בדוקי עריכות אוטומטית, אינטערפעיס רעדאקטארן, אינטערפעיס אדמיניסטראַטאָרן, סיסאפן, מייבאים, מעדכנים, מייבא, אספקלריה רעדאקטארן
46,367
רעדאגירונגען
קיין רעדאגירונג באמערקונג
(פארברייטערט) |
אין תקציר עריכה |
||
| (14 מיטלסטע ווערסיעס פון 2 באַניצער נישט געוויזן.) | |||
| שורה 1: | שורה 1: | ||
{{ | {{דעסקריפציע|פינפטער חודש ציילנדיג פון תשרי, עלפטער ציילנדיג פון ניסן}} | ||
{{פירט אהער|שבט}} | |||
{{לוח חודשי עברי בחמש שנים|5}} | {{לוח חודשי עברי בחמש שנים|5}} | ||
'''שבט''' איז דער [[5 (נומער)|פינפטער]] [[חודש]] אין דער [[אידישער לוח|אידישער יאר]], ציילנדיג פון [[תשרי]], און דער [[11 (נומער)|עלפטער]] חודש ציילנדיג פון [[ניסן]]. | '''שבט''' איז דער [[5 (נומער)|פינפטער]] [[חודש]] אין דער [[אידישער לוח|אידישער יאר]], ציילנדיג פון [[תשרי]], און דער [[11 (נומער)|עלפטער]] חודש ציילנדיג פון [[ניסן]]. | ||
חודש שבט פאלט געווענליך אויס אין פאראלעל מיט די מאנאטן [[יאנואר]]-[[פעברואר]] אין [[גרעגאריאנישער קאלענדאר|גרעגאריאנישן קאלענדאר]], אין דער סעזאן פון [[ווינטער]] אין דעם [[צפון האלבקיילעך]] און פון [[זומער]] אין דעם [[דרום האלבקיילעך]] (וואו עס איז גלייך צו חודש [[אב]] אין צפון האלבקיילעך). | חודש שבט פאלט געווענליך אויס אין פאראלעל מיט די מאנאטן [[יאנואר]]-[[פעברואר]] אין [[גרעגאריאנישער קאלענדאר|גרעגאריאנישן קאלענדאר]], אין דער סעזאן פון [[ווינטער]] אין דעם [[צפון האלבקיילעך]] און פון [[זומער]] אין דעם [[דרום האלבקיילעך]] (וואו עס איז גלייך צו חודש [[אב]] אין צפון האלבקיילעך). | ||
אין טייל יארן, פאלט אויס [[פיר תקופות|תקופת טבת]] אין דעם חודש. | |||
== אין דער לוח == | == אין דער לוח == | ||
| שורה 10: | שורה 13: | ||
== נאמען == | == נאמען == | ||
אין אנהייב זענען די חדשים אין אידישן קאלענדאר גערופן געווארן לויט זייער צאל, אנגעהויבן פון ניסן; דער חודש האט אלזא געהייסן "עשתי עשר חודש"{{הערה|{{תנ"ך|דברים|א|ג}}; {{תנ"ך|זכריה|א|ז}}}}. דער רעלעוואנטער מאנאט איז גערופן געווארן "שבט" אין [[בבל]] און אין [[מעסאפאטאמיע]] בכלל, פון אכד'יש šabāṭu וואס באדייט עפעס וואס שמייסט, צייגנדיג אויף די [[ווינט]]ן וועלכע בלאזן אין דעם חודש{{הערה|{{צ-מאמר|שם=The Names of the Assyro-Babylonian Months and Their Regents|קישור=https://www.jstor.org/stable/3259081|כתב עת=Journal of Biblical Literature|שנת הוצאה=1892|עמ=72–94|כרך=11|doi=10.2307/3259081|מחבר=W. Muss-Arnolt}}|כיוון=שמאל}}, אדער אויף די שפעטע [[רעגן|רעגנס]] וועלכע קומען אראפ מיט קראפט{{הערה|מדרש שמות החדשים, געדרוקט אין ספר תורה שלמה, כרך י-יא עמ' קעז}}. אין די תקופה פון [[גלות בבל]] און [[שיבת ציון]] איז דער נאמען אריינגעקומען אויך אין אידישע באנוץ, ווי די נעמען פון אלע חדשים{{הערה|{{ירושלמי|ראש השנה|א|ב}}}}, און עס ווערט דערמאנט אין [[תנ"ך]]: {{ציטוטון|לְעַשְׁתֵּי עָשָׂר חֹדֶשׁ הוּא חֹדֶשׁ שְׁבָט|{{תנ"ך|זכריה|א|ז}}}}. | אין אנהייב זענען די חדשים אין אידישן קאלענדאר גערופן געווארן לויט זייער צאל, אנגעהויבן פון ניסן; דער חודש האט אלזא געהייסן "עשתי עשר חודש"{{הערה|{{תנ"ך|דברים|א|ג}}; {{תנ"ך|זכריה|א|ז}}}}. דער רעלעוואנטער מאנאט איז גערופן געווארן "שבט" אין [[בבל]] און אין [[מעסאפאטאמיע]] בכלל, פון אכד'יש šabāṭu וואס באדייט עפעס וואס שמייסט, צייגנדיג אויף די [[ווינט]]ן וועלכע בלאזן אין דעם חודש{{הערה|{{צ-מאמר|שם=The Names of the Assyro-Babylonian Months and Their Regents|קישור=https://www.jstor.org/stable/3259081|כתב עת=Journal of Biblical Literature|שנת הוצאה=1892|עמ=72–94|כרך=11|doi=10.2307/3259081|מחבר=W. Muss-Arnolt}}|כיוון=שמאל}}, אדער אויף די שפעטע [[רעגן|רעגנס]] וועלכע קומען אראפ מיט קראפט{{הערה|מדרש שמות החדשים, געדרוקט אין ספר תורה שלמה, כרך י-יא עמ' קעז}}. אין די תקופה פון [[גלות בבל]] און [[שיבת ציון]] איז דער נאמען אריינגעקומען אויך אין אידישע באנוץ, ווי די נעמען פון אלע חדשים{{הערה|{{ירושלמי|ראש השנה|א|ב}}}}, און עס ווערט דערמאנט אין [[תנ"ך]]: {{ציטוטון|לְעַשְׁתֵּי עָשָׂר חֹדֶשׁ הוּא חֹדֶשׁ שְׁבָט|{{תנ"ך|זכריה|א|ז}}}}. | ||
דער נאמען איז אויך געווארן אויסגעטייטשט אלס אנדייטונג צו די [[צען מכות|מכות אין מצרים]] וועלכע האבן זיך אנגעהויבן אין דעם חודש, לויט איין דעה{{הערה|[[פסיקתא זוטרתי]], שמות ח, י}}. אין [[חסידות|ספרי חסידות]] ווערט עס אויסגעטייטשט מיט פארשידענע [[רמז]]ים לויט די [[ראשי תיבות]]: '''ש'''לום '''ט'''ובה '''ב'''רכה{{הערה|מועד לכל חי, סימן ל' אות ב'}}, '''ש'''מרם '''ב'''רכם '''ט'''הרם, '''ש'''מועות '''ב'''שורות '''ט'''ובות{{הערה|שבט מיהודה, פרשת שמות}}. | |||
שבט איז אויך דער נאמען פאר דער מאנאט פון [[פעברואר]] אין פילע לענדער אין [[מיטל מזרח]]. | |||
== סימבאלן און אייגנשאפטן == | == סימבאלן און אייגנשאפטן == | ||
דער [[גלגל המזלות|מזל]] פון דעם חודש איז [[מזל דלי]]{{הערה|שם=יצירה|[[ספר יצירה]] | [[טעקע:Dayr Aban Almond Tree.JPG|קליין|לינקס|דער [[מאנדל|מאנדל בוים]] הייבט אן בליען אין [[ארץ ישראל]] ארום [[חמשה עשר בשבט]]]] | ||
דער [[גלגל המזלות|מזל]] פון דעם חודש איז [[מזל דלי]]{{הערה|שם=יצירה|[[ספר יצירה]] {{שיתופתא|1=Otzar_Midrashim,_Sefer_Yetzirah/5?selectedunittext=17|2=פרק ה' משנה י"ז}}}}, צוליב א שטערן גרופע וואס האט אמאל געדינט אלס הינטערגרונט צו די [[זון]] אין דעם חודש{{ביאור|די נעמען פון די מזלות וואס ווערן דא דערמאנט, זענען געבארגטע טערמינען פאר פאזיציעס פון דער זון איבערן {{קישור שפה|עברית|מישור המילקה|עקליפטיק}}, אבער די עצם שטערן גרופעס נאך וועמען זיי הייסן זענען שוין פון לאנג אפגערוקט{{הערה|{{רמב"ם|יסודי התורה|ג|ז}}}}.}}. אין די [[ים המלח מגילות]] פון דער כת פון קומראן איז [[מזל דגים]] דער מזל פון חודש שבט. | |||
לויט דער [[זוהר]], איז חודש שבט קעגן [[שבט גד]]{{הערה|{{זוהר|א|קעג|א}}}}. לויט אנדערע, איז עס קעגן [[שבט אשר]]{{הערה|{{ילקוט שמעוני|שמות|תיח}}; {{היברובוקס|רבי יוסף ג’יקטיליה|שערי אורה|20243|סוף שער ה' | לויט דער [[זוהר]], איז חודש שבט קעגן [[שבט גד]]{{הערה|{{זוהר|א|קעג|א}}}}. לויט אנדערע, איז עס קעגן [[שבט אשר]]{{הערה|{{ילקוט שמעוני|שמות|תיח}}; {{היברובוקס|רבי יוסף ג’יקטיליה|שערי אורה|20243|page=135|לינק טעקסט=סוף שער ה'}}; מאמר כליל תכלת להאר"י, סוף ספר יצירה; פירוש הגר"א, סוף ספר יצירה; פרי צדיק, מאמרי ראש חודש אייר.}}, אדער קעגן [[שבט יששכר]]{{הערה|יערות דבש חלק א', סוף דרוש ב'}}, אדער קעגן [[שבט דן]]{{הערה|מגלה עמוקות, פרשת בא; ויקח משה, נאך פרשת ויחי}}, אדער קעגן [[שבט יוסף]]{{הערה|רבי פינחס ברבי יעקב הכהן, [https://maagarim.hebrew-academy.org.il/Pages/PMain.aspx?mishibbur=939001&page=4 קידוש ירחים לחודש שבט]; סידור בית יעקב להיעב"ץ, בעפאר סליחות לעשרה בטבת}}, אדער קעגן [[שבט בנימין]]{{הערה|{{היברובוקס|רבי אברהם בן עזריאל|ערוגת הבושם|20833|חלק א' עמוד 289|page=308}}}}. | ||
חודש שבט איז קעגן דעם אות [[צ]]{{הערה|שם=יצירה}}. | חודש שבט איז קעגן דעם אות [[צ]]{{הערה|שם=יצירה}}. | ||
| שורה 21: | שורה 29: | ||
דער ערשטער האלב חודש ענדיגט די צייט פון "חורף", און דער צווייטער האלב חודש הייבט אן די צייט פון "קור", וועלכע ווערן דערמאנט אין פסוק{{הערה|{{תנ"ך|בראשית|ח|כב}}}} {{ציטוטון|זֶרַע וְקָצִיר וְקֹר וָחֹם וְקַיִץ וָחֹרֶף וְיוֹם וָלַיְלָה לֹא יִשְׁבֹּתוּ}}{{הערה|{{בבלי|בבא מציעא|קו|ב}}. זעט אבער {{תנ"ך|בראשית|ח|כב|מפרש=רש"י}}, וואו דער סדר איז פארקערט.}}. | דער ערשטער האלב חודש ענדיגט די צייט פון "חורף", און דער צווייטער האלב חודש הייבט אן די צייט פון "קור", וועלכע ווערן דערמאנט אין פסוק{{הערה|{{תנ"ך|בראשית|ח|כב}}}} {{ציטוטון|זֶרַע וְקָצִיר וְקֹר וָחֹם וְקַיִץ וָחֹרֶף וְיוֹם וָלַיְלָה לֹא יִשְׁבֹּתוּ}}{{הערה|{{בבלי|בבא מציעא|קו|ב}}. זעט אבער {{תנ"ך|בראשית|ח|כב|מפרש=רש"י}}, וואו דער סדר איז פארקערט.}}. | ||
[[רבי יעקב יצחק הורוויץ|דער חוזה פון לובלין]] האט געזאגט אז די [[שמחה]] (וואס מען דארף פארמערן אין [[אדר]]) הייבט זיך שוין אן פון חודש שבט{{הערה|חודש בחדשו. זעט אויך זרע קודש, לחמשה עשר בשבט}}. [[רבי חיים האלבערשטאם]] האט צוגעלייגט, אז אנגעהויבן פון ראש חודש שבט גייט נישט אריבער קיין צוויי וואכן אן א [[יומי דפגרא|יומא דפגרא]], ביז נאך [[שבועות]]{{הערה|חינוך צאנז, ב'}}. | |||
== מנהגים == | |||
טייל [[שוחט]]ים זענען געווארנט נישט צו שחט'ן קיין [[גאנז]] אין די חדשים פון [[טבת]] און שבט, חוץ אויב זיי עסן עפעס דערפון{{הערה|{{שלחן ערוך|יורה דעה|יא|ד|מפרש=רמ"א}}}}. אנדערע פירן זיך אינגאנצן נישט צו עסן קיין גענז, טאמער וועט מען קומען דאס צו שחט'ן{{הערה|[[תשב"ץ קטן]], סימן תקנ"ה}}. | |||
דורכאויס דעם חודש פאלן אויס די וואכן פון [[שובבי"ם]], ווען טייל פירן זיך מיט פארשידענע סיגופים און תיקונים. | |||
טייל פירן זיך נישט צו פראווען קיין [[חתונה]] אין חודש שבט{{הערה|זעט שאלות ותשובות מנחת אלעזר, חלק ג' סימן ס"ו}}. אנדערע נעמען אבער אן פארקערט, אז אין שבט קען מען חתונה האבן אפילו סוף חודש, אנדערש ווי אנדערע חדשים{{הערה|ענבי הגפן פרק ב', אין נאמען פון דער דברי חיים פון צאנז}}. | |||
== מועדים וזמנים == | |||
* '''[[חמשה עשר בשבט]]''' – א [[ראש השנה]] פאר די [[בוים|ביימער]]. | |||
* '''[[שבת שירה]]''' – דער שבת פון [[פרשת בשלח]]. געפאלט [[י' שבט|י']]-[[י"ז שבט]]. | |||
* '''[[שבת שקלים]]''' – דער ערשטער פון די [[ארבע פרשיות]]. געפאלט אויס רוב יארן אין לעצטן שבת פון חודש שבט{{ביאור|אין 10.5% פון די יארן פאלט אויס [[א' אדר]] אום שבת, און מען ליינט דאן פרשת שקלים.}}. | |||
==נאטיצן== | ==נאטיצן== | ||
| שורה 30: | שורה 52: | ||
{{חדשים}} | {{חדשים}} | ||
[[קאַטעגאָריע:שבט|*]] | [[קאַטעגאָריע:שבט|*]] | ||
[[:קאַטעגאָריע:המכלול ארטיקלען]] | [[קאַטעגאָריע:חדשים]] | ||
[[קאַטעגאָריע:המכלול ארטיקלען]] | |||
[[he:שבט (חודש)]] | [[he:שבט (חודש)]] | ||