא אויף מסכת שבת, חידושים אין דער גמרא, די ראשונים, און אין הלכה, און האט באקומען הערליכע הסכמות דערויף. תשל"ב האט ער ארויסגעגעבן אויף מסכת סוכה, און שפעטער אויף מסכת ביצה. אין צוזאמענהאנג מיט דעם האט ער אויך ארויסגעגעבן ספרים פון כתב יד פון ראשונים וואס ער האט אויפגעזעצט און מגיה געווען[6].
אום תשל"ד האט ער אנגעהויבן פארלערנען שיעורי תורה אין סאטמארער ביהמ"ד אויף ראדני סטריט, קודם א נאכט-שיעור אין שולחן ערוך, שפעטער אויך א פארטאגס שיעור אין גמרא מיט תוספות, וואס האט נאכגעפאלגט מיט א שיעור אין ויואל משה. יארן לאנג האט ער אויך פארגעלערנט א הלכה שיעור יעדן נאכט צווישן מנחה און מעריב. שפעטער אין יאר תשל"ח האט ער אנגעהויבן פארלענען א שיעור אין חומש רש"י יעדן פרייטאג צונאכטס, וואס איז שפעטער געטוישט געווארן אויף ליל ששי, און בעפאר יעדן יום טוב האט ער פאגעלערנט שיעורים צוגעפאסט צו דעם יום טוב. די שיעורים זענען געווארן שטארק פארשפרייט דורך די תורה-טעיפס. אין זיינע לעצטע יארן האט ער פארגעלערנט יעדן זונטאג פארמיטאג א שיעור אין נ"ך[1][7].
סוף תשל"ז האט ער געעפנט די חברה לומדי ש"ס שע"י קהל יטב לב ד'סאטמאר, וואו די חברי החבורה האבן יעדן חודש מסיים געווען ש"ס. יעדן סוף חודש אין פארגעקומען א סיום הש"ס וואו עס האבן אויפגעטרעטן גדולי ישראל[8], ביים ערשטן סיום אין יאר תשל"ח האט סאטמארער רבי אפגעשיקט א בריוו צום סיום, וואס איז פארגעליינט געווארן דורכ'ן גבאי, ר' יוסף אשכנזי.
נאך ארום 10 יאר פארלערנען חומש רש"י האט ער עס געוואלט ארויסגעבן אין א ספר, און אין תש"נ האט ער ארויסגעבען דעם ערשטן באנד פון חומש סייעתא דשמיא אויף די סדרות שמות-בשלח. ער האט געוואלט ארויסגעבן ווייטער אויף אלע פרשיות, אבער דורכאויס די ארבעט האט ער זיך אנגעשטויסן אין שווערע מקצועות וואס זענען נישט געהעריג ערקלערט געווארן, אריינגערעכנט נגעים ואהלות, האט ער באשלאסן צו שרייבן קודם ביאורים אויף די שווערע מסכתות משניות. דאן האט ער אנגעהויבן ארויסגעבן די פירוש סייעתא דשמיא אויף מסכתות משניות, וואס ערקלערט גרינטליך יעדן דעטאל פון די משנה מיט א געוואלדיגע פינקטליכקייט און קלארקייט. די משניות זענען שטארק אויפגעכאפט געווארן און ווערן געלערנט איבעראל. ער האט זיך אפגעגעבן מיט די ספרים ביז זיינע לעצטע טעג מיט גרויס יגיעה, און האט באוויזן ארויסצוגעבן זיין פירוש אויף רוב מסכתות משניות[1][9].
אין חודש חשון תשמ"ט איז ער געפארן אויף ירושלים אינאיינעם מיט רבי טודרוס זילבער בשליחות פונעם סאטמארער רבי רבי משה טייטלבוים אויפצוטרעטן מיט א דרשה קעגן דאס זיך באטייליגן ביי די בחירות אין מדינת ישראל[10]; אין תשנ"ו האט ער ארויסגעגעבן א ספר "בירור דברים" איבער דעם. אויך איז ער געפארן נאך עטליכע מאל אויפטרעטן מיט דרשות ביי מעמדים פון די עדה החרדית[11], אריינגערעכנט תשע"ו ביי א חלוקה פון מפעל שקל הטהור דורך דעם סאטמארער רבי רבי זלמן לייב טייטלבוים.
נאכ'ן הסתלקות פון רבי משה טייטלבוים פון סאטמאר, האט ער זיך געהאלטן נייטראל, און נישט גענומען קיין שטעלונג איבער די הנהגה אין קהילת סאטמאר, און טראץ וואס ער האט ווייטער פארגעלערנט די שיעורים אין בית המדרש אויף ראדני סטריט פון רבי זלמן לייב און זיך באטייליגט ביי פילע מעמדים פון די קהילה, האט ער אויך געגעבן שיעורים ביי די בתי מדרשים פון די קהילה פון רבי אהרן און זיך משתתף געווען ביי מעמדים, צווישן זיי ביים מעמד כינוס כללי א' שלח תשע"ח אין נעסאו קאלעסיום סטעדיום.
פטירה
די לעצטערע חדשים פון זיין לעבן איז ער געווען נישט געזונט, און ער איז נפטר געווארן שבת פרשת קרח, א' דראש חודש תמוז ה'תשפ"ד. זונטאג דערויף איז פארגעקומען זיין לוויה אינעווייניג אין היכל הבית המדרש פון סאטמאר אויף ראדני סטריט אין וויליאמסבורג, דערנאך אין קאנטרי לפידות, און פארנט פון בית המדרש הגדול אין קרית יואל, מיט הספדים טראץ ראש חודש, צווישן אנדערע האבן מספיד געווען די צוויי סאטמארער רבי'ס, רבי משה שטערנבוך, און רבי אליקים שלעזינגער[1]. ער איז געקומען לקבורה אין בית החיים אין קרית יואל, סמוך ונראה צום ציון פון סאטמארער רבי רבי יואל טייטלבוים[12].
זיינע ספרים
- פירוש סייעתא דשמיא אויף רוב מסכתות פון משניות
- חומש עם פירוש סייעתא דשמיא - שמות, אויף אוצר החכמה
- סייעתא דשמיא אויף מסכת שבת, ירושלים, תש"ל; אויף מסכת סוכה, ירושלים, תשל"ב; און אויף מסכת ביצה, ירושלים, תשמ"ד
- בירור דברים, ירושלים: מחלקת ההסברה שע"י היהדות החרדית בארה"ק, תשנ"ו, אויף אוצר החכמה
- כתובה המפורש - סייעתא דשמיא פירוש הכתובה, תשע"ה
- שיעורי סייעתא דשמיא על סדר מלכיות זכרונות שופרות - אידיש, ברוקלין נ"י, תשפ"א
משפחה
- זיין זון רבי מענדל הערש, רב פון בית המדרש הגדול אין לאוער איסט סייד, איידעם פון רבי אפרים אשרי.
- זיין איידעם רבי אהרן צבי ראזענבוים רב פון קהילת נאנאש אין ויליאמסבורג, אייניקל פון רבי יצחק אייזיק ראזענבוים פון זוטשקא.
- זיין איידעם רבי שלום יוסף חיים פריעד אב"ד קראסנא אין בארא פארק, אייניקל פון רבי הלל ליכטנשטיין פון קראסנא.
- זיין איידעם רבי אליהו פאדווא, זון פון רבי משה חיים אפרים פאדווא רב התאחדות קהלות החרדים אין לאנדאן.
צו ליינען מער
- "בד"ה הרה"ג רבי שמעי' גרינבוים זצ"ל מח"ס סיעתא דשמיא פירוש על משניות", אשכול אויף אייוועלט
- תורה חגרי שק: הגה"צ חו"פ רבי שמעי' גרינבוים זצ"ל בעל "סייעתא דשמיא" נפטר געווארן, אויף דער איד טעגליך
- בילדער גאלעריע, אויף וויליאמסבורג 365 וועבזייטל
דרויסנדיגע לינקס
- שיעורי הרב שמעיה גרינבוים אויף "קול הלשון".
- צו קויפן זיינע שיעורים: הרה"ג ר' שמעי גרינבוים, אויף קול תורה וועבזייטל
- רבי שמעיה גרינבוים, משניות עם פירוש סייעתא דשמיא פיר בענדער, אויף אוצר החכמה
רעפערענצן
- ↑ 1.0 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 1.6 1.7 מ. נועם, מילי דשמיא (ביילאגע), דער איד, פרייטאג חוקת, ו' תמוז תשפ"ד
- ↑ "אינטערוויו: "זָכַרְתִּי לָךְ חֶסֶד נְעוּרַיִךְ", יוגענט זכרונות צום פטירה פון הגה"צ רבי שמעיה גרינבוים זצ"ל בעל סייעתא דשמיא, "איך געדענק נאך ווען ער איז אנגעקומען א יונגעלע פון פראנקרייך"", נייעס אינטערוויו, אויף אידיש24
- ↑ שלמה מנשה פאלקאוויטש, 30:05-34:45, "פרשת חוקת תשפ"ד", דרעזדנער-שמעלצער שמועס, אויף אידיש24
- ↑ זיין אייניקל וואלף ראזנבוים, 48:00-61:30, "פרשת חוקת תשפ"ד", דרעזדנער-שמעלצער שמועס, אויף אידיש24
- ↑ הקדמה למשניות ע"פ סייעתא דשמיא, מס' סוכה
- ↑ סייעתא דשמיא - תלמיד הרשב"א ביצה, הקדמת המחבר
- ↑ "אינטערוויו: "הרבצת התורה", צום פטירה פון הגה"צ רבי שמעיה גרינבוים זצ"ל בעל סייעתא דשמיא, הערט א שמועס מיטן מסדר פון זיינע לאנגיעריגע שיעורי תורה, ווי אזוי דער גאון וחסיד האט געצויגן צו זיך פילע מקשיבי השיעור אין חומש רש"י, נ"ך, הגדה של פסח, און פיל נאך, "תורה היא וללמוד אני צריך"", נייעס אינטערוויו, אויף אידיש24
- ↑ פרי תמרים - ב, קובץ כולל תו"י דרבינו יואל דסאטמאר, תשל"ח, עמ' קנה-קנח (באגרעניצט צו באַצאָלטע אַבאָנענטן)
- ↑ "אינטערוויו: "וּפְתַח לָנוּ ה' אֱלֹקינוּ אַב הָרַחֲמִים... שַׁעֲרֵי סִיַּעְתָּא דִשְׁמַיָּא", צום פטירה פון הגה"צ רבי שמעיה גרינבוים זצ"ל בעל סייעתא דשמיא, וויאזוי אלעס האט זיך אנגעהויבן ארויסצוגעבן די סעריע משניות סייעתא דשמיא, פון די ווייכע ווייסע דעקלעך ביז די תורה אימפעריע, די נאנטע קשר מיטן גאון זצ"ל ארבייטענדיג אינאיינעם האנט-ביי-האנט, "איך האב פארלוירן מיין רבי"", נייעס אינטערוויו, אויף אידיש24
- ↑ בטאון העדה החרדית, העדה, ירושלים, פר' לך, תשמ"ט; רעקארדירונג פון די דרשה, אויף קול תורה וועבזייטל
- ↑ זע בטאון העדה החרדית, העדה, ירושלים, פרשת בא, תשס"ח
- ↑ הרה"ג שמעיהו גרינבוים ז"ל, אויף בית החיים קרית יואל וועבזייטל