אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "רוי:בני ברק"
ק (טשעקטי און אנדערע רייניגונג, typos fixed: ← {{כ}}, , ← ,) |
|||
| (27 מיטלסטע ווערסיעס פון 5 באַניצער נישט געוויזן.) | |||
| שורה 1: | שורה 1: | ||
{{דעסקריפציע|שטאט פון ישראל}} | |||
{{יישוב | {{יישוב | ||
|סארט יישוב = שטאָט | |סארט יישוב = שטאָט | ||
| שורה 22: | שורה 23: | ||
}} | }} | ||
'''בני ברק''' איז א אידישע [[פרומע]] [[שטאָט]] אין געגנט [[גוש דן]] וואס איז אין [[תל אביב דיסטריקט]] פון [[מדינת ישראל|ישראל]], וואס דארטן זענען פּלאַצירט פילע [[חסידות|חסידישע]] הויפן און אויך די [[ליטוואַקעס|ליטווישע]] וועלט בארימטע [[ | '''בני ברק''' איז א אידישע [[פרומע]] [[שטאָט]] אין געגנט [[גוש דן]] וואס איז אין [[תל אביב דיסטריקט]] פון [[מדינת ישראל|ישראל]], וואס דארטן זענען פּלאַצירט פילע [[חסידות|חסידישע]] הויפן און אויך די [[ליטוואַקעס|ליטווישע]] וועלט בארימטע [[פאניוועזשער ישיבה]]. דעם 27סטן סעפטעמבער 2012 איז בני ברק געווען די [[ליסטע פון שטעט אין מדינת ישראל|צענטע גרעסטע]] שטאט אין ישראל, מיט א באפעלקערונג פון 176,556. | ||
די שטאט ווערט דערמאנט אין דער [[הגדה של פסח]]: מַעֲשֶׂה בְּרַבִּי אֱלִיעֶזֶר וְרַבִּי יְהוֹשֻעַ וְרַבִּי אֶלְעָזָר בֶּן עֲזַרְיָה וְרַבְּי עֲקִיבָא וְרַבִּי טַרְפוֹן שֶהָיוּ מְסֻבִּין בִּבְנֵי בְרַק, וְהָיוּ מְסַפְּרִים בִּיצִיאַת מִצְרַיִם כָּל אוֹתוֹ הַלַּיְלָה עַד שֶׁבָּאוּ תַלְמִידֵיהֶם וְאָמְרוּ לָהֶם: רַבּוֹתֵינוּ, הִגִּיעַ זְמַן קְרִיאַת שְׁמַע שֶׁל שַׁחֲרִית. | די שטאט ווערט דערמאנט אין דער [[הגדה של פסח]]: מַעֲשֶׂה בְּרַבִּי אֱלִיעֶזֶר וְרַבִּי יְהוֹשֻעַ וְרַבִּי אֶלְעָזָר בֶּן עֲזַרְיָה וְרַבְּי עֲקִיבָא וְרַבִּי טַרְפוֹן שֶהָיוּ מְסֻבִּין בִּבְנֵי בְרַק, וְהָיוּ מְסַפְּרִים בִּיצִיאַת מִצְרַיִם כָּל אוֹתוֹ הַלַּיְלָה עַד שֶׁבָּאוּ תַלְמִידֵיהֶם וְאָמְרוּ לָהֶם: רַבּוֹתֵינוּ, הִגִּיעַ זְמַן קְרִיאַת שְׁמַע שֶׁל שַׁחֲרִית. | ||
| שורה 28: | שורה 29: | ||
בני ברק רעכנט זיך ארעמע שטאט ווייל א סאך איינוואוינערס ארבעטן נישט און לערנען נאר תורה. | בני ברק רעכנט זיך ארעמע שטאט ווייל א סאך איינוואוינערס ארבעטן נישט און לערנען נאר תורה. | ||
[[בילד:Entrance to Bnei Brak.JPG|שמאל|ממוזער|250px|שילד ביים אריגינעלן אריינגאנג צו בני ברק, ראג רבי עקיבא גאס און זשאבאטינסקי]] | [[בילד:Entrance to Bnei Brak.JPG|שמאל|ממוזער|250px|שילד ביים אריגינעלן אריינגאנג צו בני ברק, ראג רבי עקיבא גאס און זשאבאטינסקי]] | ||
[[בילד:Memorial plaque to Rabbi Aharon Kotler in Bnei Brak.JPG|קליין| שילד ביים אריינגאנג צו רמת אהרן, בני ברק, וועגן '''שר התורה''' הרב [[אהרן קאטלער]]]] | [[בילד:Memorial plaque to Rabbi Aharon Kotler in Bnei Brak.JPG|קליין| שילד ביים אריינגאנג צו רמת אהרן, בני ברק, וועגן '''שר התורה''' הרב [[רבי אהרן קאטלער]]]] | ||
== שטאטראט== | == שטאטראט== | ||
| שורה 40: | שורה 41: | ||
ביי די מוניציפאלישע וואלן אין דעצעמבער 1973 האט מפד"ל באקומען 5 מאנדאטן, אגודה און פועלי אגודה וואס זענען געלאפן צוזאמען האבן באקומען 3 מאנדאטן, נאמני תורה ספרדיים 2 מאנדאטן, דער מערך 3 מאנדאטן און ליכוד 2 מאנדאטן.{{הערה|[http://www.nevo.co.il/Law_word/law10/yalkut-1987.pdf ילקוט הפרסומים 1987], 3 בפברואר 1974, עמוד 809}} | ביי די מוניציפאלישע וואלן אין דעצעמבער 1973 האט מפד"ל באקומען 5 מאנדאטן, אגודה און פועלי אגודה וואס זענען געלאפן צוזאמען האבן באקומען 3 מאנדאטן, נאמני תורה ספרדיים 2 מאנדאטן, דער מערך 3 מאנדאטן און ליכוד 2 מאנדאטן.{{הערה|[http://www.nevo.co.il/Law_word/law10/yalkut-1987.pdf ילקוט הפרסומים 1987], 3 בפברואר 1974, עמוד 809}} | ||
ביי די מוניציפאלישע וואלן אין 2008 איז געווען נאר איין קאנדידאט פאר [[בירגערמייסטער]], הרב [[יעקב אשר]]. פארן שטאטראט האט קאנדידירט נאר איין ליסטע, מיט די פאלגנדע נעמען:<ref>המודיע, א' | ביי די מוניציפאלישע וואלן אין 2008 איז געווען נאר איין קאנדידאט פאר [[בירגערמייסטער]], הרב [[יעקב אשר]]. פארן שטאטראט האט קאנדידירט נאר איין ליסטע, מיט די פאלגנדע נעמען:<ref>המודיע, א' חשון תשס"ח</ref> | ||
* '''[[יהדות התורה]]'''- יעקב אשר, חנוך זייבערט, ישראל משה פרידמאן, מנחם מענדל אייזנבערג, מיכאל קאקאן, מאיר יהודה מארמארשטיין, אברהם רובינשטיין, שמחה שטיצבערג, נתן צבי כהן, חיים דוד ראזנער, יעקב ווירזשבינסקי, חיים מאיר לאנגזאם, שלמה שטערן, ישראל דרענגער, יהודה האבער, שלמה קאסטעליץ, מאיר שאקראן, מרדכי דריימאן | * '''[[יהדות התורה]]'''- יעקב אשר, חנוך זייבערט, ישראל משה פרידמאן, מנחם מענדל אייזנבערג, מיכאל קאקאן, מאיר יהודה מארמארשטיין, אברהם רובינשטיין, שמחה שטיצבערג, נתן צבי כהן, חיים דוד ראזנער, יעקב ווירזשבינסקי, חיים מאיר לאנגזאם, שלמה שטערן, ישראל דרענגער, יהודה האבער, שלמה קאסטעליץ, מאיר שאקראן, מרדכי דריימאן | ||
* '''[[ש"ס פארטיי|ש"ס]]''' - פינחס צברי, אליהו דאדאן, ניסן יגאל געטאַ, נתן בצלאל, אברהם פאַרטאש, גדליהו בן שמעון | * '''[[ש"ס פארטיי|ש"ס]]''' - פינחס צברי, אליהו דאדאן, ניסן יגאל געטאַ, נתן בצלאל, אברהם פאַרטאש, גדליהו בן שמעון | ||
| שורה 49: | שורה 50: | ||
=== שטאט'ס רבנים === | === שטאט'ס רבנים === | ||
רעליגיעזע באדינונגען אין בני ווערן געפירט דורך דעם שטאטראט (און נישט דורך א "רעליגיע־ראט" ווי אין אנדערע שטעט אין ישראל). אויך דעם שטאט'ס רב ווערט געוויילט דורך דעם שטאטראט. | רעליגיעזע באדינונגען אין בני ווערן געפירט דורך דעם שטאטראט (און נישט דורך א "רעליגיע־ראט" ווי אין אנדערע שטעט אין מדינת ישראל). אויך דעם שטאט'ס רב ווערט געוויילט דורך דעם שטאטראט. | ||
די רבנים פון בני ברק זייט זיין גרינדונג: | די רבנים פון בני ברק זייט זיין גרינדונג: | ||
| שורה 60: | שורה 61: | ||
* הרב [[יוסף צבי קאליש]], [[תרצ"ה]]–[[תרצ"ו]] ([[1935]]–[[1936]]){{הערה|לאחר הכתרתו של הרב לנדא שימש כרב באופן בלתי רשמי, ראו להלן}} | * הרב [[יוסף צבי קאליש]], [[תרצ"ה]]–[[תרצ"ו]] ([[1935]]–[[1936]]){{הערה|לאחר הכתרתו של הרב לנדא שימש כרב באופן בלתי רשמי, ראו להלן}} | ||
* הרב [[יעקב לאנדא]], [[תרצ"ו]]–[[תשמ"ו]] ([[1936]]–[[1986]]) | * הרב [[רבי יעקב לאנדא]], [[תרצ"ו]]–[[תשמ"ו]] ([[1936]]–[[1986]]) | ||
* הרב [[משה יהודה לייב לאנדא]], [[תשמ"ו]]–[[תשע"ט]] | * הרב [[משה יהודה לייב לאנדא]], [[תשמ"ו]]–[[תשע"ט]] | ||
| שורה 68: | שורה 69: | ||
==באפעלקערונג== | ==באפעלקערונג== | ||
לויט די דאטן פונעם [[צענטראלן ביורא פאר סטאטיסטיק]] ריכטיג פאר דעצעמבער 2013, וואוינען אין בני ברק 172,485 באוואוינער. די באפעלקערונג וואקסט מיט א | לויט די דאטן פונעם [[צענטראלן ביורא פאר סטאטיסטיק]] ריכטיג פאר דעצעמבער 2013, וואוינען אין בני ברק 172,485 באוואוינער. די באפעלקערונג וואקסט מיט א יערליכער ראטע פון 2.2%{{ר}}. | ||
אין בני ברק האט געוואוינט הרב [[אברהם ישעיהו קארעליץ]] דער "[[חזון איש]]" וואס האט געשטעלט חרדישן | אין בני ברק האט געוואוינט הרב [[רבי אברהם ישעיהו קארעליץ]] דער "[[חזון איש]]" וואס האט געשטעלט חרדישן אידנטום אין ארץ ישראל אויף זיינע פיס אין דער תקופה ווען די מדינה איז אויפגעשטעלט געווארן, און בארימטע ליטווישע רבנים, כולל הרב [[רבי יעקב ישראל קאניעווסקי]] (דער סטייפלער), רב [[רבי אלעזר מנחם מן שך]] און הרב [[חיים גריינימאן]], ווי אויך דער רב פון זכרון מאיר, הרב [[רבי שמואל וואזנער]] | ||
היינט, וואוינען פיל אשכנזישע רבנים אין בני ברק ווי הרב [[אהרן לייב שטיינמאן]], הרב [[חיים קאניעווסקי]] און הרב [[נסים קארעליץ]]. | היינט, וואוינען פיל אשכנזישע רבנים אין בני ברק ווי הרב [[רבי אהרן לייב שטיינמאן]], הרב [[רבי חיים קאניעווסקי]] און הרב [[רבי נסים קארעליץ]]. | ||
אזוי אויך א סך רבי'ס פון חסידים וואוינען, אדער האבן געוואוינט, אין בני ברק, ווי דער [[יעקב אריה אלטער|גערער]], [[נאדווארנא ( | אזוי אויך א סך רבי'ס פון חסידים וואוינען, אדער האבן געוואוינט, אין בני ברק, ווי דער [[יעקב אריה אלטער|גערער]], [[נאדווארנא (חסידות)|נאדווארנער]], [[לעלוב (חסידות)|לעלובער]], [[וויזשניץ (חסידות)|וויזשניצער]], [[אלכסנדר (חסידות)|אלעקסאנדער]], [[איזשביצע-ראדזין (חסידות)|ראדזינער]], [[מאדזשיץ (חסידות)|מאדזשיצער]] און [[סטריקוב (חסידות)|סטריקאווער]] רבי'ס. | ||
| שורה 82: | שורה 83: | ||
==צווילינג שטעט== | ==צווילינג שטעט== | ||
* {{פאן פאראייניגטע שטאטן|[[ברוקלין]], [[ניו יארק|ניו יאָרק]]}} | * {{פאן פאראייניגטע שטאטן|[[ברוקלין]], [[ניו יארק|ניו יאָרק]]}} | ||
* {{פאן פאראייניגטע שטאטן|[[ | * {{פאן פאראייניגטע שטאטן|[[לעיקוואד]], [[ניו דזשערסי]]}} | ||
== זעט אויך== | == זעט אויך== | ||
| שורה 89: | שורה 90: | ||
{{coord|32|05|0|N|34|50|0|E|type:city|display=title}} | {{coord|32|05|0|N|34|50|0|E|type:city|display=title}} | ||
{{בירגערמייסטער פון בני ברק}} | {{בירגערמייסטער פון בני ברק}} | ||
{{שטעט אין ישראל}} | {{שטעט אין מדינת ישראל}} | ||
{{פרומע אידישע געגענטער}} | {{פרומע אידישע געגענטער}} | ||
[[קאַטעגאָריע:בני ברק|*]] | [[קאַטעגאָריע:בני ברק|*]] | ||
[[קאַטעגאָריע:אויף יידיש]] | [[קאַטעגאָריע:אויף יידיש]] | ||
{{קרד/ויקי/יידיש}} | {{קרד/ויקי/יידיש}} | ||
[[he:בני ברק]] | |||
[[קאַטעגאָריע:וויקידאטא דעסקריפציע]] | |||
[[קאַטעגאָריע:ישובים אין מדינת ישראל]] | |||
יעצטיגע רעוויזיע זינט 21:12, 30 יוני 2024
| ||||||||||||||||||||||||
בני ברק איז א אידישע פרומע שטאָט אין געגנט גוש דן וואס איז אין תל אביב דיסטריקט פון ישראל, וואס דארטן זענען פּלאַצירט פילע חסידישע הויפן און אויך די ליטווישע וועלט בארימטע פאניוועזשער ישיבה. דעם 27סטן סעפטעמבער 2012 איז בני ברק געווען די צענטע גרעסטע שטאט אין ישראל, מיט א באפעלקערונג פון 176,556.
די שטאט ווערט דערמאנט אין דער הגדה של פסח: מַעֲשֶׂה בְּרַבִּי אֱלִיעֶזֶר וְרַבִּי יְהוֹשֻעַ וְרַבִּי אֶלְעָזָר בֶּן עֲזַרְיָה וְרַבְּי עֲקִיבָא וְרַבִּי טַרְפוֹן שֶהָיוּ מְסֻבִּין בִּבְנֵי בְרַק, וְהָיוּ מְסַפְּרִים בִּיצִיאַת מִצְרַיִם כָּל אוֹתוֹ הַלַּיְלָה עַד שֶׁבָּאוּ תַלְמִידֵיהֶם וְאָמְרוּ לָהֶם: רַבּוֹתֵינוּ, הִגִּיעַ זְמַן קְרִיאַת שְׁמַע שֶׁל שַׁחֲרִית.
בני ברק רעכנט זיך ארעמע שטאט ווייל א סאך איינוואוינערס ארבעטן נישט און לערנען נאר תורה.
שטאטראט
ביי די מוניציפאלישע וואלן אין 1959 האבן די חרדים באקומען 5 מאנדאטן, מפד"ל 4 מאנדאטן, דער מערך 3 מאנדאטן, חרות 2 מאנדאטן און די ליסטע פון די עדות המזרח איין מאנדאט.[1].
ביי די מוניציפאלישע וואלן אין 1965 האבן די חרדים באקומען 5 מאנדאטן, מפד"ל 3 מאנדאטן, דער מערך 3, גח"ל 2 און די באוועגונג פאר אחוה 2.[2]
ביי די מוניציפאלישע וואלן אין 1969 האבן די חרדים באקומען 6 מאנדאטן אין דער שטאטראט, מפד"ל 4 מאנדאטן, מערך 3 און גח"ל 2 מאנדאטן.[3]. נאך די וואלן האט ישראל גאטליב פון מפד"ל אויפגעשטעלט א קאאליציע מיט מערך און גח"ל, איבערלאזנדיק די תורה בלאק אין אפאזיציע.[4]
ביי די מוניציפאלישע וואלן אין דעצעמבער 1973 האט מפד"ל באקומען 5 מאנדאטן, אגודה און פועלי אגודה וואס זענען געלאפן צוזאמען האבן באקומען 3 מאנדאטן, נאמני תורה ספרדיים 2 מאנדאטן, דער מערך 3 מאנדאטן און ליכוד 2 מאנדאטן.[5]
ביי די מוניציפאלישע וואלן אין 2008 איז געווען נאר איין קאנדידאט פאר בירגערמייסטער, הרב יעקב אשר. פארן שטאטראט האט קאנדידירט נאר איין ליסטע, מיט די פאלגנדע נעמען:[6]
- יהדות התורה- יעקב אשר, חנוך זייבערט, ישראל משה פרידמאן, מנחם מענדל אייזנבערג, מיכאל קאקאן, מאיר יהודה מארמארשטיין, אברהם רובינשטיין, שמחה שטיצבערג, נתן צבי כהן, חיים דוד ראזנער, יעקב ווירזשבינסקי, חיים מאיר לאנגזאם, שלמה שטערן, ישראל דרענגער, יהודה האבער, שלמה קאסטעליץ, מאיר שאקראן, מרדכי דריימאן
- ש"ס - פינחס צברי, אליהו דאדאן, ניסן יגאל געטאַ, נתן בצלאל, אברהם פאַרטאש, גדליהו בן שמעון
- מפד"ל - לוי אליעזר זוראווין
אזוי ווי ס'איז נישט געווען מער ווי איין ליסטע, האבן די בירגער פון בני ברק נישט געדארפט וויילן.
ביי די מוניציפאלישע וואלן אין 2013 איז חנוך זייבערט געוויילט געווארן בירגערמייסטער.
שטאט'ס רבנים
רעליגיעזע באדינונגען אין בני ווערן געפירט דורך דעם שטאטראט (און נישט דורך א "רעליגיע־ראט" ווי אין אנדערע שטעט אין מדינת ישראל). אויך דעם שטאט'ס רב ווערט געוויילט דורך דעם שטאטראט.
די רבנים פון בני ברק זייט זיין גרינדונג:
- הרב אריה מרדכי רבינאוויטש, תרפ"ד–תרפ"ח (1924–1928)
- הרב שלמה זאלקינד לאנדערס (ממלא מקום), תרפ"ח–תרצ"א (1928–1931)
- הרב נחמן שמואל יעקב מיאדאסער, תרצ"א–תרצ"ד (1931–1934)
- הרב רבי יעקב לאנדא, תרצ"ו–תשמ"ו (1936–1986)
- הרב יצחק אייזיק לאנדא, הרב שבח צבי ראזענבלאט, הרב מסעוד בן שמעון (-זייט ה'תשע"ט).
ווען מען האט באשטימט הרב יעקב לאנדא רב אין 1936 און דערנאך ווי הויפט רב פון בני ברק, האבן א טייל איינוואוינער ווייטער געהאלטן רב יוסף צבי קאליש אלס שטאט'ס רב ביז זיין פטירה אין 1957, און האבן נישט מקבל געווען זיין נאכפאלגער.[8] הרב קאליש האט ווייטער געפירט איינשרייבן פאר חתונות אלס רב פון דער שטאט.[9]
באפעלקערונג
לויט די דאטן פונעם צענטראלן ביורא פאר סטאטיסטיק ריכטיג פאר דעצעמבער 2013, וואוינען אין בני ברק 172,485 באוואוינער. די באפעלקערונג וואקסט מיט א יערליכער ראטע פון 2.2%.
אין בני ברק האט געוואוינט הרב רבי אברהם ישעיהו קארעליץ דער "חזון איש" וואס האט געשטעלט חרדישן אידנטום אין ארץ ישראל אויף זיינע פיס אין דער תקופה ווען די מדינה איז אויפגעשטעלט געווארן, און בארימטע ליטווישע רבנים, כולל הרב רבי יעקב ישראל קאניעווסקי (דער סטייפלער), רב רבי אלעזר מנחם מן שך און הרב חיים גריינימאן, ווי אויך דער רב פון זכרון מאיר, הרב רבי שמואל וואזנער
היינט, וואוינען פיל אשכנזישע רבנים אין בני ברק ווי הרב רבי אהרן לייב שטיינמאן, הרב רבי חיים קאניעווסקי און הרב רבי נסים קארעליץ.
אזוי אויך א סך רבי'ס פון חסידים וואוינען, אדער האבן געוואוינט, אין בני ברק, ווי דער גערער, נאדווארנער, לעלובער, וויזשניצער, אלעקסאנדער, ראדזינער, מאדזשיצער און סטריקאווער רבי'ס.
רעפערענצן
- ↑ ילקוט הפרסומים 721, 30סטן נאוועמבער 1959, עמוד 332
- ↑ ילקוט הפרסומים 1232, 17טן נאוועמבער 1965, עמוד 340
- ↑ ילקוט הפרסומים 1577, 17טן נאוועמבער 1969, עמוד 543
- ↑ הסיעה החרדית בבני ברק גירשה שמעון סירוקה מתוכה, דבר, דעצעמבער 3, 1969
- ↑ ילקוט הפרסומים 1987, 3 בפברואר 1974, עמוד 809
- ↑ המודיע, א' חשון תשס"ח
- ↑ לאחר הכתרתו של הרב לנדא שימש כרב באופן בלתי רשמי, ראו להלן
- ↑ דוגמאות מסוף שנות ה-40: דוגמה, הצופה, דעצעמבער 6, 1948, היהדות הנאמנה מפגינה נגד מחללי שבת בפרהסיה, הצופה, סעפטעמבער 11, 1949.
- ↑ "נרשמו לנישואין אצל הרב יוסף קאליש אבד"ק בני ברק", דבר, יולי 16, 1954.
צווילינג שטעט
זעט אויך
| בירגערמייסטער פון בני ברק | |||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
| אום על פאכעם | אופקים | אור יהודה | אור עקיבא | אילת | אלעד | אריאל | אשדוד | אשקלון | באקא-דזשאט | באר שבע | בית שאן | בית שמש | ביתר עילית | בני ברק | בת ים | גבעת שמואל | גבעתיים | דימונה | הוד השרון | הרצליה | חדרה | חולון | חיפה | טבריה | טייבה | טירא | טירת כרמל | טמרה | יבנה | יהוד-מונוסון | יקנעם עילית | ירושלים | כפר יונה | כפר סבא | כפר קאסם | כרמיאל | לוד | מגדל העמק | מודיעין | מודיעין עילית | מעלה אדומים | מעלות-תרשיחא | נהריה | נוף הגליל | נס ציונה | נצרת | נשר | נתיבות | נתניה | סחנין | עיר הכרמל | עכו | עפולה | ערד | פתח תקוה | צפת | קאלאנסאווע | קרית אונו | קרית אתא | קרית ביאליק | קרית גת | קרית ים | קרית מוצקין | קרית מלאכי | קרית שמונה | ראש העין | ראשון לציון | רהט | רחובות | רמלה | רמת גן | רמת השרון | רעננה | שגור | שדרות | שפרעם | תל אביב-יפו | 
|
דאס איז נישט קיין המכלול ארטיקל, בלויז עפעס וואס ליגט דא ביז עס וועט ערזעצט ווערן מיט בעסערס. שרייבט עס איבער!