פרשת ויצא

פרשת וַיֵּצֵא איז די זיבעטע פרשה פון ספר בראשית. די פרשה גייט פון קאַפּיטל כ"ח, פסוק י', ביז קאַפּיטל ל"ב, פסוק ג', לויטן אנגענומענעם צעטיילונג פון קאפיטלען. די 105 פסוקים זענען געשריבן אין איין פרשה סתומה.

ויצא
פסוקים	בראשית כח, י - לב, ג
צאל פסוקים	148 (6'טע)
צאל ווערטער	2021 (4'טע)
צאל אותיות	7512 (5'טע)
אינהאלט	יעקב גייט קיין חרן, זיין חלום אין בית אל, רחל און לאה, געבורט פון די שבטים און דינה, יעקב'ס אנטלויפן מיט'ן משפחה פון לבן
עשה (0)  לא תעשה (0)
הפטורה
ספרדים	הושע יא, ז - יב, יב
אשכנזים	הושע יב, יג - יד, י; טייל לייגן צו יואל ב, כו–כז
תימנים און איטאליענער	הושע יא, ז - יב, יד

טייל פון פרשת ויצא אין א ספר תנ"ך פון יאר 1300

די פרשה הייסט "ויצא" נאך די ערשטע ווארט אין די פרשה: וַיֵּצֵא יַעֲקֹב מִבְּאֵר שָׁבַע וַיֵּלֶךְ חָרָנָה. אין די פרשה ווערט געשילדערט יעקב'ס גיין קיין חרן; זיין חלום מיט די מלאכים און די נבואה פונעם אויבערשטן; זיין וואוינען און ארבעטן ביי לבן; יעקב'ס חתונה האבן מיט לאה און רחל; די געבורט פון זייערע קינדער; זייער אנטלויף פון לבן צוריק קיין ארץ כנען.

פרשת ויצא ווערט געליינט צווישן ו' און י"ב כסלו.

פרשה אינהאלט

יעקב'ס חלום

יעקב האט זיך ארויסגעלאזט פון באר שבע אויפ'ן וועג קיין חרן, ווען עס איז צוגעפאלן די נאכט האט ער זיך אפגעשטעלט אויפ'ן הר המוריה זיך צולייגן. אין חלום האט ער געזען א לייטער וואס ציט זיך פון דער ערד ביז'ן הימל, און מלאכים פון גאט גייען דערויף ארויף און אראפ. גאט האט זיך באוויזן צו אים, און אים צוגעזאגט צו געבן דאס לאנד פאר זיינע קינדער וועלכע וועלן זיך פארמערן אויף אלע עקן, און אז ער וועט אים אפהיטן. יעקב האט זיך ערוועקט און אנערקענט אז דאס איז א הייליג פלאץ, וואו עס געפינט זיך די טויערן פון הימל. יעקב האט גענומען דעם שטיין וועלכע ער האט געהאט געניצט פאר א קישן און געשטעלט אלס מצבה, און געגאסן דערויף אויל, און ער האט א נאמען געגעבן דעם פלאץ בית אל אנשטאט לוּז. יעקב האט געמאכט א נדר אז אויב דער אויבערשטער וועט אים טאקע אפהיטן און ער וועט צוריקקומען אהיים בשלום, וועט דער שטיין ווערן א "בית אלוקים", און ער וועט געבן מעשר פון זיינע פארדינסטן.

יעקב אין חרן

יעקב איז אנגעקומען אין פעלד לעבן חרן, און געטראפן דריי פאסטוכער מיט זייערע סטאדעס הויערן ביים ברונעם, ווארטנדיג אויף די איבריגע פאסטעכער אנצוקומען און אראפנעמען א גרויסע שטיין וועלכע האט צוגעדעקט דעם ברונעם. יעקב האט זיך נאכגעפרעגט פון וואו זיי קומען, ווען זיי האבן געענטפערט "פון חרן", האט ער זיך נאכגעפרעגט איבער לבן, און זיי האבן אים געצייגט אז זיין טאכטער רחל קומט מיט די שאף. רחל איז אנגעקומען, און יעקב האט אליין אראפגענומען דעם שווערן שטיין און אנגעטרינקען די שאף פון זיין פעטער לבן. יעקב האט געקישט רחל און געוויינט, דערציילנדיג אז ער איז איר קאזין, א זון פון רבקה. ווען רחל איז אהיים דערציילן פאר איר טאטע איז ער געקומען צו לויפן און אים פארבעטן צו אים אהיים.

נאך א חודש ארבעטן פאר אים האט לבן געאפפערט יעקב אן אפצאל דערויף, און יעקב האט זיך אונטערגענומען צו ארבעטן זיבן יאר אין אויסטויש פאר זיין יונגערע טאכטער - רחל, פאר א ווייב. ווען די זיבן יאר זענען אדורך און יעקב האט געבעטן פון לבן צו געבן רחל, האט לבן ארגאניזירט א חתונה, אבער אנשטאט געבן רחל האט ער אים געגעבן לאה פאר א ווייב. צומארגנס ווען יעקב האט עס באמערקט און פארגעהאלטן לבן דערויף, האט ער גע'טענה'ט אז ביי זיי געבט מען נישט די יונגערע בעפאר די עלטערע, און איינגעגאנגען אים צו געבן אויך רחל, פאר וועם ער זאל ארבעטן נאך זיבן יאר.

יעקב מיט רחל און לאה

יעקב האט חתונה געהאט מיט רחל, און האט איר ליב געהאט און בעפארצוגט איבער לאה. ווען דער אויבערשטער האט דאס געזען האט ער געגעבן פאר לאה קינדער; ראובן, שמעון, לוי און יהודה, אין צייט וואס רחל איז געבליבן אן עקרה. רחל איז געקומען מיט טענות צו יעקב איבער איר קינדערלאזיגקייט, און אים געגעבן איר דינסט בִּלְהָה פאר א ווייב. יעקב האט חתונה געהאט מיט איר און זי האט געבוירן צוויי זין, וועמען רחל האט א נאמען געגעבן דן און נפתלי. לאה, זעענדיג אז זי האט מער נישט נאך קינדער, האט אויך אהינגעגעבן פאר יעקב איר דינסט, זִלְפָּה, און זי האט געבוירן צוויי זין, וועמען לאה האט א נאמען געגעבן גד און אשר.

ראובן האט געטראפן "דודאים" אין פעלד, און זיי געברענגט פאר זיין מאמע לאה. רחל האט געבעטן דערפון פון לאה, אבער לאה האט איר געענטפערט מיט פארוואורף אז נישט גענוג וואס זי האט איר צוגענומען איר מאן וויל זי נאך פון די גראזן, און רחל האט אויפגעגעבן איר נאכט מיט יעקב פאר די דודאים. לאה האט געבוירן נאך צוויי זין, יששכר און זבולון, און א טאכטער - דינה. דאן איז רחל געהאלפן געווארן און געהאט א קינד - יוסף.

יעקב מיט לבן

יעקב שטעלט געשיילטע שפענדלעך פאר די שאף. מאלעריי דורך בארטאלאמע עסטעבאן מוריא

יעקב און לבן האבן אויסגעהאמערט א געשעפט ווי יעקב וועט באקומען געקליבענע סארטן פון די שאף וואס וועלן געבוירן ווערן פון דאן און ווייטער, אלס באלוינונג פאר'ן זיי פאשן. יעקב האט מאניפולירט אז די בהמות מיט די אפגעמאכטע אייגנשאפטן זאלן זיך מערן אין גרויסע פראצענטן, און יעקב איז גאר גאר רייך געווארן, מיט פיל בהמות, קנעכט און דינסטן. לבן, פרובירנדיג צוריק צו האלטן יעקב'ס ערפאלג, האט אלץ געשטוישט די אפמאך, טענה'נדיג כסדר אז אנדערע סארט בהמות קומען זיך פאר יעקב'ן.

יעקב האט אנגעהויבן שפירן א פיינטשאפט פון לבן איבער זיין ערווארבענע רייכטום, און גאט האט אים באפוילן זיך אהיימצוקערן צום לאנד פון זיינע עלטערן, מיט א פארשפרעכונג צו זיין מיט אים. יעקב האט דערציילט פאר רחל און לאה וויאזוי לבן האט אים פרובירט אויספאפּן, אבער גאט איז געשטאנען מיט אים און ער איז מיט דעם אלעם רייך געווארן, און איבער די באפעל פונעם אויבערשטן זיך אהיימצוקערן, און מיט זייער גוטהייסונג האט ער ארויפגעזעצט זיין פאמיליע מיט זיין פארמעגן אויף קעמלען, און האט זיך ארויסגעלאזט קיין ארץ ישראל, אן דערציילן דערוועגן פאר לבן. איידער'ן אנטלויף האט רחל גע'גנב'עט לבן'ס "תרפים".

לבן איז געוואויר געווארן איבער די אנטלויף דריי טעג שפעטער, און אנגעהויבן נאכיאגן יעקב, זיי גרייכנדיג נאך א וואך פון די אנטלויף אין הר הגלעד. גאט האט זיך באוויזן צו לבן אין חלום און אנגעווארנט נישט צו טשעפן יעקב. לבן האט פארגעהאלטן יעקב פאר'ן אנטלויפן אן לאזן וויסן, און אויף דאס גנב'ענען די תרפים, אויף וואס יעקב האט געענטפערט אז ער האט מורא געהאט ער וועט נישט לאזן זיינע טעכטער גיין, און - נישט וויסנדיג אז רחל האט זיי גע'גנב'עט - געזאגט אז דער ביי וועם ער וועט טרעפן די תרפים "לֹא יִחְיֶה". לבן האט געזוכט ביי יעדעם, אבער רחל האט באהאלטן די תרפים אינעם קישן פונעם קעמל אויף וועלכע זי איז געזיצן, און געזאגט אז זי קען נישט אויפשטיין וויבאלד זי איז נישט ריין, און לבן האט עס נישט געטראפן. יעקב האט אויסגע'מוסר'ט לבן איבער די צוואנציג יאר ער האט געטריי באדינט, בשעת לבן פאפּט אים אויס און פרובירט אים בא'גנב'ענען, און ווען נישט די הילף פונעם אויבערשטן וואלט ער ארויס אן גארנישט. צום סוף האבן זיי געשלאסן א בונד און אוועקגעשטעלט שטיינער אלס סימן אז זיי וועלן זיך נישט שעדיגן איינער דעם צווייטן.

אינדערפרי האט לבן געקישט זיינע טעכטער און אייניקלעך, און זיי אפגעזעגנט. יעקב איז ארויס אין וועג און אנגעטראפן מלאכים פון גאט, און אנגערופן דאס פלאץ מַחֲנָיִם.

דאטומען

דער שבת ווען מ'ליינט די פרשה, קען געפאלן אין זעקס אנדערע דאטומען:

• השא יאר און השג יאר - ו' כסלו
• הכז יאר און החא יאר - ז' כסלו
• גכה יאר און בשה יאר, גכז יאר און בשז יאר - ט' כסלו
• בחג יאר און בחה יאר - י' כסלו
• זשג יאר און זשה יאר - י"א כסלו
• זחא יאר און זחג יאר - י"ב כסלו

הפטורה

מען ליינט די הפטורה אין ספר הושע פון תרי עשר. די ספרדים און תימנים הייבן אן ביי קאַפּיטל י"א, פסוק ז', און די אשכנזים ביי קאַפּיטל י"ב, פסוק י"א. די ספרדים ענדיגן ביי קאַפּיטל י"ב, פסוק י"ב, די תימנים און איטאליענער ביי פסוק י"ד, און די אשכנזים ביי קאַפּיטל י"ד, פסוק י'. טייל ליטווישע קהילות לויט'ן חיי אדם און משנה ברורה ענדיגן צו מיט ספר יואל, קאַפּיטל ב', פסוקים כ"ו–כ"ז. ביי די ראָמאַניאטן ליינט מען הושע יב, יג - יד, ג.

אין די הפטורה ווערט געשילדערט צווישן אנדערע די געשיכטע פון יעקב: וַיִּבְרַח יַעֲקֹב שְׂדֵה אֲרָם, וַיַּעֲבֹד יִשְׂרָאֵל בְּאִשָּׁה וּבְאִשָּׁה שָׁמָר.

דרויסנדיגע לינקס

טעקסט:

• פרשת ויצא, אויף שיתופתא
• פרשת ויצא, אויפן "וויקיטעקסט" זייטל
• פרשת ויצא - טעקסט מיט תרגום אונקלוס, אויפ'ן "מכון ממרא" זייטל
• פרשת ויצא, אויפ'ן "מקראות גדולות הכתר" זייטל

טייטש

• מאיר הלוי לעטעריס, "פרשת ויצא", חמשה חומשי תורה אין אידיש, ניו יארק, תרע"ד

פארברייטערונג:

• שיעורים אויף פרשת ויצא אויף קול הלשון
• פרשת ויצא, אויפ'ן מחלקי המים זייטל
• פרשת ויצא, אויפ'ן "בית חב"ד" זייטל
• זעט שיעורים אויף פרשת ויצא, אויפן "בינינו" זייטל
• פרשת ויצא, אויפן "פרשת השבוע" זייטל
• דער ארטיקל "פרשת ויצא", אויפ'ן "ויקישיבה" זייטל
• נושאים אויף פרשת ויצא אויפ'ן "על התורה" זייטל