פרשת כי תשא

פרשת כִּי תִשָּׂא איז די ניינטע סדרה פון ספר שמות, און די 21'סטע פון די תורה בכלל. די פרשה גייט פון קאַפּיטל ל', פסוק י"א, ביז קאַפּיטל ל"ד, פסוק ל"ה, לויט'ן אנגענומענעם צעטיילונג פון קאפיטלען, פארמאגנדיג אינאיינעם 139 פסוקים און פערצן פרשיות - צען פתוחות און פיר סתומות.

כי תשא
פסוקים	שמות ל, יא - לד, לה
צאל פסוקים	139 (10'טע)
צאל ווערטער	2002 (5'טע)
צאל אותיות	7424 (8'טע)
אינהאלט	לעצטע שילדערונג פון די מצוות אין משכן, חטא העגל, צווייטע לוחות הברית
מצוות אין דער פרשה לויטן ספר החינוך
עשה (4)  לא תעשה (5) מחצית השקל, קידוש ידים ורגלים, זאלבן דעם כהן גדול מיט שמן המשחה, אפשטעלן פעלד-ארבעט אום שמיטה שמירן די שמן המשחה אויף א זר, נאכמאכן די שמן המשחה פאר פריוואטע באניץ, נאכמאכן די קטורת פאר פריוואטע באניץ, הנאה פון תקרובת עבודה זרה, עסן בשר בחלב
הפטורה
אשכנזים	מלכים א' יח, א–לט
ספרדים, איטאליענער, פראנקפורט ד'מיין און פאזנע	מלכים א' יח, כ–לט
תימנים	מלכים א' יח, א–מה

די פרשה הייבט זיך אן מיט די דינים פון מחצית השקל, און נאך דינים פונעם משכן. דאן ווערט געשילדערט די חטא העגל און אירע נאכפאלגן.

פרשת כי תשא ווערט געליינט צווישן די דאטומען ט"ו און כ"ב אדר (אין אן עיבור יאר, אדר א'). אין רוב קהילות צעטיילט מען די עליות פון די פרשה אזוי אז די קריאה פון די חטא העגל זאל אויסקומען פאר די עליה פון לוי, וויבאלד שבט לוי האט זיך נישט באטייליגט אינעם חטא, אבער אין די ראשונים ווערט די מנהג נישט דערמאנט, און טייל קהילות - ווי קהילת פראקפרוט דמיין, האט מען יא צעטיילט די פרשה פראפארציאנאל. אין רוב פשוט'ע יארן (אויסער אין הכז און השא יארן) געפאלט די סדרה אין די די דריטע פון די "ארבע פרשיות" - פרשת פרה, וואס דאן ליינט מען די דעזיגנירטע מפטיר און הפטורה.

ביי טייל ספרדים איז געווען איינגעפירט אין טייל עיבור יארן (השג און החא יארן) צו צעטיילן כי תשא אויף צוויי - "כי תשא" און "ויפן" (לב, טו), און אזוי האבן זיך געפירט טייל ליביער קהילות ביז שפעטערע יארן.

מצוות אין דער פרשה

לויט ווי ס'איז אויסגערעכנט אינעם ספר החינוך זענען פארהאן ניין מצוות אין דער פרשה:

די מצוות	מקור	די מצוה איז אקטועל היינטיגע צייטן	די וואס זענען באפוילן
מחצית השקל	זֶה יִתְּנוּ כָּל הָעֹבֵר עַל הַפְּקֻדִים מַחֲצִית הַשֶּׁקֶל (ל, יג)	ניין	מענער
קידוש ידים ורגלים	וְרָחֲצוּ אַהֲרֹן וּבָנָיו מִמֶּנּוּ אֶת יְדֵיהֶם וְאֶת רַגְלֵיהֶם, בְּבֹאָם אֶל אֹהֶל מוֹעֵד וגו' אוֹ בְגִשְׁתָּם אֶל הַמִּזְבֵּחַ וגו' (ל, יט–כ)	ניין	כהנים-מענער
מאכן - און זאלבן דעם כהן גדול מיט שמן המשחה	וְעָשִׂיתָ אֹתוֹ שֶׁמֶן מִשְׁחַת קֹדֶשׁ וגו' (ל, כה–ל)	ניין	משה
נישט שמירן די שמן השמחה פאר א זר	עַל בְּשַׂר אָדָם לֹא יִיסָךְ (ל, לב)	ניין	יעדער
נישט נאכמאכן די שמן המשחה	וּבְמַתְכֻּנְתּוֹ לֹא תַעֲשׂוּ (ל, לב)	ניין	יעדער
נישט נאכמאכן די קטורת	בְּמַתְכֻּנְתָּהּ לֹא תַעֲשׂוּ לָכֶם (ל, לז)	ניין	יעדער
נישט עסן און טרינקען פון תקרובת עבודה זרה	הִשָּׁמֶר לְךָ פֶּן תִּכְרֹת בְּרִית לְיוֹשֵׁב הָאָרֶץ וגו' וְקָרָא לְךָ וְאָכַלְתָּ מִזִּבְחוֹ (לד, יב–טו)	יא	יעדער
שמיטת קרקעות	בֶּחָרִישׁ וּבַקָּצִיר תִּשְׁבֹּת (לד, כא)	יא	יעדער
נישט עסן בשר בחלב	לֹא תְבַשֵּׁל גְּדִי בַּחֲלֵב אִמּוֹ (לד, כו)	יא	יעדער

דאטומען

דער שבת ווען מ'ליינט די פרשה, קען געפאלן אין צען אנדערע דאטומען:

• השא יאר - ט"ו אדר
• הכז יאר - ט"ז אדר
• גכה יאר און בשה יאר - י"ח אדר
• בחג יאר און זשג יאר - כ' אדר
• זחא יאר - כ"ב אדר
• השג יאר - ט"ו אדר א'
• החא יאר - י"ז אדר א'
• גכז יאר און בשז יאר - י"ח אדר א'
• בחה יאר און זשה יאר - כ' אדר א'
• זחג יאר - כ"ב אדר א'

הפטורה

די הפטורה פון פרשת כי תשא איז איבער די געשיכטע מיט אליהו הנביא און די נביאי הבעל ווי אליהו מוסר'ט די אידן פאר דינען עבודה זרה, אין ספר מלכים א', קאַפּיטל י"ח. רוב אשכנזים און תימנים ליינען פון קאַפּיטל י"ח, פסוק א'; די אשכנזים ענדיגן ביי קאַפּיטל י"ח, פסוקים א'–ל"ט, און די תימנים ביי קאַפּיטל י"ח, פסוקים א'–מ"ה. די ספרדים, איטאליענער, און קהילות פראנקפורט ד'מיין און פאזנע ליינען ספר מלכים א', קאַפּיטל י"ח, פסוקים כ'–ל"ט. ביי די ראָמאַניאטן ליינט מען ספר ישעיהו, קאַפּיטל מ"ג, פסוק ז' - קאַפּיטל מ"ד, פסוק ב'.

עס קומט אויס צו ליינען די הפטורה פון כי תשא אין עיבור יארן, און הכז און השא יארן אין שטעט וואס זענען נישט מוקפות חומה מימות יהושע בן נון. אין אנדערע פשוט'ע יארן געפאלט כי תשא אום פרשת פרה, וואס דאן ליינט מען די דעזיגנירטע מפטיר און הפטורה. אין השא יארן געפאלט כי תשא אום שושן פורים, און שטעט וואס זענען מוקפות חומה ליינען די הפטורה פון פורים.

דרויסנדע לינקס

טעקסט:

• פרשת כי תשא, אויף שיתופתא
• פרשת כי תשא, אויפן "וויקיטעקסט" זייטל
• פרשת כי תשא - טעקסט מיט תרגום אונקלוס, אויפ'ן "מכון ממרא" זייטל
• פרשת כי תשא, אויפ'ן "מקראות גדולות הכתר" זייטל

טייטש

• מאיר הלוי לעטעריס, "פרשת כי תשא", חמשה חומשי תורה אין אידיש, ניו יארק, תרע"ד

פארברייטערונג:

• שיעורים אויף פרשת כי תשא אויף קול הלשון
• פרשת כי תשא, אויפ'ן מחלקי המים זייטל
• פרשת כי תשא, אויפ'ן "בית חב"ד" זייטל
• זעט שיעורים אויף פרשת כי תשא, אויפן "בינינו" זייטל
• פרשת כי תשא, אויפן "פרשת השבוע" זייטל
• דער ארטיקל "פרשת כי תשא", אויפ'ן "ויקישיבה" זייטל
• נושאים אויף פרשת כי תשא אויפ'ן "על התורה" זייטל

רעפערענצן

* תשא קאַטעגאָריע:אדר

טיילן פון דער ארטיקל זענען מעגליך איבערגעזעצט פון העברעאישער וויקיפעדיע
cc-by-sa 3.0 ערלויבעניש • אריגינעלער בלאט • ביישטייערער