אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "רוי:גולן הויכן"

870 בייטן צוגעלייגט ,  פֿאַר 11 חדשים
קיין רעדאגירונג באמערקונג
צייכן: רויע רעדאגירונג
אין תקציר עריכה
צייכן: רויע רעדאגירונג
שורה 27: שורה 27:
נאך דער [[ערשטער וועלט קריג]] איז דער גולן געווארן א טייל פונעם [[פראנצויזישער מאנדאט|פראנצויזישן מאנדאט]] פון סיריע און איז אין תש"א (1941) אריבער צו אומאפהענגיגע סיריע.
נאך דער [[ערשטער וועלט קריג]] איז דער גולן געווארן א טייל פונעם [[פראנצויזישער מאנדאט|פראנצויזישן מאנדאט]] פון סיריע און איז אין תש"א (1941) אריבער צו אומאפהענגיגע סיריע.


נאך דער [[אומאפהענגיגקייט מלחמה|אראביש-מדינת ישראל מלחמה]] פון תש"ח–תש"ט (1948–1949) האט סיריע באפעסטיגט דעם מערב'דיגן קאַם פון דער גולן, וואָס באהערשט דעם [[חולה טאל|חולה־טאל]], דעם [[ים כנרת|ים־כנרת]], און דעם אויבערשטן ירדן־טייך טאָל, וועלכע געפונען זיך אלע אין מדינת ישראל.
נאך דער [[אומאפהענגיגקייט מלחמה|אראביש-מדינת ישראל מלחמה]] פון תש"ח–תש"ט (1948–1949) האט סיריע באפעסטיגט דעם מערב'דיגן קאַם פון דער גולן, וואָס באהערשט דעם [[חולה טאל|חולה־טאל]], דעם [[ים כנרת|ים־כנרת]], און דעם אויבערשטן ירדן־טייך טאָל, וועלכע געפונען זיך אלע אין מדינת ישראל. אין די געביטן זענען פילע ציווילע ישראלים אומגעקומען דורך סירישע ארטילעריע און סנייפער פייער; [[לאנדווירטשאפט]] און פישעריי זענען געווארן פארשווערט און צומאל אוממעגליך.


אין די געביטן זענען פילע ציווילע ישראלים אומגעקומען דורך סירישע ארטילעריע און סנייפער פייער; [[לאנדווירטשאפט]] און פישעריי זענען געווארן פארשווערט און צומאל אוממעגליך. אין די לעצטע צוויי טעג (9–10 יוני 1967) פון דער [[זעקסטאגיגע מלחמה|זעקס-טאגיגער מלחמה]], האָבן די מדינת ישראל-באוואפנטע קרעפטן, נאכן באזיגן עגיפּטן און [[ירדן]], געוואנדן זייער אויפמערקזאמקייט צו סיריע. אונטער דעם שוץ פון די מדינת ישראל לופט קרעפטן, האבן אינזשעניריע טרופּס געבויט צוטריט וועגן ארויף די גאר שיפע גולן הייטס, וואס זענען דעמאלט דירעקט אטאקירט געווארן דורך פארפּאנצערטע [[פארמיטל|מאָבילן]] און אינפאנטריע.
אין די לעצטע צוויי טעג (א'–ב' סיון תשכ"ז) פון דער [[זעקסטאגיגע מלחמה|זעקס-טאגיגער מלחמה]], האָבן די מדינת ישראל-באוואפנטע קרעפטן, נאכן באזיגן עגיפּטן און [[ירדן]], געוואנדן זייער אויפמערקזאמקייט צו סיריע. אונטער דעם שוץ פון די מדינת ישראל לופט קרעפטן, האבן אינזשעניריע טרופּן געבויט צוטריט וועגן ארויף די גאר שיפע גולן הייטס, וועלכע זענען דעמאלט דירעקט אטאקירט געווארן דורך געפּאנצערטע אינפאנטריע. די סירישע פארטיידיגער און רוב פון די אראבישע איינוואוינער זענען אנטלאפן, און סיריע האט געבעטן א וואפן שטילשטאנד; די קאמפן האבן אויפגעהערט ב' סיון (יוני 10, 1967).


די סירישע פארטיידיגער און רוב פון די אראבישע איינוואוינער זענען אנטלאפן, און סיריע האט געבעטן א וואפן שטילשטאנד; די קאמפן האט אויפגעהערט דעם 10טן יוני. די הויכן זענען געשטעלט געווארן אונטער די מדינת ישראל מיליטערישע פארוואלטונג, און דער גולן איז אינטעגרירט געווארן אין די קאמוניקאציע און פינאנציעלע סיסטעם פון מדינת ישראל. פינף דערפער פון מערסטנס [[דרוזן|דרוזישע]] אראבער זענען געבליבן און געווארן פארגעשלאגן מדינת ישראל בירגערשאפט, כאטש די מערסטע האבן אפּגעזאגט און פארבליבן מיט סירישע בירגערשאפט. ביז די שפּעטע 1970ער יארן זענען שוין געווען געגרינדעט כּמעט 30 אידישע ישובים אויף די הויכן, און אין 1981 האט מדינת ישראל איינזייטיג אנעקסירט דעם געביט.
די הויכן זענען געשטעלט געווארן אונטער די מדינת ישראל מיליטערישע פארוואלטונג, און דער גולן איז אינטעגרירט געווארן אין די קאמוניקאציע און פינאנציעלע סיסטעם פון מדינת ישראל. פינף דערפער פון מערסטנס [[דרוזן|דרוזישע]] אראבער זענען געבליבן און געווארן פארגעשלאגן מדינת ישראל בירגערשאפט, כאטש די מערסטע האבן אפּגעזאגט און פארבליבן מיט סירישע בירגערשאפט. ביז די שפּעטע 1970ער יארן זענען שוין געווען געגרינדעט כּמעט 30 אידישע ישובים אויף די הויכן, און אין תשמ"ב (1981) האט מדינת ישראל איינזייטיג אנעקסירט דעם געביט.


א ריקצוג אפמאך צווישן מדינת ישראל און סיריע, אונטערגעשריבן נאכן [[יום כיפור מלחמה|יום כיפור קריג]] פון אקטאבער 1973, האט געגרינדעט א [[פאראייניגטע פעלקער|יו-ען]] באפער זאנע אין די גולן הייטס, געמאניטערט דורך א UN Disengagement Observer Force (UNDOF). דער UNDOF מאנדאט איז דערנאך באנייט געווארן יעדע זעקס חדשים.
א ריקצוג אפמאך צווישן מדינת ישראל און סיריע, אונטערגעשריבן נאכן [[יום כיפור מלחמה|יום כיפור קריג]] פון תשל"ד (אקטאבער 1973), האט געגרינדעט א [[פאראייניגטע פעלקער|יו-ען]] באפער זאנע אין די גולן הייטס, געמאניטערט דורך א UN Disengagement Observer Force (UNDOF). דער UNDOF מאנדאט איז דערנאך באנייט געווארן יעדע זעקס חדשים.


פארהאנדלונגען צווישן סיריע און מדינת ישראל, אנגעהויבן ביי בילאַטעראַלע געשפרעכן אין [[מאדריד]] אין 1991, האט פארגעזעצט מיט אונטערברעכונגען ביז זיי זענען צעבראכן געווארן אין 2000 צוליב סיריע'ס עקשנות אויף מדינת ישראל'ס פולשטענדיגן ריקצוג פון די גולן הויכן טעריטאריע.
פארהאנדלונגען צווישן סיריע און מדינת ישראל, אנגעהויבן ביי בילאַטעראַלע געשפרעכן אין [[מאדריד]] אין 1991, האט פארגעזעצט מיט אונטערברעכונגען ביז זיי זענען צעבראכן געווארן אין 2000 צוליב סיריע'ס עקשנות אויף מדינת ישראל'ס פולשטענדיגן ריקצוג פון די גולן הויכן טעריטאריע.


די דיסקוסיעס צווישן די צוויי לענדער זענען באנייט געווארן אין 2008 דורך דער פארמיטלונג פון [[טערקיי]], וואס איז דעמאלט געווען א נאנטע פארבונדעטער פון ביידע לענדער, אבער דיזע געשפרעכן זענען צעפאלן נאכ'ן רעזיגנאציע פונעם מדינת ישראל פרעמיער מיניסטער [[אהוד אלמערט]]. דערווייל האבן די אנטוויקלונגען אין סיי מדינת ישראל און סיי די ראיאן אין די 2010ער געפירט די טראדיציאנעל רואיגע גולן דרוזן זיך צו לאזן מער הערן וועגן זייער סטאטוס: מדינת ישראל האט צוגעזען אן אויפשטייג אין בירגערשאפט אפּליקאציעס פון אייניגע אין די געמיינדע, בשעת אנדערע האבן אנגעהויבן אפּצוהאלטן עפנטליכע פארזאמלונגען אין וועלכע זיי באשטעטיגן לאיאליטעט צו סיריע. אין מערץ 2019 איז די פאראייניגטע שטאטן געווארן דאס איינציגסטע לאנד וואס האט אנערקענט מדינת ישראל'ס אנעקסירן דעם ראיאן.
די דיסקוסיעס צווישן די צוויי לענדער זענען באנייט געווארן אין 2008 דורך דער פארמיטלונג פון [[טערקיי]], וואס איז דעמאלט געווען א נאנטע פארבונדעטער פון ביידע לענדער, אבער דיזע געשפרעכן זענען צעפאלן נאכ'ן רעזיגנאציע פונעם מדינת ישראל פרעמיער מיניסטער [[אהוד אלמערט]]. דערווייל האבן די אנטוויקלונגען אין סיי מדינת ישראל און סיי די ראיאן אין די 2010ער געפירט די טראדיציאנעל רואיגע גולן דרוזן זיך צו לאזן מער הערן וועגן זייער סטאטוס: מדינת ישראל האט צוגעזען אן אויפשטייג אין בירגערשאפט אפּליקאציעס פון אייניגע אין די געמיינדע, בשעת אנדערע האבן אנגעהויבן אפּצוהאלטן עפנטליכע פארזאמלונגען אין וועלכע זיי באשטעטיגן לאיאליטעט צו סיריע.


===היינט===
י"ד אדר תשע"ט האט פּרעזידענט [[דאנאלד טראמפ]] געמאלדן אין א [[טוויטער|טוויט]]: "נאך 52 יאר איז צייט פאר די פאראייניגטע שטאטן צו אנערקענען אין גאנצן ישראל'ס סאָווערעניטעט איבער די גולן הייטס, וואס איז פון קריטישער סטראטעגישער און זיכערהייט וויכטיגקייט פאר מדינת ישראל און ראיאנאלע סטאביליטעט!"{{הערה|1=@realDonaldTrump (https://twitter.com/realDonaldTrump/status/1108772952814899200), (March 21, 2019)}}. ער האט עס געמאכט אפיציעל י"ח אדר נאך א זיצונג מיט [[בנימין נתניהו|נתניהו]]{{הערה|1=https://trumpwhitehouse.archives.gov/presidential-actions/proclamation-recognizing-golan-heights-part-state-israel/}}, מאכנדיג די פאראייניגטע שטאטן אלס דאס איינציגסטע לאנד וואס אנערקענט מדינת ישראל'ס אנעקסירונג פונעם ראיאן.
אום 7 דעצעמבער 2024 ווען דער סירישער פּרעזידענט [[באשאר אל-אסאד]] און זיינע באוואפנטע קרעפטן זענען געווען אויפ'ן ראַנד פון צוזאמענבראך אינעם סירישן בירגער-קריג איז דער [[צה"ל|מדינת ישראל פארטיידיגונגס-מיליטער]] (צה"ל) אריין די דעמיליטאריזירטע UNDOF באפער זאנע. מדינת ישראל באאמטע האבן געזאגט אז צה"ל'ס אנוועזנהייט איז צייטווייליג צו פארמיידן אז די אומסטאביליטעט אין סיריע זאל זיך איבערגיסן אין מדינת ישראל-קאנטראלירטן טעריטאריע, אבער באאמטע אין אראבישע לענדער און פילע אבזערווירער האבן געהויבן זארגן אז מדינת ישראל ניצט די אומסטאביליטעט צו פארכאפן שטח.
 
אום 7 דעצעמבער 2024 ווען דער סירישער פּרעזידענט [[באשאר אל-אסאד]] און זיינע באוואפנטע קרעפטן זענען געווען אויפ'ן עק פון צוזאמענבראך אינעם סירישן בירגער-קריג איז דער [[צה"ל|מדינת ישראל פארטיידיגונגס-מיליטער]] (צה"ל) אריין אין די דעמיליטאריזירטע UNDOF באפער זאנע. מדינת ישראל באאמטע האבן געזאגט אז צה"ל'ס אנוועזנהייט איז צייטווייליג צו פארמיידן אז די אומסטאביליטעט אין סיריע זאל זיך איבערגיסן אין מדינת ישראל-קאנטראלירטן טעריטאריע, אבער באאמטע אין אראבישע לענדער און פילע אבזערווירער האבן געהויבן זארגן אז מדינת ישראל ניצט די אומסטאביליטעט צו פארכאפן שטח.


אין די נאכפאלגנדע וואך האט די מדינת ישראל רעגירונג באשטעטיגט פלענער צו פארברייטערן די אויפבוי פון [[באזעצונג|מדינת ישראל זידלונגען]] אין די גולן הויכן און פארטאפלען די צאל ישראלים וואס וואוינען דארט, אן אונטערנעמונג וואס די רעגירונג האט באצייכנט אלס "דעמאגראפישע אנטוויקלונג".
אין די נאכפאלגנדע וואך האט די מדינת ישראל רעגירונג באשטעטיגט פלענער צו פארברייטערן די אויפבוי פון [[באזעצונג|מדינת ישראל זידלונגען]] אין די גולן הויכן און פארטאפלען די צאל ישראלים וואס וואוינען דארט, אן אונטערנעמונג וואס די רעגירונג האט באצייכנט אלס "דעמאגראפישע אנטוויקלונג".