אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "רוי:בית שמש"
ק (החלפת טקסט – "׳" ב־"'") |
|||
| (21 מיטלסטע ווערסיעס פון 5 באַניצער נישט געוויזן.) | |||
| שורה 1: | שורה 1: | ||
{{Coord|31.73683354|34.98895862|display=title}}{{דעסקריפציע||ענגליש = city in Israel|העב=עיר בישראל|דייטש=Stadt in Israel|}} | |||
{{יישוב| | {{יישוב| | ||
|נאמען=בית שמש | |נאמען=בית שמש | ||
| שורה 17: | שורה 18: | ||
|צייט זאנע=+2 | |צייט זאנע=+2 | ||
}} | }} | ||
'''בית שמש''' איז א [[שטאָט]] אינעם [[ירושלים דיסטריקט]] פון [[ישראל]] , וואו א סאך [[ירושלים]]'ער אידן וואוינען דארט. די [[פרומע]] האבן זיך אהין געצויגן ארום צוואנציג יאר צוריק. אום [[2010]] איז זיין באפעלקערונג געווען 79,000.<ref name="cbs populations">{{Cite web | '''בית שמש''' איז א [[שטאָט]] אינעם [[ירושלים דיסטריקט]] פון [[ישראל]], וואו א סאך [[ירושלים]]'ער אידן וואוינען דארט. די [[פרומע]] האבן זיך אהין געצויגן ארום צוואנציג יאר צוריק. אום [[2010]] איז זיין באפעלקערונג געווען 79,000.<ref name="cbs populations">{{Cite web | ||
|url=http://www.cbs.gov.il/population/new_2009/table3.pdf | |url=http://www.cbs.gov.il/population/new_2009/table3.pdf | ||
|publisher=ישראל [[צענטראלע ביורא פאר סטאטיסטיק]] | |publisher=ישראל [[צענטראלע ביורא פאר סטאטיסטיק]] | ||
| שורה 26: | שורה 27: | ||
==געשיכטע== | ==געשיכטע== | ||
די [[שטאָט]] איז געווען ערשט געגרינדעט אין דער | די [[שטאָט]] איז געווען ערשט געגרינדעט אין דער פאַרצייטיקער כנעענישער צייט. | ||
בית שמש ווערט דערמאנט אין [[תנ"ך]], אין יהושע (קאפיטל טו) דערמאנט מען בית שמש אין דעם ארבטייל פון שבט יהודה, ליגן אויף דער | בית שמש ווערט דערמאנט אין [[תנ"ך]], אין יהושע (קאפיטל טו) דערמאנט מען בית שמש אין דעם ארבטייל פון שבט יהודה, ליגן אויף דער גרעניץ צווישן שבט יהודה און שבט דן. שפעטער (יהושע קאפיטל כא) ווערט געברענגט אז מען האט די שטאט געגעבן צו די כהנים. די שטאָט איז אויך דערמאנט אין שמואל א (קאפיטל ו), אז דער [[ארון הברית]] האט צוריקגעקערט צו די אידן דורך בית שמש, און די מענטשן פון בית שמש האבן אויפגענומען דעם ארון מיט [[קרבן|קרבנות]]. אויך אין [[ספר מלכים]] איז דערמאנט אַ מלחמה דארטן צווישן [[אמציה]], מלך פון יהודה, און [[יואש]], מלך פון ישראל. דאס איבערבלייבס פונעם אלטן יישוב זענען פאראן היינט אין תל בית שמש. | ||
אין 2003 האט מען אנטפלעקט אין בית שמש די עלטסטע [[אייזן]] ווארשטאט אין דער וועלט. | אין 2003 האט מען אנטפלעקט אין בית שמש די עלטסטע [[אייזן]] ווארשטאט אין דער וועלט. | ||
=== מאדערנע שטאט === | === מאדערנע שטאט === | ||
אין די פריערע טעג פון בית שמש, האבן געוואוינט דאָרט די הויפּט עמיגראנטן פון [[איראן|איראַן]], [[איראק|איראַק]], [[צפון אפריקע]], און [[רומעניע]]. איבער די יאָרן, און באזונדער אנפאנג פון [[1990ער|1990]] ווען עס האט זיך אנגעהויבן א מאסיווע כוואליע פון [[עמיגראציע]] פון [[סאוועטן פארבאנד]] וואס האט געברענגט מיט זיך פילע נייע עמיגראנטן אויכעט צו בית שמש, די שטאט האט זיך היפש פארגרעסערט. אויכעט זענען אנגעקומען עמיגראנטן פון [[עטיאפיע]] און די [[ | אין די פריערע טעג פון בית שמש, האבן געוואוינט דאָרט די הויפּט עמיגראנטן פון [[איראן|איראַן]], [[איראק|איראַק]], [[צפון אפריקע]], און [[רומעניע]]. איבער די יאָרן, און באזונדער אנפאנג פון [[1990ער|1990]] ווען עס האט זיך אנגעהויבן א מאסיווע כוואליע פון [[עמיגראציע]] פון [[סאוועטן פארבאנד]] וואס האט געברענגט מיט זיך פילע נייע עמיגראנטן אויכעט צו בית שמש, די שטאט האט זיך היפש פארגרעסערט. אויכעט זענען אנגעקומען עמיגראנטן פון [[עטיאפיע]] און די [[פאראייניגטע שטאטן|פאראייניגטע שטאַטן]]. | ||
אין [[2003]], האט מען ווידערגעעפנט די [[בית שמש באן סטאנציע|בית שמש באַן סטאַנציע]]. די באַן סטאַנציע ליגט אויף דער ליניע פון [[ירושלים]] קיין [[תל אביב-יפו]]. | אין [[2003]], האט מען ווידערגעעפנט די [[בית שמש באן סטאנציע|בית שמש באַן סטאַנציע]]. די באַן סטאַנציע ליגט אויף דער ליניע פון [[ירושלים]] קיין [[תל אביב-יפו]]. | ||
אין יאר [[ | אין יאר [[ה'תשנ"ה]] איז אנגעקומען קיין בית שמש [[רבי חיים אברהם הורוויץ]], באסטאנער רבי פון [[בארא פארק]], און האט אויפגעשטעלט זיין הויף אין רמת בית שמש. | ||
דורך די פארלויפענע יארן די שטאט האט זיך היפש פארגרעסערט א דאנק צו א הויכע געבורטצאל און אנקומענדיגע נייע איינוואוינערס וואס האבן זיך אהין געצויגן פון אנדערע שטעט, און היינט צו טאגס וואוינט דארט א ריזיגע צאל פון היימישע | דורך די פארלויפענע יארן די שטאט האט זיך היפש פארגרעסערט א דאנק צו א הויכע געבורטצאל און אנקומענדיגע נייע איינוואוינערס וואס האבן זיך אהין געצויגן פון אנדערע שטעט, און היינט צו טאגס וואוינט דארט א ריזיגע צאל פון היימישע אידן, צווישן זיי האבן זיך באזעצט דארט אזעלכע געמיינדעס וואס געהערן צו דער [[עדה החרדית]] אזוי ווי [[תולדות אהרן]] און [[תולדות אברהם יצחק]], [[דושינסקיא (חסידות)|דושינסקיא]] און נאך ענדליכע קהילות פון דעם [[ישוב הישן]] ארייגערכנט פון די [[נטורי קרתא]] אויכעט. | ||
אין חודש [[סיון]] [[ה'תשע"ט]], האט זיך באזעצט אין שטאט | אין חודש [[סיון]] [[ה'תשע"ט]], האט זיך באזעצט אין שטאט [[רבי ישראל אליעזר אדלער]], דער [[וויזשניץ (חסידות)|דזשיקאוו - וויזשניצער]] רבי, וואס האט אריבערגעפירט אהין זיין קהילה פון [[רחובות]]. | ||
==די היינטיגע שטאט== | ==די היינטיגע שטאט== | ||
די נייע געגנטן אין בית שמש | די נייע געגנטן אין בית שמש זענען: | ||
* '''נחלה ומנוחה''' (אויף העברעיש: '''הקריה''') - עס וואוינען דארט אסאך גערער חסידים און ליטווישע. | * '''נחלה ומנוחה''' (אויף העברעיש: '''הקריה''') - עס וואוינען דארט אסאך גערער חסידים און ליטווישע. | ||
* '''רמת בית שמש א'''' - | * '''רמת בית שמש א'''' - וואוינען דארט בעיקר [[אמעריקאנער]] און עולים. | ||
* '''רמת בית שמש ב'''' - ווערט געטיילט אויף צוויי געגנטן: | * '''רמת בית שמש ב'''' - ווערט געטיילט אויף צוויי געגנטן: | ||
** '''קרית רמ"א''' (אין אנפאנג האט מען דאס גערופן '''זנוח''' ווייל עס איז נאנט צום דארף "זנוח") - | ** '''קרית רמ"א''' (אין אנפאנג האט מען דאס גערופן '''זנוח''' ווייל עס איז נאנט צום דארף "זנוח") - וואוינען דארט א טייל פון [[קנאים|קנאישע]] קרייזן. | ||
** '''רמת בית שמש ב'''' | ** '''רמת בית שמש ב'''' | ||
* '''נחלת הערשי פרידמן''' (נאך דער קבלן ([[קאנטראקטאר]]) "הערשל פרידמאן) - א געגנט צווישן דער קריה און רמה ב'. | * '''נחלת הערשי פרידמן''' (נאך דער קבלן ([[קאנטראקטאר]]) "הערשל פרידמאן) - א געגנט צווישן דער קריה און רמה ב'. | ||
| שורה 75: | שורה 76: | ||
== רעפערענצן == | == רעפערענצן == | ||
{{רעפערענצן}} | |||
{{פרומע אידישע געגנטן}} | {{פרומע אידישע געגנטן}} | ||
{{שטעט אין ישראל}} | {{שטעט אין מדינת ישראל}} | ||
[[קאַטעגאָריע:ערי יהודה]] | [[קאַטעגאָריע:ערי יהודה]] | ||
[[קאַטעגאָריע:אויף יידיש]] | |||
{{קרד/ויקי/יידיש}} | |||
[[he:בית שמש]] | |||
[[קאַטעגאָריע:ישובים אין מדינת ישראל]] | |||
יעצטיגע רעוויזיע זינט 21:12, 30 יוני 2024
| ||||||||||||||||||||||||||
בית שמש איז א שטאָט אינעם ירושלים דיסטריקט פון ישראל, וואו א סאך ירושלים'ער אידן וואוינען דארט. די פרומע האבן זיך אהין געצויגן ארום צוואנציג יאר צוריק. אום 2010 איז זיין באפעלקערונג געווען 79,000.[1] די היינטיגע שטאט איז געגרינדעט אום 1950, אבער ס'איז געווען אויפן ארט א יישוב שוין אין די תנ"ך צייטן.
געשיכטע
די שטאָט איז געווען ערשט געגרינדעט אין דער פאַרצייטיקער כנעענישער צייט.
בית שמש ווערט דערמאנט אין תנ"ך, אין יהושע (קאפיטל טו) דערמאנט מען בית שמש אין דעם ארבטייל פון שבט יהודה, ליגן אויף דער גרעניץ צווישן שבט יהודה און שבט דן. שפעטער (יהושע קאפיטל כא) ווערט געברענגט אז מען האט די שטאט געגעבן צו די כהנים. די שטאָט איז אויך דערמאנט אין שמואל א (קאפיטל ו), אז דער ארון הברית האט צוריקגעקערט צו די אידן דורך בית שמש, און די מענטשן פון בית שמש האבן אויפגענומען דעם ארון מיט קרבנות. אויך אין ספר מלכים איז דערמאנט אַ מלחמה דארטן צווישן אמציה, מלך פון יהודה, און יואש, מלך פון ישראל. דאס איבערבלייבס פונעם אלטן יישוב זענען פאראן היינט אין תל בית שמש.
אין 2003 האט מען אנטפלעקט אין בית שמש די עלטסטע אייזן ווארשטאט אין דער וועלט.
מאדערנע שטאט
אין די פריערע טעג פון בית שמש, האבן געוואוינט דאָרט די הויפּט עמיגראנטן פון איראַן, איראַק, צפון אפריקע, און רומעניע. איבער די יאָרן, און באזונדער אנפאנג פון 1990 ווען עס האט זיך אנגעהויבן א מאסיווע כוואליע פון עמיגראציע פון סאוועטן פארבאנד וואס האט געברענגט מיט זיך פילע נייע עמיגראנטן אויכעט צו בית שמש, די שטאט האט זיך היפש פארגרעסערט. אויכעט זענען אנגעקומען עמיגראנטן פון עטיאפיע און די פאראייניגטע שטאַטן.
אין 2003, האט מען ווידערגעעפנט די בית שמש באַן סטאַנציע. די באַן סטאַנציע ליגט אויף דער ליניע פון ירושלים קיין תל אביב-יפו.
אין יאר ה'תשנ"ה איז אנגעקומען קיין בית שמש רבי חיים אברהם הורוויץ, באסטאנער רבי פון בארא פארק, און האט אויפגעשטעלט זיין הויף אין רמת בית שמש.
דורך די פארלויפענע יארן די שטאט האט זיך היפש פארגרעסערט א דאנק צו א הויכע געבורטצאל און אנקומענדיגע נייע איינוואוינערס וואס האבן זיך אהין געצויגן פון אנדערע שטעט, און היינט צו טאגס וואוינט דארט א ריזיגע צאל פון היימישע אידן, צווישן זיי האבן זיך באזעצט דארט אזעלכע געמיינדעס וואס געהערן צו דער עדה החרדית אזוי ווי תולדות אהרן און תולדות אברהם יצחק, דושינסקיא און נאך ענדליכע קהילות פון דעם ישוב הישן ארייגערכנט פון די נטורי קרתא אויכעט.
אין חודש סיון ה'תשע"ט, האט זיך באזעצט אין שטאט רבי ישראל אליעזר אדלער, דער דזשיקאוו - וויזשניצער רבי, וואס האט אריבערגעפירט אהין זיין קהילה פון רחובות.
די היינטיגע שטאט
די נייע געגנטן אין בית שמש זענען:
- נחלה ומנוחה (אויף העברעיש: הקריה) - עס וואוינען דארט אסאך גערער חסידים און ליטווישע.
- רמת בית שמש א' - וואוינען דארט בעיקר אמעריקאנער און עולים.
- רמת בית שמש ב' - ווערט געטיילט אויף צוויי געגנטן:
- קרית רמ"א (אין אנפאנג האט מען דאס גערופן זנוח ווייל עס איז נאנט צום דארף "זנוח") - וואוינען דארט א טייל פון קנאישע קרייזן.
- רמת בית שמש ב'
- נחלת הערשי פרידמן (נאך דער קבלן (קאנטראקטאר) "הערשל פרידמאן) - א געגנט צווישן דער קריה און רמה ב'.
- חפציבה
- רמת בית שמש ג'
- רמת בית שמש ד'
ראט פארזיצער און בירגערמייסטער
- שמואל אביעזר (1953-1955)
- מנחם נוימאן (1955-1965)
- עובד סרי לוי (1965-1967)
- עמרם לאק (1967-1978)
- יהודה בן זאב (1978-1989)
- שלום פדידה (1989-1993) - דער ערשטער בירגערמייסטער
- דניאל וועקנין (2008- 1993)
- משה אבוטבול (2018 - 2008)
- עליזה בלאך (געוויילט 2018)
צווילינג שטעט
- [[טעקע:מוסטער:פאן/ארצות הברית|קישור=ארצות הברית|גבול|קאקא, פלארידעpx|ארצות הברית]]
- [[טעקע:מוסטער:פאן/ארצות הברית|קישור=ארצות הברית|גבול|ראמאפא, ניו יארקpx|ארצות הברית]]
להאסע, כינע (זייט 2007)- [[טעקע:מוסטער:פאן/קרואטיה|קישור=קרואטיה|גבול|ספליטpx|קרואטיה]]
- [[טעקע:מוסטער:פאן/גרמניה|קישור=גרמניה|גבול|נארדהאוזןpx|גרמניה]]
רעפערענצן
- ↑ "Table 3 - Population of Localities Numbering Above 1,000 Residents and Other Rural Population" (PDF). ישראל צענטראלע ביורא פאר סטאטיסטיק. 2008-06-30. Retrieved 2008-10-03.
| אום על פאכעם | אופקים | אור יהודה | אור עקיבא | אילת | אלעד | אריאל | אשדוד | אשקלון | באקא-דזשאט | באר שבע | בית שאן | בית שמש | ביתר עילית | בני ברק | בת ים | גבעת שמואל | גבעתיים | דימונה | הוד השרון | הרצליה | חדרה | חולון | חיפה | טבריה | טייבה | טירא | טירת כרמל | טמרה | יבנה | יהוד-מונוסון | יקנעם עילית | ירושלים | כפר יונה | כפר סבא | כפר קאסם | כרמיאל | לוד | מגדל העמק | מודיעין | מודיעין עילית | מעלה אדומים | מעלות-תרשיחא | נהריה | נוף הגליל | נס ציונה | נצרת | נשר | נתיבות | נתניה | סחנין | עיר הכרמל | עכו | עפולה | ערד | פתח תקוה | צפת | קאלאנסאווע | קרית אונו | קרית אתא | קרית ביאליק | קרית גת | קרית ים | קרית מוצקין | קרית מלאכי | קרית שמונה | ראש העין | ראשון לציון | רהט | רחובות | רמלה | רמת גן | רמת השרון | רעננה | שגור | שדרות | שפרעם | תל אביב-יפו | 
|
דאס איז נישט קיין המכלול ארטיקל, בלויז עפעס וואס ליגט דא ביז עס וועט ערזעצט ווערן מיט בעסערס. שרייבט עס איבער!