פרשת תצוה
פרשת תְּצַוֶּה איז די אכטע פרשה אין ספר שמות, און די צוואנציגסטע פון די תורה בכלל. די פרשה גייט פון קאַפּיטל כ"ז, פסוק כ', ביז קאַפּיטל ל', פסוק י', לויטן אנגענומענעם וועג פון רעכענען די קאפיטלען.
| |||||
| פסוקים | שמות כז, כ - ל, י | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| צאל פסוקים | 101 | ||||
| צאל ווערטער | 1412 | ||||
| צאל אותיות | 5430 | ||||
| אינהאלט | די מצוות פון הדלקת הנרות במקדש, בגדי כהונה, שבעת ימי המילואים | ||||
| מצוות אין דער פרשה לויטן ספר החינוך | |||||
| |||||
| הפטורה | |||||
| יחזקאל מג, י–כז | |||||
די פרשה זעצט פאר מיט די אנווייזונגען פונעם אייבערשטן צו משה רבינו איבערן אויפשטעלן דעם משכן.
פרשת תצוה ווערט געליינט צווישן די דאטומען ח' אדר און ט"ו אדר (אין אן עיבור יאר, אדר א').
פרשה אינהאלט
אנהייב פרשה ווערט משה באפוילן פונעם באשעפער צו נעמען אויל פארן אנצינדן די מנורה יעדע נאכט.
די ערשטע האלב פרשה פארנעמט זיך מיט די באפעלן צו מאכן די בגדי כהונה פאר אהרן און זיינע קינדער, די כהנים. די בגדי כהן גדול זענען: דער חושן, דער אפוד, דער ציץ, דער מעיל, דער כתונת, דער מצנפת, דער אבנט און די מכנסיים. פאר די אנדערע כהנים (כהן הדיוט) זענען פארהאן נאר פיר בגדי כהונה: כתונת, אבנט, מגבעת און מכנסיים.
די צווייטע האלב פרשה ענטהאלט דעם באפעל צו ברענגען ספעציעלע קרבנות אין די שבעת ימי המילואים לכבוד'ן באנייען דעם משכן. אויך זענען פארהאן אין דער פרשה די באפעלן צו ברענגען דעם קרבן תמיד און צו בויען דעם מזבח הזהב צו מקטיר צו זיין דערויף די קטורת. אינעם לעצטן פסוק פון דער פרשה ווערט דערמאנט אז איינמאל אין יאר מעג מען נוצן דעם מזבח הזהב אויף אן אנדער צוועק, וואס דאס איז א רמז אויף יום כיפור[1].
אפוועזנהייט פון משה'ס נאמען
די פרשה הייבט זיך אן מיטן אויבערשטנ'ס ווערטער צו משה רבינו: "ואתה תצוה את בני ישראל" (אין אידיש: דו זאלסט באפעלן די אידן), אן צו באצייכענען צו וועמען די ווערטער זענען געוואנדן - משה; גלייכצייטיג איז דאס די איינציגסטע פרשה צווישן די חומשים שמות, ויקרא און במדבר, וואו ס'ווערט אינגאנצן נישט דערמאנט משה רבינו'ס נאמען. דאס איז פארבינדן מיט דעם וואס אין דער קומענדיגער פרשה, כי תשא, נאכן חטא העגל, האט משה געזאגט פארן אייבערשטן[2]: "וְעַתָּה אִם תִּשָּׂא חַטָּאתָם, וְאִם אַיִן - מְחֵנִי נָא מִסִּפְרְךָ אֲשֶׁר כָּתָבְתָּ" (טאמער פארגעבסטו די אידן אויפן חטא העגל, איז גוט, און טאמער נישט, מעק אויס מיין נאמען פון דער תורה[3]) - דערפאר איז זיין נאמען אויסגעמעקט פון דער פרשה[4]; און טראצדעם וואס ער האט דאס געזאגט מיט א "תנאי", ד.ה. נאר טאמער דער אייבערשטער איז נישט מוחל דעם חטא העגל, לויטעט אבער דער כלל אז א "קללת חכם", אפילו מיט א תנאי, ווערט אויסגעפירט[5].
אויך איז דאס פארבינדן מיט דעם וואס די פרשה געפאלט אין דער וואך פון ז' אדר, די יארצייט פון משה רבינו[6].
מצוות אין דער פרשה
לויט ווי ס'איז אויסגערעכנט אינעם ספר החינוך זענען פארהאן זיבן מצוות אין דער פרשה:
| די מצוות | מקור | די מצוה איז אקטועל היינטיגע צייטן | די וואס זענען באפוילן |
|---|---|---|---|
| צינדן די מנורה אין בית המקדש | יַעֲרֹךְ אֹתוֹ אַהֲרֹן וּבָנָיו[7] | ניין | כהנים |
| די כהנים זאלן אנטון בגדי כהונה | וְעָשׂוּ בִגְדֵי קֹדֶשׁ לְאַהֲרֹן אָחִיךָ וּלְבָנָיו[8] | ניין | כהנים-מענער |
| נישט אראפנעמען דעם חושן פונעם אפוד | וְלֹא יִזַּח הַחֹשֶׁן מֵעַל הָאֵפוֹד[9] | ניין | יעדער |
| נישט צערייסן דעם עק פונעם מעיל פונעם כהן גדול | לֹא יִקָּרֵעַ[10] | ניין | יעדער |
| עסן דאס פלייש פון קרבן חטאת און אשם | וְאָכְלוּ אֹתָם אֲשֶׁר כֻּפַּר בָּהֶם[11] | ניין | כהנים-מענער |
| מקטיר זיין קטורת | וְהִקְטִיר עָלָיו אַהֲרֹן קְטֹרֶת סַמִּים בַּבֹּקֶר בַּבֹּקֶר בְּהֵיטִיבוֹ אֶת הַנֵּרֹת יַקְטִירֶנָּה[12] | ניין | כהנים-מענער |
| נישט מקריב זיין עפעס אויסער קטורת אויפן מזבח הזהב | לֹא תַעֲלוּ עָלָיו קְטֹרֶת זָרָה וְעֹלָה וּמִנְחָה וְנֵסֶךְ לֹא תִסְּכוּ עָלָיו[13] | ניין | כהנים |
דאטומען
דער שבת ווען מ'ליינט די פרשה, קען געפאלן אין צען אנדערע דאטומען, ווי פאלגנד:
מפטיר און הפטורה
- רוב יארן ווערט פרשת תצוה געליינט א שבת בעפאר פורים, ווען מ'ליינט פאר מפטיר פרשת זכור און מ'זאגט דאן די הפטורה פון שבת זכור.
- אין אן עיבור-יאר, ליינט מען די הפטורה פון פרשת תצוה, וואס דאס איז אין יחזקאל מג, י–כז, וועלכע רעדט איבער די פונקטליכע מאסן פונעם בנין בית המקדש און די קרבנות המילואים. אויסער ביי די ראָמאַניאָטן וואס די הפטורה איז פון ירמיהו יא, טז, ביז יב, טו.
- אין זחא יארן, ווען פרשת תצוה ווערט געליינט אום שושן פורים, ווערט עס צעטיילט ווי פאלגנד: אין די שטעט וואס זענען מוקפות חומה מימות יהושע בן נון, ליינט מען אויף מפטיר די קריאה פון פורים (מלחמת עמלק) און די הפטורה איז פון שבת פורים (ד.ה. די הפטורה פון שבת זכור); אין אנדערע שטעט, ליינט מען די געווענליכע הפטורה פון פרשת תצוה.
דרויסנדע לינקס
טעקסט:
פרשת תצוה, אויף שיתופתא
פרשת תצוה, אויפן "וויקיטעקסט" זייטל - פרשת תצוה - טעקסט מיט תרגום אונקלוס, אויפ'ן "מכון ממרא" זייטל
- פרשת תצוה, אויפ'ן "מקראות גדולות הכתר" זייטל
טייטש
- מאיר הלוי לעטעריס, "פרשת תצוה", חמשה חומשי תורה אין אידיש, ניו יארק, תרע"ד
פארברייטערונג:
- שיעורים אויף פרשת תצוה אויף קול הלשון
- פרשת תצוה, אויפ'ן מחלקי המים זייטל
- פרשת תצוה, אויפ'ן "בית חב"ד" זייטל
- זעט שיעורים אויף פרשת תצוה, אויפן "בינינו" זייטל
- פרשת תצוה, אויפן "פרשת השבוע" זייטל
- דער ארטיקל "פרשת תצוה", אויפ'ן "ויקישיבה" זייטל
- נושאים אויף פרשת תצוה אויפ'ן "על התורה" זייטל
רעפערענצן
- ↑ טראץ וואס מען נוצט דעם מזבח הזהב אויך פארן פר כהן המשיח און פר העלם דבר של ציבור, האט די תורה דאס נישט געהאלטן פאר נויטיג דא צו דערמאנען, וויבאלד זיי קומען נישט קביעות'דיג. אבן עזרא, שמות ל, י
- ↑ שמות לב, לב
- ↑ רש"י, לב, לב
- ↑ ספר הזוהר, פרשת פינחס, דף רמ"ו, עמוד א'
- ↑ זוהר חדש אויף שיר השירים, דף ע"ד, עמוד ב'
- ↑
פאראמעטער פעלערן אין מוסטער:היברובוקס
פאראמעטער [ עמוד ] ערשיינען נישט אין מוסטער דעפיניציע רבי מנחם נחום פון טשערנאביל, מאור עינים, פרשת תצוה: "כי הנה חל סדר תצוה בשבוע שחל בה ז' אדר, הוא בחינת הסתלקות משה, ולכן לא נזכר שמו בסדר פרשה זו, כי נסתלק משה."
פאראמעטער פעלערן אין מוסטער:היברובוקס
פאראמעטער [ עמוד ] ערשיינען נישט אין מוסטער דעפיניציע רבי יצחק רייטבארד, "פרשת תצוה", קהלת יצחק, ווילנא תר"ס, אינעם נאמען פונעם גר"א: "עשה נא אזנך כאפרכסת ושמע נא דבר נכבד ונעלה אשר שמעתי בשם אדמו"ר רשכבה"ג אור ישראל וקדושו הגר"א מווילנא זללה"ה, והוא משום דז' אדר נופל תמיד בפרשה תצוה [רק לפעמים רחוקות שפרשה תצוה נופל אחר ז' אדר], והשם יתברך ויתעלה שמו, הצופה ומביט עד סוף כל הדורות, ידע מראש כי בז' אדר יסתלק משה רבינו ע"ה, לזאת לא זכר שמו בפרשה הזאת לרמז על זה." - ↑ שמות כז, כא
- ↑ שמות כח, ד
- ↑ שמות כח, כח
- ↑ שמות כח, לב
- ↑ שמות כט, לג
- ↑ שמות ל, ז
- ↑ שמות ל, ט