אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "מודה אני"

3 בייטן צוגעלייגט ,  פֿאַר 2 יאָר
טעות סופר, פארראכטן פּאראמעטער
(ענדערש צולייגן צום דאק/יחידה)
צייכן: אַנולירונג
(טעות סופר, פארראכטן פּאראמעטער)
שורה 6: שורה 6:
}}
}}
[[טעקע:ModeAni1690.JPG|שמאל|ממוזער|250px|ווערטער פון די תפילה אויף א וואנט אין תל אביב]]
[[טעקע:ModeAni1690.JPG|שמאל|ממוזער|250px|ווערטער פון די תפילה אויף א וואנט אין תל אביב]]
'''מודה אני''' איז א קורצע [[תפילה]] וואס ווערט זאגט אינדערפרי באלד נאכ'ן זיך ערוועקן פון [[שלאף]], און איז א דאנק צום אויבערשטן פאר'ן צוריקגעבן די [[נשמה]]. כאטש עס איז פון א רעלאטיוו שפעטערער מקור, איז מודה אני אנגענומען ביי מערסטנס אידישע געמיינדעס און איז אויך באקאנט פאר גאר אינגע קינדער.
'''מודה אני''' איז א קורצע [[תפילה]] וואס ווערט געזאגט אינדערפרי באלד נאכ'ן זיך ערוועקן פון [[שלאף]], און איז א דאנק צום אויבערשטן פאר'ן צוריקגעבן די [[נשמה]]. כאטש עס איז פון א רעלאטיוו שפעטערער מקור, איז מודה אני אנגענומען ביי מערסטנס אידישע געמיינדעס און איז אויך באקאנט פאר גאר אינגע קינדער.


==מקור און באדייט ==
==מקור און באדייט ==
די תפילה שטאמט פון ספר סדר היום פון דער [[צפת]]'ער [[מקובל]] [[רבי משה בן מכיר]]{{הערה|שם=סדר היום|{{ויקיטקסט|סדר היום א}}}}, און ווערט געברענגט אין די פוסקים{{הערה|[[מגן אברהם]] סוף סימן ד' און [[אליה זוטא]] סק"ב}}.
די תפילה שטאמט פון ספר סדר היום פון דער [[צפת]]'ער [[מקובל]] [[רבי משה בן מכיר]]{{הערה|שם=סדר היום|{{ויקיטקסט|סדר היום א}}}}, און ווערט געברענגט אין די פוסקים{{הערה|[[מגן אברהם]] סוף סימן ד' און [[אליה זוטא]] סק"ב}}.


די תפילה איז באזירט אויף די ווערטער פון חז"ל אויפ'ן פסוק אין [[איכה]]: {{ציטוטון|חֲדָשִׁים לַבְּקָרִים רַבָּה אֱמוּנָתֶךָ}}{{הערה|{{תנ"ך|איכה|ג|כג}}}}. חז"ל זאגן אז ווען א מענטש שלאפט געבט ער איבער זיין נשמה אינעם אויבערשטנ'ס האנט און אינדערפרי קערט דאס דער אויבערשטער צוריק, ווען זי איז פריש און אויסגערוט. דער שלאף איז אלזא ווי [[טויט]]{{הערה|{{בבלי|ברכות|נז|ב}}}}, און יעדן צופרי איז דער מענטש ווי ניי באשאפן. מיט דעם קומט צום אויסדרוק דעם אויבערשטנ'ס מידה פון באגלייבטקייט, אז ער געבט צוריק די פקדון{{הערה|{{זוהר|חדש|כג|ב|פרשה=בראשית}}; [[מדרש שוחר טוב]] [[שית:Midrash_Tehillim/25|תהלים כה]]; זעט [[מחזור ויטרי]] [[שית:Machzor_Vitry,_Order_of_Maariv.101|סדר ערבית, קא]]}}. דער מדרש טייטשט אויך אריין אין פסוק, אז דאס צוריקגעבן די נשמה יעדן אינדערפרי איז א ראיה צום באגלייבטקייט ביי [[תחיית המתים]]{{הערה|{{עלהתורה תנ"ך|מדרש רבה|איכה|ג|כג}} ({{מדרש רבה|איכה|ג|ח|אן=-}})}}. אלס דאנק אויף דעם חסד פון צוריקגעבן די נשמה איז איינגעפירט געווארן צו זאגן מודה אני ווען א מענטש ערוועקט זיך{{הערה|{{קיצור שולחן ערוך|א|ב}}, און נאך}}.
די תפילה איז באזירט אויף די ווערטער פון חז"ל אויפ'ן פסוק אין [[איכה]]: {{ציטוטון|חֲדָשִׁים לַבְּקָרִים רַבָּה אֱמוּנָתֶךָ}}{{הערה|{{תנ"ך|איכה|ג|כג}}}}. חז"ל זאגן אז ווען א מענטש שלאפט געבט ער איבער זיין נשמה אינעם אויבערשטנ'ס האנט און אינדערפרי קערט דאס דער אויבערשטער צוריק, ווען זי איז פריש און אויסגערוט. דער שלאף איז אלזא ווי [[טויט]]{{הערה|{{בבלי|ברכות|נז|ב}}}}, און יעדן צופרי איז דער מענטש ווי ניי באשאפן. מיט דעם קומט צום אויסדרוק דעם אויבערשטנ'ס מידה פון באגלייבטקייט, אז ער געבט צוריק די פקדון{{הערה|{{זוהר|חדש|כג|ב|פרשה=בראשית}}; [[מדרש שוחר טוב]] [[שית:Midrash_Tehillim/25|תהלים כה]]; זעט [[מחזור ויטרי]] [[שית:Machzor_Vitry,_Order_of_Maariv.101|סדר ערבית, קא]]}}. דער מדרש טייטשט אויך אריין אין פסוק, אז דאס צוריקגעבן די נשמה יעדן אינדערפרי איז א ראיה צום באגלייבטקייט ביי [[תחיית המתים]]{{הערה|{{עלהתורה תנ"ך|מדרש רבה|איכה|ג|כג}} ({{מדרש רבה|איכה|ג|ח}})}}. אלס דאנק אויף דעם חסד פון צוריקגעבן די נשמה איז איינגעפירט געווארן צו זאגן מודה אני ווען א מענטש ערוועקט זיך{{הערה|{{קיצור שולחן ערוך|א|ב}}, און נאך}}.


די אינהאלט פונעם תפילה איז ענליך צו די ברכה [[אלקי נשמה]] וואס חז"ל האבן מתקן געווען צו זאגן ווען א מענטש ערוועקט זיך פון שלאף{{הערה|{{בבלי|ברכות|ס|ב}}}}. וויבאלד היינט זאגט מען אלקי נשמה שפעטער, צוזאמען מיט די אנדערע [[ברכות השחר]], איז געווארן אנגענומען צו זאגן מודה אני אלס ערזאץ{{הערה|[[רבי מנחם מנדל שניאורסון]], [https://www.lahak.org/templates/lahak/article_cdo/aid/4315184/jewish/-.htm קונטרס ענינה של תורת החסידות], סעיף י'.}}. אין [[תלמוד ירושלמי]] שטייט אן ענליכן נוסח: "מודה אני לפניך ה' אלקי ואלקי אבותי שהוצאתני מאפילה לאורה"{{הערה|{{ירושלמי|ברכות|ד|א|כט|ב|נאמען=ניין}}}}, אבער די תפילה אין ירושלמי איז א חלק פון דריי תפילות וועלכע ווערן געזאגט אין דריי צייטן פון טאג.
די אינהאלט פונעם תפילה איז ענליך צו די ברכה [[אלקי נשמה]] וואס חז"ל האבן מתקן געווען צו זאגן ווען א מענטש ערוועקט זיך פון שלאף{{הערה|{{בבלי|ברכות|ס|ב}}}}. וויבאלד היינט זאגט מען אלקי נשמה שפעטער, צוזאמען מיט די אנדערע [[ברכות השחר]], איז געווארן אנגענומען צו זאגן מודה אני אלס ערזאץ{{הערה|[[רבי מנחם מנדל שניאורסון]], [https://www.lahak.org/templates/lahak/article_cdo/aid/4315184/jewish/-.htm קונטרס ענינה של תורת החסידות], סעיף י'.}}. אין [[תלמוד ירושלמי]] שטייט אן ענליכן נוסח: "מודה אני לפניך ה' אלקי ואלקי אבותי שהוצאתני מאפילה לאורה"{{הערה|{{ירושלמי|ברכות|ד|א|כט|ב|נאמען=ניין}}}}, אבער די תפילה אין ירושלמי איז א חלק פון דריי תפילות וועלכע ווערן געזאגט אין דריי צייטן פון טאג.
שורה 31: שורה 31:
[[רבי שניאור זלמן פון לאדי]] שרייבט אז מען זאגט די תפילה גלייך ביים זיך ערוועקן, כדי צו דערמאנען דעם מענטש וועגן דעם [[שויתי ה' לנגדי תמיד|אויבערשטן וואס שטייט איבער אים]] און מען זאל אויפשטיין [[זריזות|געשווינד]]{{הערה|שם=הרב|שולחן ערוך הרב, אורח חיים [https://chabadlibrary.org/books/adhaz/sh/sh1/1/1/6.htm מהדורה תניינא א, א]; סידור התניא}}.
[[רבי שניאור זלמן פון לאדי]] שרייבט אז מען זאגט די תפילה גלייך ביים זיך ערוועקן, כדי צו דערמאנען דעם מענטש וועגן דעם [[שויתי ה' לנגדי תמיד|אויבערשטן וואס שטייט איבער אים]] און מען זאל אויפשטיין [[זריזות|געשווינד]]{{הערה|שם=הרב|שולחן ערוך הרב, אורח חיים [https://chabadlibrary.org/books/adhaz/sh/sh1/1/1/6.htm מהדורה תניינא א, א]; סידור התניא}}.


עס זענען דא וואס זעען א תועלת אין זאגן די תפילה נאך זיצנדיג אדער ליגנדיג, כדי צו זיך זוימען אביסל און נישט אויפשטיין באלד נאכ'ן זיך ערוועקן{{הערה|שם=הרב}}, א זאך וואס לויט די גמרא{{הערה|{{בבלי|שבת|קכט|ב}} און {{בבלי|גיטין|ע|א}}: "ה' דברים קרובין למיתה יותר מן החיים ... ישן ועמד".}} שאפט א סכנה{{הערה|[[לחם חמודות]] [[שית:Divrey_Chamudot_on_Berakhot.850|פ"ט דברכות אות סט]]; [[עטרת זקנים]] סי' א ס"ק ב; [[מגן אברהם]] ס"ק ג}}{{הערה|מאנכע שטעלן צו אן אנגעבליכע פאסירונג ביי א קאנפערענץ פון [[ניוראלאגיע|ניוראלאגן]] אין די פאראייניגטע שטאטן ווי א דאקטאר, Linda McMaron פון גרויס בריטאניע, האט געזאגט אז מען זאל ליגן 12 סעקונדן איידער מען שטעלט זיך אויף, און א צווייטער האט אויפגעברענגט אז מודה אני האט 12 ווערטער. זעט: {{קישור כללי|כתובת=https://www.huffpost.com/entry/12-seconds-to-a-better-you-beyond-thanksgiving_b_2171966|כותרת=12 Seconds To A Better You: Beyond Thanksgiving|אתר=HuffPost|תאריך=2012-11-26|שפה=en|תאריך_וידוא=2023-4-18}}.}} אבער ביים אויפשטיין פאר עבודת ה', זענען דא וואס האלטן אז ס'איז נישט דא קיין סכנה, ווייל "שומר מצוה לא ידע דבר רע{{הערה|{{תנ"ך|קהלת|ח|ה}}}}"{{הערה|{{היברובוקס|רבי אפרים העקשער|אדני פז|633|אלטונא תק"ג|עמוד=9}}. זעט {{היברובוקס|רבי חיים חזקיהו מדיני|שדי חמד - חלק ט|14151|דברי חכמים, סימן פ"ב|עמוד=69}} וואס פרעגט אים אפ.}}.
עס זענען דא וואס זעען א תועלת אין זאגן די תפילה נאך זיצנדיג אדער ליגנדיג, כדי צו זיך זוימען אביסל און נישט אויפשטיין באלד נאכ'ן זיך ערוועקן{{הערה|שם=הרב}}, א זאך וואס לויט די גמרא{{הערה|{{בבלי|שבת|קכט|ב}} און {{בבלי|גיטין|ע|א}}: "ה' דברים קרובין למיתה יותר מן החיים ... ישן ועמד".}} שאפט א סכנה{{הערה|[[לחם חמודות]] [[שית:Divrey_Chamudot_on_Berakhot.850|פ"ט דברכות אות סט]]; [[עטרת זקנים]] סי' א ס"ק ב; [[מגן אברהם]] ס"ק ג}}{{הערה|מאנכע שטעלן צו אן אנגעבליכע פאסירונג ביי א קאנפערענץ פון [[ניוראלאגיע|ניוראלאגן]] אין די פאראייניגטע שטאטן ווי א דאקטאר, Linda McMaron פון גרויס בריטאניע, האט געזאגט אז מען זאל ליגן 12 סעקונדן איידער מען שטעלט זיך אויף, און א צווייטער האט אויפגעברענגט אז מודה אני האט 12 ווערטער. זעט: {{קישור כללי|אדרעס=https://www.huffpost.com/entry/12-seconds-to-a-better-you-beyond-thanksgiving_b_2171966|קעפל=12 Seconds To A Better You: Beyond Thanksgiving|זייטל=HuffPost|דאטום=2012-11-26|שפראך=en|תאריך_וידוא=2023-4-18}}.}} אבער ביים אויפשטיין פאר עבודת ה', זענען דא וואס האלטן אז ס'איז נישט דא קיין סכנה, ווייל "שומר מצוה לא ידע דבר רע{{הערה|{{תנ"ך|קהלת|ח|ה}}}}"{{הערה|{{היברובוקס|רבי אפרים העקשער|אדני פז|633|אלטונא תק"ג|עמוד=9}}. זעט {{היברובוקס|רבי חיים חזקיהו מדיני|שדי חמד - חלק ט|14151|דברי חכמים, סימן פ"ב|עמוד=69}} וואס פרעגט אים אפ.}}.


ס'זענען דא וואס זענען מקפיד נישט צו רעדן פאר מען זאגט מודה אני{{הערה|הנהגות טובות מרבי שמואל שמעלקא מניקלשבורג, אות א'}}.
ס'זענען דא וואס זענען מקפיד נישט צו רעדן פאר מען זאגט מודה אני{{הערה|הנהגות טובות מרבי שמואל שמעלקא מניקלשבורג, אות א'}}.