בדוקי עריכות אוטומטית, אינטערפעיס רעדאקטארן, אינטערפעיס אדמיניסטראַטאָרן, סיסאפן, מייבאים, מעדכנים, מייבא, אספקלריה רעדאקטארן
46,390
רעדאגירונגען
אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "מתנות לאביונים"
קפיצה לניווט
קפיצה לחיפוש
קיין רעדאגירונג באמערקונג
ק (החלפת טקסט – "[[קובץ:" ב־"[[טעקע:") |
אין תקציר עריכה |
||
| שורה 9: | שורה 9: | ||
דער טעם פון דער מצוה איז, ווייל די גזירה פון [[המן]] האט אריינגערעכנט אויך צו בארויבן דאס געלט פון אידן, דערפאר טוען מיר לויבן מיט דעם וואס מיר צייגן עשירות מיט אונזער פארמעגן און מיר פארטיילן עס פאר אנדערע{{הערה|דרשות ר"י אבן שועיב, פרשת ואתה תצוה}}. אדער ווייל המן האט געוואלט אויסטיילן צען טויזנט ככר פאר ארימעלייט, און דער באשעפער האט נישט געקוקט אויף זיין צדקה און אונז געראטעוועט{{הערה|תורת משה חת"ס, אויף פורים}}. | דער טעם פון דער מצוה איז, ווייל די גזירה פון [[המן]] האט אריינגערעכנט אויך צו בארויבן דאס געלט פון אידן, דערפאר טוען מיר לויבן מיט דעם וואס מיר צייגן עשירות מיט אונזער פארמעגן און מיר פארטיילן עס פאר אנדערע{{הערה|דרשות ר"י אבן שועיב, פרשת ואתה תצוה}}. אדער ווייל המן האט געוואלט אויסטיילן צען טויזנט ככר פאר ארימעלייט, און דער באשעפער האט נישט געקוקט אויף זיין צדקה און אונז געראטעוועט{{הערה|תורת משה חת"ס, אויף פורים}}. | ||
לויט ווי עס שטייט אין ראשונים, איז דער ציל פון דער תקנה צו פארמערן שמחה{{הערה|רמב"ן, ריטב"א און תוספות הרא"ש אויף {{בבלי|בבא מציעא|עח|ב | לויט ווי עס שטייט אין ראשונים, איז דער ציל פון דער תקנה צו פארמערן שמחה{{הערה|רמב"ן, ריטב"א און תוספות הרא"ש אויף {{בבלי|בבא מציעא|עח|ב}}. אזוי ווייזט אויף דער כתב סופר, יורה דעה סימן קל"ו, אויך פון די רייד פון רמב"ם.}}, צו דערפרייען אויך די ארעמעלייט{{הערה|רוקח אויף אסתר ט, כב; שבלי הלקט, סימן ר"ב; תניא רבתי, סימן מ"א; תשובות מהרי"ל, [[Teshuvot_Maharil/57|סימן נ"ז]]. זעט אויך רלב"ג אויף {{תנ"ך|אסתר|ט|מפרש=רלב"ג}}, תועלת נ"א, אז דאס איז אזויווי ביי די [[שלש רגלים]], וואס די תורה האט געהייסן דערפרייען די ארעמעלייט בשעת מ'איז מקיים די [[שמחת יום טוב]]}}. טייל אחרונים לערנען אז דער עיקר ציל איז צוצושטעלן פאר די ארעמעלייט וואס פעלט זיי אויס פאר דער [[סעודת פורים]]{{הערה|מהר"י אסאד, סימן ר"ז; {{רמב"ם|מגילה|ב|טז|נאמען=ניין|מפרש=אור שמח}}; התעוררות תשובה, חלק ג', סימן מ"ז}}. | ||
לויט טייל מקורות, איז דאס געבן "מתנות לאביונים" א טייל פונעם אלגעמיינעם חיוב פון געבן [[צדקה]], נאר די אנשי כנסת הגדולה האבן איינגעפירט צו געבן צדקה דווקא אין דעם טאג{{הערה|שבלי הלקט, סימן ר"ב; אזוי טייטשט אויך דער {{תנ"ך|אסתר|ט|כב|מפרש=תרגום}}: "מעהא דצדקתא"}}. לויט אנדערע איז עס נישט קיין דין פון צדקה, נאר א פרישער חיוב צו געבן מתנות, נישט אנדערש ווי [[משלוח מנות]]{{הערה|רמב"ן און | לויט טייל מקורות, איז דאס געבן "מתנות לאביונים" א טייל פונעם אלגעמיינעם חיוב פון געבן [[צדקה]], נאר די אנשי כנסת הגדולה האבן איינגעפירט צו געבן צדקה דווקא אין דעם טאג{{הערה|שבלי הלקט, סימן ר"ב; אזוי טייטשט אויך דער {{תנ"ך|אסתר|ט|כב|מפרש=תרגום}}: "מעהא דצדקתא"}}. לויט אנדערע איז עס נישט קיין דין פון צדקה, נאר א פרישער חיוב צו געבן מתנות, נישט אנדערש ווי [[משלוח מנות]]{{הערה|רמב"ן און {{בבלי|בבא מציעא|עח|ב|מפרש=ריטב"א}}, און {{בבלי|מגילה|ז|א|מפרש=ריטב"א}}; כל בו, סימן מ"ה. זע שלמי תודה, פורים, סימן כ"ה}}. | ||
== אירע הלכות == | == אירע הלכות == | ||
| שורה 18: | שורה 18: | ||
אין [[תלמוד בבלי|גמרא]]{{הערה|{{בבלי|מגילה|ז|א}}}} ברענגט [[רב יוסף]] פון א [[ברייתא]] אז עס איז א פליכט צו שיקן צוויי מתנות פאר צוויי ארעמעלייט, ווייל ס'שטייט אין פסוק "מתנות" (וואס קלינגט אפ כאטש צוויי) "לאביונים" (וואס קלינגט אויך אפ כאטש צוויי). די אנגענומענע מיינונג איז אז מען דארף געבן איין מתנה פאר יעדן פון די צוויי ארעמעלייט{{הערה|{{בבלי|מגילה|ז|א|מפרש=רש"י}}; {{רמב"ם|מגילה|ב|טז}}; {{שולחן ערוך|אורח חיים|תרצד|א}}}}, אבער לויט איין שיטה דארף מען געבן צוויי מתנות פאר יעדן פון די צוויי ארעמעלייט{{הערה|מסכת סופרים, פרק כ"א, הלכה ד'}}. | אין [[תלמוד בבלי|גמרא]]{{הערה|{{בבלי|מגילה|ז|א}}}} ברענגט [[רב יוסף]] פון א [[ברייתא]] אז עס איז א פליכט צו שיקן צוויי מתנות פאר צוויי ארעמעלייט, ווייל ס'שטייט אין פסוק "מתנות" (וואס קלינגט אפ כאטש צוויי) "לאביונים" (וואס קלינגט אויך אפ כאטש צוויי). די אנגענומענע מיינונג איז אז מען דארף געבן איין מתנה פאר יעדן פון די צוויי ארעמעלייט{{הערה|{{בבלי|מגילה|ז|א|מפרש=רש"י}}; {{רמב"ם|מגילה|ב|טז}}; {{שולחן ערוך|אורח חיים|תרצד|א}}}}, אבער לויט איין שיטה דארף מען געבן צוויי מתנות פאר יעדן פון די צוויי ארעמעלייט{{הערה|מסכת סופרים, פרק כ"א, הלכה ד'}}. | ||
די מתנות קענען זיין פון געלט אדער עסנווארג{{הערה|{{רמב"ם|מגילה|ב|טז}}; תרומת הדשן, סימן קי"א}}. טייל לערנען אז דער עיקר מצוה איז מיט געלט{{הערה|טורי אבן, אין אבני שוהם אויף {{בבלי|מגילה|ז | די מתנות קענען זיין פון געלט אדער עסנווארג{{הערה|{{רמב"ם|מגילה|ב|טז}}; תרומת הדשן, סימן קי"א}}. טייל לערנען אז דער עיקר מצוה איז מיט געלט{{הערה|טורי אבן, אין אבני שוהם אויף {{בבלי|מגילה|ז}}}}; אנדערע נעמען אן אז דער חיוב איז צוצושטעלן עסנווארג, און מיט געלט איז מען נאר יוצא וויבאלד מען קען דערמיט קויפן צום עסן{{הערה|מהרי"ל דיסקין אין ספר אהלים, עמוד ל"ז; {{רמב"ם|מגילה|ב|טז|מפרש=אור שמח}}}}. מיט אנדערע ווערדפולע זאכן, ווי קליידונג, זענען דא וואס זאגן אז מ'איז נישט יוצא{{הערה|{{רמב"ם|מגילה|ב|טז|מפרש=אור שמח}} לערנט אז מען איז נישט יוצא, און דער פרי מגדים אין משבצות זהב אויף אורח חיים, סימן תרצ"ד סק"א, איז מסופק}}. | ||
צווישן די [[פוסק]]ים ווערט דיסקוטירט וואס איז די סומע געלט, אדער ווערד פון געלט, וואס א מענטש דארף געבן פאר מתנות לאביונים; טייל זאגן אז עס איז גענוג צו געבן איין "[[פרוטה]]" פאר יעדן פון די צוויי ארעמעלייט{{הערה|{{בבלי|מגילה|ז|ב|מפרש=ריטב"א}}; שו"ת מהרי"ל, סימן נ"ו; משנה ברורה | צווישן די [[פוסק]]ים ווערט דיסקוטירט וואס איז די סומע געלט, אדער ווערד פון געלט, וואס א מענטש דארף געבן פאר מתנות לאביונים; טייל זאגן אז עס איז גענוג צו געבן איין "[[פרוטה]]" פאר יעדן פון די צוויי ארעמעלייט{{הערה|1={{בבלי|מגילה|ז|ב|מפרש=ריטב"א}}; שו"ת מהרי"ל, [[ש:Teshuvot_Maharil/56|סימן נ"ו]]; {{משנה ברורה|תרצד|ב}}}}, וואס די פונקטליכע סומע פון א פרוטה אין היינטיגע וואלוטעס איז אלץ געוואנדן לויט דער יעצטיגער ווערד פון געלט. נאך א מיינונג איז אז מען דארף געבן פאר יעדן פון זיי גענוג צו קענען קויפן א [[סעודה]], וואס אין דעם זענען אויך פארהאן עטליכע מיינונגען וויפיל דאס קומט אויס: טייל פוסקים שרייבן אז מען זאל געבן א סומע גענוג צו קויפן א שיעור פון דריי "[[כביצה|כביצים]]" ברויט{{הערה|שו"ת זרע יעקב, סימן י"א; מחזיק ברכה, סימן תרצ"ד סק"ב; בן איש חי, פרשת תצוה, אות ט"ו. דער כף החיים, סימן תרצ"ד סק"ז, שרייבט אז דער מנהג איז מחמיר צו זיין און געבן פאר צוויי ארעמעלייט ווי דעם שיעור}}. [[רבי שלמה זלמן אויערבאך]] און [[רבי בן ציון אבא שאול]] האבן אין זייער צייט געשטעלט די סומע אויף צען [[שקל]] (דעמאלטס, בערך דריי [[דאלער]]), די ווערד פון א פארציע [[פאלאפל]]{{מקור}}; ווידעראום, [[רבי יוסף שלום אלישיב]] האט אין זיין צייט געשטעלט דעם שיעור אויף ווייניגסטנס פופציג שקל (דעמאלטס, בערך פופצן דאלער) און צוגעגעבן אז ווי מער איז אלץ בעסער, וויבאלד פופציג שקל האט נישט אזא חשיבות היינטיגע צייטן{{הערה|וישמע משה, רל"ג}}. | ||
די אחרונים נעמען אן אז מ'קען נישט יוצא זיין דורך געבן א [[מתנה על מנת להחזיר]], וויבאלד עס בלייבט גארנישט דערפון ביים ארעמאן{{הערה|[[חיד"א]] אין יוסף אומץ, סימן פ"ד אות ה'; מקור חיים סימן תרצ"ד; עיקרי הד"ט אורח חיים סימן ל"ו סקכ"ד. דער פרי מגדים, אין משבצות זהב אנהייב סימן תרצ"ד, איז מסופק דערין.}}. | די אחרונים נעמען אן אז מ'קען נישט יוצא זיין דורך געבן א [[מתנה על מנת להחזיר]], וויבאלד עס בלייבט גארנישט דערפון ביים ארעמאן{{הערה|[[חיד"א]] אין יוסף אומץ, סימן פ"ד אות ה'; מקור חיים סימן תרצ"ד; עיקרי הד"ט אורח חיים סימן ל"ו סקכ"ד. דער פרי מגדים, אין משבצות זהב אנהייב סימן תרצ"ד, איז מסופק דערין.}}. | ||
[[רבי יוסף ענגיל]] קלערט אז די מתנה דארף זיין אויף אזא וועג וואס דער ארעמאן ווייסט ווען ער געבט עס, און נישט דורך [[מתן בסתר]]{{הערה|גליוני הש"ס אויף | [[רבי יוסף ענגיל]] קלערט אז די מתנה דארף זיין אויף אזא וועג וואס דער ארעמאן ווייסט ווען ער געבט עס, און נישט דורך [[מתן בסתר]]{{הערה|גליוני הש"ס אויף שבת י, ב. זעט תשובות והנהגות חלק ראשון, סימן ת"ד, אז דער מנהג איז נישט אזוי.}}. | ||
אויב דער ארעמאן איז נישט גרייט צו נעמען מתנות לאביונים, ער נעמט נאר אן דאס געשאנק אלס משלוח מנות, האט מען נישט יוצא געווען דערמיט דעם חיוב פון מתנות לאביונים{{הערה|שו"ת קרן לדוד, סימן קסד}}. | אויב דער ארעמאן איז נישט גרייט צו נעמען מתנות לאביונים, ער נעמט נאר אן דאס געשאנק אלס משלוח מנות, האט מען נישט יוצא געווען דערמיט דעם חיוב פון מתנות לאביונים{{הערה|שו"ת קרן לדוד, סימן קסד}}. | ||
| שורה 33: | שורה 33: | ||
דער [[רמב"ם]] פסק'נט:{{ציטוט|תוכן=ואין מדקדקין במעות פורים, אלא כל הפושט ידו ליטול, נותנין לו; ואין משנין מעות פורים לצדקה אחרת.|מקור={{רמב"ם|מגילה|ב|טז}}}} | דער [[רמב"ם]] פסק'נט:{{ציטוט|תוכן=ואין מדקדקין במעות פורים, אלא כל הפושט ידו ליטול, נותנין לו; ואין משנין מעות פורים לצדקה אחרת.|מקור={{רמב"ם|מגילה|ב|טז}}}} | ||
עס איז אנגענומען צווישן די פוסקים אז אויב האט מען געגעבן די צוויי מתנות פאר איין ארעמאן, אפילו אין צוויי באזונדערע נתינות, האט מען נישט יוצא געווען{{הערה|שערי תשובה, סימן תרצ"ד סק"א. דער הלכות קטנות, חלק ב', סימן לט, איז מסופק דערין.}}. אפילו ווען ער געבט פאר צוויי ארעמעלייט וועלכע לעבן פון איין קאסע, ווי מאן און ווייב אדער פאטער און זון, איז פארהאן א דעה אז עס רעכנט זיך נאר ווי איין מתנה{{הערה|ערוך השולחן סימן תרצ"ד סק"ב}}; אנדערע קריגן אבער דערויף{{הערה|בנין עולם סימן ל"ו לגבי מאן און ווייב, און מהרש"א אין חידושי אגדות אויף {{בבלי|מגילה|ז|א | עס איז אנגענומען צווישן די פוסקים אז אויב האט מען געגעבן די צוויי מתנות פאר איין ארעמאן, אפילו אין צוויי באזונדערע נתינות, האט מען נישט יוצא געווען{{הערה|שערי תשובה, סימן תרצ"ד סק"א. דער הלכות קטנות, חלק ב', סימן לט, איז מסופק דערין.}}. אפילו ווען ער געבט פאר צוויי ארעמעלייט וועלכע לעבן פון איין קאסע, ווי מאן און ווייב אדער פאטער און זון, איז פארהאן א דעה אז עס רעכנט זיך נאר ווי איין מתנה{{הערה|ערוך השולחן סימן תרצ"ד סק"ב}}; אנדערע קריגן אבער דערויף{{הערה|בנין עולם סימן ל"ו לגבי מאן און ווייב, און מהרש"א אין חידושי אגדות אויף {{בבלי|מגילה|ז|א}} לגבי פאטער און זון.}}. | ||
אויך ווען דער ארעמאן איז א [[קטן]] קען מען מיט אים יוצא זיין, פון ווען ער פארשטייט שוין אז מען געבט אים פורים געלט{{הערה|כף החיים סימן תרצ"ד סקי"ב}}. | אויך ווען דער ארעמאן איז א [[קטן]] קען מען מיט אים יוצא זיין, פון ווען ער פארשטייט שוין אז מען געבט אים פורים געלט{{הערה|כף החיים סימן תרצ"ד סקי"ב}}. | ||