אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "עוויאן קאנפערענץ"

23 בייטן אראפגענומען ,  פֿאַר 11 חדשים
קיין רעדאגירונג באמערקונג
ק (הגהה)
אין תקציר עריכה
 
(10 מיטלסטע ווערסיעס פון 5 באַניצער נישט געוויזן.)
שורה 1: שורה 1:
{{דעסקריפציע|1938 קאנפערענץ איבער די פליטים פון נאצי דייטשלאנד}}
[[טעקע:Myron Taylor addresses the Évian Conference.jpg|קליין|מייראן טעילאר אדרעסירט די עוויאן קאנפערענץ]]
[[טעקע:Myron Taylor addresses the Évian Conference.jpg|קליין|מייראן טעילאר אדרעסירט די עוויאן קאנפערענץ]]
דער '''עוויאן קאנפערענץ''' איז געווען א צוזאמקום אין שטאט [[עוויאן]] {{אנ|Évian-les-Bains}}, [[פראנקרייך]], דורכאויס די טעג פון [[יולי]] [[יולי 6|6]]–[[יולי 15|15]] [[1938]], פאררופן דורך דעם [[פאראייניגטע שטאטן|אמעריקאנער]] פרעזידענט [[פרענקלין דעלאנאו רוזעוועלט|פרענקלין רוזעוועלט]] צו אדרעסירן דעם פראבלעם פון די [[דייטשלאנד|דייטש]]ע און [[עסטרייך|עסטרייכ]]ישע [[פליט]]ים וואס זענען אנטלאפן פון [[נאצי דייטשלאנד]] נאכ'ן אויסשטיין פארפאלגונגען. די פליטים, בעיקר אידן, און אויך פון אנדערע אנטי-[[נאציזם|נאצי]]סטישע גרופעס, האבן געזוכט א פארזיכערט ארט צו עמיגרירן, אבער די לענדער ארום דער וועלט האבן זיי נישט געוואלט אננעמען.
די '''עוויאן קאנפערענץ''' איז געווען א צוזאמקום אין שטאט [[עוויאן]] {{אנ|Évian-les-Bains}}, [[פראנקרייך]], דורכאויס די טעג פון [[יולי]] [[יולי 6|6]]–[[יולי 15|15]] [[1938]], פאררופן דורך דעם [[פאראייניגטע שטאטן|אמעריקאנער]] פרעזידענט [[פרענקלין דעלאנאו רוזעוועלט|פרענקלין רוזעוועלט]] צו אדרעסירן די פראבלעם פון די [[דייטשלאנד|דייטש]]ע און [[עסטרייך|עסטרייכ]]ישע [[פליט]]ים וואס זענען אנטלאפן פון [[נאצי דייטשלאנד]] נאכן אויסשטיין פארפאלגונגען. די פליטים, בעיקר אידן, און אויך פון אנדערע אנטי-[[נאציזם|נאצי]]סטישע גרופעס, האבן געזוכט א פארזיכערט ארט צו עמיגרירן, אבער די לענדער ארום דער וועלט האבן זיי נישט געוואלט אננעמען.


ביי דעם קאנפערענץ האבן זיך באטייליגט רעפרעזענטאטן פון 32 לענדער, און 24 וואלונטערישע ארגאניזאציעס זענען געקומען אלס אבזערווירער פארצושלאגן געדאנקען{{הערה|[https://www.yadvashem.org/holocaust/this-month/july/1938.html יולי 1938] אויפן [[יד ושם]] וועבזייטל.}}. דער קאנפערענץ האט זיך אויסגעלאזט אומערפאלגרייך, און אויסער אנהאלטן די פריערדיגע צאל ערלויבטע פליטים, איז כמעט קיין איין לאנד נישט איינגעגאנגען צו העכערן די צאל פליטים.
ביי דער קאנפערענץ האבן זיך באטייליגט רעפרעזענטאטן פון 32 לענדער, און 24 וואלונטערישע ארגאניזאציעס זענען געקומען אלס אבזערווירער פארצושלאגן געדאנקען{{הערה|[https://www.yadvashem.org/holocaust/this-month/july/1938.html יולי 1938] אויפן [[יד ושם]] וועבזייטל.}}. די קאנפערענץ האט זיך אויסגעלאזט אומערפאלגרייך, און אויסער אנהאלטן די פריערדיגע צאל ערלויבטע פליטים, איז כמעט קיין איין לאנד נישט איינגעגאנגען צו העכערן די צאל פליטים.


==הינטערגרונט==
==הינטערגרונט==
[[טעקע:Bundesarchiv Bild 183-E03468, Berlin, Emigration von Juden, Umzugswagen.jpg|קליין|אידן אין [[בערלין]] פאקן פעק און גרייטן זיך אפצורייזן קיין [[ניו יארק]], [[1939]]]]
[[טעקע:Bundesarchiv Bild 183-E03468, Berlin, Emigration von Juden, Umzugswagen.jpg|קליין|אידן אין [[בערלין]] פאקן פעק און גרייטן זיך אפצורייזן קיין [[ניו יארק]], [[1939]]]]
פון ווען [[היטלער]] איז געקומען צו דער מאכט אין [[יאנואר]] [[1933]], זענען די רדיפות קעגן די איבער א האלב-מיליאן דייטשע אידן אלץ שווערער געווארן, ברענגנדיג טויזנטער צו אנטלויפן צו דערנעבנדע לענדער און קיין [[ארץ ישראל]]. די [[נירנבערג געזעצן]], געשאפן אום [[1935]], האבן אוועקגענומען די בירגערשאפט פון אלע דייטשע אידן, וואס האט געברענגט נאך טויזנטער צו פארלאזן, אדער פארשיקט ווערן, פון דייטשלאנד. ביז [[1938]] זענען ארום 150,000 אידן שוין אנטלאפן פון דייטשלאנד; און מיטן "[[אנשלוס|אַנְשְׁלוּס]]", ווען דייטשלאנד האט אנעקסירט עסטרייך אין [[מערץ]] 1938, זענען צוגעקומען נאך 200,000 בירגערלאזע אידן{{הערה|[https://encyclopedia.ushmm.org/content/en/article/german-jewish-refugees-1933-1939 אידישע פליטים פון דייטשלאנד 1933-1939] אויפן "[[האלאקאוסט מוזעאום|United States Holocaust Memorial Museum]]" וועבזייטל.{{ש}}Michael Blakeney, "Proposals for a Jewish Colony in Australia: 1938-1948." ''Jewish Social Studies'' 46.3/4 (1984): 277-292 [https://www.jstor.org/stable/4467264 online].}}. ווען די לענדער איבער דער וועלט האבן נישט געוואלט נאכקומען דעם גרויסן פארלאנג פון [[אזיל רעכט]] זוכערס, האט זיך געשאפן א קריזיס.
פון ווען [[היטלער]] איז געקומען צו דער מאכט אין [[יאנואר]] [[1933]], זענען די רדיפות קעגן די איבער א האלב-מיליאן דייטשע אידן אלץ שווערער געווארן, ברענגענדיג טויזנטער צו אנטלויפן צו דערנעבנדע לענדער און קיין [[ארץ ישראל]]. די [[נירנבערג געזעצן]], געשאפן אום [[1935]], האבן אוועקגענומען די בירגערשאפט פון אלע דייטשע אידן, וואס האט געברענגט נאך טויזנטער צו פארלאזן, אדער פארשיקט ווערן, פון דייטשלאנד. ביז [[1938]] זענען ארום 150,000 אידן שוין אנטלאפן פון דייטשלאנד; און מיטן "[[אנשלוס|אַנְשְׁלוּס]]", ווען דייטשלאנד האט אנעקסירט עסטרייך אין [[מערץ]] 1938, זענען צוגעקומען נאך 200,000 בירגערלאזע אידן{{הערה|[https://encyclopedia.ushmm.org/content/en/article/german-jewish-refugees-1933-1939 אידישע פליטים פון דייטשלאנד 1933-1939] אויפן "[[האלאקאוסט מוזעאום|United States Holocaust Memorial Museum]]" וועבזייטל.{{ש}}Michael Blakeney, "Proposals for a Jewish Colony in Australia: 1938-1948." ''Jewish Social Studies'' 46.3/4 (1984): 277-292 [https://www.jstor.org/stable/4467264 online].}}. ווען די לענדער איבער דער וועלט האבן נישט געוואלט נאכקומען דעם גרויסן פארלאנג פון [[אזיל רעכט]] זוכערס, האט זיך געשאפן א קריזיס.


די פאראייניגטע-שטאטן האט אריינגענומען טויזנטער אידן, אבער אויף א גאר איינגעצוימטער פארנעם, אין איינקלאנג מיט אירע שטרענגע עמיגראציע קוואטעס געשאפן צוליב [[גרויסע דעפרעסיע|דער גרויסער דעפרעסיע]]. דער אמעריקאנער פרעזידענט רוזעוועלט, איז געקומען אונטער שטייגנדע דרוק צו העכערן די עמיגראציע קוואטעס און אננעמען מער פארפאלגטע אידן, און נישט ווילנדיג איינגיין דערויף, האט ער דאן - עלף טעג נאכ'ן "אנשלוס" - פאררופן דעם עוויאן קאנפערענץ, מיט'ן ציל צו פארגרינגערן דעם קריזיס און גרינדן אן אינטערנאציאנאלע ארגאניזאציע צו לעזן דעם פראבלעם. רוזעוועלט האט געוואלט אז אנדערע לענדער זאלן אנטיילנעמען אינעם טראגן די לאסט פון די פליטים, כדי אראפצונעמען פון זיך די פאראנטווארטליכקייט און דרוק, און צייגן פאר דער וועלט אז אמעריקע זארגט זיך פאר'ן וואוילזיין פון די אידן{{הערה|{{cite book|author=Allen Wells|title=Tropical Zion : General Trujillo, FDR, and the Jews of Sosua|year=2009|publisher=Duke University Press|isbn=978-0-8223-4407-0|pages=6–8}}}}.
די פאראייניגטע-שטאטן האט אריינגענומען טויזנטער אידן, אבער אויף א גאר איינגעצוימטער פארנעם, אין איינקלאנג מיט אירע שטרענגע עמיגראציע קוואטעס געשאפן צוליב [[גרויסע דעפרעסיע|דער גרויסער דעפרעסיע]]. דער אמעריקאנער פרעזידענט רוזעוועלט, איז געקומען אונטער שטייגנדן דרוק צו העכערן די עמיגראציע קוואטעס און אננעמען מער פארפאלגטע אידן, און נישט ווילנדיג איינגיין דערויף, האט ער דאן - עלף טעג נאכן "אנשלוס" - פאררופן דעם עוויאן קאנפערענץ, מיטן ציל צו פארגרינגערן דעם קריזיס און גרינדן אן אינטערנאציאנאלע ארגאניזאציע צו לעזן די פראבלעם. רוזעוועלט האט געוואלט אז אנדערע לענדער זאלן אנטיילנעמען אינעם טראגן די לאסט פון די פליטים, כדי אראפצונעמען פון זיך די פאראנטווארטליכקייט און דרוק, און צייגן דער וועלט אז אמעריקע זארגט זיך פארן וואוילזיין פון די אידן{{הערה|{{cite book|author=Allen Wells|title=Tropical Zion : General Trujillo, FDR, and the Jews of Sosua|year=2009|publisher=Duke University Press|isbn=978-0-8223-4407-0|pages=6–8}}}}.


==דער קאנפערענץ==
==די קאנפערענץ==
[[טעקע:Royal Evian Hotel - panoramio.jpg|קליין|ראיעל האטעל אין עוויאן, וואו די קאנפערענץ איז אפגעהאלטן געווארן (בילד: 2012)]]
[[טעקע:Royal Evian Hotel - panoramio.jpg|קליין|ראיעל האטעל אין עוויאן, וואו די קאנפערענץ איז אפגעהאלטן געווארן (בילד: 2012)]]
די דעלעגאטן ביי דער קאנפערענץ האבן אויסגעדרוקט סימפאטיע מיט די אידן אין נאצי-דייטשלאנד און איינגעשטימט אז מ'דארף פאר זיי טרעפן א באשיצט לאנד, אבער גלייכצייטיג האט זיך באלד פון אנהייב אנגעזען אז די באטייליגטע לענדער זענען נישט גרייט צו מאכן ערנסטע טוישונגען אין דער צאל פליטים וואס זיי לאזן אריין צו זיך אין לאנד. די דעלעגאטן האבן קלארגעשטעלט אז אן עמיגראנטן-מאסע קען אנהייצן ראסיסטישע און רעליגיעזע שטרייטן און פארערגערן די עקאנאמישע לאגע אין לאנד, אויך קען עס אנברענגען אינטערנאציאנאלע אומרוען און שטערן אינטערנאציאנאלע שלום באמיאונגען מיט נאצי-דייטשלאנד.
די דעלעגאטן ביי דער קאנפערענץ האבן אויסגעדרוקט סימפאטיע מיט די אידן אין נאצי-דייטשלאנד און איינגעשטימט אז מ'דארף פאר זיי טרעפן א באשיצט לאנד, אבער גלייכצייטיג האט זיך באלד פון אנהייב אנגעזען אז די באטייליגטע לענדער זענען נישט גרייט צו מאכן ערנסטע טוישונגען אין דער צאל פליטים וואס זיי לאזן אריין צו זיך אין לאנד. די דעלעגאטן האבן קלארגעשטעלט אז אן עמיגראנטן-מאסע קען אנהייצן ראסיסטישע און רעליגיעזע שטרייטן און פארערגערן די עקאנאמישע לאגע אין לאנד, אויך קען עס אנברענגען אינטערנאציאנאלע אומרוען און שטערן אינטערנאציאנאלע שלום באמיאונגען מיט נאצי-דייטשלאנד.
שורה 36: שורה 37:
דער רעזולטאט פון דער אומערפאלגרייכער קאנפערענץ איז געווען אז מיליאנען אידן האבן נישט געהאט וואו אהין צו אנטלויפן און זענען פארטיליגט געווארן אונטער היטלער'ס "[[האלאקאוסט|ענדגילטיגע לעזונג פאר דער אידן פראגע]]". די קאנפערענץ האט גאר אומדירעקט געדינט אלס פראפאגאנדע מיטל פאר די נאציס, ווען היטלער האט זיך ארויסגעשטעלט אז ער וועט העלפן די וואס ווילן ארייננעמען אידן ביי זיי אין לאנד{{הערה|שם = Hate}}{{הערה|{{cite book|author=Ronnie S. Landau|title=The Nazi Holocaust|url=https://books.google.com/books?id=UmDZxCedaLkC&pg=PA137|access-date=24 March 2011|year=2006|publisher=I.B.Tauris|isbn=978-1-84511-201-1|pages=137–140}}}}. די דעלעגאטן האבן נישט פארדאמט די נאצישע רדיפות און ניטאמאל דיסקוטירט די סיבות פארוואס אזויפיל מאסן אידן דארפן אויסוואנדערן; דאס האט אומדירעקט געגעבן לעגיטימאציע פארן נאצישן רעזשים, אויסצופירן זייערע פארארדענונגען ביי זיך אין לאנד{{הערה|שם=Great}}.
דער רעזולטאט פון דער אומערפאלגרייכער קאנפערענץ איז געווען אז מיליאנען אידן האבן נישט געהאט וואו אהין צו אנטלויפן און זענען פארטיליגט געווארן אונטער היטלער'ס "[[האלאקאוסט|ענדגילטיגע לעזונג פאר דער אידן פראגע]]". די קאנפערענץ האט גאר אומדירעקט געדינט אלס פראפאגאנדע מיטל פאר די נאציס, ווען היטלער האט זיך ארויסגעשטעלט אז ער וועט העלפן די וואס ווילן ארייננעמען אידן ביי זיי אין לאנד{{הערה|שם = Hate}}{{הערה|{{cite book|author=Ronnie S. Landau|title=The Nazi Holocaust|url=https://books.google.com/books?id=UmDZxCedaLkC&pg=PA137|access-date=24 March 2011|year=2006|publisher=I.B.Tauris|isbn=978-1-84511-201-1|pages=137–140}}}}. די דעלעגאטן האבן נישט פארדאמט די נאצישע רדיפות און ניטאמאל דיסקוטירט די סיבות פארוואס אזויפיל מאסן אידן דארפן אויסוואנדערן; דאס האט אומדירעקט געגעבן לעגיטימאציע פארן נאצישן רעזשים, אויסצופירן זייערע פארארדענונגען ביי זיך אין לאנד{{הערה|שם=Great}}.


נישט לאנג נאך דער קאנפערענץ, אום [[קריסטאלנאכט]], [[נאוועמבער 9]]-[[נאוועמבער 10|10]] 1938, האבן די נאציס געמארדעט און איינגעזעצט צענדליגער טויזנטער אידן, און אויך פארברענט און געשעדיגט איבער 1,000 שולן. דערמיט האט זיך געהויבן די צאל אידישע פליטים וואס האבן געזוכט א רעטונגס ארט און אויך געוויזן פאר די מערב-וועלט לענדער די געפאר וואס לויערט אויף זיי. די בריטן האבן דאן באשלאסן אריינצולאזן אלע אידישע קינדער ביז זיבעצן יאר אלט אין דער [[קינדער טראנספארט]] אקציע; רוזעוועלט האט אין אן [[עקזעקוטיוו באפעל]] געגעבן ערלויבעניש פאר טויזנטער דייטשע באזוכער צו פארבלייבן אין אמעריקע אויך נאך זייער וויזע לויפט אפ; פראנקרייך האט אנגעהויבן אריינלאזן 200 קינדער חודש'ליך; און האלאנד און [[שווייץ]] זענען אויך איינגעגאנגען אריינצונעמען קינדער פליטים{{הערה|1=יהודית באומל תידור, [http://lib.cet.ac.il/pages/item.asp?item=15529 "קינדער טראנספארט" אקציע צו ראטעווען אידישע קינדער אין אייראפע], אויפן [[המרכז לטכנולוגיה חינוכית|מט"ח]] וועבזייטל}}.
נישט לאנג נאך דער קאנפערענץ, אום [[קריסטאלנאכט]], נאוועמבער 9-10 1938, האבן די נאציס געמארדעט און איינגעזעצט צענדליגער טויזנטער אידן, און אויך פארברענט און געשעדיגט איבער 1,000 שולן. דערמיט האט זיך געהויבן די צאל אידישע פליטים וואס האבן געזוכט א רעטונגס ארט און דאס האט אויך געוויזן פאר די מערב-וועלט לענדער די געפאר וואס לויערט אויף זיי. די בריטן האבן דאן באשלאסן אריינצולאזן אלע אידישע קינדער ביז זיבעצן יאר אלט אין דער [[קינדער טראנספארט]] אקציע; [[פרענקלין דעלאנא רוזעוועלט|רוזעוועלט]] האט אין אן [[עקזעקוטיוו באפעל]] געגעבן ערלויבעניש פאר טויזנטער דייטשע באזוכער צו פארבלייבן אין אמעריקע אויך נאך זייער וויזע לויפט אפ; פראנקרייך האט אנגעהויבן אריינלאזן 200 קינדער חודש'ליך; און האלאנד און [[שווייץ]] זענען אויך איינגעגאנגען אריינצונעמען קינדער פליטים{{הערה|{{מטח|יהודית באומל תידור|"קינדער טראנספארט" אקציע צו ראטעווען אידישע קינדער אין אייראפע|15529}}}}.


אלעס צוזאמען, פון ווען די נאציס זענען געקומען צו דער מאכט ביזן אויסברוך פונעם [[צווייטער וועלט קריג|צווייטן וועלט קריג]], האבן 282,000 אידן - ארום האלב פונעם דייטשן אידנטום - עמיגרירט; אין צוגאב צו נאך 117,000 אידן פון עסטרייכישע געביטן וואס זענען איינגענומען געווארן אין דייטשער טעריטאריע, וואס דאס האט אויסגעמאכט ארום צוויי-דריטל פון איר אידנטום. דער סך הכל ציפער פון פליטים פון אלע דייטשע טעריטאריעס איז ארום 400,000 אידן, וועלכע האבן זיך הויפטזעכליך צעטיילט אין די פאלגנדע לענדער וואס האבן אריינגענומען פליטים פון נאצי-דייטשלאנד:
אלעס צוזאמען, פון ווען די נאציס זענען געקומען צו דער מאכט ביזן אויסברוך פונעם [[צווייטער וועלט קריג|צווייטן וועלט קריג]], האבן 282,000 אידן - ארום האלב פונעם דייטשן אידנטום - עמיגרירט; אין צוגאב צו נאך 117,000 אידן פון עסטרייכישע געביטן וואס זענען איינגענומען געווארן אין דייטשער טעריטאריע, וואס דאס האט אויסגעמאכט ארום צוויי-דריטל פון איר אידנטום. דער סך הכל ציפער פון פליטים פון אלע דייטשע טעריטאריעס איז ארום 400,000 אידן, וועלכע האבן זיך הויפטזעכליך צעטיילט אין די פאלגנדע לענדער וואס האבן אריינגענומען פליטים פון נאצי-דייטשלאנד:
*די פאראייניגטע שטאטן - 95,000
*די פאראייניגטע שטאטן - 95,000
*[[דרום אמעריקע|דרום אמעריקא]]נער לענדער - 75,000
*[[דרום אמעריקע|דרום אמעריקא]]נער לענדער - 75,000
*ארץ ישראל - 60,000
*[[ארץ ישראל]] - 60,000
*בריטאניע - 40,000
*בריטאניע - 40,000


==וועבלינקען==
==דרויסנדיגע לינקס==
* [https://www.jewishvirtuallibrary.org/jsource/Holocaust/evian.html די באשלוסן פונעם קאנפערענץ (ענגליש)], אויפן Jewish Virtual Library זייטל ([http://www1.yadvashem.org/yv/he/holocaust/about/related/docs/42.pdf אין העברעאיש], אויפן [[יד ושם]] זייטל).
* [https://www.jewishvirtuallibrary.org/jsource/Holocaust/evian.html די באשלוסן פונעם קאנפערענץ (ענגליש)], אויפן Jewish Virtual Library זייטל ([http://www1.yadvashem.org/yv/he/holocaust/about/related/docs/42.pdf אין העברעאיש], אויפן [[יד ושם]] זייטל).


שורה 50: שורה 51:
{{רעפערענצן}}
{{רעפערענצן}}


[[קאַטעגאָריע:המכלול ארטיקלען]]
[[קאַטעגאָריע:נאציזם]]
[[קאַטעגאָריע:נאציזם]]
[[קאַטעגאָריע:אינטערנאציאנאלע באציאונגען]]
[[קאַטעגאָריע:אינטערנאציאנאלע באציאונגען]]
[[קאַטעגאָריע:קאנפערענצן]]
[[קאַטעגאָריע:קאנפערענצן]]
[[קאַטעגאָריע:המכלול ארטיקלען]]


[[he:ועידת אוויאן]]
[[he:ועידת אוויאן]]
[[en:Évian Conference]]
[[en:Évian Conference]]
{{קרד/ויקי|ועידת אוויאן}}