בדוקי עריכות אוטומטית, אינטערפעיס רעדאקטארן, אינטערפעיס אדמיניסטראַטאָרן, סיסאפן, מייבאים, מעדכנים, מייבא, אספקלריה רעדאקטארן
46,382
רעדאגירונגען
ק (אוועקגענומען קאַטעגאָריע:אנאנימע ווערק; צוגעלייגט קאַטעגאָריע:ווערק פון אומבאקאנטע פארפאסער דורך HotCat) |
אין תקציר עריכה |
||
| שורה 21: | שורה 21: | ||
וויבאלד אורחות צדיקים פאלגט נאך אין פיל הינזיכטן דעם מהלך און יסודות פון [[חסידי אשכנז]], איז מעגליך אז דער מחבר האט בכוונה געהאלטן דעם ספר אנאנים, נאכפאלגנדיג דערמיט די הוראה פון [[רבי יהודה החסיד]] פון [[רעגענסבורג]] אין [[ספר חסידים]]{{הערה|ספר חסידים, [https://www.sefaria.org/Sefer_Chasidim.367.1 סי' שסז]}} (אויך ארויסגעגעבן אנאנים) אז שרייבער זאלן זיך נישט באקאנט מאכן אין זייערע ווערק, כדי זיך נישט צו שטאלצירן מיט זייערע דערגרייכונגען. | וויבאלד אורחות צדיקים פאלגט נאך אין פיל הינזיכטן דעם מהלך און יסודות פון [[חסידי אשכנז]], איז מעגליך אז דער מחבר האט בכוונה געהאלטן דעם ספר אנאנים, נאכפאלגנדיג דערמיט די הוראה פון [[רבי יהודה החסיד]] פון [[רעגענסבורג]] אין [[ספר חסידים]]{{הערה|ספר חסידים, [https://www.sefaria.org/Sefer_Chasidim.367.1 סי' שסז]}} (אויך ארויסגעגעבן אנאנים) אז שרייבער זאלן זיך נישט באקאנט מאכן אין זייערע ווערק, כדי זיך נישט צו שטאלצירן מיט זייערע דערגרייכונגען. | ||
דער אריגינעלער טיטל איז נישט "אורחות צדיקים", וועלכע איז לכאורה געגעבן געווארן דורך דער ערשטער פארלאג (פּראג ה'שמ"א){{הערה|שם=פראג}}. די מאנוסקריפטן און די איזני אויסגאבע (ה'ש"ב) | דער אריגינעלער טיטל איז נישט "אורחות צדיקים", וועלכע איז לכאורה געגעבן געווארן דורך דער ערשטער פארלאג (פּראג ה'שמ"א){{הערה|שם=פראג}}. אין די מאנוסקריפטן און די איזני אויסגאבע (ה'ש"ב) רופט זיך דער חיבור "ספר המדות"{{הערה|שם=איזנא}}, א נאמען וואס איז טראדיציאנעל געלייגט געווארן אויף ספרי מוסר, און וועלכע פּאסט אויך צום סטרוקטור פון דעם חיבור. אינעם אויספירליכן פאראגראף פון דער הקדמה דערקלערט ער "זה ספר מידות נכתב ונחתם בטבעת החכמה". | ||
==געבוי און אינהאלט== | ==געבוי און אינהאלט== | ||
אורחות צדיקים איז אין גרויס טייל א צוזאמשטעל פון פריערדיגע מוסר ווערק, געוויסע וואס ער האט קאפּירט ווארט-ביי-ווארט, אן אנגענומענע זאך אין יענע צייטן. די סטרוקטור פונעם ספר שיינט צו זיין באזירט אויפ'ן ספר "תיקון מידות הנפש" פון [[רבי שלמה אבן גבירול]], וועלכע שטעלט אויס פּאָרן פון מדות (געווענליך קעגנזייטיג), און פון '[[מבחר הפנינים]]', אויך א חיבור צוגעשריבן צו אבן גבירול. | אורחות צדיקים איז אין גרויס טייל א צוזאמשטעל פון פריערדיגע מוסר ווערק, געוויסע וואס ער האט קאפּירט ווארט-ביי-ווארט, אן אנגענומענע זאך אין יענע צייטן. די סטרוקטור פונעם ספר שיינט צו זיין באזירט אויפ'ן ספר "תיקון מידות הנפש" פון [[רבי שלמה אבן גבירול]], וועלכע שטעלט אויס פּאָרן פון מדות (געווענליך קעגנזייטיג), און פון '[[מבחר הפנינים]]', אויך א חיבור צוגעשריבן צו אבן גבירול. אויך די שפּראך און סטיל איז בעיקר נאכגעמאכט דער מיטלאלטערליכע פילאזאפישער מוסר גאנג פון שפּאניע, שרייבנדיג צומאל כלליות'דיג און צעטיילט דאן יעדער טעמע אין אפטיילונגען און סוב-אפטיילונגען. | ||
דער לעצטער שער פון אורחות צדיקים שטיצט זיך אויספירליך אויף דעם באגריף פון [[רב סעדיה גאון]] וועגן דער געוואונטשענעם הארמאניע צווישן די פארשידענע מידות אין 'אמונות ודעות'. אויך זעט זיך אן דער איינפלוס פון די מוסר ווערק פונעם [[רמב"ם]] און דער מחבר ציטירט צומאל גאנצע שטיקלעך ווארט-ביי-ווארט. ער האט אויך קאפּירט טיילן פון 'מעלות המדות', א מוסר ספר פון [[רבי יחיאל בן יקותיאל]] עניו פון [[רוים]]. "[[חובות הלבבות]]" פון רבינו בחיי אבן פקודה, דאס קלאסישע מוסר ספר, איז איינע פון די הויפּט־קוועלער פון אורחות צדיקים, סיי אין אירע יסודות, סיי אין די פיל שפּריכווערטער און משלים, וואס דער מחבר האט דערפון ארויסגענומען. אורחות צדיקים האט, מער ווי יעדע אנדערע מיטלאלטערישע מוסר אפּהאנדלונג, גענוצט שפּריכווערטער און משלים פאר ערקלערונג. דער מחבר שפינט אויך אריין אין זיינע ווערטער | דער לעצטער שער פון אורחות צדיקים שטיצט זיך אויספירליך אויף דעם באגריף פון [[רב סעדיה גאון]] וועגן דער געוואונטשענעם הארמאניע צווישן די פארשידענע מידות אין 'אמונות ודעות'. אויך זעט זיך אן דער איינפלוס פון די מוסר ווערק פונעם [[רמב"ם]] און דער מחבר ציטירט צומאל גאנצע שטיקלעך ווארט-ביי-ווארט. ער האט אויך קאפּירט טיילן פון 'מעלות המדות', א מוסר ספר פון [[רבי יחיאל בן יקותיאל]] עניו פון [[רוים]]. "[[חובות הלבבות]]" פון רבינו בחיי אבן פקודה, דאס קלאסישע מוסר ספר, איז איינע פון די הויפּט־קוועלער פון אורחות צדיקים, סיי אין אירע יסודות, סיי אין די פיל שפּריכווערטער און משלים, וואס דער מחבר האט דערפון ארויסגענומען. אורחות צדיקים האט, מער ווי יעדע אנדערע מיטלאלטערישע מוסר אפּהאנדלונג, גענוצט שפּריכווערטער און משלים פאר ערקלערונג. דער מחבר שפינט אויך אריין אין זיינע ווערטער שטיקלעך פונעם [[שערי תשובה]], און פון די שריפטן פון [[רבי יחיאל בן אורי|רבי יחיאל]], דער טאטע פון [[רא"ש]]{{הערה|שם=שמריה|{{אוצר החכמה|שמריה קאהן|ארחות צדיקים|610830|page=8|מבוא {{ענגליש}}}}}}. | ||
אין השקפה גייט דער ספר אין גאנג פון די חסידי אשכנז, ספר חסידים און ספר הרוקח פון [[רבי אלעזר פון ווארמס]], און באפאסט זיך איבערהויפּט מיט די פּראקטישע און למעשה'דיגע אפּטייטש פון די מידות. דאס לעצטע שער באשרייבט, וויאזוי מען קען פארווירקליכן א פולן ערליך אידיש לעבן{{הערה|שם=שמריה}}. די פארווירקליכונג ווערט נישט דורכ'ן קונה זיין חכמה, אדער דביקות בה' דורך אהבה, ווי עס איז פארשפרייט אין דער פילאזאפיש-עטישער ליטעראטור, נאר אין דער יראת שמים און קבלת עול, די העכסטע אייגנשאפט וואס די חסידי אשכנז שטעלן מיט זיך פאָר. | |||
אין דער הקדמה גיט דער מחבר א טעארעטישן און אנטראפּאלאגישן יסוד פאר זיין | אין דער הקדמה גיט דער מחבר א טעארעטישן און אנטראפּאלאגישן יסוד פאר זיין שיטה אין מוסר. דער מחבר איז מסביר די וויכטיגקייט פון דעם ספר אויך פאר תלמידי חכמים מיט א משל: פונקט ווי א פאס פון גוטע וויין וואס האט א לאך וועט די גאנצע וויין ארויסרינען דורך דעם לאך, אזוי איז א תלמיד חכם וועלכער האט נישט קיין גוטע מדות, וועט זיין גאנצע תורה פארלוירן ווערן. | ||
דער ספר איז צעטיילט אין שערים (טויערן, פרקים). רוב פון די שערים זענען קורץ און יעדער שער איז געווידמעט צו די מעלות און חסרונות פון א ספּעציפישער מידה. דער מחבר האט געפּרואווט אויסשטעלן די קאפּיטלען אין פּאָרן פון קעגנגעזעצטע מידות, אבער דאס איז נישט אינגאנצן אזוי. עטליכע פון די הויפּט אפטיילונגען זענען געווידמעט פאר גאוה און ענוה, אהבה (נישט אויסשליסלעך אהבת ה', נאר אלע אספּעקטן פון ליבע אין א מענטשנס לעבן) און שנאה, רחמים (רחמנות) און אכזריות, און שמחה (אריינגערעכנט א לאנגע שמועס איבער אמונה, צו וועלכע עס איז נישט געווארן געווידמעט א באזונדערער שער. אין געוויסע דרוקן איז אפגעטיילט 'שער הבטחון' באזונדער פון 'שער השמחה'). דער מחבר באהאנדלט די נעגאטיווע אייגנשאפטן פון שמחה וואס קומט פון פרעמדע קוועלער, און דערהייבט די שמחה וואס קומט פון אהבת ה' און עבודת ה'. אנדערע שערים באהאנדלען דאגה, כעס, קנאה, זריזות און עצלות, אמת און שקר, חנופה, לשון הרע און תשובה. (דער אפּטיילונג אויף תשובה איז די לענגסטע און מערסט דעטאלירטע אפּטיילונג אינעם חיבור.) | דער ספר איז צעטיילט אין שערים (טויערן, פרקים). רוב פון די שערים זענען קורץ און יעדער שער איז געווידמעט צו די מעלות און חסרונות פון א ספּעציפישער מידה. דער מחבר האט געפּרואווט אויסשטעלן די קאפּיטלען אין פּאָרן פון קעגנגעזעצטע מידות, אבער דאס איז נישט אינגאנצן אזוי. עטליכע פון די הויפּט אפטיילונגען זענען געווידמעט פאר גאוה און ענוה, אהבה (נישט אויסשליסלעך אהבת ה', נאר אלע אספּעקטן פון ליבע אין א מענטשנס לעבן) און שנאה, רחמים (רחמנות) און אכזריות, און שמחה (אריינגערעכנט א לאנגע שמועס איבער אמונה, צו וועלכע עס איז נישט געווארן געווידמעט א באזונדערער שער. אין געוויסע דרוקן איז אפגעטיילט 'שער הבטחון' באזונדער פון 'שער השמחה'). דער מחבר באהאנדלט די נעגאטיווע אייגנשאפטן פון שמחה וואס קומט פון פרעמדע קוועלער, און דערהייבט די שמחה וואס קומט פון אהבת ה' און עבודת ה'. אנדערע שערים באהאנדלען דאגה, כעס, קנאה, זריזות און עצלות, אמת און שקר, חנופה, לשון הרע און תשובה. (דער אפּטיילונג אויף תשובה איז די לענגסטע און מערסט דעטאלירטע אפּטיילונג אינעם חיבור.) | ||
אין יעדן פרק ברענגט דער מחבר אלע פארשידנארטיגע מצבים ווען די מדה קען באנוצט ווערן, סיי פאזיטיוו און סיי נעגאטיוו. אפילו די מדה פון אכזריות האט אמאל א פלאץ (למשל, ווען א מענטש וויל נישט נאכגעבן זיין קינד עפעס וואס וועט אים שעדיגן | אין יעדן פרק ברענגט דער מחבר אלע פארשידנארטיגע מצבים ווען די מדה קען באנוצט ווערן, סיי פאזיטיוו און סיי נעגאטיוו. אפילו די מדה פון אכזריות האט אמאל א פלאץ (למשל, ווען א מענטש וויל נישט נאכגעבן זיין קינד עפעס וואס וועט אים שעדיגן), און אויך די מדה פון אהבה האט א נעגאטיווע צד (איינער וואס האט צו שטארק ליב געלט) דאס איז איינס פון די הויפט מערקבארע יסודות אינעם ספר, אז עס איז נישט דא קיין מדה וואס איז בעצם גוט אדער שלעכט, נאר דער מענטש דארף באלאנסירן זיינע מדות און לייגן יעדע מדה אויף זיין פלאץ. | ||
אין 27סטער פרק, שער התורה, אטאקירט דער מחבר ביטער דאס [[פלפול]], טאדלט זיינע לאנדסלייט וועלכע פארנעמען זיך מיט די דאזיגע קריגערישע לימוד הגמרא, און פארנאכלעסיגן דורכדעם דאס איבער'חזר'ן און דאס לערנען תנ”ך און אנדערע חלקי התורה. דער לעצטער שער איז וועגן יראת שמים, וואס איז לויטן מחבר די וויכטיגסטע קוואליטעט. יראת שמים דרוקט זיך אויס אין דעם מענטשנס צוגאנג צו גאט אין טעגליכן לעבן. | אין 27סטער פרק, שער התורה, אטאקירט דער מחבר ביטער דאס [[פלפול]], טאדלט זיינע לאנדסלייט וועלכע פארנעמען זיך מיט די דאזיגע קריגערישע לימוד הגמרא, און פארנאכלעסיגן דורכדעם דאס איבער'חזר'ן און דאס לערנען תנ”ך און אנדערע חלקי התורה. דער לעצטער שער איז וועגן יראת שמים, וואס איז לויטן מחבר די וויכטיגסטע קוואליטעט. יראת שמים דרוקט זיך אויס אין דעם מענטשנס צוגאנג צו גאט אין טעגליכן לעבן. | ||
| שורה 52: | שורה 52: | ||
*{{אייוועלט|28365|הספר "אורחות צדיקים"}} | *{{אייוועלט|28365|הספר "אורחות צדיקים"}} | ||
*{{מרחב}} | *{{מרחב}} | ||
*{{אוצר החכמה|שמריה קאהן|ארחות צדיקים|610830|page=7|מבוא {{ענגליש}}}} | *{{אוצר החכמה|שמריה קאהן|ארחות צדיקים|610830|page=7|מקום הוצאה=ירושלים|שנת הוצאה=תשל"ד|מו"ל=פעלדהיים|מבוא {{ענגליש}}}} | ||
* Seth (Avi) Kadish, [https://jewish-faculty.biu.ac.il/sites/jewish-faculty/files/shared/JSIJ16/kadish.pdf "Sefer Ha-Middot: New Light from the Manuscripts"], JSIJ 16 (2019) | |||
==רעפערענצן== | ==רעפערענצן== | ||
רעדאגירונגען