אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "רוי:10 (נומער)"
נאטירליכע נומער
(געשאַפן בלאַט מיט '{{דרעפט}} {{גאנצע צאל |דעצימאל=10 |אין ווערטער=צען |סדרדיגע צאל=צענטער/טע/ר |גימטריא=י |פאקטאריזאציע=<math>\ 2\cdot5 </math> |רוימישע צאל=<math>\ X </math> |ביינערי=1010 |העקס=A }} '''10''' (אין ווערטער: '''צען''') איז די נאטירליכע צאל וואס קומט נאך 9 און בעפאר 11. דער...') |
|||
(6 מיטלסטע ווערסיעס פון 2 באַניצער נישט געוויזן.) | |||
שורה 10: | שורה 10: | ||
|העקס=A | |העקס=A | ||
}} | }} | ||
'''10''' (אין ווערטער: '''צען''') איז די [[נאטירליכע צאל]] וואס קומט נאך [[9 (נומער)|9]] און בעפאר [[11 (נומער)|11]]. דער נומער האט א וויכטיגע ראלע אין פארשידענע קולטורן. 10 איז דער באזיס פון דער [[דעצימאל|דעצימאל סיסטעם]], וועלכע איז די מערסט פארשפרייטע [[נומערן סיסטעם|רעכן-סיסטעם]] היינט צו טאג. דאס איז ווארשיינליך צוליב דעם וואס מענטשן האבן צען [[פינגער]]. | |||
'''10''' (אין ווערטער: '''צען''') איז די [[נאטירליכע צאל]] וואס קומט נאך [[9 (נומער)|9]] און בעפאר [[11 (נומער)|11]]. דער נומער האט א וויכטיגע ראלע אין פארשידענע קולטורן. | |||
== אין מאטעמאטיק == | == אין מאטעמאטיק == | ||
[[טעקע:Tetractys.svg|קליין|לינקס|צען אלס דרייעקיגע צאל]] | [[טעקע:Tetractys.svg|קליין|לינקס|צען אלס דרייעקיגע צאל]] | ||
* א גאנצע צאל טיילט זיך מיט 10 נאר ווען זיין לעצטע ציפער איז 0. | * א גאנצע צאל טיילט זיך מיט 10 נאר ווען זיין לעצטע ציפער איז 0. | ||
* 10 איז א [[צוזאמענגעזעצטע צאל]], וואס טיילט זיך אויף 1, 2, 5, און 10. | * 10 איז א [[צוזאמענגעזעצטע צאל]], וואס טיילט זיך אויף 1, 2, 5, און 10. | ||
* 10 איז א [[דרייעקיגע צאל]], ווייל מען קען עס אויסשטעלן ווי א דרייעק פון פונקטן: 1 + 2 + 3 + 4 = 10. | * 10 איז א [[דרייעקיגע צאל]], ווייל מען קען עס אויסשטעלן ווי א דרייעק פון פונקטן: 1 + 2 + 3 + 4 = 10. | ||
* 10 איז א [[הארשאד נומער]], וואס צעטיילט זיך מיט'ן סך-הכל פון זיינע ציפערן: 10 ÷ (1+0) = 10. | * 10 איז א [[הארשאד נומער]], וואס צעטיילט זיך מיט'ן סך-הכל פון זיינע ציפערן: 10 ÷ (1+0) = 10. | ||
* 10 איז די סומע פון די ערשטע דריי [[פרימצאל | * 10 איז די סומע פון די ערשטע דריי [[פרימצאל]]ן: 2 + 3 + 5 = 10. | ||
== אין וויסנשאפט == | == אין וויסנשאפט == | ||
שורה 26: | שורה 24: | ||
== אין אידישקייט == | == אין אידישקייט == | ||
ביי די אידן האט פון אייביג געהערשט די [[דעצימאל|דעצימאלע סיסטעם]] צו ציילן, ווי עס ווייזט די העברעאישע נעמען פאר די ציפערן פון איין ביז צען. די נומער צען האט אויך א ספּעציעלע באדייט אלס א העכערע אחדות. | |||
* | |||
* די וועלט איז באשאפן געווארן מיט צען מאמרות. | ===תנ"ך=== | ||
* צען איז קלאר אנוועזנד אין די מידות פונעם משכן{{הערה|{{תנך|שמות|כו}}-כז}}און סיי פון שלמה'ס און סיי פון יחזקאל'ס בתי מקדש{{הערה|{{תנך|מלכים א|ו}}-ז; {{תנך|יחזקאל|מ}}-מב}}. | |||
* דער אויבערשטער האט געגעבן פאר די אידן [[עשרת הדברות|צען דיברות]] ביי [[מתן תורה]]{{הערה|{{תנך|שמות|כ}}; {{תנך|דברים|ה}}}}. | |||
* [[יום כיפור]] איז די צענטע טאג פון די זיבעטער חודש{{הערה|{{תנך|ויקרא|טז|כט}}}}, און פאר [[יציאת מצרים]] האט מען דעם צענטן טאג אין ערשטן חודש געדארפט קויפן דעם קרבן פסח{{הערה|{{תנך|שמות|יב|ג}}}}. | |||
* דער אויבערשטער האט געברענגט [[צען מכות]] אויף די מצריים{{הערה|{{תנך|שמות|ח}}–יא}}. | |||
* אלס שטראף דארפן צען פרויען באקן ברויט אין איין אויוון{{הערה|{{תנך|ויקרא|כו|כו}}}}, בשעת פון הונדערט וואס זענען ארויסגעגאנגען אין מלחמה וועלן בלויז צען בלייבן לעבן{{הערה|{{תנך|עמוס|ה|ג}}}}. | |||
*[[יעקב אבינו|יעקב]] האט צוגעזאגט צו געבן גאט א צענטל פון אלץ וואס ער וועט אים געבן{{הערה|{{תנך|בראשית|כח|כב}}}}. | |||
*אברהם האט געגעבן דעם כהן א צענטל פון אלעם{{הערה|{{תנך|בראשית|יד|כ}}}}. | |||
*די לויים און די ארעמעלייט האבן באקומען מעשר פון ישראלים, און די כהנים האבן באקומען א צענטל פון די לויים{{הערה|{{תנך|במדבר|יח|כו}}; {{תנך|ויקרא|כז|ל}}; און נאך}}. | |||
*יעדע צענטע בהמה דארף מען ברענגען א קרבן{{הערה|1={{תנך|ויקרא|כז|לב}}}}. | |||
*לויט אן אור-אלטער מנהג האט דער קעניג פארלאנגט א צענטל{{הערה|{{תנך|שמואל א|ח|טו}}, יז}}. | |||
*דער קעלנער האט אויספרובירט דניאל און זיינע חברים, געבנדיג זיי בלויז בונדלעך, פאר צען טעג{{הערה|{{תנך|דניאל|א|יד}}}}. | |||
*"א נייע ניגון" איז געשפּילט געווארן אין בית המקדש אויף אַן אינסטרומענט פון צען סטרונעס{{הערה|{{תנך|תהלים|קמד|ט}}}}. | |||
===חז"ל=== | |||
*צען זאכן גייען אן ביי א כוס של ברכה{{הערה|{{בבלי|ברכות|נא|א}}}}. | |||
*עס זענען פארהאן צען זאכן (די אויסגערעכנטע זאכן זענען צוועלף) וואס פארמירן א סעריע אין סדר פון זייער שטארקייט, אזוי אז איינער קומט איבער די אנדערע: שטיין, אייזן, פייער, וואסער, וואלקן, ווינט, דער קערפער, אנגסט, וויין, שלאפן, טויט און צדקה{{הערה|{{בבלי|בבא בתרא|י|א}}}}. | |||
*מיט צען זאכן איז די וועלט באשאפן געווארן: חכמה, תבונה, דעת, כח, גערה, גבורה, צדק, משפט, חסד און רחמים{{הערה|שם=חגיגהיב|{{בבלי|חגיגה|יב|א}}}}. | |||
*צען זאכן זענען באשאפן געווארן דעם ערשטן טאג: שמים, ארץ, תהו, בהו, אור, חושך, מים, רוח, מדת יום און מדת לילה | |||
* די וועלט איז באשאפן געווארן מיט צען מאמרות{{הערה|{{משנה|אבות|ה|א}}}}{{הערה|שם=חגיגהיב}}. | |||
* עס זענען געווען צען דורות פון [[אדם הראשון]] ביז [[נח]], און נאך צען דורות פון נח ביז [[אברהם אבינו]]{{הערה|{{משנה|אבות|ה|ב}}}}. | |||
*אברהם אבינו איז פרובירט געווארן מיט צען נסיונות און זיי אלע בייגעשטאנען{{הערה|{{משנה|אבות|ה|ג}}}}. | |||
* צען נסיונות האבן די אידן פרובירט דעם אויבערשטן אין מדבר{{הערה|{{משנה|אבות|ה|ד}}}}. | |||
*צען נסים זענען געטון געווארן פאר אונזערע עלטערן אין בית המקדש{{הערה|{{משנה|אבות|ה|ה}}}}. | |||
*צען זאכן זענען באשאפן געווארן אין די בין השמשות פונעם ערשטער פרייטאג, אַריינגערעכנט די רעגנבויגן, די קונסט פון שרייבן, די סטילוס, און די צוויי לוחות{{הערה|{{משנה|אבות|ה|ו}}; {{בבלי|פסחים|נד|א}}}}. | |||
* צען זאכן האט עזרא מתקן געווען{{הערה|{{בבלי|בבא קמא|פב|א}}}}. | |||
*עס זענען פארהאן צען סארטן צעדערביימער{{הערה|{{בבלי|בבא בתרא|פ|ב}}}}. | |||
*צען מאס פון חכמה האבן אראפּגענידערט פון הימל צו ערד, ארץ ישראל האט גענומען ניין, און די רעשט פון די וועלט איינער. דער זעלבער פּראפּארציע איז אין דער פארטיילונג פון שיינקייט צווישן ירושלים און דער וועלט; ניין צענטלעך פון די עשירות אין דער וועלט געהערט צו רוים; פון ארעמקייט, צו בבל; פון גאווה, צו עלם; פון העלדישקייט, צו פּערסיע; פון לייז, צו מדי; פון כישוף, צו מצרים; פון נגעים, צו חזרים; פון אוממאראלישקייט, צו אראביע; פון עזות (אדער ממזרים), צו מישן; פון שמועס, צו פרויען; פון שכרות, צו עטיאפיע; פון שלאף, צו עבדים{{הערה|{{בבלי|קידושין|מט|ב}}; פארגלייכט [[אבות דרבי נתן]], [https://www.sefaria.org/Avot_DeRabbi_Natan.28 נוסח א, פרק כח, אנהייב]}}. | |||
*צען קללות איז חוה געשאלטן געווארן{{הערה|{{בבלי|עירובין|ק|ב}}}}. | |||
* מען דארף האבן צען אידן צו הייסן א [[מנין]] וואס פעלט אויס פאר דברים שבקדושה. | * מען דארף האבן צען אידן צו הייסן א [[מנין]] וואס פעלט אויס פאר דברים שבקדושה. | ||
* עס זענען דא [[עשרת ימי תשובה|צען טעג פון תשובה]] צווישן [[ראש השנה]] און [[יום כיפור]]. | * עס זענען דא [[עשרת ימי תשובה|צען טעג פון תשובה]] צווישן [[ראש השנה]] און [[יום כיפור]]. | ||
* די [[קבלה]] רעדט פון צען [[ספירות]]. | * די [[קבלה]] רעדט פון צען [[ספירות]]. | ||
* עס זענען געווען צען [[עשרה הרוגי מלכות|הרוגי מלכות]]. | * עס זענען געווען צען [[עשרה הרוגי מלכות|הרוגי מלכות]]. | ||
* עס זענען דא צען [[צדיק | * עס זענען דא צען [[צדיק]]ים וואס זענען אריין אין [[גן עדן]] לעבעדיגערהייט. | ||
* די [[עשרת השבטים]] האבן זיך אפגעטיילט פון [[מלכות יהודה]], און שפעטער פארטריבן געווארן אין באזונדערן גלות. | * די [[עשרת השבטים]] האבן זיך אפגעטיילט פון [[מלכות יהודה]], און שפעטער פארטריבן געווארן אין באזונדערן גלות. | ||
* [[המן]] איז געהאנגען געווארן מיט זיינע צען קינדער. | * [[המן]] איז געהאנגען געווארן מיט זיינע צען קינדער. | ||
שורה 41: | שורה 65: | ||
== פארשידנס == | == פארשידנס == | ||
* צען יאר ווערט אנגערופן א [[יארצענדלינג]]. | * צען יאר ווערט אנגערופן א [[יארצענדלינג]]. | ||
==לערנט מער== | |||
* "פירקא דרבינו הקדוש", אין שענבלום, [https://www.nli.org.il/he/books/NNL_ALEPH990020847090205171/NLI "שלושה ספרים נפתחים"], דפים לט-מא, לעמבערג, 1877 – אן אומפארענדיגטע סעריע פון מאמרי חז"ל וואס הייבן זיך אָן מיט א באַשטימטע נומער, פון וועלכע זעקס און צוואנציג הייבן זיך אָן מיט צען | |||
== רעפערענצן == | == רעפערענצן == | ||
שורה 47: | שורה 74: | ||
{{נומערן}} | {{נומערן}} | ||
[[קאַטעגאָריע:נאטירליכע נומערן]] | [[קאַטעגאָריע:נאטירליכע נומערן]] | ||
[[he:10 (מספר)]] |
יעצטיגע רעוויזיע זינט 09:54, 19 יאנואר 2025
![]() |
דאס איז א דרעפט ארטיקל. עס איז אַן אַרבעט אין פּראָגרעס וואָס איז אָפן פאַר רעדאַגירונג דורך סיי וועם. ווען דער דרעפט איז פארטיג, ביטע גייט איבער דעם אריבערפירן טשעקליסט, זיכער צו מאכן אז עס איז גרייט. דערנאך קענט איר בעטן פון די דרעפט אריבערפירער אז זיי זאלן עס איבערגיין און אריבערפירן צום הויפט געביט. (אייער בקשה וועט פובליצירט ווערן אין המכלול:אריבערפירן דרעפטס, און דארט וועט אויך ערשיינען דער ענטפער - אויב פעלט אויס). |
דעצימאל | 10 |
---|---|
אין ווערטער | צען |
סדר'דיגע צאל | צענטער/טע/ר |
גימטריא | י |
פאַקטאָריזאַציע | |
רוימישע צאל | |
בינארישע צאל | 1010 |
העקס | A |
10 (אין ווערטער: צען) איז די נאטירליכע צאל וואס קומט נאך 9 און בעפאר 11. דער נומער האט א וויכטיגע ראלע אין פארשידענע קולטורן. 10 איז דער באזיס פון דער דעצימאל סיסטעם, וועלכע איז די מערסט פארשפרייטע רעכן-סיסטעם היינט צו טאג. דאס איז ווארשיינליך צוליב דעם וואס מענטשן האבן צען פינגער.
אין מאטעמאטיק
- א גאנצע צאל טיילט זיך מיט 10 נאר ווען זיין לעצטע ציפער איז 0.
- 10 איז א צוזאמענגעזעצטע צאל, וואס טיילט זיך אויף 1, 2, 5, און 10.
- 10 איז א דרייעקיגע צאל, ווייל מען קען עס אויסשטעלן ווי א דרייעק פון פונקטן: 1 + 2 + 3 + 4 = 10.
- 10 איז א הארשאד נומער, וואס צעטיילט זיך מיט'ן סך-הכל פון זיינע ציפערן: 10 ÷ (1+0) = 10.
- 10 איז די סומע פון די ערשטע דריי פרימצאלן: 2 + 3 + 5 = 10.
אין וויסנשאפט
- 10 איז דער אטאם נומער פון נעאן.
אין אידישקייט
ביי די אידן האט פון אייביג געהערשט די דעצימאלע סיסטעם צו ציילן, ווי עס ווייזט די העברעאישע נעמען פאר די ציפערן פון איין ביז צען. די נומער צען האט אויך א ספּעציעלע באדייט אלס א העכערע אחדות.
תנ"ך
- צען איז קלאר אנוועזנד אין די מידות פונעם משכן[1]און סיי פון שלמה'ס און סיי פון יחזקאל'ס בתי מקדש[2].
- דער אויבערשטער האט געגעבן פאר די אידן צען דיברות ביי מתן תורה[3].
- יום כיפור איז די צענטע טאג פון די זיבעטער חודש[4], און פאר יציאת מצרים האט מען דעם צענטן טאג אין ערשטן חודש געדארפט קויפן דעם קרבן פסח[5].
- דער אויבערשטער האט געברענגט צען מכות אויף די מצריים[6].
- אלס שטראף דארפן צען פרויען באקן ברויט אין איין אויוון[7], בשעת פון הונדערט וואס זענען ארויסגעגאנגען אין מלחמה וועלן בלויז צען בלייבן לעבן[8].
- יעקב האט צוגעזאגט צו געבן גאט א צענטל פון אלץ וואס ער וועט אים געבן[9].
- אברהם האט געגעבן דעם כהן א צענטל פון אלעם[10].
- די לויים און די ארעמעלייט האבן באקומען מעשר פון ישראלים, און די כהנים האבן באקומען א צענטל פון די לויים[11].
- יעדע צענטע בהמה דארף מען ברענגען א קרבן[12].
- לויט אן אור-אלטער מנהג האט דער קעניג פארלאנגט א צענטל[13].
- דער קעלנער האט אויספרובירט דניאל און זיינע חברים, געבנדיג זיי בלויז בונדלעך, פאר צען טעג[14].
- "א נייע ניגון" איז געשפּילט געווארן אין בית המקדש אויף אַן אינסטרומענט פון צען סטרונעס[15].
חז"ל
- צען זאכן גייען אן ביי א כוס של ברכה[16].
- עס זענען פארהאן צען זאכן (די אויסגערעכנטע זאכן זענען צוועלף) וואס פארמירן א סעריע אין סדר פון זייער שטארקייט, אזוי אז איינער קומט איבער די אנדערע: שטיין, אייזן, פייער, וואסער, וואלקן, ווינט, דער קערפער, אנגסט, וויין, שלאפן, טויט און צדקה[17].
- מיט צען זאכן איז די וועלט באשאפן געווארן: חכמה, תבונה, דעת, כח, גערה, גבורה, צדק, משפט, חסד און רחמים[18].
- צען זאכן זענען באשאפן געווארן דעם ערשטן טאג: שמים, ארץ, תהו, בהו, אור, חושך, מים, רוח, מדת יום און מדת לילה
- די וועלט איז באשאפן געווארן מיט צען מאמרות[19][18].
- עס זענען געווען צען דורות פון אדם הראשון ביז נח, און נאך צען דורות פון נח ביז אברהם אבינו[20].
- אברהם אבינו איז פרובירט געווארן מיט צען נסיונות און זיי אלע בייגעשטאנען[21].
- צען נסיונות האבן די אידן פרובירט דעם אויבערשטן אין מדבר[22].
- צען נסים זענען געטון געווארן פאר אונזערע עלטערן אין בית המקדש[23].
- צען זאכן זענען באשאפן געווארן אין די בין השמשות פונעם ערשטער פרייטאג, אַריינגערעכנט די רעגנבויגן, די קונסט פון שרייבן, די סטילוס, און די צוויי לוחות[24].
- צען זאכן האט עזרא מתקן געווען[25].
- עס זענען פארהאן צען סארטן צעדערביימער[26].
- צען מאס פון חכמה האבן אראפּגענידערט פון הימל צו ערד, ארץ ישראל האט גענומען ניין, און די רעשט פון די וועלט איינער. דער זעלבער פּראפּארציע איז אין דער פארטיילונג פון שיינקייט צווישן ירושלים און דער וועלט; ניין צענטלעך פון די עשירות אין דער וועלט געהערט צו רוים; פון ארעמקייט, צו בבל; פון גאווה, צו עלם; פון העלדישקייט, צו פּערסיע; פון לייז, צו מדי; פון כישוף, צו מצרים; פון נגעים, צו חזרים; פון אוממאראלישקייט, צו אראביע; פון עזות (אדער ממזרים), צו מישן; פון שמועס, צו פרויען; פון שכרות, צו עטיאפיע; פון שלאף, צו עבדים[27].
- צען קללות איז חוה געשאלטן געווארן[28].
- מען דארף האבן צען אידן צו הייסן א מנין וואס פעלט אויס פאר דברים שבקדושה.
- עס זענען דא צען טעג פון תשובה צווישן ראש השנה און יום כיפור.
- די קבלה רעדט פון צען ספירות.
- עס זענען געווען צען הרוגי מלכות.
- עס זענען דא צען צדיקים וואס זענען אריין אין גן עדן לעבעדיגערהייט.
- די עשרת השבטים האבן זיך אפגעטיילט פון מלכות יהודה, און שפעטער פארטריבן געווארן אין באזונדערן גלות.
- המן איז געהאנגען געווארן מיט זיינע צען קינדער.
פארשידנס
- צען יאר ווערט אנגערופן א יארצענדלינג.
לערנט מער
- "פירקא דרבינו הקדוש", אין שענבלום, "שלושה ספרים נפתחים", דפים לט-מא, לעמבערג, 1877 – אן אומפארענדיגטע סעריע פון מאמרי חז"ל וואס הייבן זיך אָן מיט א באַשטימטע נומער, פון וועלכע זעקס און צוואנציג הייבן זיך אָן מיט צען
רעפערענצן
- ↑ שמות כו-כז
- ↑ מלכים א' ו-ז; יחזקאל מ-מב
- ↑ שמות כ; דברים ה
- ↑ ויקרא טז, כט
- ↑ שמות יב, ג
- ↑ שמות ח–יא
- ↑ ויקרא כו, כו
- ↑ עמוס ה, ג
- ↑ בראשית כח, כב
- ↑ בראשית יד, כ
- ↑ במדבר יח, כו; ויקרא כז, ל; און נאך
- ↑ ויקרא כז, לב
- ↑ שמואל א' ח, טו, יז
- ↑ דניאל א, יד
- ↑ תהלים קמד, ט
- ↑ ברכות נא, א
- ↑ בבא בתרא י, א
- ↑ ארויפשפרינגען קיין: 18.0 18.1 חגיגה יב, א
- ↑ משנה, אבות ה, א
- ↑ משנה, אבות ה, ב
- ↑ משנה, אבות ה, ג
- ↑ משנה, אבות ה, ד
- ↑ משנה, אבות ה, ה
- ↑ משנה, אבות ה, ו; פסחים נד, א
- ↑ בבא קמא פב, א
- ↑ בבא בתרא פ, ב
- ↑ קידושין מט, ב; פארגלייכט אבות דרבי נתן, נוסח א, פרק כח, אנהייב
- ↑ עירובין ק, ב
נאטירליכע נומערן | ||||||||||||||||||||||||
0 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | |||||||||||||||
10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 | |||||||||||||||
20 | 21 | 22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 | 29 | |||||||||||||||
30 | 31 | 32 | 33 | 34 | 35 | 36 | 37 | 38 | 39 | |||||||||||||||
40 | 41 | 42 | 43 | 44 | 45 | 46 | 47 | 48 | 49 | |||||||||||||||
50 | 51 | 52 | 53 | 54 | ||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||
אנדערע | ||||||||||||||||||||||||
נעמען פון נומערן | ...0.999 | 666 | 1089 | 1729 | קאפרעקאר'ס צאל | גוגאָל | גוגאלפלעקס | גראהאם'ס נומער |