אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "תענית אסתר"

323 בייטן צוגעלייגט ,  פֿאַר 2 יאָר
ק
ק (←‏אריינפיר: אינערליכע פארבינדונגען)
שורה 24: שורה 24:


==הלכות און מנהגים==
==הלכות און מנהגים==
תענית אסתר איז י"ג אדר, ווען י"ג פאלט אין שבת פעדערט מען דאס פאסטן צו דאנערשטאג, י"א אדר. ביי א געווענליכע פאסט טאג שטופט מען אפ דאס פאסטן אויף זונטאג, אבער וויבאלד נאך תענית אסתר איז [[פורים]] פאסט מען פריער. פרייטאג פאסט מען אויך נישט, ווייל מען פלעגט אין תענית אסתר זאגן אסאך סליחות און תחנונים, און ערב שבת איז נישט דא קיין צייט דערפאר{{הערה|בית יוסף אורח חיים סימן תרפ"ו, און אין {{שוע|אורח חיים|תרפו|א}}}}. אין [[פרובאנס]] איז יא געווען דער מנהג צו פאסטן פרייטאג{{הערה|מגן אבות למאירי, ענין כ"ג}}.
תענית אסתר גייט אן אין י"ג אדר (אין אן [[עיבור יאר]], אדר שני). ווען י"ג פאלט אין שבת{{הערה|אין ארום 31.9% פון אלע יארן, לויט דער [[אידישער לוח|באשטימטער לוח]], אין די יארן [[בחג יאר|בחג]], [[זשג יאר|זשג]], [[השג יאר|השג]], [[זחג יאר|זחג]]}} פעדערט מען דאס פאסטן צו דאנערשטאג, י"א אדר. ביי א געווענליכע פאסט טאג שטופט מען אפ דאס פאסטן אויף זונטאג, אבער וויבאלד נאך תענית אסתר איז [[פורים]] פאסט מען פריער. פרייטאג פאסט מען אויך נישט, ווייל מען פלעגט אין תענית אסתר זאגן אסאך [[סליחות]] און תחנונים, און ערב שבת איז נישט דא קיין צייט דערפאר{{הערה|בית יוסף אורח חיים סימן תרפ"ו, און אין {{שוע|אורח חיים|תרפו|א}}}}. אין [[פרובאנס]] איז יא געווען דער מנהג צו פאסטן פרייטאג{{הערה|מגן אבות למאירי, ענין כ"ג}}.


דער [[רמ"א]] נעמט אן להלכה ווי דער שיטה אז תענית אסתר איז בלויז א שפעטערע מנהג, און דערפאר זענען די הלכות גרינגער ווי די [[ד' צומות]] וואס מען האט מתקן געווען נאכן [[חורבן]]; מעוברות און מניקות, ווי אויך שוואכע מענטשן זענען פטור פון פאסטן{{הערה|רמ"א {{שוע|אורח חיים|תרפו|ב|ללא=שם}}; [[ב"ח]] אורח חיים סימן תרפ"ו אות ב}}.
דער [[רמ"א]] נעמט אן להלכה ווי דער שיטה אז תענית אסתר איז בלויז א שפעטערע מנהג, און דערפאר זענען די הלכות גרינגער ווי די פיר תעניתים וואס מען האט מתקן געווען נאכן [[חורבן]]; מעוברות און מניקות, ווי אויך שוואכע מענטשן זענען פטור פון פאסטן{{הערה|רמ"א {{שוע|אורח חיים|תרפו|ב|ללא=שם}}; [[ב"ח]] אורח חיים סימן תרפ"ו אות ב}}.


מען פירט זיך צו געבן א זכר צו די [[מחצית השקל]] תענית אסתר פאר מנחה{{הערה|שם=רמא|רמ"א {{שוע|אורח חיים|תרצד|א}}}}. אלס "מחצית השקל" ניצט מען א האלבע פון די מטבע אין יענעם לאנד{{הערה|שם=רמא}}, און מען געבט דריי דערפון ווייל עס שטייט אין [[פרשת שקלים]]{{הערה|{{תנ"ך|שמות|ל|יג}}}} דריי מאל די ווערטער "מחצית השקל"{{הערה|'''[[מרדכי]]''' מגילה סימן תשעז}}. כאטש וואס די מצוה איז געווען נאר פאר א איד פון צוואנציג יאר און העכער{{הערה|'''דרכי משה''' אורח חיים סימן תרצ"ד אות א בשם די מהרי"ל}}, אדער כאטש פון דרייצן יאר, פירט מען זיך צו געבן א מחצית השקל אויך פאר יעדער קינד אין די משפחה{{הערה|{{משנה ברורה|תרצד|ה}}}}.
מען פירט זיך צו געבן א זכר צו די [[מחצית השקל]] תענית אסתר פאר מנחה{{הערה|שם=רמא|רמ"א {{שוע|אורח חיים|תרצד|א}}}}. אלס "מחצית השקל" ניצט מען א האלבע פון די מטבע אין יענעם לאנד{{הערה|שם=רמא}}, און מען געבט דריי דערפון ווייל עס שטייט אין [[פרשת שקלים]]{{הערה|{{תנ"ך|שמות|ל|יג}}}} דריי מאל די ווערטער "מחצית השקל"{{הערה|'''[[מרדכי]]''' מגילה סימן תשעז}}. כאטש וואס די מצוה איז געווען נאר פאר א איד פון צוואנציג יאר און העכער{{הערה|'''דרכי משה''' אורח חיים סימן תרצ"ד אות א בשם דער מהרי"ל}}, אדער כאטש פון דרייצן יאר, פירט מען זיך צו געבן א מחצית השקל אויך פאר יעדן קינד אין די משפחה{{הערה|{{משנה ברורה|תרצד|ה}}}}.


דער [[מהרי"ל]] פלעגט זיך פירן נישט צו פארלערנען תענית אסתר, ווייל די תלמידים זענען געווען פארנומען צוגרייטן אויף פורים, און ער האט געזאגט א [[רמז]] דערויף פון פסוק{{הערה|{{תנ"ך|אסתר|ב|י}}}} "לא הגידה אסתר"; די פוסקים ברענגן דאס להלכה{{הערה|מגן אברהם סעיף קטן ג, אליה רבא סעיף קטן א, און משנה ברורה סעיף קטן ג, אין אורח חיים סימן תרפ"ו}}. דאס איז אבער נאר לגבי גיין אין [[ישיבה]], אבער אליין אינדערהיים מעג מען לערנען.
דער [[מהרי"ל]] פלעגט זיך פירן נישט צו פארלערנען תענית אסתר, ווייל די תלמידים זענען געווען פארנומען צוגרייטן אויף פורים, און ער האט געזאגט א [[רמז]] דערויף פון פסוק "לא הגידה אסתר"{{הערה|{{תנ"ך|אסתר|ב|י}}}}; די פוסקים ברענגן דאס להלכה{{הערה|מגן אברהם סעיף קטן ג, אליה רבא סעיף קטן א, און משנה ברורה סעיף קטן ג, אין אורח חיים סימן תרפ"ו}}. דאס איז אבער נאר לגבי גיין אין [[ישיבה]], אבער אליין אינדערהיים מעג מען לערנען.


אין ספר יסוד יוסף {{הערה|רבי יוסף פון דובנא, '''יסוד יוסף''', פרק פ"א; און אזוי ברענגט אויך זיין תלמיד, [[רבי צבי הירש קאיידנאוור]], '''[[קב הישר]]''', פרק צ"ז}} שטייט אז אין תענית אסתר זאל מען זאגן קאפיטל כ"ב פון [[תהלים]], "למנצח על אילת השחר", וואס ווערט געברענגט אין חז"ל{{הערה|{{בבלי|מגילה|טו|ב}}; [[ילקוט שמעוני]], [[תהלים]], פרק כ"ב}} אז אסתר האט עס געזאגט איידער זי איז אריין צו אחשוורוש'ן, און עס איז א [[סגולה]] צו געהאלפן ווערן מיט ישועות.
אין ספר יסוד יוסף {{הערה|רבי יוסף פון דובנא, '''יסוד יוסף''', פרק פ"א; און אזוי ברענגט אויך זיין תלמיד, [[רבי צבי הירש קאיידנאוור]], '''[[קב הישר]]''', פרק צ"ז}} שטייט אז אין תענית אסתר זאל מען זאגן קאפיטל כ"ב פון [[תהלים]], "למנצח על אילת השחר", וואס ווערט געברענגט אין חז"ל{{הערה|{{בבלי|מגילה|טו|ב}}; [[ילקוט שמעוני]], [[תהלים]], פרק כ"ב}} אז אסתר האט עס געזאגט איידער זי איז אריין צו אחשוורוש'ן, און עס איז א [[סגולה]] צו געהאלפן ווערן מיט ישועות.