אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "רוי:רבי ישראל איסרלין"

'''רבי ישראל איסרליין'''{{הערה|אדער '''איסרלין'''. "איסרליין" איז דימינוטיוו פון "איסר", א כינוי פאר'ן נאמען "ישראל"}} ב"ר פתחיה אשכנזי, (באקאנט אלס '''מהרא"י''', און "דער '''תרומת הדשן'''", אדער נאך זיינע וואוינערטער "מהר"י מרפורק" (מארבורג), "מהר"י נוישטאט"{{הערה|[[#גידעמאן|גידעמאן]], 24; [[#ברלנר|בערלינער]], 181; {{תא שמע|1086|ביאורי מהרא"י|הקדמות|הקדמות|קורות חיי רבינו|טעקסט="קורות חיי רבינו", אויף תא שמע וועבזייטל|ליין=9}}.}}, בערך ה'ק"נ–ה'ר"כ) איז געווען איינער פון די גרעסטע רבנים און פוסקים פון דעם אשכנזישן אידנטום אינעם פופצנטן יארהונדערט. ער ווערט באטראכט ווי איינער פון די לעצטע ראשונים, און זיינע פסקים ווערן טויזנטער מאל דערמאנט אין די פוסקים.

ר' איסרליין איז געבוירן בערך ה'ק"נ אין [[רעגנסבורג]], בייערן, אדער אין [[מארבורג]], שטייערמארק (היינט אין [[סלאוועניע]]){{הערה|זעט [[#אידלברג|איידלבערג]], 39.}}. ער איז געקומען פון א באקאנטער פאמיליע פון תלמידי חכמים, זיין פאטער איז געווען ר' פתחיה פון מארבורג, וועלכער איז געווען א זון פון רבי חיים הענשל פון היינבורג, א זון פון [[רבי ישראל פון קרעמס]] בעל "הגהות אשר"י"{{הערה|{{תא שמע|1086|ביאורי מהרא"י|בראשית|מח|יד}}.}}. נאך זיין פאטער'ס פריצייטיגן פטירה אין רעגנסבורג איז ער אריבער מיט זיין מוטער קיין [[וויענער ניישטאט|ווינער נוישטאדט]], וואו זיין פעטער [[רבי אהרן פון ניישטאט|רבי אהרן בלומליין]] האט אים מחנך געווען אין זיין ישיבה{{הערה|שם=יודאיקע}}{{הערה|זעט {{אקדמיה|ישראל י. יובל|חכמים בדורם: המנהיגות הרוחנית של יהודי גרמניה בשלהי ימי הביניים|7968706}}, תשמ"ט, ז' 62.}}. ר' איסרליין האט אויך געלערנט ביי רבי נתן איגרא {{העב|רבי נתן איגרא}}, וואס איז אויך באקאנט געווען אלס אן אויסגעצייכנטער למדן{{הערה|Krauss, ''Die Wiener Geserah''; [[#אידלברג|איידלבערג]], 40. ר' נתן ווערט דערמאנט אין פסקים וכתבים, [https://www.sefaria.org.il/Terumat_HaDeshen%2C_Part_II.161 סי' קסא] און רנז. זעט יעקב פריימאנן, [https://hebrewbooks.org/pdfpager.aspx?req=49439&st=&pgnum=44 מבוא צו לקט יושר], עמ' XLVI.}}.

אין יאר ק"פ האבן זיך אנגעהויבן ברוטאלע פארפאלגונגען פאר די אידן אין עסטרייך, וואס האבן געפירט צו דער [[ווינער גזירה]] אין ט' ניסן ה'קפ"א. די גזירה האט געקאסט דאס לעבן פון רבי ישראל איסרלנ'ס מוטער און פעטער, און רבי ר' אהרן בלומליין. רבי איסרליין, אן עדות צו א טייל פון די געשעענישן, האט אפט מאל דערציילט זיינע עלטערע תלמידים וועגן דער קאטאסטראפע, ספעציעל אין תשעה באב{{הערה|לקט יושר [https://www.sefaria.org.il/Leket_Yosher%2C_Volume_I_(Orach_Chayim).112.3 א, 112].}}.

נאך דער גזירה, האט ר' איסרלן ווארשיינליך געפליכטעט פאר א צייט פון עסטרייך קיין איטאליע{{הערה|שם=קאווע|{{לינק|שרייבער=Dr. Tamar Ron Marvin|קעפל=Coffee with Terumat ha-Deshen|זייטל=Stories from Jewish History|דאטום=יוני 25, 2025|אדרעס=https://trmarvin.substack.com/p/coffee-with-terumat-ha-deshen}}|כיוון=שמאל}}. שפעטער האט ער זיך באזעצט אין [[מארבורג]], שטייערמארק, וואו ער האט אנגעהויבן דינען אלס רב אינעם ארטיגער קהילה{{הערה|[[#ברלנר|בערלינער]], 179; [[#אידלברג|איידלבערג]], 40.}}. מער ווי צוויי יארצענדלינג שפעטער, ארום ה'ר"ה{{הבהרה}}, האט ער זיך אומגעקערט קיין [[וויענער ניישטאט|ווינער-נוישטאט]], נידער-עסטרייך, וואו ער איז געבליבן פאר דער רעשט פון זיין לעבן. ער האט געפירט א ישיבה סיי אין מארבורג און סיי אין נוישטאדט{{הערה|שם=וויקי|ענגליש וויקיפעדיע.}}{{מקור}}. מיט זיין פטירה אין ה'ר"כ איז געשלאסן געווארן א גייסטרייכער עפאכע פאר די אידן אין עסטרייך. נאך זיין פטירה זענען די תורה-צענטערס אין עסטרייך אונטערגעגאנגען און זיך גערוקט מזרח-צו – קיין בעהמען, אונגארן, און פוילן{{הערה|[[#אידלברג|איידלבערג]], 9, 38.}}.