אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "רבי אלעזר הקליר"

173 בייטן אראפגענומען ,  פֿאַר 1 יאָר
ק
←‏תקופת התנאים: הגהה, רעפערענצן
(לינק צו היברובוקס)
ק (←‏תקופת התנאים: הגהה, רעפערענצן)
שורה 12: שורה 12:


===תקופת התנאים===
===תקופת התנאים===
אסאך [[ראשונים]] שרייבן אז ער האט געלעבט אין די תקופה פון די [[תנאים]] און איז געווען אליין א תנא{{הערה|נאמען=תוס|זעט {{בבלי|חגיגה|יג|א|מפרש=תוספות|ד"ה=ורגלי}}}}, און דער [[רא"ש]] ברענגט עס מיט'ן לשון "ויש אומרים שתנא הוא"{{הערה|פסקי הרא"ש, ברכות {{היברובוקס||פרק ה סימן כא|14308|page=179}}. זעט דארט אין מעדני יום טוב סק"ה}}. דער מקור איז פון [[רבינו תם]] אין א תשובה{{הערה|נאמען=רת|געברענגט אין [[שבלי הלקט]], {{שיתופתא|Shibbolei_HaLeket/28|סימן כח}}; און אין [[מחזור ויטרי]], {{שיתופתא|Machzor_Vitry,_Laws_of_Rosh_HaShanah/325|סי' שכה}}}}. ער שרייבט אז דער קליר איז געווען בימי חז"ל, און דערפאר האט ער פארפאסט פיוטים בלויז אויף די ערשטע טאג יום טוב, וויבאלד ער איז געווען אין די צייטן וואס מ'האט מקדש געווען דעם [[חודש]] על פי ראיה. און דעריבער זעט מען אז ער קריגט זיך מיט [[תלמוד בבלי]], אויך מיט זאכן וואס מען געפינט נישט די [[אמוראים]] אין [[תלמוד ירושלמי]] זיך קריגן.
אסאך [[ראשונים]] שרייבן אז ער האט געלעבט אין די תקופה פון די [[תנאים]] און איז געווען אליין א תנא{{הערה|נאמען=תוס|זעט {{בבלי|חגיגה|יג|א|מפרש=תוספות|ד"ה=ורגלי}}}}, און דער [[רא"ש]] ברענגט עס מיט'ן לשון "ויש אומרים שתנא הוא"{{הערה|פסקי הרא"ש, ברכות {{היברובוקס||פרק ה סימן כא|14308|page=179}}. זעט דארט אין מעדני יום טוב סק"ה}}. דער מקור איז פון [[רבינו תם]] אין א תשובה{{הערה|נאמען=רת|געברענגט אין [[שבלי הלקט]], {{שיתופתא|Shibbolei_HaLeket/28|סימן כח}}; [[מחזור ויטרי]], {{שיתופתא|Machzor_Vitry,_Laws_of_Rosh_HaShanah/325|סי' שכה}}; [[אור זרוע]], הלכות ק"ש {{שיתופתא|Ohr_Zarua,_Volume_I/19|סימן יט}}.}} וואו ער שרייבט אז דער קליר איז געווען בימי חז"ל, און דערפאר האט ער פארפאסט פיוטים בלויז אויף די ערשטע טאג יום טוב, וויבאלד ער איז געווען אין די צייטן וואס מ'האט מקדש געווען דעם [[חודש]] על פי ראיה. און דעריבער זעט מען אז ער קריגט זיך מיט [[תלמוד בבלי]], אויך מיט זאכן וואס מען געפינט נישט די [[אמוראים]] אין [[תלמוד ירושלמי]] זיך קריגן.


רבינו תם לייגט צו אז ער איז געווען דער תנא [[רבי אלעזר ברבי שמעון]], וואס אויף אים איז געזאגט געווארן אין [[מדרש]] אז ער איז געווען א דרשן און א פייטן{{הערה|{{מדרש רבה|ויקרא|ל}}}} (לויט געוויסע גירסאות שטייט דארט אויך אז ער איז געווען א "קרוב" אדער "קרובץ"{{הערה|נאמען=תוס}}, און עס באציעט זיך אויף די פיוטים פון די וואכנדיגע שמונה עשרה, וואס ווערן גערופן [[קרובות]]). ער זאגט אבער אז עס איז מעגליך אז ס'איז געווען א צווייטער אין יענער תקופה. לויט א צווייטע ווערסיע, רעדט דער מדרש וועגן [[רבי אלעזר בן ערך]], און געוויסע ראשונים האבן אידענטיפיצירט דעם קליר מיט אים{{הערה|{{היברובוקס|2=[[שו"ת הרשב"א]] חלק א'|3=14649|page=216|לינק טעקסט=תס"ט}}}}.
רבינו תם לייגט צו אז ער איז געווען דער תנא [[רבי אלעזר ברבי שמעון]], וואס אויף אים איז געזאגט געווארן אין [[מדרש]] אז ער איז געווען א דרשן און א פייטן{{הערה|{{מדרש רבה|ויקרא|ל}}}} (לויט געוויסע גירסאות שטייט דארט אויך אז ער איז געווען א "קרוב" אדער "קרובץ"{{הערה|נאמען=תוס}}, און עס באציעט זיך אויף די פיוטים פון די וואכנדיגע שמונה עשרה, וואס ווערן גערופן [[קרובות]]). ער זאגט אבער אז עס איז מעגליך אז ס'איז געווען א צווייטער אין יענער תקופה. לויט א צווייטע ווערסיע, רעדט דער מדרש וועגן [[רבי אלעזר בן ערך]], און געוויסע ראשונים האבן אידענטיפיצירט דעם קליר מיט אים{{הערה|{{היברובוקס|2=[[שו"ת הרשב"א]] חלק א'|3=14649|page=216|לינק טעקסט=תס"ט}}}}.


די ראשונים ברענגען אראפ דאס אז ער איז געווען א תנא אלס באווייז צו בארעכטיגן די מנהג פון זאגן פיוטים אינמיטן דאווענען, קעגן די הלכה'דיגע טענות וואס זענען ארויפגעברענגט געווארן קעגן דעם{{הערה|מחזור ויטרי, {{שיתופתא|Machzor_Vitry,_Laws_of_Rosh_HaShanah/325|סי' שכה}}; [[אור זרוע]], הלכות ק"ש {{שיתופתא|Ohr_Zarua,_Volume_I/19|סימן יט}}; און אין שבלי הלקט, {{שיתופתא|Shibbolei_HaLeket/28|סימן כח}}}}.
די ראשונים ברענגען אראפ דאס אז ער איז געווען א תנא אלס באווייז צו בארעכטיגן די מנהג פון זאגן פיוטים אינמיטן דאווענען, קעגן די הלכה'דיגע טענות וואס זענען ארויפגעברענגט געווארן קעגן דעם{{הערה|נאמען=רת}}.


אויך [[רבי חיים וויטאל]] ברענגט אין זיין ספר שער הכוונות אין נאמען פון זיין רבי'ן דער [[אר"י]]: "איך האב געהערט אין נאמען פון מיין רבי ז"ל, אז דער קליר וואס האט מסדר געווען קרוב"ץ אין מחזור פון די אשכנזים איז רבי אלעזר בר' שמעון … אבער איך האב דאס נישט געהערט פון מיין רבי אליין"{{הערה|{{ספריא|2=שער הכוונות|3=Sha'ar_HaKavanot%2C_Sermons_on_Aleinu_and_the_Prayer_Formula.1.1|4=דרושי עלינו לשבח ונוסח התפילה,  א׳|5=ניין}}}}{{ביאור|דער [[יעב"ץ]] אין זיין ספר קולן של סופרים (חגיגה יג.) ברענגט אין נאמען פון [[אר"י]], אז ער איז געווען א [[גלגול נשמות|גלגול]] פון ר' אלעזר ברבי שמעון, און נישט ממש ער אליין, דער [[חיד"א]] ברענגט עס אין זיין נאמען (מחזיק ברכה או"ח קיב, יג). אבער דער [[רבי חיים אלעזר שפירא|מנחת אלעזר]] (שו"ת מנחת אלעזר, סימן יא) באמערקט אויף זיינע ווערטער אז דער אר"י האט נישט אזוי געשריבן, נאר ער האט געשריבן אז עס איז יא ממש ער.}}.
אויך [[רבי חיים וויטאל]] ברענגט אין זיין ספר שער הכוונות אין נאמען פון זיין רבי'ן דער [[אר"י]]: "איך האב געהערט אין נאמען פון מיין רבי ז"ל, אז דער קליר וואס האט מסדר געווען קרוב"ץ אין מחזור פון די אשכנזים איז רבי אלעזר בר' שמעון … אבער איך האב דאס נישט געהערט פון מיין רבי אליין"{{הערה|{{ספריא|2=שער הכוונות|3=Sha'ar_HaKavanot%2C_Sermons_on_Aleinu_and_the_Prayer_Formula.1.1|4=דרושי עלינו לשבח ונוסח התפילה,  א׳|5=ניין}}}}{{ביאור|דער [[יעב"ץ]] אין זיין ספר קולן של סופרים (חגיגה יג.) ברענגט אין נאמען פון [[אר"י]], אז ער איז געווען א [[גלגול נשמות|גלגול]] פון ר' אלעזר ברבי שמעון, און נישט ממש ער אליין, דער [[חיד"א]] ברענגט עס אין זיין נאמען (מחזיק ברכה או"ח קיב, יג). אבער דער [[רבי חיים אלעזר שפירא|מנחת אלעזר]] (שו"ת מנחת אלעזר, סימן יא) באמערקט אויף זיינע ווערטער אז דער אר"י האט נישט אזוי געשריבן, נאר ער האט געשריבן אז עס איז יא ממש ער.}}.