אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "שלום זכר"

שלום זכר (זעט מקור)

רעוויזיע פון 17:33, 25 מערץ 2025

16 בייטן צוגעלייגט , פֿאַר 8 חדשים

ק

פארשלאג, אויסשטעל

וויזועלוויקיטעקסט

עברי אנכי

בדוקי עריכות אוטומטית, אינטערפעיס אדמיניסטראַטאָרן, סיסאפן, אספקלריה רעדאקטארן

4,450

רעדאגירונגען

@@ שורה 5: / שורה 5: @@
 '''שלום זכר''' (אויך גערופן '''סעודת זכר''', '''זכר''') איז אַן אשכנזישער מנהג זיך צוזאמצוקומען און אפהאלטן א פייערונג שבת אויפדערנאכט נאכ'ן געבורט פון א אינגל וואו מען סערווירט לייכטע צובייס און מען וואונטשט זיך.
-== מקור ==
+==נאמען==
+די סעודה איז היינט באקאנט ווי א "שלום זכר". דאס, אזוי ווי "בן זכר"{{הערה|{{היברובוקס|ר' יעקב לעווין, שו"ב|חותם קדש|8150|page=97|מקום הוצאה=קראקא|שנת הוצאה=תרנ"ב|עמ=נג}}}}, איז א שפּעטערדיגע נאמען. דער עלטערער נאמען איז געווען "זכר", ווי מען זעט אין אלטע ביכער און ספרים{{ביאור|צווישן זיי אין "מינקת רבקה פון [[רבקה טיקטינער]] (ה'שע"ה){{הערה|מנקת רבקה, קראקא, שע״ח, שער חמישי}}; אין די תקנות ״סדר בגדים״ פון פראנקפורט (תע״ה){{הערה|סימן יוד, J, .J ,Schudt, Judische Mercktviirdigkeiten IV, C. III, p. 89}}; אין די פּראגער בריוו (1911){{הערה|[https://www.google.com/books/edition/Jüdische_Privatbriefe_aus_dem_Jahre_161/_0cLAAAAIAAJ?hl=en&gbpv=1&pg=PT21&printsec=frontcover Jüdische Privatbriefe aus dem Jahre 1619] ז׳ 41, שורה 1, אידישער טייל}}; און אסאך אנדערע פריערדיגע און שפּעטערדיגע מקורות. אין פּוילן האט מען אויסגערופן  נאך אזוי שפעט ווי פאר'ן קריג: ״דער בעל־ברית לאזט בעטן דעם עולם אויפן זכר״{{הערה|יהודה אלזט: ״ממנהגי ישראל״, רשומות, ב׳ 1, ז׳ 364}}}}.
+אביסל שפעטער ווערט אלץ אפטער בן־זכר און שלום־זכר. פון די תקנות פון ״קהל יהודי פוילן״ — (תל״ב) ווייזט אויס אז פרייטיג־צו־נאכטס איז געווען א סעודה גערופן בן־זכר, און שבת אינדערפרי — א שלום־זכר{{הערה|ציונים, קובץ לזכרונו של י. נ. שמחוני ז״ל, בערלין, תרפ״ט, ז׳ 176, סימן ס״ט}}; ווידער  א. דרויאנוב שרייבט, אז ״בן־זכר״ האט מען גערופן אין ליטע דעם סעודה פון  שבת בייטאג{{הערה|רשומות, ב׳ 1, ז׳ 343, הערה 1}}. אין שו"ת חוות יאיר (תמ״א) ווערט עס אנגערופן ״ליל שבת של בן זכר"{{הערה|שו״ת חות יאיר, סימן ע׳}}.
+== מקור און טעם ==
 אין גמרא{{הערה|שם=בקפ|{{בבלי|בבא קמא|פ|א}}. זעט אויך {{בבלי|סנהדרין|לב|ב}}.}} ווערט דערמאנט איבער א סעודה "בי שבוע הבן" (דאס הויז פון דער וואך פונעם זון) אדער "בי ישוע הבן" (דאס הויז פון דער ישועה פונעם זון). [[רש"י]] ערקלערט אז שבוע הבן איז די סעודת ברית און ישוע הבן איז די סעודה פון [[פדיון הבן]]; אבער [[תוספות]] ערקלערט אז ישוע הבן איז א סעודה וואס זיי האבן אפגעהאלטן אויף דעם וואס דער אינגל איז געראטעוועט געווארן ביים געבורט פון זיין מאמע'ס געדערים, לויט'ן פסוק: "{{מנוקד|וְהִמְלִיטָה זָכָר}}"{{הערה|{{תנ"ך|ישעיהו|סו|ז}}}}. דער [[תרומת הדשן]] לייגט צו אז מען האלט עס אפ אום שבת אויפדערנאכט, וויבאלד דאן געפינען זיך אלע אינדערהיים{{הערה|[[תרומת הדשן (ספר)|תרומת הדשן]] {{שיתופתא|Terumat_HaDeshen%2C_Part_I.269.2|סימן רסט}}}}. דער [[ספר הערוך|ערוך]]{{הערה|{{ספריא|2=ערך שבע|3=Sefer_HeArukh%2C_Letter_Shin.44}}}} ערקלערט אבער די שיטה פון תוספות אז עס איז געווארן אפגעהאלטן אין טאג פון אינגל'ס געבורט, צו איבערגעבן פאר'ן פאטער די גוטע בשורה{{ביאור|[[רבי יחזקאל לאנדא]] פרעגט{{הערה|{{היברובוקס|2=דגול מרבבה|3=45389|page=73|לינק טעקסט=סימן קע"ח}}}} אויף די שיטה פונעם תרומת הדשן, אז לויט אים וואלט מען אויך געדארפט אפהאלטן א סעודה פאר די געבורט פון א מיידל, און דערפאר ערקלערט ער די שיטה פון תוספות אז עס איז די סעודה א נאכט פאר'ן ברית{{הערה|שם=קובץ|זעט מער פון {{היברובוקס|הרב ישראל יעקב כהן|קובץ בית אהרן וישראל|13540|page=114|באנד=עה|שנת הוצאה=שבט-אדר תשנ"ח|לינק טעקסט=מנהג עריכת ״שלום זכר״ ומקורותיו}}}}.}}.
@@ שורה 12: / שורה 17: @@
 דער מנהג ווערט געברענגט אין רמ"א, וועלכע פירט אויס אז דאס איז א [[סעודת מצוה]]{{הערה|1={{שלחן ערוך|יורה דעה|רסה|יב|מפרש=רמ"א}} בשם [[שית:Terumat_HaDeshen%2C_Part_I.269|תרומת הדשן, א, רסט]]. אבער זעט [[חוות יאיר (ספר)|חוות יאיר]], [[שית:Havot_Yair/70|סימן ע']]}}.
-==נאמען==
+===נאך טעמים===
-די סעודה איז היינט באקאנט ווי א "שלום זכר". דאס, אזוי ווי "בן זכר"{{הערה|{{היברובוקס|ר' יעקב לעווין, שו"ב|חותם קדש|8150|page=97|מקום הוצאה=קראקא|שנת הוצאה=תרנ"ב|עמ=נג}}}}, איז א שפּעטערדיגע נאמען. דער עלטערער נאמען איז געווען "זכר", ווי מען זעט אין אלטע ביכער און ספרים{{ביאור|צווישן זיי אין "מינקת רבקה פון [[רבקה טיקטינער]] (ה'שע"ה){{הערה|מנקת רבקה, קראקא, שע״ח, שער חמישי}}; אין די תקנות ״סדר בגדים״ פון פראנקפורט (תע״ה){{הערה|סימן יוד, J, .J ,Schudt, Judische Mercktviirdigkeiten IV, C. III, p. 89}}; אין די פּראגער בריוו (1911){{הערה|[https://www.google.com/books/edition/Jüdische_Privatbriefe_aus_dem_Jahre_161/_0cLAAAAIAAJ?hl=en&gbpv=1&pg=PT21&printsec=frontcover Jüdische Privatbriefe aus dem Jahre 1619] ז׳ 41, שורה 1, אידישער טייל}}; און אסאך אנדערע פריערדיגע און שפּעטערדיגע מקורות. אין פּוילן האט מען אויסגערופן  נאך אזוי שפעט ווי פאר'ן קריג: ״דער בעל־ברית לאזט בעטן דעם עולם אויפן זכר״{{הערה|יהודה אלזט: ״ממנהגי ישראל״, רשומות, ב׳ 1, ז׳ 364}}}}.
-אביסל שפעטער ווערט אלץ אפטער בן־זכר און שלום־זכר. פון די תקנות פון ״קהל יהודי פוילן״ — (תל״ב) ווייזט אויס אז פרייטיג־צו־נאכטס איז געווען א סעודה גערופן בן־זכר, און שבת אינדערפרי — א שלום־זכר{{הערה|ציונים, קובץ לזכרונו של י. נ. שמחוני ז״ל, בערלין, תרפ״ט, ז׳ 176, סימן ס״ט}}; ווידער  א. דרויאנוב שרייבט, אז ״בן־זכר״ האט מען גערופן אין ליטע דעם סעודה פון  שבת בייטאג{{הערה|רשומות, ב׳ 1, ז׳ 343, הערה 1}}. אין שו"ת חוות יאיר (תמ״א) ווערט עס אנגערופן ״ליל שבת של בן זכר"{{הערה|שו״ת חות יאיר, סימן ע׳}}.
-==נאך טעמים==
 אויסער די מקור פון "ישוע הבן" ווערן אנגעגעבן נאך טעמים פאר'ן סעודה, פארוואס מען האלט דאס אפ אום שבת, און אויפ'ן נאמען "שלום זכר".
 *ווען א מענטש האט א אינגל רופט ער צונויף זיינע פיינט און פריינט און מאכט שלום מיט יעדן{{הערה|שם=אח}}. חז"ל זאגן{{הערה|שם=נדה|{{בבלי|נדה|לא|ב}}}}: "כיון שבא זכר בעולם בא '''שלום''' בעולם", דערפאר האלט מען אפ א "שלום זכר"{{הערה|{{היברובוקס|2=אוצר כל מנהגי ישרון|3=2604|page=102|לינק טעקסט=סימן כז - יולדת}}}}; און די געבורט פון א אינגל ברענגעט "שלום" צווישן מאן און ווייב, און שבת ווערט אנגערופן "שלום"{{הערה|{{היברובוקס|רבי יצחק ליפיץ|ספר מטעמים|22486|page=77|לינק טעקסט=ערך מילה}}}}.