בדוקי עריכות אוטומטית, אינטערפעיס רעדאקטארן, אינטערפעיס אדמיניסטראַטאָרן, סיסאפן, מייבאים, מעדכנים, מייבא, אספקלריה רעדאקטארן
46,358
רעדאגירונגען
אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "קרובה"
קפיצה לניווט
קפיצה לחיפוש
קיין רעדאגירונג באמערקונג
אין תקציר עריכה צייכן: מאנועל צוריקשטעל |
אין תקציר עריכה |
||
| שורה 1: | שורה 1: | ||
{{דעסקריפציע|סארט פּיוטים-סעריע}} | {{דעסקריפציע|סארט פּיוטים-סעריע}} | ||
[[טעקע:מחזור קרובות היידנהיים.jpg|קליין|שער-בלאט פון א "ספר קרובות" (מחזור) ארויסגעגעבן דורך [[רבי וואלף היידנהיים]], מיט א פּאָרטרעט פון [[רבי אלעזר הקליר]]]] | [[טעקע:מחזור קרובות היידנהיים.jpg|קליין|שער-בלאט פון א "ספר קרובות" (מחזור) ארויסגעגעבן דורך [[רבי וואלף היידנהיים]], מיט א פּאָרטרעט פון [[רבי אלעזר הקליר]]]] | ||
''' | '''קרובה''' (אויך '''קרובות''', אדער '''קרובץ''') איז א סיסטעם פון [[פיוטים]] וואס ווערן געזאגט בשעת [[חזרת הש"ץ]]. היינט ווערן זיי צומאל אויך אנגערופן [[יוצרות]], א טיטל וואס איז אריגינעל געווען באשטימט פאר די פיוטים פון ברכת קריאת שמע. אין געוויסע ספרים קענען אויך אנדערע פיוטים ווערן באצייכנט מיט'ן טיטל 'קרובץ'. | ||
דורכאויס די אנטוויקלונג תקופה פון פיוט, זענען פארפאסט געווארן צענדליגער קרובות-סעריעס צוגעפאסט צו באשטימטע שבתים אין ימים טובים, דאס מערסטע פון זיי דורך די פייטנים [[יניי]] און [[רבי אלעזר הקליר]]. פון זיי זענען | דורכאויס די אנטוויקלונג תקופה פון פיוט, זענען פארפאסט געווארן צענדליגער קרובות-סעריעס צוגעפאסט צו באשטימטע שבתים אין ימים טובים, דאס מערסטע פון זיי דורך די פייטנים [[יניי]] און [[רבי אלעזר הקליר]]. פון זיי זענען א צאל סעריעס פון קליר פארבליבן אין די מחזורים ביזן היינטיגן טאג, בעיקר אויף די [[ימים נוראים]], [[שלש רגלים]] און [[ארבע פרשיות]]. דאס טוישן די נוסח פון שמונה עשרה אדער מפסיק זיין אינדערמיט צו זאגן פיוטים האט ערוועקט הלכה'דיגע חילוקי דעות, און עס זענען פארהאן פארשידענע מנהגים דערין. | ||
איין סארט קרובה באשטימט פאר דער חזרת הש"ץ אין וועלכער מען האט געזאגט קדושה, ד. ה., פאר דער שחרית הויך שמונה-עשרה, לויט דער אור־אלטער מנהג פון ארץ ישראל, איז געווארן באצייכנט אלס '''קדושתא''', בשעת דער קרובה פאר דער מוסף חזרת הש"ץ, וואו עס איז נישט געווען איינגעפירט צו זאגן קדושה, האט מען גערופן '''שבעתא''' אדער שבעה. | איין סארט קרובה באשטימט פאר דער חזרת הש"ץ אין וועלכער מען האט געזאגט קדושה, ד. ה., פאר דער שחרית הויך שמונה-עשרה, לויט דער אור־אלטער מנהג פון ארץ ישראל, איז געווארן באצייכנט אלס '''קדושתא''', בשעת דער קרובה פאר דער מוסף חזרת הש"ץ, וואו עס איז נישט געווען איינגעפירט צו זאגן קדושה, האט מען גערופן '''שבעתא''' אדער שבעה. | ||
| שורה 55: | שורה 55: | ||
===ספּעציעלע קרובות=== | ===ספּעציעלע קרובות=== | ||
א ספּעציעלע סארט קרובה איז באשטימט פארן מוסף פון ערשטן טאג פסח און שמיני עצרת, 'תפלת טל' און 'תפלת גשם'; זיי דערגרייכן נאר ביז מיטן צווייטן ברכה, ביז משיב הרוח ד. ה. ביז דעם פונקט אין די אָנהייב פון די תפילה וואו די דערמאנונג פון טוי אדער רעגן קומט פאָר. עס זענען געווען עטליכע אזעלכע קאמפּאזיציעס, אבער נאר די קליר'ס זענען, ווי ווייט מיר ווייסן, טאקע גענוצט געווארן אין דאווענען. זיי אנטהאלטן ערשט צוויי סטראָפן פון פינף שורות, פון וועלכע איינער ווערט אריינגעלייגט פאר מגן אברהם, דער צווייטער גלייך נאך אתה גבור; דער צווייטער ווערט נאכגעפאלגט פיר לאנגע אלפאבעטישע שטיק, פון וועלכע די ערשטע איז א סארט רשות, די צווייטע (א"ב) און די דריטע (תשר"ק) געבן א היסטארישע איבערבליק פון די תנ"ך נסים פון טוי און רעגן, אין ביידע פּסוקים ענדיגן זיך מיט ענטשפּרעכנדע פסוקים ("ככתוב"); דער פערטער באשטייט פון 22 סטראָפן פון טאָפּלטע פיר-שורה'דיגע שטיקלעך, צוויי סטראָפן אימער געווידמעט די בקשה פון טוי און רעגן פאר יעדער חודש, איינער פארבונדן מיט די נאמען פון די חודש, די אנדערע צו זיין מזל אין די י"ב מזלות און צו די צוועלף שבטים; די גאנצע ווערט ענדליך פארענדיגט מיט א קורצע בקשה פאר טוי אדער רעגן, וואס ענדיגט זיך מיט "שאתה הוא ה' א' משיב הרוח וגו'"{{הערה|עלבויגן, גאטעסדינסט, ז' 214}}. | |||
אריגינעל זענען [[סליחות]] און [[קינות]] אויך געווען טייל פון די "קרובות" סעריע פאר די שמונה-עשרה. אין א פאסט-טאג פלעגט מען מאריך זיין מיט מערערע פיוטים ביי די ברכה פון "סלח לנו" - "סליחות", און ביי די קרובות פון תשעה באב פלעגט מען מאריך זיין ביי די ברכה פון "בונה ירושלים". אין די שפעטערע תקופות איז געווארן איינגעפירט דאס צו זאגן נאך שמונה עשרה. און אזוי פירט מען זיך היינט אין רוב פלעצער. די קרובות פאר ראש השנה און יום הכפורים האבן באקומען פארשידענע הוספות, ווי די 'תקיעות' און די '[[עבודה (יום כיפור)|עבודה]]'. | |||
== | ==הלכה'דיגער פּאלעמיק== | ||
אויסער די הויפּט פּאלעמיק איבער דאס זאגן [[פיוט]]ים בכלל, און בפרט ביי די ברכות יוצר, אלס ערזאץ אדער צוגאב צום אלגעמיינעם ליטורגיע, האבן זיך חילוקי דעות אויך געטראפן איבער די קרובות ביי חזרת הש"ץ, בעיקר איבער די זייטיגע הלכות און פרטית'דיגע בקשות וואס האבן נישט קיין שייכות מיטן קביעות'דיגן דאווענען. | אויסער די הויפּט פּאלעמיק איבער דאס זאגן [[פיוט]]ים בכלל, און בפרט ביי די ברכות יוצר, אלס ערזאץ אדער צוגאב צום אלגעמיינעם ליטורגיע, האבן זיך חילוקי דעות אויך געטראפן איבער די קרובות ביי חזרת הש"ץ, בעיקר איבער די זייטיגע הלכות און פרטית'דיגע בקשות וואס האבן נישט קיין שייכות מיטן קביעות'דיגן דאווענען. | ||
די פּאלעמיק, וועלכע האט זיך שוין אנגעהויבן אין תקופת הגאונים, זענען באזירט פארשידענע מימרות אין גמרא, ווי דאס וואס [[רב יהודה]] זאגט אז מען טאר נישט בעטן די אייגענע געברויכן דורכאויס די ערשטע דריי און לעצטע דריי ברכות{{הערה|{{בבלי|ברכות|לד|א}}}}; די אכצן ברכות זענען באשטימט געווארן דורך הונדערט און צוואנציג זקנים, צווישן זיי א צאל נביאים, און "מכאן ואילך אסור לספר בשבחו של הקב"ה…", און איינער וואס איז צופיל מְסַפר בשבחו ווערט "נעקר מן העולם" {{הערה|{{בבלי|מגילה|יז|ב}} – יח, א}}; און איינער וואס איז משנה פונעם "מטבע שטבעו חכמים בברכות" האט נישט יוצא געווען{{הערה|{{בבלי|ברכות|מ|ב}}}}; רבי חנינא האט פּראטעסטירט קעגן א בעל-תפילה וואס האט צוגעלייגט שבחים צום באשטימטן נוסח{{הערה|{{בבלי|ברכות|לג|ב}}; {{בבלי|מגילה|כה|א}}}}. | די פּאלעמיק, וועלכע האט זיך שוין אנגעהויבן אין תקופת הגאונים, זענען באזירט פארשידענע מימרות אין גמרא, ווי דאס וואס [[רב יהודה]] זאגט אז מען טאר נישט בעטן די אייגענע געברויכן דורכאויס די ערשטע דריי און לעצטע דריי ברכות{{הערה|{{בבלי|ברכות|לד|א}}}}; די אכצן ברכות זענען באשטימט געווארן דורך הונדערט און צוואנציג זקנים, צווישן זיי א צאל נביאים, און "מכאן ואילך אסור לספר בשבחו של הקב"ה…", און איינער וואס איז צופיל מְסַפר בשבחו ווערט "נעקר מן העולם" {{הערה|{{בבלי|מגילה|יז|ב}} – יח, א}}; און איינער וואס איז משנה פונעם "מטבע שטבעו חכמים בברכות" האט נישט יוצא געווען{{הערה|{{בבלי|ברכות|מ|ב}}}}; רבי חנינא האט פּראטעסטירט קעגן א בעל-תפילה וואס האט צוגעלייגט שבחים צום באשטימטן נוסח{{הערה|{{בבלי|ברכות|לג|ב}}; {{בבלי|מגילה|כה|א}}}}. | ||