דרעפט:לשנה הבאה בירושלים
 |
דאס איז א דרעפט ארטיקל. עס איז אַן אַרבעט אין פּראָגרעס וואָס איז אָפן פאַר רעדאַגירונג דורך סיי וועם. ווען דער דרעפט איז פארטיג, ביטע גייט איבער דעם אריבערפירן טשעקליסט, זיכער צו מאכן אז עס איז גרייט. דערנאך קענט איר בעטן פון די דרעפט אריבערפירער אז זיי זאלן עס איבערגיין און אריבערפירן צום הויפט געביט. (אייער בקשה וועט פובליצירט ווערן אין המכלול:אריבערפירן דרעפטס, און דארט וועט אויך ערשיינען דער ענטפער - אויב פעלט אויס). |
לשנה הבאה בירושלים איז א תפילה וואס ווערט געזאגט ביי פארשידענע קהילות ביים ענדע דאווענען פון יום כיפור אין שול און אין ענדע פון סדר נאכט פסח. די ציל פונעם רוף איז צו באווייזן אז יעדער איד וויל ארויפגיין קיין ירושלים, און ער האפט און בעהט אנצוקומען די קומענדיגע יאר אין ירושלים.
א טייל פון די אשכנזים (בעיקר אידן פון מזרח אייראפע) פירן זיך צו זאגן ביים ענדע פון נעילה "לשנה הבאה בירושלים". און עס זענען דא וואס לייגן צו "לשנה הבאה בירושלים הבנויה". אין רוב אידישע קהילות (אריינגערעכנט די מערב-אייראפע אשכנזישע קהילות) איז בכלל נישט איינגעפירט די מנהג, טראץ וואס אינעם מחזור "אהבת הקדמונים" לויט די מנהגים פון די אידן פון פעס ווערט געברענגט די מנהג צו זאגן "לשנה הבאה בירושלים" ביי מעריב פון יום כיפור באנאכט.
מקור
די ערשטע דאקומענטאציע פון א עקזיסטענץ צו די ווינטש געבעט איז פון ענדע 10'טע יארהונדערט, ביי די פיוטים פון רבי יוסף אבן אביתור. פון די קאנטעקסטן אין די פיוטים, איז קלאר אז רבי יוסף אבן אביתור האט נישט מחדש געווען דעם אויסדרוק, נאר ער האט זיך באנוצט מיט דעם (אדער מיט די ענליכע נוסח "בירושלים לשנה הבאה") ווי א ציטאט פון באוואוסטע ווערטער.[1]
טייטש און אינהאלט פונעם געבעט
די אינהאלט פונעם געבעט איז: "לשנה הבאה בירושלים (הבנויה)". די תפילה קומט ארויסברענגען די ערווארטונג פון אנקומען פון כלל ישראל צו ירושלים, און בפרט צום געבוי פון שטאט און בניין בית המקדש. די תפילה איז אידענטיפיצירט מיטן ווילן פון פאלק ישראל אין גלות ארויף צו גיין קיין ארץ ישראל, פארלאזנדיג זיך אויף די ווערטער פון זוהר[2] אז ירושלים איז א צונאמען צו ארץ ישראל.[מקור פארלאנגט] אזוי אויך איז די טייטש פון ירושלים "עיר של שלום" – א פלאץ פון פרידן צווישן די גוף און די נשמה, צווישן הימל און ערד, צווישן די אידעאל או צווישן די פאקט אז אידן ווילן אנקומען צו אים.[מקור פארלאנגט]
הרב פרופ' נחום לאם האט געשריבן אויף דעם:
- ”בכל העתים והזמנים הייתה ירושלים הרוח החיה של כל ישראל ועיני כל פונים אליה... יום הכיפורים, בהגיעו לשיאו, בסוף תפילת הנעילה, מלווים אותו בארץ ובתפוצות בקריאת 'לשנה הבאה בירושלים'. וכן סדר ליל פסח מסתיים בקריאה נלהבת זו. כיוצא בו עושים ישראל בכל מקום שהם, כתקנת חז"ל, כמה דברים לזכר חורבן ירושלים, לקיים מה שנאמר: 'אם אשכחך ירושלים תשכח ימיני, תדבק לשוני לחכי אם לא אזכרכי, אם לא אעלה את ירושלים על ראש שמחתי'
טייטש: אין אלע צייטן איז ירושלים געווען דער לעבעדיגער גייסט פון כלל ישראל און אלע אויגן ווענדן זיך צו איר... יום כיפור, ווען עס דערגרייכט צום קלימאַקס, ביים סוף פון נעילה, ווערט באגלייט אין לאנד און אין חוץ לארץ מיט די געשריי פון 'לשנה הבאה בירושלים'. און פּסח באנאכט ענדיגט זיך מיט די פייערדיגע רוף. לויט דעם טוט ישראל וואו זיי זענען, לויט תקנת חז"ל, עטליכע זאכן לזכר חורבן ירושלים, צו מקיים זיין וואָס ווערט געזאָגט: 'אם אשכחך ירושלים תשכח ימיני, תדבק לשוני לחכי אם לא אזכרכי, אם לא אעלה את ירושלים על ראש שמחתי'.”[3].
מנהגים
די תפילה ווערט געזאגט אין יעדע פלאץ, אויך אין ירושלים אליין. פארהאן פלעצער וואס מען פירט זיך עס צו זינגען ביים ענדע פון דאווענען.
פון מלחמת ששת הימים האט מען אנגעהויבן אין מזרחיסטישע קרייזן צו זאגן און זינגען די תפילה ענדע דאווענען פון יום העצמאות און יום ירושלים.
ניגונים
עס איז פארהאן א פאלק'ס חסידישע קאמפאזיציע אויף די ווערטער. אין טייל חסידישע הויפן זינגט מען די ניגון מיט מער ווערטער: "תשועת ה' כהרף עין, לשנה הבאה בירושלים, אנא ה' הושיעה נא, לשנה הבאה בירושלים (הבנויה)".
נאך א באוואוסטע קאמפאזיציע וואס ווערט געזונגען ביי אסאך פרומע חתונות האט ערשיינט ביי די אלבום פון מרדכי בן-דוד, "אוהבי השם". נאך א קאמפאזיציע, פונעם ישוב הישן אין ירושלים, איז באקאנט אויך אויף די ווערטער "מחה תמחה את זכר עמלק".
צו ליינען נאך
- הרב זאב גוטהולד, "לשנה הבאה בירושלים: עיון בפיוטים ומנהגים", בתוך: יעקב שויקה והרב חיים סבתו (עורכים), מנחת אהרן: מאסף תורני לזכרו של הרב אהרן שויקה זצ"ל, ירושלים תש"ם, עמ' 223–261.[4]
אינדרויסנדע לינקס
- לשנה הבאה בירושלים ארכיווירט 2016-08-21 ביי דער Wayback Machine, וועבזייטל בית חב"ד.
- לשנה הבאה בירושלים הבנויה, וועבזייטל ישיבה.
- זוך אויף לשנה הבאה בירושלים אינעם מדינת ישראל נאציאנאלע ביבליאטעק
רעפערענצן
- ↑ שולמית אליצור, "בין יוסף ליוסף: לזהות מחברו של יוצר קדום", תרביץ עא [א–ב] (תשרי–אדר תשס"ב), עמ' 85; הנ"ל, "כהיום הזה בירושלים: למקורה, לתפוצתה ולגלגוליה של תפילה לסיום טקסים", תרביץ פה [ב] (טבת תשע"ח), עמ' 305.
- ↑ זוהר, פרשת וירא, פסקה שצה
- ↑ נחום לאם, "מרכזיותה של ירושלים בלב האומה", קובץ "תורה שבעל פה" כב, עמוד קמו-קמז.
- ↑ געדרוקט געווארן פונדאסניי אין: זאב גוטהולד, תחכמון: אוסף מאמרים על ערכי היהדות, ירושלים תש"ע, חלק ב', עמ' 60–106
קטגוריה:תפילות יום הכיפורים קטגוריה:הגדה של פסח קטגוריה:המכלול: ערכים הנכללים בזים תורני קטגוריה:ירושלים בתרבות ובאמנות
cc-by-sa 3.0 ערלויבעניש • אריגינעלער בלאט • ביישטייערער