פרשת שמיני
פרשת שְׁמִינִי איז די דריטע סדרה פון ספר ויקרא, און די 26'סטע פון די תורה בכלל. די פרשה גייט פון קאַפּיטל ט', פסוק א', ביז קאַפּיטל י"א, פסוק מ"ז, לויטן אנגענומענעם צעטיילונג פון קאפיטלען, פארמאגנדיג אינאיינעם 91 פסוקים און זעקס פרשיות - דריי פתוחות און דריי סתומות.
| |||||
| פסוקים | ויקרא ט, א - יא, מז | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| צאל פסוקים | 91 (41'סטע) | ||||
| צאל ווערטער | 1238 (41'סטע) | ||||
| צאל אותיות | 4670 (41'סטע - אייניג מיט פרשת חקת) | ||||
| אינהאלט | חנוכת המשכן, חטא פון נדב און אביהוא, סימנים פון כשר'ע בעלי חיים, דינים פון טומאה וטהרה | ||||
| מצוות אין דער פרשה לויטן ספר החינוך | |||||
| |||||
| הפטורה | |||||
| ספרדים און פאזנע | שמואל ב' ו, א–יט | ||||
| תימנים און איטאליענער | שמואל ב' ו, א - ז, ג | ||||
| אשכנזים | שמואל ב' ו, א - ז, יז | ||||
.jpg)
די פרשה הייבט אן מיט א שילדערונג פון די אכטע טאג נאך די שבעת ימי המילואים, דער טאג פון חנוכת המשכן, און דער חטא פון נדב און אביהוא אין יענעם טאג. דאן ווערן אראפגעשטעלט די דינים פון כשר'ע און טמא'נע בעלי חיים, און טייל דינים פון טומאה וטהרה.
פרשת שמיני ווערט געליינט צווישן די דאטומען כ' אדר ב' (אין עיבור יארן) און כ"ט ניסן (אין חו"ל). אין עיבור יארן געפאלט די סדרה אום שבת פרה (אין די קביעות השג, החא, בשז און גכז), אדער שבת החודש (אין בחה, זשה און זחג יארן), וואס דאן ליינט מען דעם דעזיגנירטן מפטיר און הפטורה.
פרשה אינהאלט
חנוכת המשכן
נאך די שבעת ימי המילואים געשילדערט אין פאריגן פרשה, ווען משה האט געזאלבט און איינגעלייטעט דעם משכן און די כהנים, איז געקומען דער אכטער טאג, ראש חודש ניסן, ווען עס איז אפגעהאלטן געווארן די באנייאונג פונעם משכן, ווי געשילדערט אין דער פרשה: משה האט גערופן אהרן מיט זיינע זין און די זקנים. אהרן מיט די כהנים האבן לויט די אנווייזונגען פון משה מקריב געווען א קרבן חטאת און עולה פאר זיך, און דאן מקריב געווען א חטאת און עולה פאר'ן פאלק, א מנחה, און א שור און איל פאר שלמים - אויסער די טעגליכע קרבנות תמיד. אהרן האט אויפגעהויבן זיינע הענט צום פאלק און האט זיי געבענטשט, דאן זענען משה און אהרן ארויסגעקומען פון אוהל מועד און געבענטשט דאס פאלק. דער כבוד פון אויבערשטן האט זיך באוויזן, און א פייער פון גאט האט פארלענדט די קרבנות פונעם מזבח[1].
נדב און אביהוא
נדב און אביהוא האבן מקריב געווען קטורת פאר'ן אויבערשטן, אן דעם וואס זיי זאלן געווען באפוילן, און עס איז ארויס א פייער פונעם אויבערשטן וואס האט זיי אומגעברענגט. משה האט געזאגט צו אהרן אין נאמען פון גאט: "בִּקְרֹבַי אֶקָּדֵשׁ וְעַל פְּנֵי כָל הָעָם אֶכָּבֵד", און אהרן האט געשוויגן. משה האט געהייסן מישאל און אליצפן, די קינדער פון עוזיאל, ארויסנעמען די גופים פון משכן אינדרויסן פון מחנה. משה האט דאן אנגעזאגט אהרן און זיינע זין, אלעזר און איתמר, איבער דעם איסור פאר כהנים זיך צו לאזן וואקסן די האר און רייסן די קליידער, און אז זיי זאלן נישט ארויסגיין פון משכן בשעת די עבודה, און אז מען זאל נישט טון די עבודה נאכ'ן טרינקען "יין ושכר".
משה האט באפוילן אהרן מיט זיינע לעבן־געבליבענע זין צו עסן פון די איבערגעבליבענע מנחה און קרבנות, און זיי פארגעהאלטן דערויף וואס זיי האבן נישט געגעסן פונעם חטאת, אויף וועלכע אהרן האט געענטפערט אז אלס אוננים טארן זיי נישט עסן דערפון[2], און משה האט צוגעשטימט דערצו[3].
מאכלות אסורות
דאן ווערט אויסגערעכנט אין דער פרשה די סימנים פון כשר'ע בהמות און חיות, פיש און פייגל, און היישעריק. די תורה זאגט אן איבער דעם איסור פון עסן די פארשידענע ערליי שרצים. אויך ווערן אויסגערעכנט טייל דינים פון טומאה וטהרה: טומאת שרצים, טומאת אוכלין, און טומאת נבילה[4].
מצוות אין דער פרשה
לויט ווי אויסגערעכנט אינעם ספר החינוך[5] זענען פארהאן זיבעצן מצוות אין דער פרשה:
| עשה / לאו | מצוה | מקור | אקטועל היינט | באפוילענע | |
|---|---|---|---|---|---|
| 1 | לאו | כהנים זאלן נישט אריינגיין אין בית המקדש מיט באוואקסענע האר | רָאשֵׁיכֶם אַל תִּפְרָעוּ (י, ו) | ניין | כהנים-מענער |
| 2 | לאו | כהנים זאלן נישט אריינגיין אין בית המקדש מיט צעריסענע קליידער | וּבִגְדֵיכֶם לֹא תִפְרֹמוּ (י, ו) | ניין | כהנים-מענער |
| 3 | לאו | כהנים זאלן נישט ארויסגיין בשעת די עבודה | וּמִפֶּתַח אֹהֶל מוֹעֵד לֹא תֵצְאוּ (י, ז) | ניין | כהנים-מענער |
| 4 | לאו | א שיכור זאל נישט אריין אין בית המקדש, אדער פסק'ען | יַיִן וְשֵׁכָר אַל תֵּשְׁתְּ אַתָּה ... בְּבֹאֲכֶם אֶל אֹהֶל מוֹעֵד ... וּלְהוֹרֹת אֶת בְּנֵי יִשְׂרָאֵל (י, ט–יא) | יא | יעדער |
| 5 | עשה | באקוקן סימנים פון בהמות און חיות | זֹאת הַחַיָּה אֲשֶׁר תֹּאכְלוּ מִכָּל הַבְּהֵמָה וגו' (יא, ב–ג) | יא | יעדער |
| 6 | לאו | נישט עסן טמא'נע בהמות און חיות | אַךְ אֶת זֶה לֹא תֹאכְלוּ מִמַּעֲלֵי הַגֵּרָה וּמִמַּפְרִיסֵי הַפַּרְסָה וגו' (יא, ד–ז) | יא | יעדער |
| 7 | עשה | באקוקן סימנים פון פיש | אֶת זֶה תֹּאכְלוּ מִכֹּל אֲשֶׁר בַּמָּיִם (יא, ט) | יא | יעדער |
| 8 | לאו | נישט עסן טמא'נע פיש | ...מִבְּשָׂרָם לֹא תֹאכֵלוּ וְאֶת נִבְלָתָם תְּשַׁקֵּצוּ (יא, יא) | יא | יעדער |
| 9 | לאו | נישט עסן טמא'נע פייגל | וְאֶת אֵלֶּה תְּשַׁקְּצוּ מִן הָעוֹף לֹא יֵאָכְלוּ וגו' (יא, יג) | יא | יעדער |
| 10 | עשה | באקוקן סימנים פון היישעריק | אַךְ אֶת זֶה תֹּאכְלוּ מִכֹּל שֶׁרֶץ הָעוֹף וגו' (יא, כג) | יא | יעדער |
| 11 | עשה | טומאת שרצים | וְזֶה לָכֶם הַטָּמֵא בַּשֶּׁרֶץ הַשֹּׁרֵץ עַל הָאָרֶץ וגו' (יא, כט) | יעדער | |
| 12 | עשה | טומאת אוכלין | מִכָּל הָאֹכֶל אֲשֶׁר יֵאָכֵל אֲשֶׁר יָבוֹא עָלָיו מַיִם וגו' (יא, לד) | יעדער | |
| 13 | עשה | טומאת נבילה | וְכִי יָמוּת מִן הַבְּהֵמָה ... הַנֹּגֵעַ בְּנִבְלָתָהּ יִטְמָא וגו' (יא, לט) | יעדער | |
| 14 | לאו | נישט עסן קריכעדיגע פון דער ערד | וְכָל הַשֶּׁרֶץ הַשֹּׁרֵץ עַל הָאָרֶץ שֶׁקֶץ הוּא לֹא יֵאָכֵל (יא, מא) | יא | יעדער |
| 15 | לאו | נישט עסן קריכעדיגע פון געוויקסן | לְכָל הַשֶּׁרֶץ הַשֹּׁרֵץ עַל הָאָרֶץ לֹא תֹאכְלוּם (יא, מא) | יא | יעדער |
| 16 | לאו | נישט עסן קריכעדיגע פון וואסער | אַל תְּשַׁקְּצוּ אֶת נַפְשֹׁתֵיכֶם בְּכָל הַשֶּׁרֶץ הַשֹּׁרֵץ וְלֹא תִטַּמְּאוּ בָּהֶם וְנִטְמֵתֶם בָּם (יא, מג) | יא | יעדער |
| 17 | לאו | נישט עסן קריכעדיגע פון שימל | וְלֹא תְטַמְּאוּ אֶת נַפְשֹׁתֵיכֶם בְּכָל הַשֶּׁרֶץ הָרֹמֵשׂ עַל הָאָרֶץ (יא, מד) | יא | יעדער |
דאטומען
דער שבת ווען מ'ליינט די פרשה, קען געפאלן אין ניין אנדערע דאטומען:
הפטורה
מען ליינט די הפטורה אין ספר שמואל ב', פון קאַפּיטל ו', פסוק א', וואו עס ווערט געשילדערט דאס ארויפברענגען דעם ארון הברית קיין ירושלים אין די צייטן פון דוד המלך, ווען א כהן, עוזא, האט אנגערירט דעם ארון און אומגעקומען אויפ'ן פלאץ. די ספרדים און די פאזנער ליינען ביז פסוק י"ט[6]; די תימנים און איטאליענער ביז קאַפּיטל ז', פסוק ג'; און די אשכנזים ביז קאַפּיטל ז', פסוק י"ז. ביי די ראָמאַניאטן ליינט מען ספר יחזקאל, קאַפּיטל מ"ג, פסוק כ"ז – קאַפּיטל מ"ד, פסוק כ"א.
מען ליינט די הפטורה פון פרשת שמיני נאר אין פשוט'ע יארן, וויבאלד אין עיבור יארן געפאלט עס אין איינע פון די ארבע פרשיות; אין השג, החא, בשז און גכז יארן אום שבת פרה; און אין בחה, זשה און זחג יארן אום שבת החודש - וואס דאן ליינט מען דעם דעזיגנירטן הפטורה. אין הכז יארן אין חוץ לארץ, געפאלט ראש חודש סיון אויף זונטאג, און מען ליינט די הפטורה "מחר חודש".
דרויסנדע לינקס
טעקסט:
פרשת שמיני, אויף שיתופתא
פרשת שמיני, אויפן "וויקיטעקסט" זייטל - פרשת שמיני - טעקסט מיט תרגום אונקלוס, אויפ'ן "מכון ממרא" זייטל
- פרשת שמיני, אויפ'ן "מקראות גדולות הכתר" זייטל
טייטש
- מאיר הלוי לעטעריס, "פרשת שמיני", חמשה חומשי תורה אין אידיש, ניו יארק, תרע"ד
פארברייטערונג:
- שיעורים אויף פרשת שמיני אויף קול הלשון
- פרשת שמיני, אויפ'ן מחלקי המים זייטל
- פרשת שמיני, אויפ'ן "בית חב"ד" זייטל
- זעט שיעורים אויף פרשת שמיני, אויפן "בינינו" זייטל
- פרשת שמיני, אויפן "פרשת השבוע" זייטל
- דער ארטיקל "פרשת שמיני", אויפ'ן "ויקישיבה" זייטל
- נושאים אויף פרשת שמיני אויפ'ן "על התורה" זייטל
רעפערענצן
- ↑ קאַפּיטל ט'.
- ↑ זבחים קא, א.
- ↑ קאַפּיטל י'.
- ↑ קאַפּיטל י"א.
- ↑ ספר החינוך, מצוות קמט–קסה.
- ↑ אבודרהם סדר העיבור, סדר הפרשיות וההפטרות.