אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "שאול המלך"

103 בייטן אראפגענומען ,  פֿאַר 1 יאָר
ק
שורה 98: שורה 98:
אלץ רעזולטאט פון דעם וואס דוד איז געזאלבט געווארן, פלעגט א שלעכטע גייסט קומען צו שאול, און זיינע שטוב מענטשן האבן געזוכט אן עצה דאס צו אדרעסירן. זיי האבן פארגעשלאגן צו ברענגען "א זון פון [[ישי]]" וואס קען שיין שפילן מוזיק, ער זאל מיט זיין מוזיק בארואיגן דעם קעניג. נאכ'ן באקומען ישי'ס צושטימונג איז דוד געגאנגען זיין ביי שאול צו שפילן ווען דער גייסט איז אנגעקומען{{הערה|{{תנ"ך|שמואל א|טז}}.}}.
אלץ רעזולטאט פון דעם וואס דוד איז געזאלבט געווארן, פלעגט א שלעכטע גייסט קומען צו שאול, און זיינע שטוב מענטשן האבן געזוכט אן עצה דאס צו אדרעסירן. זיי האבן פארגעשלאגן צו ברענגען "א זון פון [[ישי]]" וואס קען שיין שפילן מוזיק, ער זאל מיט זיין מוזיק בארואיגן דעם קעניג. נאכ'ן באקומען ישי'ס צושטימונג איז דוד געגאנגען זיין ביי שאול צו שפילן ווען דער גייסט איז אנגעקומען{{הערה|{{תנ"ך|שמואל א|טז}}.}}.


שפעטער האבן זיך די פלשתים צוזאמגענומען צו גיין אין מלחמה קעגן די אידן, און [[גלית]], א שטארקער ריז, האט געשפעט פון די אידן און גערופן איינער פון זיי פאר א [[צוויי קאמף]] קעגן אים. קלאנגען האבן קורסירט אז דער וואס וועט אים באזיגן וועט דער קעניג רייך מאכן און געבן זיין טאכטער פאר א ווייב, און דוד האט געוואגטערהייט זיך צוגעשטעלט. ער איז צוגעגאנגען צו קאמף אן קיין געווער אדער פאנצער נאר בלויז מיט שטיינער, און ער האט אים באזיגט, און די אידן האבן שטארק צעקלאפט די פלשתים אין די שלאכט וואס האט נאכגעפאלגט. [[יונתן]] דער זון פון שאול האט שטארק ליב באקומען דוד, און אים געשאנקען זיין אייגענע געווער, און די פרויען האבן באזינגען דוד'ן "שאול האט געשלאגן אין זיינע טויזנטער, און דוד אין זיינע צען טויזנטער". ווי פארשפראכן, האט שאול געאפערט זיין טאכטער [[מירב]] פאר דוד, אבער דוד האט עס אפגעזאגט{{הערה|{{תנ"ך|שמואל א|יז}}-{{תנ"ך|שמואל א|יח|יט}}.}}.
שפעטער האבן זיך די פלשתים צוזאמגענומען צו גיין אין מלחמה קעגן די אידן, און א שטארקער ריז מיט'ן נאמען [[גלית]] האט געשפעט פון די אידן און גערופן איינער פון זיי פאר א [[צוויי קאמף]]. קלאנגען האבן קורסירט אז דער קעניג וועט רייך מאכן דער וואס וועט אים באזיגן, און אים געבן זיין טאכטער פאר א ווייבדוד האט זיך געוואגטערהייט צוגעשטעלט; ער איז געגאנגען צום קאמף אן קיין געווער אדער פאנצער נאר בלויז מיט שטיינער און האט אים באזיגטדי אידן האבן שטארק צעקלאפט די פלשתים אין די שלאכט וואס האט נאכגעפאלגט. [[יונתן]], דער זון פון שאול, האט שטארק ליב באקומען דוד, און אים געשאנקען זיין אייגענע געווער; די פרויען האבן באזינגען דוד'ן, "שאול האט געשלאגן אין זיינע טויזנטער, און דוד אין זיינע צען טויזנטער". ווי פארשפראכן, האט שאול געאפערט זיין טאכטער [[מירב]] פאר דוד, אבער דוד האט עס אפגעזאגט{{הערה|{{תנ"ך|שמואל א|יז}}-{{תנ"ך|שמואל א|יח|יט}}.}}.


דאס אלץ האט געברענגט אז שאול זאל פיינט באקומען דוד אויס מורא אז ער וועט פון אים צונעמען די קעניגרייך. ביי די קומענדיגע מאל וואס א שלעכטע גייסט איז געקומען אויף שאול און דוד האט פאר אים געשפילט, האט שאול צוויי מאל פרובירט צו ווארפן א שפיז אויף דוד און אים אומצוברענגען, אבער דוד האט זיך ארויסגעדרייט. שאול האט אוועק געשיקט דוד פון פאר אים אין אים געשטעלט אלס גענעראל אין זיין מיליטער. דוד איז אלץ געווארן מער געלונגען, און שאול אלץ מער פיינטליך צו אים. שאול האט באפוילן זיינע קנעכט איבערצורעדן דוד אנצונעמען אן אנבאט פון הייראטן זיין טאכטער מיכל אין אויסטויש פאר הונדערט ערלות פון די פלשתים. אבער אנדערש ווי שאול האט געוואלט, האבן די פלשתים נישט אומגעברענגט דוד, נאר ער האט פון זיי גע'הרג'עט צוויי הונדערט און געברענגט די ערלות פאר שאול{{הערה|{{תנ"ך|שמואל א|יח|ט}}-{{תנ"ך|שמואל א|יח|ל}}.}}.
דאס אלץ האט געברענגט אז שאול זאל פיינט באקומען דוד אויס מורא אז ער וועט פון אים צונעמען די קעניגרייך. דער קומענדיגער מאל א שלעכטע גייסט איז געקומען אויף שאול, האט שאול צוויי מאל פרובירט צו ווארפן א שפיז אויף דוד אים אומצוברענגען, אבער דוד האט זיך ארויסגעדרייט. שאול האט אוועק געשיקט דוד פון פאר אים, און אים געשטעלט אלס גענעראל אין זיין מיליטער. דוד איז אלץ געווארן מער געלונגען, און שאול אלץ מער פיינטליך צו אים. שאול האט באפוילן זיינע קנעכט איבערצורעדן דוד אנצונעמען אן אנבאט צו הייראטן זיין טאכטער מיכל אין אויסטויש פאר הונדערט ערלות פון די פלשתים. אבער אנדערש ווי שאול האט געוואלט, האבן די פלשתים נישט אומגעברענגט דוד, נאר ער האט פון זיי גע'הרג'עט צוויי הונדערט און געברענגט די ערלות פאר שאול{{הערה|{{תנ"ך|שמואל א|יח|ט}}-{{תנ"ך|שמואל א|יח|ל}}.}}.


יונתן האט פרובירט צו פארגלעטן די באציאונגען צווישן דוד און שאול, ברענגענדיג זיין פאטער צו שווערן אז ער וועט נישט אומברענגען דוד, און דוד האט זיך צוריקגעקערט צו דינען שאול און שפילן פאר אים. דאס קומענדיגע מאל וואס דער גייסט איז געקומען אויף שאול האט ער ווידער פרובירט אומצוברענגען דוד. דוד איז אנטלאפן אהיים, און שאול'ס קנעכט האבן אים נאכגעיאגט און ארומגערינגלט זיין הויז. נאכ'ן זיך ארויסשלייכן פון א פענסטער און אויסנארן די שליחים מיט די הילף פון מיכל, איז דוד אנטלאפן צו שמואל קיין רמה. שאול האט אהין געשיקט שליחים אים אפצונעמען, אבער אלע האבן זיך מתנבא געווען און געבליבן דארט פארטון אין נבואה, אריינגערעכנט שאול ווען ער איז אליין געקומען אהין{{הערה|{{תנ"ך|שמואל א|יט}}.}}.
יונתן האט פרובירט צו פארגלעטן די באציאונגען צווישן דוד און שאול, ברענגענדיג זיין פאטער צו שווערן אז ער וועט נישט שעדיגן דוד, און דוד האט זיך צוריקגעקערט צו דינען שאול און שפילן פאר אים. אבער דאס קומענדיגע מאל דער גייסט איז געקומען אויף שאול האט ער ווידער פרובירט אומצוברענגען דוד. דוד איז אנטלאפן אהיים, און שאול'ס קנעכט האבן אים נאכגעיאגט און ארומגערינגלט זיין הויז. נאכ'ן זיך ארויסשלייכן פון א פענסטער און אויסנארן די שליחים מיט די הילף פון מיכל, איז דוד אנטלאפן צו שמואל קיין רמה. שאול האט אהין געשיקט שליחים אים אפצונעמען, אבער אלע האבן זיך מתנבא געווען און געבליבן דארט פארטון אין נבואה, אריינגערעכנט שאול ווען ער איז אליין אהינגעקומען {{הערה|{{תנ"ך|שמואל א|יט}}.}}.


דוד איז געגאנגען צו יונתן וועלכער האט פארשפראכן צו דערגיין די זאך. ביים [[ראש חודש]] סעודה האט יונתן געגעסן מיט שאול, און ביים שמועסן איבער דוד אפוועזנהייט קומט ארויס איז שאול איז אויסן אומצוברענגען דוד. יונתן איז ארויסגעגאנגען און געוויזן פון־פריער־אנגעשמועסטע סימנים פאר דוד, און נאך זיך ווארעם געזעגענען איז דוד אנטלאפן{{הערה|{{תנ"ך|שמואל א|כ}}.}}.
דוד האט זיך געוואנדן צו יונתן וועלכער האט פארשפראכן צו דערגיין די זאך. ביים [[ראש חודש]] סעודה האט יונתן געגעסן מיט שאול, און ביים שמועסן איבער דוד אפוועזנהייט קומט ארויס איז שאול איז אויסן אומצוברענגען דוד. יונתן איז ארויסגעגאנגען און געוויזן פון־פריער־אנגעשמועסטע סימנים פאר דוד, און נאך זיך ווארעם געזעגענען איז דוד אנטלאפן{{הערה|{{תנ"ך|שמואל א|כ}}.}}.


דוד איז אנגעקומען קיין [[נוב]] ער הכהנים, און ער האט דארט באקומען פון [[אחימלך בן אחיטוב הכהן]] עסן און געווער פאר די וועג. [[דואג האדומי]] האט איבערגעגעבן פאר שאול אז אחימלך איז מיט דוד, און שאול האט באפוילן אויסצו'הרג'ענען די כהנים פון נוב, א באפעל וואס דואג האט אויסגעפירט{{הערה|{{תנ"ך|שמואל א|כא}}-{{תנ"ך|שמואל א|כב}}.}}. איין זון פון אחימלך, [[אביתר]], האט באוויזן צו אנטלויפן צו דוד, און ער האט מיטגעהאט מיט זיך אן [[אפוד]] מיט וועלכע דוד האט געקענט פרעגן פון די [[אורים ותומים]]{{הערה|{{תנ"ך|שמואל א|כב|כ}}-{{תנ"ך|שמואל א|כג|יא}}.}}.
דוד איז אנגעקומען קיין [[נוב]] ער הכהנים, און ער האט דארט באקומען פון [[אחימלך בן אחיטוב הכהן]] עסן און געווער פאר די וועג. [[דואג האדומי]] האט איבערגעגעבן פאר שאול אז אחימלך איז מיט דוד, און שאול האט באפוילן אויסצו'הרג'ענען די כהנים פון נוב, א באפעל וואס דואג האט אויסגעפירט{{הערה|{{תנ"ך|שמואל א|כא}}-{{תנ"ך|שמואל א|כב}}.}}. איין זון פון אחימלך, [[אביתר]], האט באוויזן צו אנטלויפן צו דוד, און ער האט מיטגעהאט מיט זיך אן [[אפוד]] מיט וועלכע דוד האט געקענט פרעגן ביי די [[אורים ותומים]]{{הערה|{{תנ"ך|שמואל א|כב|כ}}-{{תנ"ך|שמואל א|כג|יא}}.}}.


שאול האט אנגעהויבן נאכיאגן דוד. ער איז ארויס קיין [[קעילה]] וואו דוד האט געוויילט, אבער דוד איז באצייטנס אנטלאפן פון דארטן, און שאול האט צוריק געצויגן זיינע מענטשן. שאול האט שטארק ארומגעזוכט דוד אין [[זיף]]; ער האט אים כמעט געכאפט אין [[מעון]], אבער האט געמוזט גיין אפשלאגן אן אטאקע פון די פלשתים. דוד איז אנטלאפן קיין [[עין גדי]], און שאול האט זיך עווענטועל דערוואוסט דערפון און אהינגעקומען{{הערה|{{תנ"ך|שמואל א|כג}}.}}.
שאול האט אנגעהויבן נאכיאגן דוד. ער איז ארויס קיין [[קעילה]] וואו דוד האט געוויילט, אבער דוד איז באצייטנס אנטלאפן פון דארטן, און שאול האט צוריק געצויגן זיינע מענטשן. שאול האט שטארק ארומגעזוכט דוד אין [[זיף]]; ער האט אים כמעט געכאפט אין [[מעון]], אבער האט געמוזט גיין אפשלאגן אן אטאקע פון פלשת. דוד איז אנטלאפן קיין [[עין גדי]], און שאול האט זיך עווענטועל דערוואוסט דערפון און אהינגעקומען{{הערה|{{תנ"ך|שמואל א|כג}}.}}.


זוכנדיג דוד אין עין גדי האט שאול אריינגעגאנגען אין א הייל פאר זיינע געברויכן, נישט וויסנדיג אז דוד איז אויך דארט. דוד האט אפגעהאלטן זיינע לייט פון שעדיגן שאול, נאר אנשטאט האט ער אפגעשניטן א שטיקל פון זיין מאנטל. נאך וואס שאול איז ארויס פונעם הייל האט דוד אויך ארויסגעקומען און אים אדרעסירט, ניצנדיג די שטיקל פון שאול'ס מאנטל אלס באווייז אז ער האט גארנישט קעגן שאול; ער האט אים דאך געקענט אומברענגען, אבער ער האט נישט. די רייד האט איבערגענומען שאול און מודה געווען אין דוד גערעכטיגקייט, און אז ער וועט אים איבערנעמען אלץ קעניג. ער האט אים געהייסן שווערן אז ער וועט נישט הרג'ענען זיינע קינדער, און דוד האט געשוואוירן{{הערה|{{תנ"ך|שמואל א|כד}}.}}.
זוכנדיג דוד אין עין גדי האט שאול אריינגעגאנגען אין א הייל פאר זיינע געברויכן, נישט וויסנדיג אז דוד איז אויך דארט. דוד האט אפגעהאלטן זיינע לייט פון שעדיגן שאול, נאר אנשטאט האט ער אפגעשניטן א שטיקל פון זיין מאנטל. נאך וואס שאול איז ארויס פונעם הייל האט דוד אויך ארויסגעקומען און אים אדרעסירט, ניצנדיג די שטיקל פון שאול'ס מאנטל אלס באווייז אז ער האט גארנישט קעגן שאול; ער האט אים דאך געקענט אומברענגען, אבער ער האט נישט. די רייד האט איבערגענומען שאול און מודה געווען אין דוד גערעכטיגקייט, און אז ער וועט אים איבערנעמען אלץ קעניג. ער האט אים געהייסן שווערן אז ער וועט נישט הרג'ענען זיינע קינדער, און דוד האט געשוואוירן{{הערה|{{תנ"ך|שמואל א|כד}}.}}.


א צייט שפעטער האט שאול ווידער אנגעהויבן נאכיאגן דוד אין [[זיף]], און אן ענליכן געשיכטע האט זיך אפגעשפילט. דוד און [[אבישי בן צרויה]] האבן זיך אריינגע'גנב'עט צו שאול'ס לאגער, אבער שאול האט אנשטאט אומברענגען שאול, גענומען זיין שפיז און לאגל וואסער. שטייענדיג פונדערווייטנס, האט דוד געשריגן צו [[אבנר]] אז ער האט נישט גענוג גוט געהיטן אויף שאול, און איינער האט געקענט צוקומען און צונעמען זיינע זאכן. שאול האט זיך אויסגעדרייט צום קול פון דוד, און דוד האט זיך פארענטפערט פאר אים און געבעטן ער זאל אויפהערן די געיעג. שאול האט אים פארשפראכן אויפצוהערן אים נאכיאגן און אהיים געגאנגען{{הערה|{{תנ"ך|שמואל א|כו}}.}}. דוד האט אים אבער נישט געגלייבט און אנטלאפן צו די פלשתים וואו ער האט געוויילט ביז נישט שאול'ס אומקום{{הערה|{{תנ"ך|שמואל א|כז|א}}.}}.
א צייט שפעטער האט שאול ווידער אנגעהויבן נאכיאגן דוד אין [[זיף]], און אן ענליכן געשיכטע האט זיך אפגעשפילט. דוד און [[אבישי בן צרויה]] האבן זיך אריינגע'גנב'עט צו שאול'ס לאגער, אבער דוד האט אנשטאט אומברענגען שאול גענומען זיין שפיז און לאגל וואסער. שטייענדיג פונדערווייטנס, האט דוד געשריגן צו [[אבנר]] אז ער האט נישט גענוג גוט געהיטן אויף שאול, און איינער האט געקענט צוקומען און צונעמען זיינע זאכן. שאול האט זיך אויסגעדרייט צום קול פון דוד, און דוד האט זיך פארענטפערט פאר אים און געבעטן ער זאל אויפהערן די געיעג. שאול האט אים פארשפראכן אויפצוהערן אים נאכיאגן און אהיים געגאנגען{{הערה|{{תנ"ך|שמואל א|כו}}.}}. דוד האט אים אבער נישט געגלייבט און אנטלאפן צו פלשת וואו ער האט געוויילט ביז נישט שאול'ס אומקום{{הערה|{{תנ"ך|שמואל א|כז|א}}.}}.
 
=== אומקום ===
=== אומקום ===
נאך שמואל הנביא'ס פטירה האבן זיך די פלשתים און די אידן געגרייט פאר א מלחמה. די פלשתים האבן זיך צוזאמגענומען אין שטאט [[שונם]], אין דער צייט וואס די אידן האבן זיך צוזאמגענומען אין [[הר הגלבוע]]. שאול המלך האט זיך געוואלט באראטן מיט דער שכינה, און נאכ'ן פרוביר דורך די אורים ותומים און נביאים אן ערפאלג, האט ער זיך געוואנדן צו א [[בעלת אוב]] אין [[עין דאר]], פארהוילנדיג דערביי זיין אידענטיטעט. זי האט אים דערמאנט אז שאול האט אויסגעראטן [[כישוף]] פון איבער דאס לאנד, אבער ער האט איר פארשפראכן אז שאול וועט איר גארנישט שלעכטס טון. דער בעלת האט ארויפגעברענגט די נשמה פון שמואל, וועלכע האט געזאגט שאול'ן אז ער וועט פארלירן די קריג און פאלן אין שלאכט. שאול איז צוזאמגעפאלן הערנדיג די רייד, און די בעלת אוב האט אים דערמונטערט מיט א סעודה{{הערה|{{תנ"ך|שמואל א|כח}}.}}.
נאך שמואל הנביא'ס פטירה האבן זיך די פלשתים און די אידן געגרייט פאר א מלחמה. די פלשתים האבן זיך צוזאמגענומען אין שטאט [[שונם]], אין דער צייט וואס די אידן האבן זיך צוזאמגענומען אין [[הר הגלבוע]]. שאול המלך האט זיך געוואלט באראטן מיט דער שכינה, און נאכ'ן פרוביר דורך די אורים ותומים און נביאים אן ערפאלג, האט ער זיך געוואנדן צו א [[בעלת אוב]] אין [[עין דאר]], פארהוילנדיג דערביי זיין אידענטיטעט. זי האט אים דערמאנט אז שאול האט אויסגעראטן [[כישוף]] פון איבער דאס לאנד, אבער ער האט איר פארשפראכן אז שאול וועט איר גארנישט שלעכטס טון. דער בעלת האט ארויפגעברענגט די נשמה פון שמואל, וועלכע האט געזאגט שאול'ן אז ער וועט פארלירן די קריג און פאלן אין שלאכט. שאול איז צוזאמגעפאלן הערנדיג די רייד, און די בעלת אוב האט אים דערמונטערט מיט א סעודה{{הערה|{{תנ"ך|שמואל א|כח}}.}}.