פרשת וארא

פרשת וָאֵרָא איז די צווייטע סדרה פון ספר שמות, און די פערצנטע פון די תורה בכלל. די פרשה גייט פון קאַפּיטל ו', פסוק ב', ביז קאַפּיטל ט', פסוק ל"ה, לויטן אנגענומענעם צעטיילונג פון קאפיטלען, פארמאגנדיג אינאיינעם 121 פסוקים און זעכצן פרשיות - אכט פתוחות און אכט סתומות.

וארא
פסוקים	שמות ו, ב - ט, לה
צאל פסוקים	121 (20'סטע)
צאל ווערטער	1748 (14'טע)
צאל אותיות	6701 (17'טע)
אינהאלט	הבטחה פון גאט ארויסצונעמען דאס פאלק פון מצרים; אהרן'ס שטעקן קעגן די שטעקנס פון די חרטומים; ערשטע זיבן מכות אויף די מצריים
עשה (0)  לא תעשה (0)
הפטורה
אשכנזים, ספרדים און איטאליענער	יחזקאל כח, כה - כט, כא
תימנים	יחזקאל כח, כד - כט, כא

אין די פרשה ווערט געשילדערט די ערשטע זיבן פון די צען מכות אויף מצרים: דם, צפרדע, כינים, ערוב, דבר, שחין, ברד.

פרשת וארא ווערט געליינט צווישן כ"ה טבת און ג' שבט, און איז די צווייטע פון די שובבי"ם וואכן.

גרעניצן

אין די מסורה פון די פרשיות פון די תקופת הגאונים, ענדיגט זיך פרשת וארא פאר מכת ברד, ביי ט, יב, און פון די קומענדיגע פסוק, וַיֹּאמֶר ה' אֶל מֹשֶׁה הַשְׁכֵּם בַּבֹּקֶר, הייבט זיך אן א נייע פרשה מיט'ן נאמען "פרשת השכם" אנשטאט פרשת בא, וואס ציט זיך ביז פרשת בשלח. דער לעצטער צו דערמאנען די מסורה איז רבי יששכר בן סוסאן (געלעבט אין 16'טער יארהונדערט), אין זיין ספר "עיבור שנים" וואו ער שרייבט אז אין קהילת קאנסטאנטין האט מען זיך אזוי געפירט.

פרשה אינהאלט

צוזאג פון גאט צו נעמען די אידן פאר א פאלק

נאך וואס משה האט זיך אפגערעדט ענדע פרשת שמות צום אויבערשטן "למה הרעות לעם הזה", האט אים דער אויבערשטער געזאגט אז ער גייט מקיים זיין די בונד וואס ער האט אוועקגעשטעלט מיט די אבות, און דערהערן די ווייגעשריי פון די פארפאלגטע אידן, און ער זאל מעלדן פאר די אידישע קינדער אז זיי גייען אויסגעלייזט ווערן פון מצרים, און זיי נעמען פאר זיין פאלק און זיי ברענגען צום צוגעזאגטן לאנד. אידישע קינדער האבן צוליב זייער שווערע לאגע און די קנעכטשאפט נישט אנגענומען די טרייסט ווערטער.

גאט האט ווידער געשיקט משה באפעלן פרעה ארויסצולאזן די אידן, אבער משה האט גע'טענה'ט א קל וחומר, אז אויב די אידן האבן אים נישט אויסגעהערט, וועט אים פרעה דען אויסהערן? דער אויבערשטער האט דאן מיטגעשיקט מיט אים אהרן, זיי זאלן אינאיינעם גיין צו פרעה.

די תורה האקט דאן איבער מיט די יחוס פון משה און אהרן ביז לוי, אנהייבנדיג פון די קינדער פון די צוויי עלטערע ברידער ראובן און שמעון.

שטעקנס פון אהרן און די חרטומים

מכת דבר - די מצרי'שע בהמות זענען אויסגעשטארבן.

מכת ברד איבער מצרים.

דער אויבערשטער האט געגעבן פאר משה און אהרן א מופת צו באווייזן פאר פרעה, אראפצואווארפן אהרן'ס שטעקן און עס וועט ווערן א שלאנג. ער האט זיי אנגעזאגט פון פריער אז ער וועט פארהארטעווען פרעה'ס הארץ ער זאל זיך האלטן שטארק נישט ארויסצולאזן די אידן, כדי השי"ת זאל קענען פארמערן די נסים און שטראפן אויף די מצריים.

משה און אהרן האבן געטון זייער שליחות און געווארפן דעם שטעקן פאר פרעה און עס איז געווארן א שלאנג, אבער פרעה האט באפוילן זיינע כישוף מאכער נאכצוטון די זעלבע, און ווען זיי האבן דאס באוויזן האט ער אפגעווארפן די פארלאנג זיי ארויסצולאזן.

די מכות

צען מכות

ווייטער אין די פרשה ווערט געשילדערט די געשיכטע פון די ערשטע זיבן פון די צען מכות:

1. מכת דם: נאך וואס משה האט אויפ'ן באפעל פונעם אויבערשטן געווארנט פרעה ביים טייך, האט אהרן געשלאגן דעם יאור, "ויהפכו כל המים אשר ביאור לדם" - און עס איז געווארן בלוט. די פיש פון טייך זענען אויסגעשטארבן, און דער טייך איז פארשטונקען געווארן.
2. מכת צפרדע: אהרן האט ווידער געשלאגן די וואסערן פון מצרים, "ותכס הצפרדע את ארץ מצרים" - פרעש האבן איבערגעדעקט מצרים. די פרעש זענען אריין אין די הייזער און שטובער, אין די אויווענעס און טייגן. פרעה האט געבעטן משה און אהרן אוועקצונעמען דעם מכה, און צוגעזאגט ארויסצולאזן די אידן. ווען משה האט געבעטן דעם אויבערשטן זאל אפטון די מכה האט זיך עס געענדיגט, אבער פרעה האט ווידער פארשטיינערט זיין הארץ און נישט ארויסגעלאזט די אידן.
3. מכת כינים: אהרן האט געשלאגן דער ערד מיט דעם שטעקן, און לייז האבן זיך צעשפרייט איבער גאנץ מצרים, אויף די מענטשן און בהמות. די חרטומים האבן עס פרובירט נאכמאכן, און כאטש וואס זיי האבן געקענט ביי דם און צפרדע, האבן זיי ביי כנים נישט מצליח געווען, און מודה געווען אז "אצבע אלוקים היא".
4. מכת ערוב: נאך א פרישע ווארענונג דורך משה, איז געקומען א מכה פון חיות וואס האבן אינוואדירט מצרים און חרוב געמאכט דאס לאנד, בשעת אין גושן וואו די אידן האבן געוואוינט זענען די חיות נישט אריין. פרעה האט פרובירט צו זאגן אז די אידן זאלן שחט'ן זייערע קרבנות אין מצרים, אבער משה האט קלארגעשטעלט אז ער דארף ארויסלאזן די אידן. ווען פרעה האט געזאגט אז ער איז גרייט ארויסצושיקן די אידן האט זיך די מכה אפגעשטעלט, אבער פרעה האט דאן ווידער צוריקגעצויגן.
5. מכת דבר: א מגיפה האט אויסגעבראכן ביי די מצרי'שע בהמות וועלכע האבן זיך אויפגעהאלטן אינדרויסן אין פעלד, אבער די אידישע בהמות זענען אלע געבליבן לעבן, "וימת כל מקנה מצרים, וממקנה בני ישראל לא מת אחד".
6. מכת שחין: משה און אהרן האבן אנגעהויפנט זייערע הענט מיט "פיח כבשן" - אַש-שטויב פון קאלעכאויוון, און עס געווארפן צום הימל פאר פרעה'ס אויגן, און עס האט ארויסגעשפראצט פאראייטערטע בלאטערן אויף אלע מצריים און זייערע בהמות. די חרטומים האבן זיך אזוי געשעמט מיט זייערע בלאטערן אז זיי האבן אויסגעמיטן פון טרעפן משה.
7. מכת ברד: משה האט אויפגעהויבן זיין האנט צום הימל, און עס האט אנגעהויבן פאלן האגל געמישט מיט פייער "אשר לא היה כמוהו במצרים מיום היווסדה". דער ברד האט גע'הרג'עט און צעשטערט אלעס וואס איז געווען אינדרויסן, פון מענטשן ביז געוויקסן. פרעה האט זיך ווידער געבעטן ביי משה און אהרן ער זאל אוועקנעמען די מכה, זאגנדיג "ה' הצדיק ואני ועמי הרשעים", אבער ציט ווידער צוריק דערנאך.

דאטומען

דער שבת ווען מ'ליינט די פרשה, קען געפאלן אין זעקס אנדערע דאטומען:

• השא יאר און השג יאר - כ"ה טבת
• הכז יאר - כ"ו טבת
• החא יאר - כ"ז טבת
• גכה יאר און בשה יאר, גכז יאר און בשז יאר - כ"ח טבת
• בחג יאר און זשג יאר, בחה יאר און זשה יאר - א' שבט
• זחא יאר און זחג יאר - ג' שבט

הפטורה

מען ליינט די הפטורה אין ספר יחזקאל. די אשכנזים, ספרדים און איטאליענער הייבן אן ביי קאַפּיטל כ"ח, פסוק כ"ה, די תימנים ביי פסוק כ"ד, און קהלת פאזנע פון קאַפּיטל כ"ט, פסוק א', און מען ליינט ביז קאַפּיטל כ"ט, פסוק כ"א. אין די הפטורה ווערט געשילדערט די נבואה פון יחזקאל איבער פרעה און מצרים: "הִנְנִי עָלֶיךָ פַּרְעֹה מֶלֶךְ מִצְרַיִם, הַתַּנִּים הַגָּדוֹל הָרֹבֵץ בְּתוֹךְ יְאֹרָיו".

ביי די ראָמאַניאטן ליינט מען ספר ישעיהו, קאַפּיטל מ"ב, פסוק ח' - קאַפּיטל מ"ג, פסוק ה'.

אין ארום 30% יארן, געפאלט דער שבת אין וועלכע מען ליינט פרשת וארא אום שבת ראש חודש שבט, און מען ליינט די הפטורה פון "השמים כסאי".

דרויסנדע לינקס

טעקסט:

• פרשת וארא, אויף שיתופתא
• פרשת וארא, אויפן "וויקיטעקסט" זייטל
• פרשת וארא - טעקסט מיט תרגום אונקלוס, אויפ'ן "מכון ממרא" זייטל
• פרשת וארא, אויפ'ן "מקראות גדולות הכתר" זייטל

טייטש

• מאיר הלוי לעטעריס, "פרשת וארא", חמשה חומשי תורה אין אידיש, ניו יארק, תרע"ד

פארברייטערונג:

• שיעורים אויף פרשת וארא אויף קול הלשון
• פרשת וארא, אויפ'ן מחלקי המים זייטל
• פרשת וארא, אויפ'ן "בית חב"ד" זייטל
• זעט שיעורים אויף פרשת וארא, אויפן "בינינו" זייטל
• פרשת וארא, אויפן "פרשת השבוע" זייטל
• דער ארטיקל "פרשת וארא", אויפ'ן "ויקישיבה" זייטל
• נושאים אויף פרשת וארא אויפ'ן "על התורה" זייטל