יארן ג'ש' - ג'שצ"ט
יארן ג'ש' (3300) - ג'שצ"ט (3399) האבן זיך אנגעהויבן, לויט די אנגענומענע כראנאלאגיע וואס איז באזירט אויף סדר עולם רבה, 2485 יאר צוריק און האבן זיך געענדיגט 2386 יאר צוריק.
די יארן ווערן דא גערעכנט לויטן ציילונג באניצט אין סדר הדורות און אין אנדערע ספרים אויף אידישע כראנאלאגיע, וועלכע הייבן אן פון טאג ווען אדם הראשון איז באשאפן געווארן, אין צווייטן יאר לבריאת העולם (דער ערשטער יאר לבריאת העולם, גערופן "שנת תוהו", האט אנטהאלטן בלויז פינף טעג). לויט די רעכענונג וואס איז היינט אנגענומען (אין וועלכע דער יעצטיגער יאר איז ה'תשפ"ה), וואס הייבט זיך אן פון ערשטן טאג צום בריאת העולם, דארף מען צולייגן איין יאר צום חשבון.
ביי טייל פון די יארן דארף מען מעגליך צולייגן נאך איין צום חשבון, געוואנדן אויב די יארן אין די תורה רעכענען זיך ווען זיי הייבן זיך אן אדער ווען זיי זענען געענדיגט[1].
געשעענישן
- ג'ש"ג – חולדה הנביאה זאגט נבואה פאר אידן
- ג'ש"ג – חלקיהו הכהן טרעפט די ספר תורה פון משה רבינו אין די עזרה פון בית המקדש, אויפגעמישט צו די תוכחה
- ג'שט"ז – פרעה נכה קומט מלחמה האלטן מיט דער קעניג פון אשור; יאשיהו מלך יהודה קומט אים אנטקעגן און ווערט אומגעברענגט. זיין זון יהואחז קעניגט אויף מלכות יהודה פאר דריי חדשים, אבער פרעה טראגט אים אויך אוועק און שטעלט אנשטאט יהויקים זיין ברודער.
- ג'שי"ז – פאררעכנט דער ערשטער יאר צום קעניגרייך פון יהויקים
- ג'ש"כ – נבוכדנאצר קעניגט איבער בבל[2]
- ג'ש"כ – נינוה ווערט חרוב
- ג'שכ"א, ז' אדער ה' אדער ח' אדער כ"ח כסלו – ברוך בן נריה ליינט פאר מגילת איכה פון די נבואות פון ירמיהו, און יהויקים פארברענט די מגילה
- ג'שכ"א – נבוכדנאצר באהערשט די קעניגרייך פון יהויקים
- ג'שכ"ד – יהויקים ווידערשפעניגט אין נבוכדנאצר[2]
- ג'שכ"ז – נבוכדנאצר הרג'עט יהויקים און קרוינט זיין זון יהויכין איבער מלכות יהודה פאר דריי חדשים
- ג'שכ"ז, סוף יאר – גלות יהויכין ("גלות החרש והמסגר"), די ערשטע פאזע אין חורבן בית ראשון. דניאל און חנניה מישאל ועזריה זענען צווישן די פארטריבענע.
- ג'שכ"ח – צדקיהו קעניגט אויף מלכות יהודה
- ג'של"ב – יחזקאל הייבט אן זאגן נבואה פאר אידן אין בבל
- ג'של"ג, ה' אלול – יחזקאל זאגט בנבואה וואס וועט קומען אויף ירושלים[3]
- ג'של"ד – צדקיהו ווידערשפעניגט אין נבוכדנאצר מלך בבל
- ג'של"ו, י' טבת – די בבלישע קרעפטן באלאגערן ירושלים (העב')
- ג'של"ח, ט' תמוז – די מויערן פון ירושלים אויפגעבראכן דורך די בבלים
- ג'של"ח, י' תמוז[מקור פארלאנגט] – די שולן אין ירושלים ווערן אונטערגעצונדן דורך די בבלים[4]
- ג'של"ח, ז' אב – אנהייב פון חורבן פון דער ערשטער בית המקדש
- ג'של"ח, ט' אב – צענטערפונקט פון חורבן בית המקדש
- ג'של"ח, י' אב – ענדע פון חורבן פון דער ערשטער בית המקדש
- ג'של"ט, אין תשרי – גדליהו בן אחיקם ווערט אומגעברענגט, און די רעשטלעך אידן אנטלויפן פון ארץ ישראל
- ג'שמ"ב – נבוכדנאצר נעמט איין צור, און דערמיט קומט אונטער זיין הערשאפט די אידן פון ארום ארץ ישראל
- ג'שנ"ב, י' תשרי – יחזקאל זאגט נבואה איבער דעם בית המקדש השלישי
- ג'שס"ד, כ"ה אדר – נבוכדנאצר שטארבט, ער ווערט איבערגענומען דורך אויל מרודך[5]
- ג'שס"ד, כ"ז אדר – אויל מרודך באפרייט יהויכין פון תפיסה, און ער טיילט אים צו באזונדערע פריווילעגיעס
- ג'שפ"ז – בלשאצר קעניגט איבער בבל, נאך וואס אויל מרודך איז געשטארבן
- ג'שפ"ט – מארד פון בלשאצר און אומפאל פון די בבל'ישע אימפעריע, דורך דריווש און די פרסים[6]. דריווש המדי קעניגט.
- ג'ש"צ – כורש קעניגט, און ער געבט ארויס דעם כורש דעקלעראציע. עליה פון זרובבל בן שאלתיאל קיין ארץ ישראל.
- ג'שצ"א, א' תשרי – עס הייבן אן געברענגט ווערן קרבנות ביים מקום המקדש, כאטש דער בית המקדש איז נאכנישט אויפגעבויט[7]
- ג'שצ"א, אין אייר – מען הייבט אן בויען דעם צווייטן בית המקדש
- ג'שצ"ג – אחשוורוש קעניגט איבער די פערסישע אימפעריע[8]. די ארבעט איבערצובויען דעם בית המקדש ווערט אפגעשטעלט[9]
- ג'שצ"ה – ושתי גע'הרג'עט אויפן באפעל פון קעניג אחשוורוש
- ג'שצ"ט, אין טבת – אסתר קומט אן צו אחשוורוש, וועלכער קרוינט איר אויפן ארט פון ושתי
געבוירן
נפטר געווארן
- ג'שט"ז – יאשיהו מלך יהודה, אומגעברענגט דורך פרעה נכה
- ג'שכ"ז – יהויקים, אומגעברענגט דורך נבוכדנאצר
- ג'של"ט , ג' תשרי[10] – גדליהו בן אחיקם, דער פירער פון אידן אין ארץ ישראל נאכן חורבן בית ראשון, אומגעברענגט דורך ישמעאל בן נתניה
- ג'שנ"ג – יחזקאל הנביא
- ג'שס"ד – צדקיהו מלך יהודה
- ג'שס"ה – יהויכין, א קורצע צייט נאכן ווערן באפרייט פון טורמע אין בבל
פיל-יעריגער לוח
►► | ג'ש' - ג'שצ"ט | ◄◄ |
טבת | ניסן | תמוז | תשרי | טבת | ניסן | תמוז | תשרי | טבת | ניסן | תמוז | תשרי | טבת | ניסן | תמוז | תשרי | טבת | ניסן | תמוז | תשרי | טבת | ניסן | תמוז | תשרי | טבת | ניסן | תמוז | תשרי | טבת | ניסן | תמוז | תשרי | טבת | ניסן | תמוז | תשרי | טבת | ניסן | תמוז | תשרי | טבת | ניסן | תמוז | תשרי |
ג'ש' (3300) |
ג'ש"א (3301) |
ג'ש"ב (3302) |
ג'ש"ג (3303) |
ג'ש"ד (3304) |
ג'ש"ה ☼ (3305) |
ג'ש"ו (3306) |
ג'ש"ז (3307) |
ג'ש"ח (3308) |
ג'ש"ט (3309) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
ג'ש"י (3310) |
ג'שי"א (3311) |
ג'שי"ב (3312) |
ג'שי"ג (3313) |
ג'שי"ד (3314) |
ג'שט"ו (3315) |
ג'שט"ז (3316) |
ג'שי"ז (3317) |
ג'שי"ח (3318) |
ג'שי"ט (3319) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
ג'ש"כ (3320) |
ג'שכ"א (3321) |
ג'שכ"ב (3322) |
ג'שכ"ג (3323) |
ג'שכ"ד (3324) |
ג'שכ"ה (3325) |
ג'שכ"ו (3326) |
ג'שכ"ז (3327) |
ג'שכ"ח (3328) |
ג'שכ"ט (3329) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
ג'ש"ל (3330) |
ג'של"א (3331) |
ג'של"ב (3332) |
ג'של"ג ☼ (3333) |
ג'של"ד (3334) |
ג'של"ה (3335) |
ג'של"ו (3336) |
ג'של"ז (3337) |
ג'של"ח (3338) |
ג'של"ט (3339) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
ג'ש"מ (3340) |
ג'שמ"א (3341) |
ג'שמ"ב (3342) |
ג'שמ"ג (3343) |
ג'שמ"ד (3344) |
ג'שמ"ה (3345) |
ג'שמ"ו (3346) |
ג'שמ"ז (3347) |
ג'שמ"ח (3348) |
ג'שמ"ט (3349) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
ג'ש"נ (3350) |
ג'שנ"א (3351) |
ג'שנ"ב (3352) |
ג'שנ"ג (3353) |
ג'שנ"ד (3354) |
ג'שנ"ה (3355) |
ג'שנ"ו (3356) |
ג'שנ"ז (3357) |
ג'שנ"ח (3358) |
ג'שנ"ט (3359) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
ג'ש"ס (3360) |
ג'שס"א ☼ (3361) |
ג'שס"ב (3362) |
ג'שס"ג (3363) |
ג'שס"ד (3364) |
ג'שס"ה (3365) |
ג'שס"ו (3366) |
ג'שס"ז (3367) |
ג'שס"ח (3368) |
ג'שס"ט (3369) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
ג'ש"ע (3370) |
ג'שע"א (3371) |
ג'שע"ב (3372) |
ג'שע"ג (3373) |
ג'שע"ד (3374) |
ג'שע"ה (3375) |
ג'שע"ו (3376) |
ג'שע"ז (3377) |
ג'שע"ח (3378) |
ג'שע"ט (3379) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
ג'ש"פ (3380) |
ג'שפ"א (3381) |
ג'שפ"ב (3382) |
ג'שפ"ג (3383) |
ג'שפ"ד (3384) |
ג'שפ"ה (3385) |
ג'שפ"ו (3386) |
ג'שפ"ז (3387) |
ג'שפ"ח (3388) |
ג'שפ"ט ☼ (3389) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
ג'ש"צ (3390) |
ג'שצ"א (3391) |
ג'שצ"ב (3392) |
ג'שצ"ג (3393) |
ג'שצ"ד (3394) |
ג'שצ"ה (3395) |
ג'שצ"ו (3396) |
ג'שצ"ז (3397) |
ג'שצ"ח (3398) |
ג'שצ"ט (3399) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
א יאר אין אידישן לוח בעפאר ד'קי"ט * | אן עיבור יאר | פשוטע יאר | יוליאנישער יאר | ☼ = אנהייב מחזור פון 28 יארן פון ברכת החמה |
⑦ = שמיטה יאר אנגעהויבן פון ג'ת"נ |
* א באשטימטע סדר צו רעכענען עיבור יארן איז איינגעפירט געווארן אין יאר ד'קי"ט דורך הלל נשיאה, בעפאר דעם איז דער עיבור באשטימט געווארן דורך בית דין אנהייב יאר .
צו ליינען מער
- אברהם עקביא, סדרי זמנים לפי המסרת, תל אביב, תש"ג, עמ' 172
רעפערענצן
- ↑ איבער דעם ספק, זעט: רבי אברהם ישעיהו קארעליץ, חזון איש, אורח חיים, סימן ק"מ, ס"ק ג'.
- ↑ 2.0 2.1 רש"י, מגילה יא, ב
- ↑ ספר יחזקאל, קאַפּיטל ח'–י"א, לויט ילקוט שמעוני, יחזקאל, רמז שמ"ז, און סדר עולם פרק כ"ה.
- ↑ רש"י, ירמיהו לט, ח
- ↑ סדר עולם פרק כ"ח
- ↑ זיבעציג יאר צום קעניגרייך פון נבוכדנאצר, לויט מגילה יא, ב
- ↑ עזרא ג, ו
- ↑ מגילה יא, ב
- ↑ עזרא ד, ו
- ↑ לויט אנדערע דעות א' תשרי, זעט צום גדליה