אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "שלום זכר"

1,504 בייטן צוגעלייגט ,  פֿאַר 8 חדשים
אין תקציר עריכה
שורה 13: שורה 13:


==נאמען==
==נאמען==
די סעודה איז היינט באקאנט ווי א "שלום זכר". דאס, ווי "בן זכר", איז א שפּעטערדיגע נאמען. דער עלטערער נאמען איז געווען "זכר". [[רבקה טיקטינער]] שרייבט: ״אדר מן גפינט מענכי ווייבר די דא גיאן אויף חתונת אדר זכר אונ׳ גדענקט ניט דז זיא איין קינד דר היים הוט. אוך האב איך איין מאלט גזעהן דז איין זכר מוצאי יום כפור איז גוועזן אונ׳ די נכט דר פיר אן כל נדרי צו נכט זיין זי בלד נאך ברכו אויש דר שול גלאפן. זי האבן גשפּראכן, איך מוז איין היים צום קינד גין, אונ׳ די נכט דר נאך צום זכר זיין, זיא איין הלבי נכט דא גבליבן אונ׳ האבן ניט אן דען קינדרין גדאכט״{{הערה|מנקת רבקה, קראקא, שע״ח, שער חמישי}}. דאס זעלבע אין די פּראגער בריוו: ״אזו האב איך מוט גיהאט מל צו זיץ דער אלט נייא שול דען זכור דרינן לאזן אויז רופן{{הערה|[https://www.google.com/books/edition/J%C3%BCdische_Privatbriefe_aus_dem_Jahre_161/_0cLAAAAIAAJ?hl=en&gbpv=1&pg=PT21&printsec=frontcover Jüdische Privatbriefe aus dem Jahre 1619] ז׳ 41, שורה 1, אידישער טייל}}. אין די תקנות ״סדר בגדים״ פון פראנקפורט, תע״ה — 1715, סימן יוד: ״על הזכר זאל דבר אכילה אונ׳ קונפעקטין לא יותר קאשטין אלש ששה ר״ט{{הערה|J, .J ,Schudt, Judische Mercktviirdigkeiten, 1718, IV, C. III, p. 89}} אין א סך אנדערע פריערדיגע און שפּעטערדיגע מקורים. אפילו אין פּוילן פאר'ן קריג, האט מען אין שול אויסגערופן: ״דער בעל־ברית לאזט בעטן דעם עולם אויפן זכר״{{הערה|יהודה אלזט: ״ממנהגי ישראל״, רשומות, ב׳ 1, ז׳ 364}}. (judischePrivatbriefe אנדערע נעמען שליסן איין "סעודת זכר", "סעודת בן זכר"{{הערה|{{היברובוקס|ר' יעקב לעווין, שו"ב|חותם קדש|8150|page=97|מקום הוצאה=קראקא|שנת הוצאה=תרנ"ב|עמ=נג}}}}.
די סעודה איז היינט באקאנט ווי א "שלום זכר". דאס, אזוי ווי "בן זכר"{{הערה|{{היברובוקס|ר' יעקב לעווין, שו"ב|חותם קדש|8150|page=97|מקום הוצאה=קראקא|שנת הוצאה=תרנ"ב|עמ=נג}}}}, איז א שפּעטערדיגע נאמען. דער עלטערער נאמען איז געווען "זכר". [[רבקה טיקטינער]] שרייבט: ״אדר מן גפינט מענכי ווייבר די דא גיאן אויף חתונת אדר זכר אונ׳ גדענקט ניט דז זיא איין קינד דר היים הוט. אוך האב איך איין מאלט גזעהן דז איין זכר מוצאי יום כפור איז גוועזן אונ׳ די נכט דר פיר אן כל נדרי צו נכט זיין זי בלד נאך ברכו אויש דר שול גלאפן. זי האבן גשפּראכן, איך מוז איין היים צום קינד גין, אונ׳ די נכט דר נאך צום זכר זיין, זיא איין הלבי נכט דא גבליבן אונ׳ האבן ניט אן דען קינדרין גדאכט״{{הערה|מנקת רבקה, קראקא, שע״ח, שער חמישי}}. דאס זעלבע אין די פּראגער בריוו: ״אזו האב איך מוט גיהאט מל צו זיץ דער אלט נייא שול דען זכור דרינן לאזן אויז רופן{{הערה|[https://www.google.com/books/edition/Jüdische_Privatbriefe_aus_dem_Jahre_161/_0cLAAAAIAAJ?hl=en&gbpv=1&pg=PT21&printsec=frontcover Jüdische Privatbriefe aus dem Jahre 1619] ז׳ 41, שורה 1, אידישער טייל}}. אין די תקנות ״סדר בגדים״ פון פראנקפורט, תע״ה — 1715, סימן יוד: ״על הזכר זאל דבר אכילה אונ׳ קונפעקטין לא יותר קאשטין אלש ששה ר״ט{{הערה|J, .J ,Schudt, Judische Mercktviirdigkeiten, 1718, IV, C. III, p. 89}} אין א סך אנדערע פריערדיגע און שפּעטערדיגע מקורים. אפילו אין פּוילן פאר'ן קריג, האט מען אין שול אויסגערופן: ״דער בעל־ברית לאזט בעטן דעם עולם אויפן זכר״{{הערה|יהודה אלזט: ״ממנהגי ישראל״, רשומות, ב׳ 1, ז׳ 364}}.
 
אביסל שפעטער ווערט אלץ אפטער בן־זכר און שלום־זכר. פון די תקנות פון ״קהל יהודי פוילן״ — באשטאנען ס׳רוב פון ״גולי־ליטא״ — פון יאר תל״ב — 1672, ווייזט אויס, אז שבת פארן ברית זענען פארגעקומען צוויי שמחות: פרייטיג־צו־נאכטס — א בן־זכר, שבת אין דער פרי — א שלום־זכר: ״מי שאינו נותן מעות ב״ה [בית־הכנסת] ואשתו ילדה זכר, יכול השמש לקרות בליל שבת לבן זכר, אבל בשבת בשחרית לא יקרא לשלם זכר״{{הערה|ציונים, קובץ לזכרונו של י. נ. שמחוני ז״ל, בערלין, תרפ״ט, ז׳ 176, סימן ס״ט}}. דער בארימטער רב [[רבי יאיר חיים בכרך]], אין זיין באוואוסטער תשובה וועגן ״סעודות־מצוה״ (פון יאר תמ״א — 1681), שרייבט: ״וליל שבת של בן זכר פסק בת״ה [בתרומת הדשן] סי׳ רס״ט שהוא ג״כ [גם כן] ס״מ [סעודת מצוה]״{{הערה|שו״ת חות יאיר, סימן ע׳}}. א. דרויאנוב ערקלערט, אז ״בן־זכר״ האט מען גערופן אין ליטע דעם שבת־פרימארגן פארן ברית. מען פלעגט דעמאלט נאר קומען ווינטשן דעם בעל־ברית מזל־טוב, אבער מען האט נישט געטיילט קיין שום כיבוד{{הערה|רשומות, ב׳ 1, ז׳ 343, הערה 1}}.


==נאך טעמים==
==נאך טעמים==