פרשת ויגש

פסוקים	בראשית מד, יח - מז, כז
צאל פסוקים	106 (29'סטע - אייניג מיט פרשיות תולדות, בא)
צאל ווערטער	1480 (30'סטע)
צאל אותיות	5680 (29'סטע)
אינהאלט	יהודה בעט צו באפרייען בנימין; יוסף אנטפלעקט זיך פאר די ברידער; יעקב גייט אראפ מיט זיין פאמיליע קיין מצרים; יוסף'ס פירערשאפט אין מצרים ביים הונגער
	הפטורה
	יחזקאל לז, טו–כח

פרשת וַיִּגַּשׁ איז די עלפטע פרשה פון ספר בראשית. די פרשה גייט פון קאַפּיטל מ"ד, פסוק י"ח, ביז קאַפּיטל מ"ז, פסוק כ"ז, לויטן אנגענומענעם צעטיילונג פון קאפיטלען. די 106 פסוקים זענען איינגעטיילט אין דריי פרשיות סתומות^[1].

די פרשה הייסט "ויגש" נאך די ערשטע ווארט אין די פרשה: וַיִּגַּשׁ אֵלָיו יְהוּדָה... די פרשה זעצט פאר - און ענדיגט צו, די שילדערונג פון יוסף'ס הערשאפט אין מצרים, ווי ער אנטפלעקט זיך פאר זיינע ברידער, און ברענגט אראפ זיין פאטער יעקב מיט זיין פאמיליע קיין מצרים.

פרשת ויגש ווערט געליינט צווישן ד' און י"א טבת.

פרשה אינהאלט

די פרשה זעצט פאָר (פון פרשת מקץ) דעם שילדערונג פון די באגעגעניש פון יוסף און זיינע ברידער, נאך וואס יוסף האט פארהאלטן און באשולדיגט בנימין אין גנב'ענען זיין בעכער:

יהודה מיט יוסף

יהודה האט זיך געוואנדן צו יוסף, און אים געשילדערט וואס איז אריבער אויף זיי, ווען יוסף האט זיך נאכגעפרעגט צי זיי האבן א טאטע אדער ברידער, זיי האבן אים דערציילט איבער זייער אלטער פאטער וועלכע איז געבליבן אינדערהיים מיט זיין קליינעם בן זקונים וועלכע ער האט זייער ליב, זייענדיג די איינציגסטע פארבליבענע פון זיין מוטער; ווי יוסף האט זיך גע'עקשנ'ט מיטצוברענגען בנימין קיין מצרים טראץ די טענות פון די ברידער אז עס קען שאדן פאר'ן טאטן; ווי דער הונגער האט זיך געשטארקט און יעקב האט צוריקגעשיקט זיינע זין קיין מצרים קויפן שפייז, און זיין שטארקע ווידערווילן אראפצולאזן בנימין נאכ'ן פארלירן זיין ברודער יוסף. יהודה האט אויסגעפירט אז ער קען זיך נישט אהיימקערן צו זיין טאטן אן בנימין, און ער איז גרייט צו בלייבן אין געפענגעניש אנשטאט אים^[2].

יוסף אנטפלעקט זיך

יוסף'ס אנטפלעקונג צו זיינע ברידער

יוסף האט ארויסגעשיקט אלע ארומיגע, און מיט געוויין אנטפלעקט פאר זיינע ברידער אז ער איז יוסף וועמען זיי האבן פארקויפט קיין מצרים, און געפרעגט צי זייער טאטע לעבט נאך, אויף וועלכע די ברידער האבן נישט געקענט ענטפערן צוליב די שאק און בושה פונעם אנטפלעקונג^[3]. יוסף האט זיי בארואיגט אז דאס איז געווען אזוי געפירט פון הימל זיי צו קענען שפייזן און ראטעווען פונעם הונגער. יוסף האט באפוילן די ברידער זיך אהיימצוקערן צו יעקב, אים דערציילן איבער זיין שטעלע און שטאנד אין מצרים, און אים אראפברענגען מיט די גאנצע פאמיליע און פארמעגן זיך באזעצן אין גושן. יוסף און בנימין האבן זיך געהאלזט און געוויינט, ער האט געקושט די ברידער און געשמועסט מיט זיי. אין פרעה'ס שטוב האט מען זיך דערוואוסט פון די אנקום פון יוסף'ס ברידער, און פרעה האט אנגעזאגט פאר יוסף מיטצושיקן צו זיין פאטער וועגענער און שפייז, און זיי זאלן אים אראפברענגען קיין מצרים וואו זיי וועלן באקומען דאס בעסטע וואס מצרים פארמאגט.

די ברידער זענען אנגעקומען צו יעקב אין ארץ כנען, און אים דערציילט אז יוסף לעבט נאך: ”עוֹד יוֹסֵף חַי”, און אז ער איז א הערשער איבער גאנץ מצרים. יעקב האט דאס קוים געקענט גלייבן, און האט אויפגעלעבט הערנדיג די בשורה, און זעענדיג די וועגענער וואס יוסף האט געשיקט אויסגעדרוקט זיין ווילן צו גיין אים זען ביים לעבן^[4].

יעקב'ס אראפגיין קיין מצרים

יעקב האט זיך ארויסגעלאזט אין וועג און געמאכט אן אפשטעל אין באר שבע וואו ער האט גע'שחט'ן קרבנות פאר גאט. גאט האט זיך דארט באוויזן צו אים, און אים געזאגט ער זאל נישט מורא האבן פון אראפגיין קיין מצרים, ווייל ער וועט דארט ווערן א גרויס פאלק, און אז ער וועט מיטגיין מיט אים קיין מצרים וואו יוסף וועט זיך זארגן פאר זיינע באדערפענישן, און אים אויך ארויסנעמען פון דארט. זיי האבן זיך ארויסגעלאזט פון באר שבע אויף די וועגענער וואס פרעה האט זיי געשיקט, און די גאנצע פאמיליע איז אנגעקומען קיין מצרים.

די תורה רעכנט דאן אויס 66 נפשות פון יעקב'ס פאמיליע וועלכע זענען אראפגעגאנגען קיין מצרים, און יוסף און זיינע זין - מנשה און אפרים - וועלכע זענען שוין געווען אין מצרים, וועלכע האבן זיך אלעס אינאיינעם געציילט זיבעציג נפשות^[5].

יעקב האט פאראויס געשיקט יהודה אנצוגרייטן דעם באדן פאר זייער אנקום אין גושן. יוסף האט איינגעשפאנט זיינע פערד און אנטקעגן געגאנגען זיין טאטע קיין גושן, און געפאלן אויף זיין האלז און שטארק געוויינט, און יעקב האט זיך געטרייסט. יוסף האט אנגעזאגט זיינע ברידער אז ער וועט גיין דערציילן פאר פרעה איבער זייער אנקום מיט זייערע בהמות, און ביים אנגעפרעגט ווערן זאלן זיי ענטפערן אז זיי באשעפטיגן זיך מיט בהמות, אז פרעה זאל זיי אפשיידן און לאזן באזעצן אין די פרוכטבארע גושן, וויבאלד אין מצרים איז געווען פאר'מיאוס'ט דאס האדעווען בהמות^[6]^[7].

יוסף איז אריבער צו פרעה מיט פינף פון זיינע ברידער, דערציילט איבער די אנקום פון זיין פאמיליע און זייער פארמעגן און זיי פארגעשטעלט פאר פרעה. די ברידער האבן, ווי אנגעזאגט, געזאגט פאר פרעה אז זיי זענען פאסטוכער שוין פאר דורות, און געבעטן ערלויבעניש זיך צו באזעצן אין גושן, אויף וועלכע פרעה האט ווידערהאלט זיין פארשלאג אז זיי קענען נעמען פון דאס בעסטע פון מצרים. יוסף האט אריבערגעברענגט זיין פאטער יעקב צו פרעה, מיט וועמען יעקב האט זיך באגריסט און געבענטשט. יוסף האט באזעצט זיין פאטער און ברידער אין די רייכע רעמסס וואס געפינט זיך אין גושן, און זיי געשפייזט.

יוסף דורכאויס די הונגער יארן

דאן קערט זיך די תורה צוריק צו שילדערן דער הונגער אין מצרים און די לענדער ארום, און וויאזוי יוסף האט דאס באהאנדלט: דער הונגער איז גאר שווער געווארן און האט פארקריפלט מצרים און דאס לאנד כנען, און יוסף האט פארקויפט די תבואה ביז דאס גאנצע געלט פון די איינוואוינער איז אויסגעגאנגען, האט ער עס ווייטער פארקויפט פאר זייערע ערד און פעלדער, ביז דאס גאנצע לאנד האט געהערט פאר פרעה, און דאן זענען זיי אלע געווארן זיינע קנעכט, און יוסף האט באשטימט אז א פינפטל פון זייער שניט זאל גיין פאר פרעה^[8].

דאטומען

דער שבת ווען מ'ליינט די פרשה, קען געפאלן אין זעקס אנדערע דאטומען:

השא יאר און השג יאר - ד' טבת
הכז יאר - ה' טבת
החא יאר - ו' טבת
גכה יאר און בשה יאר, גכז יאר און בשז יאר - ז' טבת
בחג יאר און זשג יאר, בחה יאר און זשה יאר - ט' טבת
זחא יאר און זחג יאר - י"א טבת

הפטורה

מען ליינט די הפטורה אין ספר יחזקאל, קאַפּיטל ל"ז, פסוקים ט"ו–כ"ח. אין די הפטורה זאגט יחזקאל די נבואה איבער די פאראייניגונג פון מלכות יהודה און מלכות ישראל וועלכע ווערט גערופן יוסף, נאך ירבעם וועלכע איז געקומען פון שבט אפרים: ”וְאַתָּה בֶן אָדָם קַח לְךָ עֵץ אֶחָד וּכְתֹב עָלָיו לִיהוּדָה וְלִבְנֵי יִשְׂרָאֵל חֲבֵרָיו וּלְקַח עֵץ אֶחָד וּכְתוֹב עָלָיו לְיוֹסֵף עֵץ אֶפְרַיִם וְכָל בֵּית יִשְׂרָאֵל חֲבֵרָיו”.

ביי די ראָמאַניאטן ליינט מען ספר יהושע, קאַפּיטל י"ד, פסוק ו' - קאַפּיטל ט"ו, פסוק ו'.

דרויסנדיגע לינקס

טעקסט:

פרשת ויגש, אויף שיתופתא
פרשת ויגש, אויפן "וויקיטעקסט" זייטל
פרשת ויגש - טעקסט מיט תרגום אונקלוס, אויפ'ן "מכון ממרא" זייטל
פרשת ויגש, אויפ'ן "מקראות גדולות הכתר" זייטל

טייטש

מאיר הלוי לעטעריס, "פרשת ויגש", חמשה חומשי תורה אין אידיש, ניו יארק, תרע"ד

פארברייטערונג:

שיעורים אויף פרשת ויגש אויף קול הלשון
פרשת ויגש, אויפ'ן מחלקי המים זייטל
פרשת ויגש, אויפ'ן "בית חב"ד" זייטל
זעט שיעורים אויף פרשת ויגש, אויפן "בינינו" זייטל
פרשת ויגש, אויפן "פרשת השבוע" זייטל
דער ארטיקל "פרשת ויגש", אויפ'ן "ויקישיבה" זייטל
נושאים אויף פרשת ויגש אויפ'ן "על התורה" זייטל

רעפערענצן

↑ די לעצטע פרשה ציט זיך אריין אין ויחי, מאכנדיג ויגש די איינציגסטע פרשה וואס ענדיגט זיך אנע פסיק.
↑ מד, יח–לד.
↑ רש"י און מלבי"ם, בראשית מה, ג.
↑ קאַפּיטל מ"ה.
↑ אין גמרא בבא בתרא קכג, ב איז דא צוויי דעות איבער ווער עס איז געווען די 70'סטע: א צווילינג שוועסטער פון דינה, אדער יוכבד די טאכטער פון לוי וועלכע איז געבוירן ביים טויער פון מצרים. דער אבן עזרא שרייבט אז דאס איז יעקב זעלבסט, וואס ווערט געציילט אינאיינעם מיט זיינע קינדער.
↑ ווייל זיי האבן דאס געדינט אלס אפגאט (רש"י, מו, לד), אדער וויבאלד זיי זענען געווען וועגאטאריש (מלבי"ם, אבן עזרא דארט).
↑ קאַפּיטל מ"ו.
↑ מז, א–כז.

[1] די לעצטע פרשה ציט זיך אריין אין ויחי, מאכנדיג ויגש די איינציגסטע פרשה וואס ענדיגט זיך אנע פסיק.

[2] מד, יח–לד.

[3] רש"י און מלבי"ם, בראשית מה, ג.

[4] קאַפּיטל מ"ה.

[5] אין גמרא בבא בתרא קכג, ב איז דא צוויי דעות איבער ווער עס איז געווען די 70'סטע: א צווילינג שוועסטער פון דינה, אדער יוכבד די טאכטער פון לוי וועלכע איז געבוירן ביים טויער פון מצרים. דער אבן עזרא שרייבט אז דאס איז יעקב זעלבסט, וואס ווערט געציילט אינאיינעם מיט זיינע קינדער.

[6] ווייל זיי האבן דאס געדינט אלס אפגאט (רש"י, מו, לד), אדער וויבאלד זיי זענען געווען וועגאטאריש (מלבי"ם, אבן עזרא דארט).

[7] קאַפּיטל מ"ו.

[8] מז, א–כז.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]